Extra tv-toestellen in Amsterdamse hotels om Nixon te zien
Nixon: eerste
Normale basis
Tass-melding
Laatste veto
IK BEN NOOIT IEMAND GEWEEST, DIE HET HOOFD IN DE SCHOOT LEGT”
V ergissing”
<1
Aankondiging
tv-toespraak
1
V R H D A G
AUGUST U 5
13T4
Brussel
i
Madrid
Israel
55
Parijs
BINNEN- EN BUHEN&ANS»
Twaalf uur
presidentschap
van morgen
Bonn
Londen
Menswaardig
Uitdagingen
Bede
Wonden
Congres
iH
VELE REACTIES AFWACHTEND
me-
fcz $00,.
Volledige tekst van Nixons televisietoespraak
dit
MOSKOU (AP). Nadat president
Nixon zijn aftreden gisteravond be
kend had gemaakt meldde het offi
ciële Russische persbureau Tass in
een bericht uit Washington het vol
gende:
WASHINGTON (DPA en AFP).
In het vertrek in het Witte Huis in
Washington dat hun is toegewezen,
hebben de bij de presidentiële ambts
woning geaccrediteerde journalisten
gisteren een klein half uur opgesloten
gezeten.
lat
?id
lar
tar
en
Ier
1de
ide
„Gedurende de lange en moeilijke pe
riode van Watergate, was ik de mening
toegedaan dat het mijn plicht was om
vol te houden, alles te doen om het
ambt waartoe u mij gekozen hebt, te
vervullen”.
altijd goede
heeft gehad
de Republi-
De presidentiële woordvoerder Ge
rald Warren noemde de „opsluiting”
van de journalisten „een vergissing”.
Voor het incident is geen verklaring
gegeven.
„Haldemans wraak”, was de
ning van een der journalisten.
De Franse reacties op het .vrijwillige”
ir.
de
d-
en
ilië
es-
zan
er-
ers
ge-
n 1
len
„President Nixon heeft donderdag
in een toespraak voor radio en televi
sie bekendgemaakt dat hij zal aftre
den. Zoals de grondwet van de Vere
nigde Staten bepaalt zal vice-presi
dent Gerald Ford zijn taken overne
men.”
nd
Is-
in
te-
as-
?ril
ge-
de
tot
eld
sa-
iet
de
is
ge
ien
eid
•uit
eil
>or
iet
nd
if-
rp,
?r-
ten
er.
in
;en
ei-
;il-
ale
al-
ers
en.
rijs
ier
ge-
rde
ren
ind
;ale
es-
een
ten.
in
als
:gi-
een
Is-
u-
en
er
tal
en
LS-
:e-
d-
rie
de
ds
de
in
ad
n-
en
de
en
25
de
n-
en
en
dat
aat
len
er-
re-
es-
ren
en.
ers
de
en
e-
:e-
op
o-
jl-
an
;el
irt
e-
en
or
op
li-
is-
an
75
ee
anders is wat ik hoop u
nalaten, u en ons land,
presidentschap vaarwel zeg.”
„Dit ambt te hebben bekleed betekent
een zeer persoonlijke verwantschap te
hebben gevoeld met iedere Amerikaan.
Nu ik het opgeef, doe ik dat met deze
bede: moge Gods zegen met u zijn in de
dagen die voor u liggen.”
„Als president moet ik de belangen
van Amerika op de eerste plaats stellen.
Amerika behoeft een president en een
Congres die al hun tijd aan hun taak
kunnen wijden, zeker in deze tijd met
zijn problemen in binnen- en buiten
land”.
„Te blijven strijden voor mijn per
soonlijk gelijk in de maanden die voor
ons liggen, zou vrijwel volledig de tijd
en de aandacht in beslag nemen van
zowel de president als het Congres in
een periode die vereist dat al onze
aandacht is gericht op de grote vraag
stukken van vrede in het buitenland en
voorspoed zonder inflatie in het binnen
land”.
ier
ni-
nl-
kt.
gel
tig
tot
len
Van zijn zesendertig voorgangers,
van George Washington tot Lyndon
B. Johnson, hebben achtentwintig
presidenten hun termijn volledig uit
gediend. Van de acht overigen zijn er
vier vermoord, Abraham Lincoln, Ja
mes Garfield, William Mc Kinley en
John F. Kennedy. De vier anderen
zijn tijdens hun regeringsperiode een
natuurlijke dood gestorven: William
Harrison, Zachary Taylor, Warren
Harding en Franklin D. Roosevelt.
(Vervolg van pagina 1)
DEN HAAG In diverse landen
is afwachtend gereageerd op het
aftreden van president Nixon. Uit
de reacties viel op te maken .dat
men het aftreden al min of meer
had verwacht. De invloed op de
buitenlandse politiek van de Ver
enigde Staten wordt over het al
gemeen niet bijzonder groot ge
acht, nu minister van Buitenlandse
Zaken Henry Kissinger op zijn post
blijft, ook nadat Gerald Ford het
roer heeft overgenomen als presi
dent.
