LONDEN WIL
SNEL GAAN
PRATEN
Gezin dook
onder in bos
Bewoners van Athene vieren
uitbundig feest op
straat
Acht maanden
cel voor
heroïnebezit
Groeiend verzet Chili
Karamanlis
Vijf Nederlandse
toeristen bij bus
ongeluk gewond
J
na ruzie met koningin naar Parijs
Clerides wil
onafhankelijk
Cyprus
Makarios „binnen enkele weken weer president van Cyprus”
BB v
Ff
■L
Genève-conferentie
NA BURENRUZIE
NA NIEUWS OVER KOMST VAN KARAMANLIS
Aanslag op ambassadeur was voorteken
achtergrond
I-
3
BINNENLAND-BUITENLAND
WOENSDAG
2 4
JULI
1974
„Fascisme dood”
(Van onze redactie buitenland)
Kolonelsregime
Studentenonlusten
I
•n
v
d
1S
e
?t
!t
i.
e
1
te,
•d
De Griekse president Ghizikis heeft de voormalige Griekse pre
mier Karamanlis gisteren gevraagd uit zijn (vrijwillige) ballingschap
in Parijs naar Griekenland terug te keren. Karamanlis is verzocht
premier te worden van een nieuw Grieks burgerkabinet.
sa
Vertrek Sampson brengt rust
(vervolg van pagina 1)
en
e-
;e
f-
Konstantijn
r
KARAMANLIS
Panagoelis
1
r
r
n
al
n
ATHENE. (Reuter en AFP)— In Grie
kenland heeft het kabinet van Adaman-
tios Androetsopoelos zijn ontslag aange
boden. Deze uit militairen en burgers
bestaande regering blijft in functie zo
lang er nog geen nieuw kabinet is ge
vormd. Dit zal waarschijnlijk vanavond
nog of morgen het geval zijn, gezien de
belangrijke beslissingen die op zeer kor
te termijn moeten worden genomen in
zake de toestand op Cyprus.
In Genève gaan Engeland, Turkije en
Griekenland deze week om de conferen-
tietafel zitten om een oplossing te zoe
ken voor de situatie die ontstaan is door
de afzetting van president Makarios door
Griekse officieren van de Cyprische na
tionale garde op 15 juli en de daarop
volgende invasie door Turkse strijd
krachten.
In een uitbundige stemming, die her
inneringen opriep aan de bevrijding van
het nazi-juk, hebben de Grieken gister
avond het nieuws verwerkt dat ex-pre-
mier Karamanlis uit zijn vrijwillige bal
lingschap in Parijs zou terugkeren om
Bijna acht jaar tot 1963 bleef Ka
ramanlis aan het bewind. Zijn aftre-
De politie waarschuwde de steeds aan
groeiende mensenmassa zich te versprei
den, omdat het militaire bestuur nog
steeds van kracht was. Er zou geweld
worden gebruikt, als aan dit bevel geen
gehoor werd gegeven.
De juichende menigte trok zich echter
niets van de politieluidsprekers aan. En
masse trok men op in de richting van het
oude parlementsgebouw. „Zo moet het
een paar maanden geleden in Lissabon
den op 11 juni wordt toegeschreven
aan een persoonlijk verschil van me
ning met de zeer omstreden koningin
Frederika.
Meteen na zijn beëdiging vertrok de
rides met een auto van de VN-troepen
naar de Turkse sector van Nicosia voor
zijn gesprek met Denktash. Hij had ook
direct een onderhoud met Luis Weck-
man-Munoz, de vertegenwoordiger van
de VN-vredesmacht op Cyprus.
Over de status van Clerides bestaat
nog onzekerheid. In de berichten van
radio-Nicosia werd hij de nieuwe presi
dent van Cyprus genoemd, maar volgens
de Cyprische ambassade in Parijs heeft
Aartsbisschop Makarios verwacht bin
nen enkele weken als president terug te
keren op Cyprus. Op een persconferentie
zet niet alleen binnen Chili, maar ook in
het buitenland.
