Film over Indonesië
VVD-Kamer-
leden tegen eisen
Antoine Tames en andere jonge
soms wat poëtische realisten
Folklore geeft midi's milder
aanzien
aan omroepen
BUMA betreurt
verdwijning van
piratenzenders
„Vlucht
tussen toen en toekomst
de
Signalement
van
mode
nieuwe
J AD
II
'W
f-V
Jubileumdocumentaire NCRV met Pleuni Touw
Copiëren platen op
banden neemt toe
95
Zomerexpositie in Galerie Epoque
Mechanische muziek
hoeksteen BUMA
definitief niet
naar Brazilië
Snel zonder grenzen
„Nederlands Palet”
Ror”.c’nse versie van
■FMi
WOENSDAG
24
JULI
1974
7
KUNST
(Van onze RTV-redactie)
(Van een medewerkster)
ER ZIJN IN PARIJS gelukkig
ook nog een paar mode-ontwer-
pers die niet meedoen aan de on
flatteuze verkleedpartij van Dior.
HEEMSTEDE In Galerie Epo
que is de zomerexpositie begonnen,
vijf nieuwe en nog jonge exposan
ten met gevarieerde opvattingen,
hoewel alle binnen het realisme.
Een van hen, Antoine Tames uit
Alkmaar komt hier uitvoerig voor
de dag met olieverven en waskrijt
tekeningen. Van hem zag ik eerder
in andere galerieën werk en hij
blijkt tamelijk snel te evolueren in
een richting die niet nieuw en toch
weer in opkomst is.
Op de tweede dag van de Franse
najaarsmodeweek zorgden Bal
main, Lanvin, Feraud en Chanel
na Diors lijzige nuffen-kleren
voor de nodige opluchting door
dat ze duidelijk lieten zien dat
een wat langere rok best zwierig
en elegant kan zijn.
SCHIPHOL Bijna vijf kilo
meter kleurenfilm, eigenlijk goed
voor acht uur ononderbroken ver
toning, dat was wat Jan van Hillo
dinsdagochtend bij zich had, toen
hij na een reis van drie weken door
Indonesië, met Pleuni Touw en haar
zoontje Tjade vermoeid maar opge
wekt terugkeerde op Schiphol. „Een
geweldige reis en een geweldige er
varing”, t onden beiden. Wat zij er
gedaan hebben is dit: „We hebben
er opnamen gemaakt die straks in
gemonteerde vorm een documen
taire gaan worden, bedoeld voor de
50ste verjaardag van de NCRV”.
Mi
^777 7 B I
I
aankomst
op
Een landschap van Antoine Tames.
HEIN STEEHOUWER.
(Van onze RTV-redactie)
de gouverneur-generaal en al die andere
koloniale bouwsels, die volgens haar dui
delijk hmerkenbaar zijn als het decor van
Couperus’ verhaal.
Van oude opnamen zal in deze docu
mentaire geen gebruik gemaakt worden,
op één uitzondering na: een particulier
heeft aan Van Hillo een oude 16-mm-
film aangeboden,-waarop de landing van
de Fokker F-7 staat. „Uniek materiaal,
nog nooit vertoond - en daarom wil ik
dat er wel in monteren”.
bij
ho-
een
Uit de herfst- en wintercollectie van
Chanel een kuitlange tartan cape met
een kraag van zwart vossebont ge
dragen over een zwart wollen mantel
pak.
Bij Balmain en Chanel kwamen de
rokken net iets over de knie, terwijl
Lanvin, Feraud en Nina Ricci voor de
midi's kozen. Het blijft overigens de
vraag of de terugkeer naar de lange
re rokken nu wel zo praktisch is nu
bijna iedereen het door de inflatie
wat zuiniger aan moet doen. Maar de
Parijse modeontwerpers maken zich
daar geen zorgen over, want hun beste
klanten komen nog steeds in een
privé-vliegtuig naar de Franse hoofd
stad om hun shows te zien. Vrouwen
die bij Balmain, Lanvin en Yves St
Laurent grif drieduizend gulden voor
een wollen winterjas en vijfduizend
gulden voor een mantelpakje neertel
len.
A'nne Huitema komt uit Langezwaag
in Frïésland. Ze etst met een knappe
lijn summiere voorstellingen tegen ge
structureerde achtergronden. Een titel
als „Imaginair portret” suggereert reeds
haar hang naar het fantastische, waarbij
blijkt, dat ze even goed heeft gekeken
naar prehistorische rotsholtekeningen als
naar het raffinement van een Paul Klee.