„Ik ben mij bewust van de intense
belangstelling van het Amerikaanse volk
en van u in deze zaal voor de ontwikke
lingen van vandaag en van de afgelopen
paar dagen. Dit is zeker een moeilijke
tijd. De president van de Verenigde
Staten zal begin deze avond verscheide
ne leden van de leiding van de partijen
in het congres op het Witte Huis ontvan
gen. Vanavond om 9 uur (Amerikaanse
-tijd) zal de president van de Verenigde
Staten het land via radio en televisie
vanuit zijn ovale bureau (het presiden
tiële kantoor in het Witte Huis) toespre
ken.” Zo kondigde Nixons perschef Ro
nald Ziegler gisteren indirect Nixons
aftreden aan op een persconferentie.
Na deze korte mededeling verliet
Ziegler, wiens stem tijdens het voorlezen
duidelijk aangeslagen was, het podium.
WASHINGTON (AP) Hieronder volgt de tekst van de toespraak
waarin president Nixon vannacht zijn aftreden aan het Amerikaanse volk
bekendmaakte:
„Goedenavond. Dit zal de 37ste maal zijn dat ik het woord tot u richt
vanuit dit werkvertrek waar zoveel beslissingen zijn genomen die vorm
hebben gegeven aan de geschiedenis van onze natie”.
„Iedere keer dat ik dat gedaan heb, gebeurde dat om met u aangelegen
heden te bespreken welke naar mijn mening het belang van de natie be
troffen. Bij alle beslissingen die ik in mijn openbare functies heb genomen,
heb ik altijd geprobeerd te doen wat het best voor de natie was”.
WASHINGTON (Reuter). Presi
dent Nixon heeft gisteren zijn laatste
presidentiële veto uitgesproken, enke
le uren voor hij zijn aftreden zou
bekendmaken.
De president torpedeerde een wets
ontwerp dat fondsen ter beschikking
wilde stellen van het ministerie van
Landbouw. Hij vond het wetsontwerp
„inflatie-bevorderénd”.
„Wij hebben wel eens het gevoel ge
had, dat het tandem Nixon-Kissinger
beter met de tegenstanders kon onder
handelen dan met de vrienden, die het
in de internationale wereld heeft”.
dia in Israel met uitzonderlijke aan
dacht, en veelal met enige bezorgdheid,
gevolgd.
De laatste ontwikkelingen rond het
Witte Huis zijn door alle publiciteitsme-
De voorzitter van de Italiaanse
Christen-Democratische Partij Amintore
Fanfani, zei dat hij president Nixons
aftreden bejegent met „respectvolle te
rughoudendheid”.
toespraak, waarin hij bekendmaakte dat
hij het presidentschap vandaag zou
neerleggen.
Voor de Westduitsers wordt de op
luchting over Nixons verdwijnen enigs
zins getemperd door de onbekendheid
van zijn opvolger, Gerald Ford.
In Bonn werd in eerste, niet-officiële
reacties daarom graag de nadruk gelegd
op het feit dat de hier zo vertrouwen
wekkende Henry Kissinger minister van
Buitenlandse Zaken blijft.
Juist nu er weer moeilijkheden zijn
rond Berlijn, bestond het gevaar dat de
buitenlandse politiek van de voornaam
ste bondgenoot door het schandaal-
Nixon zou kunnen worden verlam^.
Vandaar ook de opluchting in Bonn.
In de Bondsrepubliek rijst bij deze
presidentswisseling bovendien de vraag
hoe Ford zal staan tegenover het ver
blijf van de Amerikaanse troepenmacht
in West-Duitsland.
De opluchting in Brussel gaat tegelij
kertijd gepaard met bezorgdheid omdat
het beeld dat men hier van Nixons op
volger heeft nog maar vaag is. Het lijkt
een beste man, zei ons gisteravond een
NAVO-diplomaat in een ietwat vrij
moedige bui, maar of hij meteen over
voldoende autoriteit beschikt, moeten we
maar afwachten.
aftreden van Rirfiard Nixon zijn ver
deeld. Een deel van de publieke opinie
heeft, naar het lijkt net als de Franse
regering, vooral bewondering voor de
democratie zoals die op het ogenblik in
de 'Verenigde Staten beoefend wordt.
Met als gevolg dat de machtigste man
van het Westen nu het veld moet rui
men omdat hij in het democratische spel
vals heeft gespeeld.
Woensdag, toen de druk op Nixon om
af te treden steeds sterker werd maakte
hij zijn beslissing om af te treden bekend
aan zijn gezin. Hierna werd hij omhelsd
door zijn schoondochter Julie Eisen
hower. De foto in het Witte Huis ge
maakt werd kort voor Nixons tele-
visierede vrijgegeven voor publikatie.