:st
sn
o-
or
et
dt
je
n
n
>r
g
ie
ij-
en
en
;en
■ld.
ie-
de
op
j-
iu
ge
it-
jn
;st
lie
he
ke
In
i.t-
jrs
de
en
iet
»-
1-
>e
12
n
an
iet
u-
[er
te
lek
Id-
let
tot
la
de
de
jeft
es-
ing
hij
is,
:an
ren
ro-
ar-
te-
21
ren
bet
net
en.
-kgd
:he
>en
?a-
ïde
ian
ir-
les
tar
je-
li-
in
sr-
je,
de
?re
iry
an
re-
i.
iet
ap,
?e-
ige
sc
an
im
slg
en
le
s
3—
rd
zo
e-
de
ANKARA, LONDEN. (Reuter en AF-
P)Engeland en Turkije zijn overeen
gekomen dat de vredesbesprekingen over
Cyprus vandaag in Genève kunnen be
ginnen. Het wachten is nu op een mede
deling uit Athene, die waarschijnlijk
door de binnenlandse politieke ontwik
kelingen daar wordt vertraagd. Grieken
land heeft eerder voorgesteld de confe
rentie uit te stellen tot vrijdag, maar
Engeland dringt aan op een zo spoedig
mogelijk begin van de besprekingen.
Met vlaggen, opgeheven armen en bloe
men vierde men gisteravond feest in
Athene. Deze foto werd genomen voor
de polytechnische school in de Griekse
hoofdstad, waar vorig jaar nog tientallen
jonge mensen werden vermoord door het
Griekse kolonelsregime. Nu was er een
opgewonden stemming omdat het zeven
jarig rijk van de kolonels eindelijk ten
einde lijkt te lopen.
„Het volk is soeverein!”, werd er ge
roepen. „Vanavond is het fascisme dood!”
„Lang leve de democratie!” en „weg met
de folteraars van de geheime politie!”
waren eveneens veel gehoorde leuzen.
fende honden”, omdat de hele nacht
politie en marechaussee op pad wa
ren geweest om de mensen te bewer
ken. Negentig percent van het leger
stemde toen op de ERE en Papandre
ou, Karamanlis grootste tegenstander
van de Centrum Unie, sloeg behendig
politieke munt uit de situatie in een
Griekenland dat steeds rijper werd
voor werkelijke democratie.
(Van onze voormalige redacteur in Chili,
Henk Ruyssenaars)
De twee Duitsers hadden de politie na
hun aanhouding verteld dat ze een
vriend in Zutphen hadden bezocht. In
hun kleding werd echter een adres in
Amsterdam gevonden van een verdacht
huis met illegaal in Nederland verblij
vende buitenlanders. Daar zouden de
verdovende middelen verhandeld zijn.
Wie is deze Konstantin Karaman
lis? Geboren in een Noordmacedo-
nisch dorp, moest hij al vroeg de zorg
van zijn zeven broertjes en zusjes op
zich nemen nadat zijn vader was
overleden. Hij studeerde rechten en
leerde daarnaast door zelfstudie En
gels.
(Van onze redactie buitenland)
Glafkos Clerides, de nieuwbenoemde
president van Cyprus, is een gematigde
centrumfiguur. Zijn kwaliteiten worden
zowel door de Grieken als door de
Turken erkend. Hij geldt afc een voor
stander van een onafhankelijk, onver
deeld Cyprus, maar hecht tegelijkertijd
grote waarde aan nauwe betrekkingen
met Griekenland.
Als voorzitter van het Cyprische par
lement verving Clerides vaak Makarios,
wanneer deze buitenlandse reizen maak
te. De grondwet bepaalt dat de parle
mentsvoorzitter en niet de Turk'se
vice-president de president vervangt
wanneer deze afwezig of ziek is.
De nu 55-jarige Glafkos Clerides is
geboren in Nicosia, studeerde in Groot-
Brittannië en diende in de Tweede we
reldoorlog bij de Britse luchtmacht. Tij
dens een bombardementsvlucht boven
nazi-Duitsland werd hij neergeschoten
en krijgsgevangen gemaakt. Hij wist
drie maal te ontsnappen, maar werd
telkens weer gepakt.