Een wollen mantelpak van een rood
blauwe Schotse ruit uit de collectie
Lanvin. Het jasje is kraagloos.
Bij de filmmuziek stegen de ontvang
sten met 122.000, ruim 12 percent het
geen een verdubbeling is van de omzet
groei ten opzichte van 1972. De BUMA-
directie meent dat juist de belangrijke
bijdrage van de Nederlandse films in
deze toeneming gunstige perspectieven
voor de toekomst biedt. De kans op een
continue Nederlandse filmcultuur neemt
toe en daarmee opent zich een markt
voor de Nederlandse componist die zich
wil en kan toeleggen op het schrijven
van filmmuziek.
BIJ BALMAIN waren de slank af
kledende klassieke grijze, tabaksbrui
ne en groene mantelpakjes weer het
toonbeeld van goede smaak. De rok
ken kwamen net iets over de knie.
DEN HAAG (ANP). —Besloten is om
de tentoonstelling van de collectie „Ne
derlands Palet 1968-1971” in Brazilië niet
te laten doorgaan. Minister van Buiten
landse Zaken ad interim De Gaay Fort
man heeft dit meegedeeld in antwoord
op vragen van de Tweede-Kamerleden
Coppes (PPR) en Kosto (PvdA) over de
bezwaren van twee Nederlandse kunste
naars tegen het tentoonstellen van hun
werk met het oog op het politieke kli
maat in Brazilië.
Antoine Tames is al eerder opgevallen
met een serie olieverven in heel lichte
tinten, met de acupunctuur de (Chine
se naaldgeneeskunst als onderwerp.
Hij schilderde figuren die „aangeprikt”
waren, soms met de acupuncteur erbij.
Die figuren waren niet naturalistisch,
wel realistisch en groot gehouden binnen
kleine vlakken. Hier in Epoque zijn er
nog een paar van te zien. Ook zijn
waskrijttekeningen in een heel verfijnde
techniek, steunen op het weergeven van
anatomie, zij het op een heel persoonlij
ke wijze.
De eerste opnamen voor deze docu
mentaire werden In Athene gemaakt en,
iets zuidelijker, op een uitloper van het
Griekse vasteland, Kaap Sounion. In
Bangkok kon niet gefilmd worden,
want er waren rellen. Met de Garoeda
is toen verder gevlogen naar Djakarta
en per„Prinsendam” is het gezelschap in
twe edagen naar Bali gevaren. Jan van
Hillo kende Indonesië al, Pleuni Touw
echter niet. „Djakarta”, zegt ze, „is een erg
deprimerende, afschuwelijke wereldstad”.
Op Java vond ze dan ook weinig terug
avn de sfeer van „De stille kracht”. Be
halve dan de gerestaureerde woning van
AMSTERDAM (ANP). Het aandeel
van de „mechanische muziek” in de
totale binnenlandse omzet van het Bu
reau voor Muziek-auteursrecht (BUMA)
bedraagt thans 37 percent. In 1973 nam
de omzet in deze rubriek, die betrekking
heeft op achtergrond- en jukeboxmuziek
en muziek in discotheken, toe met
1.092.000, bijna 22 percent. Mechanische
muziek is meer en meer de hoeksteen
van onze incasso, aldus het BUMA-
jaarverslag. De markt van de jukeboxes
lijkt over zijn hoogtepunt heen, het
aantal neemt de laatste jaren steeds af.
Feraud lanceerde voor het najaar
leuke folklore-jurken voor jonge
meisjes. En het enige nieuwtje bij
Chanel is dat de fameuze mantelpak
jes er nu ook behalve van tweed van
effen wollen stoffen worden gemaakt.
Bij Patou droegen de mannequins
een omgestrikte zijden sjaal als cein
tuur om hun jurken en getailleerde
Uit Nederland treedt het team uit
Mill aan. De Romeinse versie van „Spel
zonder grenzen” wordt uitgezonden van
21.05 tot 22.25 uur via Nederland I.
In 1973 keerde BUMA f 12.289.000 uit
aan belanghebbenden. Daarvan ging
f 6.123.000 naar de bij de BUMA aange
slotenen en 6.166.000 naar buitenlandse
auteurswetorganisaties. Uit hetgeen BU
MA van hen ontving keerden zij
1.547.000 aan de bij de BUMA aangeslo
tenen uit.
En in de hele collectie werd gespeeld
met geraffineerd ingestikte plooitjes
en plisseetjes.
Maar de kleren waren zwieriger bij
Lanvin, die zijn hele werkelijk schit
terende najaarscollectie baseerde op
sportieve combinaties van Schots-ge-
ruite tweedrokken met r omantische
blouses en korte en lange wijde jas
sen met grote pellerine kragen.