Na de oorlog werd hij advocaat op
Cyprus. Tijdens de strijd van de Grieks-
Cyprioten voor onafhankelijkheid van
Engeland verdedigde hij EOKA-verdach-
ten voor de bijzondere rechtbanken.
In het verleden heeft Clerides eens
gezegd, dat hij bereid zou zijn Makarios
op te volgen als president, „als de aarts
bisschop geheel uit eigen beweging en
zonder enige druk van wie dan ook het
politieke toneel zou willen verlaten.”
Evenals Makarios gaat hij er van uit
dat de toekomst van Cyprus op Cyprus
beslist moet worden.
zijn geweest”, hoorden we iemand zeg
gen.
Om negen uur gisteravond, drie uur
nadat de Griekse nationale radio had
aangekondigd, dat het kolonelsregime
door een regering van burgers zou wor
den vervangen, leek Athene een com
pleet gekkenhuis. De mensen waren uit
zinnig van vreugde. Ze lachten, ze huil
den, ze vlogen elkaar om de hals. Jonge
mensen holden kriskras door de straten,
kropen op balkons en op auto’s, terwijl
zich overal verkeersopstoppingen voor
deden.
De politie stond machteloos. Dufde
blijkbaar niet in te grijpen. „Weg met de
junta!” werd er door een groep mensen,
die dichtopeengepakt op een dak ston
den, gescandeerd.
De Atheners waren zielsblij met de
situatie, die was ontstaan. Nog geen vier
uur eerder kon van een toestand van
ongerustheid en verslagenheid worden
gesproken in verband met de Cyprische
crisis en de onzekerheid over de Geneef-
se conferentie. Men voelde dat er iets
broeide, dat de junta zich in moeilijkhe
den bevond, maar niemand wist precies
wat er gaande was.
De toeristen namen deel aan een door
de VARA georganiseerde Rijnreis. Het
schip lag in de haven van Boppard. Van
daaruit maakten de 130 toeristen en de
reisleider in drie bussen van een West-
duitse onderneming een dagtocht. Tussen
Bad Neuenahr en Ahrweiler (enige tien
tallen kilometers ten zuiden van Bonn),
schrok een van de chauffeurs van een
onhandig manoeuvrerende automobilist.
Zijn bus raakte van de weg. Tijdens de
val sloeg het voertuig over de kop.
De vijf ernstig gewonden - met voor
namelijk botbreuken en rugletsel - wer
den naar een ziekenhuis in Bad Neuen
ahr gebracht.
De Turkse premier Bulent Ecevit
heeft gisteren in het parlement in Anka
ra meegedeeld, dat de Turkse troepen
gisteren nog enkele nesten van Grieks-
Cyprisch verzet, die door te Turken
waren omsingeld, hebben opgerold.” Hij
zei dat het Turkse leger de kuststad
Kerenia en een kuststrook ten oosten en
ten westen van deze stad in handen
heeft, evenals een corridor naar de
Turkse sector van Nicosia. „Onze verlie
zen op Cyprus waren 57 doden. 184
gewonden en 242 vermisten.”
BONN. - Vijf Nederlandse toeristen
hebben gisterochtend ernstige verwon
dingen opgelopen toen de bus waarin zij
een tochtje door het Ahrdal maakten, van
de weg raakte en vier meter lager in de
bosjes belandde. Er waren achttien
lichtgewonden.
gemeenschap op Cyprus. Clerides en
Denktash zijn goede bekenden van el
kaar, die jarenlang hebben samenge
werkt bij de onderhandelingen voor een
nieuwe grondwet.
Zelfs verklaringen van senatoren van
de Christen-Demoeratische partij <CD)
verschijnen niet in de dagbladen of
andere media in Chili. In Europa heeft
de Chileense verzetsbeweging haar
hoofdzetel in Rome en onderhoudt van
daaruit niet alleen contacten met de
verzetsgroepen in Chili, maar ook met
gevluchte politieke activisten die zich in
de verschillende VVesteuropese en La-
tijnsamerikaanse landen bevinden. Een
groot gedeelte van deze vluchtelingen
heeft blijkbaar maar een wens: patria o
muerte (vaderland of dood).
van de
1967,
„In een wolk van blauwe sigaret
tenrook en met een vals paspoort
verdween Karamanlis naar Parijs”, zo
schreef de Britse correspondent
Thornberry destijds. Een vrijwillige
ballingschap die elf jaar zou duren.
Clerides aan de Verenigde Naties laten
weten dat hij de functie van waarne
mend president uitoefent.
In een radio-uitzending is door ex-
president Sampson gezegd dat Clerides,
wegens diens ervaring, beter geschikt
was dan hij om het land te leiden.
Maar, aldus Sampson, „ik trad af met
een zuiver geweten”. Zijn handelingen
sinds de staatsgreep van 15 juli, die een
einde maakte aan de regering van presi
dent Makarios, „waren gemotiveerd ge
weest door de wens een burgeroorlog te
voorkomen.”
ARNHEM (ANP) Twee eenentwin
tigjarige Berlijners, die in Gendringen
waren gesnapt met een hoeveelheid he
roïne in de rugleuning van de door hen
gehuurde auto, zijn gisteren door de
Arnhemse rechtbank veroordeeld tot
acht maanden gevangenisstraf met af
trek van voorarrest.
En nu men blijkbaar over de schok is
heengekomen die deze staatsgreep te
weeg heeft gebracht in Chili, beginnen
de guerrilla-activiteiten langzaam op
gang te komen. Volgens betrouwbare
berichten uit Chileense bron, is deze
aanslag het begin van een wereldomvat
tende actie waarbij verzetsgroepen naar
Palestijns model te werk zullen gaan in
kaders.
NICOSIA. (Reuter, AFP en UPI)
Na de bekendmaking door radio-Nico
sia dat Nikos Sampson als president is
opgevolgd door Glafkos Clerides, de
voorzitter van het Cyprische parlement,
is de rust op Cyprus weergekeerd. Eer
der op de dag waren felle gevechten
gemeld om het vliegveld van Nicosia en
langs de „groene lijn”, die de Turkse en
Griekse gemeenschappen in Nicosia van
elkaar scheidt. Het vliegveld is inmiddels
in handen van VN-troepen. Engeland
heeft Clerides als waarnemend president
erkend.
Clerides had direct na zijn beëdiging
door de waarnemend aartsbisschop Gen-
nadios een gesprek met Rauf Denktash,
vice-president en leider van de Turkse
SOEST (ANP). Het uit man, vrouw
en vijf kinderen bestaande gezin Portier
uit Utrecht heeft zich deze week drie
dagen schuil gehouden in een zelfge
maakte hut in de bossen rond Soest. Het
gezin was gevlucht voor de wederzijdse
buren in Utrecht, die in onmin met
elkaar leven. Za.terdag raakte ook de 28-
jarige heer Portier erbij betrokken.
Tijdens een vechtpartij tussen zijn
beide buren liep hij ook een messteek
op, die hem ernsig aan zijn linkerarm
verwondde. Bovendien werden dermate
ernstige dreigementen tegen hem geuit,
dat hij het maar verstandiger vond om
met zijn vrouw en vijf kinderen in
leeftijd variërend van elf maanden tot
negen jaar te vluchten. Zij doken
zaterdag onder in een van de bossen
tussen Soest en Soesterberg. Met takken
en andere materiaal uit de omgeving
bouwden zij een provisorische hut,
waarin zij met alleen een in de haast
nog meegenomen campingbrander, twee
pannen en drie dekens voorlopig wilden
bivakkeren.
Aan hun avontuurlijk verblijf kwam
gisteren evenwel een einde, toen een
surveillerende politieman hen vond: hij
zag twee van de kinderen van het echt
paar met afgerukte takken voor de hut
de bosjes inrennen en vond toen even
later de gevluchte familie Portier.
Het echtpaar bleek met geen moge
lijkheid ertoe te bewegen, naar huis
terug te keren. Ook elders in Utrecht
kon geen onderkomen voor het gezin
worden gevonden. Tenslotte bleek men
in het conferentie-oord „Kontakt der
Kon tin m ten” in Soesterberg bereid, het
gezin tijdelijk onderdak te verschaffen.