Wat is er nog allemaal meer gefilmd?
„Een crematie van een hooggeplaatste
meneer, ketjak-dansen, nou ja, je impro
viseert ter plaatse, je schiet wat je
denkt te kunnen gebruiken”, zegt Jan
van Hillo.
DEN HAAG. - VVD-leider Hans Wie
gel en VVD-omroepdeskundige Klaas
van Dijk hebben zich dinsdag fel ge
keerd tegen het voornemen van minister
Van Doorn van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk om een strakker
omroepbeleid te gaan voeren, waarbij
alle omroepen meer gehouden zullen
worden aan hun plicht om een totaal
programma te brengen. De VVD’ers zijn
van mening dat de minister geen criteria
heeft om precies vast te stellen wat nu
wel en wat geen totaal programma is.
In felle schniftelijke vragen hebben de
VVD’ers de minister dinsdag van hun
ongenoegen blijkgegeven. Zij vrezen dat
de nieuwe eisen van de minister te
maken hebben met de promotie van de
TROS tot A-omroep. Ze dagen de minis
ter dan ook uit aan te geven welke
omroepen zich tot nu toe niet gehouden
hebben aan de bepalingen van de Om
roepwet. Ook willen zij van de minister
weten of „de wijze waarop omroeporga
nisaties middels hun actualiteitenru
brieken de luisteraars en kijkers menen
te moeten voorlichten” in strijd is met
de Omroepwet.
AMSTERDAM (ANP). „De voorne
mens van de regering, thans ook gedeeld
door het parlement, de commerciële zen
ders radio Veronica en radio Noordzee
het zwijgen op te leggen hoe fataal
ook te zijner tijd konden kennelijk
de populariteit van deze muziekzenders
niet aantasten”, zo schrijft de directie
van BUMA (Bureau voor muziekau-
teursrecht) in haar nu verschenen jaar
verslag 1973.
„Ofschoon wij begrip hebben voor het
feit dat ordening in de ether wordt
nagestreefd, blijven wij van mening dat
de onlangs op dit punt tot stand geko
men wetgeving in hoge mate te betreu
ren valt. Met de consequenties voor het
luisterend publiek, evenals voor de ad
verteerders en niet in de laatste plaats
de muziekauteurs is niet of nauwelijks
rekening gehouden. De betrokken belan
gengroepen is geen compensatie gebo
den”.
De popmuziek van Nederlandse origi
ne wordt volgens BUMA in haar prille
bestaan bedreigd. „Mocht onze vrees be
waarheid worden dat deze het kind van
de rekening wordt dan zullen wij niet
schromen de rekening te bestemder
plaatse te presenteren”, aldus het BU-
MA-jaarverslag. Daarin wordt nog mel
ding gemaakt van de aanzienlijke toene
ming van de ontvangsten voor BUMA
van Veronica en radio Noordzee. „Er is
een rechtstreekse relatie tussen de com
merciële resultaten van deze radiostati
ons en onze ontvangsten”, aldus BUMA.
HILVERSUM. Het vierde ’’Spel
zonder grenzen” van dit seizoen wordt
woenr 'ag gespeeld in het historische
Zwitserse stadje Avenches. Ruïnes her
inneren er aan de tijd van de Romeinen,
die destijds ook Zwitserland tot hun ge
bied rekenden. Vandaar dat de deelne
mers in de resten van een compleet am
fitheater Romeinse spelen moeten uit
voeren.
Perzische erotische miniaturen als voor
beeld en vertaalde die in een quasd-naïef
stijltje. Het is grappig, maar ver boven
kunstnijverheid komt het niet uit.
Van Saskia Borgesius uit Groningen
zijn er enkele pentekeningen, waarvan
twee in kleur, te weinig eigenlijk voor
een degelijke beoordeling. Voorlopig valt
dus vast te stellen dat ze een poëtische
surrealiste is met een voorkeur voor
kleurige droomtuinen. Ook valt op, dat
ze goed tekent. Later zal ze hier in
Epoque uitvoeriger te zien zijn-
Een zijden japon in Russische boeren
stal u de herfst- en wintercollectie
van Louis Feraud. De japon bestaat
uit een wit bovenstuk met lange mou
wen en een wijde rok waarop witte,
groene en rode bloemen staan ge
drukt.