De aanslag op de Chileense ambassa
deur in Libanon is een van de vele
tekens die duidelijk maken dat er mo
menteel sprake is van een groeiend ver-
Karamanlis, de stichter van de
ERE, de Griekse Nationale Radikale
Unie, had er in zijn rechtse kabinet
ten goed de wind onder. Zijn on
kreukbaarheid wordt ook door tegen
standers niet ontkend. Economisch
echter bevoordeelde hij duidelijk de
(opkomende) Griekse industriële we
reld.
Maar als geheel kan zijn regerings
periode worden omschreven als sta
biliserend. Er was persvrijheid, het
culturele leven bloeide op onder zijn
regering (Theodorakis keerde terug
naar zijn geboorteland) en voor zover
er democratie bestond in Griekenland
werd deze niet door Karamanlis aan
getast.
Omstreden zijn wèl de verkiezingen
van 1961, die de geschiedenis zijn
ingegaan als „de nacht van de blaf-
in New York zei hij dat Glafkos Cleri
des namens hem optreedt als waarne
mend president Makarios beklemtoonde
dat Clerides met zijn instemming het
presidentschap heeft overgenomen.
Zijn aanvaarding van deze verplich
tingen is in overeenstemming met de
grondwet van Cyprus en daarom een
stap naar terugkeer tot de grondwettige
orde, zoals voorzien in de recente reso
lutie van de Veiligheidsraad”, aldus Ma
karios.
Hij toonde zich verheugd over het
einde van het militaire bewind op Cy
prus en de vorming van een burger
regering. „Het herstel van de democratie
in Griekenland geeft mij grote voldoe
ning, ook al is dit bereikt door het
opofferen van de levens van zoveel
Grieken op Cyprus”. Makarios is van
mening dat het einde van het militair
bewind in Griekenland de toestand op
Cyprus aanmerkelijk ten goede zal ko
men. Makarios was verheugd over de
terugkeer van ex-premier Karamanlis
naar Athene: „Hij heeft bewezen een
zeer bekwaam staatsman t e zijn met
vele deugden”. De aartsbisschop zou ook
graag zien dat koning Konstantijn weer
aan de macht komt, want „persoonlijk
ben ik een royalist”. Maar voegde hij er
glimlachend aan toe: „Ik wil me niet
Als politicus in de rechtse Hereni-
gingspartij maakte hij zich populair
als minister van Verkeer en Publiekee
Werken door de wijze waarop hij de
verkeersproblemen in Athene aan
pakte. Zo trok hij op een ochtend
mee met de arbeiders om te helpen
de tramrails weg te breken.
In 1955 na het overlijden van de
ex-maarschalk Papagos (die in ’40-’41
de Italianen uit West-Griekenland
verjoeg en in ’49 de Griekse commu
nisten in de Grammos-bergen defini
tief had verslagen) werd Karamanlis
premier- Twee andere Griekse politici
van rechts, Kanellopoulos en Stepha
nopoulos hadden elkaar de erfenis
van Papagos betwist zodat de aanwij
zing van Karamanlis als premier door
de toenmalige koning Paul als een
grote verrassing kwam.
Tenslotte een overzicht
Griekse ontwikkelingen sinds
toen op 21 april via een militaire
staatsgreep de kolonels in Grieken
land aan de macht kwamen. De coup
werd geleid door Georgius Papado-
poelos.
16-18 november: Studentenonlusten
in Athene eisen tientallen mensenle
vens. Herafkondiging van de staat
van beleg.
25 november: Nieuwe militaire
staatsgreep. Phaedon Ghizikis wordt
president- Hoofd van de militaire po
litie loannides wordt sterke man op
de c-btergrond genoemd.
1973, januari: Opnieuw studenten
onlusten. Botsingen met de politie
tot de sluiting van de universiteit van
Athene op 6 april.
1 juni: Koning Konstantijn wordt
officieel afgezet. Uitroeping van de
republiek. Papadopoelos voorlopig
staatshoofd.