Hier, in het Westen, is er een enorme
technologische ontwikkeling gokomen,
maar daar, zeker als men op eilanden
als Bali terecht komt, is er eigenlijk
maar bitter weinig veranderd. De boer
loopt nog achter zijn karbouwen, vrou
wen scheppen modder uit de rivier en
dragen die ip manden op het hoofd in
een moordende hitte de berg op. Van
daar de naam van deze documentaire:
„Vlucht tussen toen en toekomst”.
Pleuni Touw is hoofdrolspeelster in
deze documentaire. Pleuni, bekend door
onder andere haar rol in „De stille
kracht” van Couperus - ze was er de
residentsvrouw - is nu de personificatie
van de moderne westerse toeriste en
vrouw, het lijnrechte contrast met de
Balinese vrouw die zich bijkans dood
werkt en afbeult met zware mannenar
beid, die soms meer dan een uur gaans
van haar werk af woont. Want op
contrastwerking is eigenlijk deze hele
documentaire gebaseerd. Vandaar ook
dat een echte captain van de KLM, De
Roy van Zuidewijn, gefilmd is, om de
tegenstelling tussen zijn manier van
vliegen naar Indonesië, met maar vijf
tussenstops, en de manier van Van der
Hoop aan te geven.
MAAR AAN DIE CREATIES is
dan ook zo’n 60 tot 80 uur gewerkt
door modellisten die 25 gulden per
uur verdienen. En men heeft er ook
zulke kostbare stoffen voor gebruikt,
dat de modehuizen, hoe vreemd het
ook klinkt, er niet eens zoveel aan
overhouden. Vandaar dus dat de
meeste Parijse ontwerpers aan han
den en voeten aan de commercie
gebonden zijn. En de midi-vnode, die
nu weer met zoveel tamtam wordt
gelanceerd, is eigenlijk niets meer
dan een geweldig goed gelukte recla
mestunt van de Amerikaanse maat
schappij die de „Great Gatsby” film
heeft uitgebracht.
Het leek gisteren wel of de roman
tische zwarte tafzijden avondjurken
met meterswijde rokken, net als de
sluike avondgewaden van roókgrijs
satijn, zo uit de rekwisietenkamer
van de Great Gatsby waren gekomen.
jasjes. Patou zocht het bij zijn broek
en mantelpakken vooral in combina
ties van aubergine, cognac en ka-
tneelbruin. En bij Nina Ricci is ont
werper Gerard Pipard gelukkig ein
delijk afgestapt van zijn stoere safa-
ri-kleren. In plaats daarvan zorgde
hij voor de terugkeer van de koker-
lijn. En dat met een hele reeks
flanelmantelpakjes met nauwe ko-
kerrokken en rechte, vrij sluik aan
gesloten jasjes met smalle schouders.
Voor 's avonds heeft Ricci het
voorzien op combinaties van blouses
en genopte of diagonaal gestreepte
zijden aangerimpelde rokken van sa
tijn.
Het jubileum van de NCRV valt
eigenlijk in oktober maar in die maand is
er nog iets te herdenken: dan is het
namelijk 50 jaar geleden dat de vliegers
Van der Hop, Van Weerden Poelman en
Van den Broeke met de Fokker F-7 via
22 tussenstops behouden in wat toen nog
Nederlands-Indië heette, arriveerden.
Wat is er in die vijftig jaar gebeurd?
Pleuni Touw met haar zoontje Tjade en Jan van Hillo by hun
Schiphol.
Couturiers: Balmain, Lanvin,
Feraud, Patou, Chanel, Ricci,
knie tot op de kuit. Kleuren:
cognac, beige, leverbruin, va
rengroen, bordeaux, koren
blauw, lila en grijs.
Jurken: sluike dames.japon-
nen met ronde halzen, aange
rimpelde schouderpasseri en
breeidgeplooide rokken. Pakjes:
combinaties van romantische
kantblouses, klassieke getail
leerde jasjes en rokken die van
achter glad en van voren ge
plooid zijn, sommige met hoog
opgesneden tailles, die weer ge
garneerd zijn door een brede
ceintuur.
Broekpakken: combinaties
van wijde pantalons met ro
mantische blouses van satijn en
korte wijde jasjes met raglan-
mouwen en pellërine kragen.
Mantels: wijde jassen met
raglan-monwen, omgestrikte
ceintuurs van dezelfde stof en
vossebont of pellerine kragen.
Bijna allemaal gecombineerd
met lange gebreide wollen
sjaals.
Avondjurken: keus uit ten
eerste een soort onderjurken
van zwart fluweel, .ten tweede
combinaties van kleurige fol
klore rokken en romantische
blouses van Brussels kant, en
ten derde sexy Doris Day-ja-
ponnen van zilver- of goudla-
mé.
Er hangen nu echter ook een paar
grote zuidelijke landschappen, een
strand met wat schepen en een rotsach
tige achtergrond en een landschap met
wat fragmenten van beeldhouwwerk op
de voorgrond. Onmiskenbaar doet dit
type werk denken aan het magisch rea
lisme a la Wim Schumacher, vroeger
even bekend als bijvoorbeeld Carel Wil
link, maar nu bijna vergeten. Dit werk
van Tames is wat zwaarder van toon,
maar verder even harmonisch uitge
voerd in gedempte tinten. Het heeft een
heel eigen sfeer, die Tames ook weet op
te roepen in een stilleven.
Van Barbara Zittrer, een meisje uit
Canada dat tijdelijk in ons land verblijft
en hier voor het eerst exposeert, zijn er
olieverf miniatuurtjes op paneel. Zij koos
AMSTERDAM (ANP) Het copiëren
van grammofoonplaten op geluidsbanden
voor privédoeleinden neemt van jaar tot
jaar in omvang toe. Daarbij wordt de
plaat meestal geleend zodat niet alleen
de auteur maar ook de artiest en de
grammofoonplatenproducent inkomsten
derven. Dit schrijft de STEMRA (Stich
ting tot exploitatie van mechanische re-
produktierechten der auteurs in haar
jaarverslag 1973.
STEMRA wil opnieuw samen met an
dere belanghebbenden pogen de auteurs
wet zodanig te wijzigen dat naar
analogie van Duitsland voor deze
vorm van copiëren een billijke vergoe
ding betaald moet worden. Een vergoe
ding ineens, hetzij bij aankoop van de
opname-apparatuur hetzij bij aankoop
van onbespeelde banden, is volgens de
STEMRA gebleken een eenvoudige en
zeer doeltreffende oplossing te bieden
om de belanghebbenden schadeloos te
stellen.
Van beide typen uitingen heeft haar
werk iets, maar dan wel binnen een
persoonlijke opvatting.
Van Jan Haans, pottenbakker uit
Utrecht zag ik voorheen werk, waarin
hij zich steeds herhaalde, een soort
zwarte deegrollen, maar dan op een
punt gezet. Hij is nu op een heel geluk
kige wijze tot een rijke variatie geko
men in potterie, die zowel origineel van
vorm is als op een heel eigen manier
gedecoreerd. Een vaas kan bij hem zo
ongeveer het model van een platte da
mestas hebben, ook een zuil- of kubus
vorm. ’vaak is er dan een decoratie met
een herkenbare voorstelling, een sober
aangegeven landschap, een in licht relief
aangebrachte tuinmuur of een andere
voorstelling. Zijn glazuren werken in de
kleur aan de voorstelling mee zonder
zich op te dringen en zo ontstaat er dan
potterie in een heel eigen stijl, waarbij
hij als decoratief element soms ook
metalen gebruikt. Het is een sterk aan
sprekende groei in dit werk.
Volgens de kunstenaars wordt met
name de vrijheid van uitingsmogelijkhe
den voor Braziliaanse kunstenaars on
derdrukt. Minister De Gaay Fortman
zegt in zijn antwoord dat hoewel
tenzij anders overeengekomen is
voor het tentoonstellen van een kunst
werk door de eigenaar daarvan ingevol
ge de de auteurswet geen toestemming
van de maker nodig is, men rekening
heeft willen houden met de politieke
bezwaren van de kunstenaars tegen een
manifestatie, waarbij van hun werk ge
bruik gemaakt wordt, ook wanneer dat
werk eigendom is van de staat. Hij
voegt er aan toe dat wel van geval tot
geval zal moeten worden bezien welke
beslissing ten a^nzien van zulke bezwa
ren m(>et worden genomen.
Maar Bali was anders. „De lucht, de
warmte, die sfeer van leven daar, ook de
intense verveling van een handjevol Ne
derlanders dat daar leeft, dat alles was
heel tastbaar en herkenbaar voor mij.
De meest indrukwekkende dag vond ik
toen we die moddersjouwsters
de rivier aan de voet van die
ge berg filmden Er was daar
brug. Aan de ene kant stond een Baline
se, en aan de andere kant stond ik. We
liepen elkaar tegemoet. Die blik van dat
meisje - ik dacht eerst dat die eigenlijk
vijandig was. Maar dat was niet zo: die
was alleen maar vreemd, anders, het
verschil tussen Oost en West. Naderhand
ben ik nog met dat meisje meegeweest
naar haar huis en dat was dan tevens de
dag dat ik het meeste contact met de
Balinezen heb gehad”.
n
wr