4 november: Botsingen na een her
denkingsfeest van de oud-voorzitter
van de centrumpartij Papandreoe in
Athene. Democratische politici in het
buitenland roeyen op tot een boycot
van de voorgenomen parlementsver
kiezingen.
Sedert de staatsgreep van september
vorig jaar heeft slechts sporadisch verzet
plaatsgevonden in Chili, dat snel de kop
kon worden ingedrukt door de militaire
overmacht. Maar de laatste weken staan
in het land zelf de kranten vol van
overvallen door „extremisten” en nu be
gint men dus ook in het buitenland
actief te worden.
De belangrijkste basis voor het toege
nomen verzet tegen de junta is de bun
deling die heeft plaatsgevonden in het
linkervlak van de politieke scala in
Chili. Noodgedwongen hebben alle poli
tieke partijen die links van het midden
staan weer een soort volksfront ge
vormd, zoals ten tijde van Allende, dat
natuurlijk door de junta als illegaal
wordt beschouwd. De zittingen van de
woordvoerders en voorzitters van deze
partijen vinden in het geheim plaats en
de manifesten die worden verspreid
worden in ondergrondse drukkerijen
vervaardigd.
Geen vliegtuigkapingen of zo, ver
klaarde een woordvoerder van deze
groep in Rome, maar we zullen het
fascisme bestrijden met alle mogelijke
middelen. Een verscherping' van de be
waking van de Chileense ambassades in
de respectievelijke landen heeft inmid
dels plaatsgevonden, maar geen enkele
diplomaat die aanhanger is van de hui
dige Chileense regering, kan nog zeker
zijn van zijn l«v*»-
doodstraf die niet ten uitvoer wordt
gebracht. Panagoelis wordt jarenlang
gefolterd.
1 november: Dood van de vroegere
premier George Papandreou. Zijn be
grafenis wordt een demonstratie te
gen het kolonelsregime.
1969, januari: De Raad van Europa
veroordeelt het Grieks regime.
12 december: Griekenland verlaat
de Raad van Europa.
1970, 19 december: Papadopoelos
bevestigt dat er geen terugkeer komt
naar een „normaal politiek leven”.
1972, 21 maart: Papadopoelos zet de
Griekse regent en vice-koning Geor
gios Zoitakis af en benoemt zichzelf
tot regent.
20 november: Studentenverkiezin
gen in Griekenland en de eerste de
monstraties van studenten sinds 1967.
bemoeien met de binnenlandse aangele
genheden van Griekenland.”
Makarios zal ook naar Genève gaan
voor de vredesbesprekingen, hoewel hij
daar waarschijnlijk niet direct aan deel
zal nemen. „Maar ik zal deelnemen aan
het overleg. Geen overeenstemming zal
geldig zijn zonder mijn instemming”.
Hij zei ook te hopen dat Turkije zijn
troepen van Cyprus zal terugtrekken.
Deling van het eiland noemde hij volko
men onaanvaardbaar. Makarios zei. ook
dat Nikos Sampson de afgetreden
president na zijn terugkeer op Cy
prus kan blijven „als hij dat wil”.
24 april: Duizenden mensen worden
gearresteerd en naar het eiland Jaros
gedeporteerd.
22 mei: Oprichting van een linkse
verzetsorganisatie, het Patriottisch
Front.
29 november: Karamanlis zegt in
Parijs dat „de dictatuur moet worden
geëlimineerd”.
13 december: Na een mislukte te-
gencoup reist koning
naar Rome.
14 december: Papadopoelos minis
ter-president en minister van Binnen
landse Zaken. Generaal Georgius Zoi
takis „regent van het koninkrijk”.
1968, 13 augustus: Mislukte aanslag
op Papadopoelos- Ex-kapitein
Alexandros Panagoelis krijgt de
een regering van nationale eenheid te
vormen, aldus meldt onze speciale ver
slaggever in Athene.
In het centrum van Athene verzamel
de zich een menigte van vele duizenden,
merendeels jonge, mensen, die leuzen
aanhieven en met Griekse vlaggen
zwaaiden.