Het Franco-regime, dat
persoonlijke betrekkingen
met de kopstukken van
keinse Partij (Nixon werd ook na zijn
verkiezingsnederlaag in Californië als
particulier door Franco zelf ontvangen,
en bracht later als president een staats
bezoek aan de Spaanse hoofdstad) en
daaraan zijn defensie-overeenkomst met
de VS dankt, is ontsteld. Het propagan-
da-apparaat van het regime (televisie en
radio, en enkele regeringsgetrouwe
kranten) hield tot voor weinige weken
vol dat het impeachmënt-proces een si
nistere samenzwering tegen een onschul
dige en zelfs bewonderenswaardige pre
sident was.
Onder Amerikanen van diverse plui
mage die in Amsterdam wonen of loge
ren. in dure hotels tot in jeugdherber
gen, was de eerste reactie op het aftre
den van president Nixon unaniem er een
van opluchting.
In vele Amsterdamse hotels werd gis
teravond hals over kop epn televisietoes
tel in de lounge geplaatst zodat gasten die
dat wilden ’s nachts naar de toespraak
van Nixon konden luisteren en kijken
en bij sommige toestellen was het met
een na het bekend worden van het
nieuws al dringen. Alle Amerikanen die
we spraken, waren vast van plan „dit
historisch moment” „live” mee te maken.
Premier Harold Wilson van Engeland
verklaarde dat hij geen commentaar
wilde geven op binnenlandse aangele
genheden van de Verenigde Staten.
Hij bracht wel hulde aan de persoon
lijke interesse die president Nixon altijd
had getoond voor de ontwikkeling van
de betrekkingen van vriendschap en sa
menwerking tussen de Verenigde Staten
en Engeland. Wilson zei ervan overtuigd
te zijn dat deze vriendschap en samen
werking onder de nieuwe president zou
den voortduren.
Een andere categorie van het Franse
volk en trouwens ook van de Franse
pers is van mening dat moraal en poli
tiek toch wel twee totaal verschillende
coupletten zijn en dat grote staatkunde
doorgaans niet door koorknapen of puri
teinen wordt getoond. Met een beroep op
het einde van de oorlog in Vietnam, de
toenadering tot de Sovjet-Unie en tot
China enzovoorts, willen zij aantonen
dat Richard Nixon toch veel positiefs op
zijn rekening mag schrijven.
„Ik zal dit ambt verlaten met gevoe
lens van spijt dat ik mijn ambtstermijn
niet heb voltooid, maar met gevoelens
van dankbaarheid wegens het voorrecht
dat ik uw president heb mogen zijn in
de achter ons liggende vijfeneenhalf
jaar. Deze jaren hebben een belangrijke
periode in de geschiedenis van onze
natie en van de wereld gevormd. In deze
jaren zijn successen geboekt, waarop wij
allen trots kunnen zijn, successen die ds
gezamenlijke inspanningen van regering,
Congres en volk weerspiegelen.”
Premier Trygve Bratteli van Noor
wegen sprak van een „drama zonder
precedent in de Amerikaanse geschiede
nis”.
„Overal ter wereld, in Azië, en Afrika,
in Latijns-Amerika en het Midden-Oos-
ten, leven miljoenen mensen in ver
schrikkelijke armoede, ja hongersnood.
Wij moeten ons ten doel blijven stellen
ons af te keren van de oorlogsproduktie
en dienen de vredesproduktie uit te
breiden zodat de mensen overal op onze
aarde mogen verwachten dat zij op zijn
minst in de tijd van hun kinderen, zoal
niet in onze eigen tijd, zullen beschikken
over wat nodig is voor een menswaardig
bestaan.”
„Maar de uitdagingen die ons wachten
zijn even groot, en ook zij zullen de
steun en de inspanningen van het Con
gres vereisen in samenwerking met de
nieuwe regering”.
..Wij hebben een einde gemaakt aan
Amerika’s langste oorlog, maar in het
streven naar een blijvende wereldvrede
zijn de doelen die voor ons liggen, nog
verstrekkender en moeilijker”.
„Wij moeten een vredesstructuur vol
tooien zodat van deze generatie, onze
generatie, van Amerikanen kan worden
gezegd door de volken van alle naties
dat wij niet alleen maar een oorlog
hebben beëindigd, maar dat wij toekom
stige oorlogen hebben voorkomen.”
„Wij hebben de deuren ontsloten die
grondslag liggen aan onze kracht en
onze eenheid als een groot en vrij volk”.
„Door deze stap te nemen hoop ik het
begin van dat proces van genezing te
hebben bespoedigd dat zo uitermate no
dig is in Amerika.”
Hoewel de Watergate-affaire hier de
afgelopen maanden geenszins werd
doodgezwegen, bleven de meeste Israë
liërs vooral na de oktober-oorlog in
Nixon een ware vriend van de joodse
staat zien. Ook in regeringskringen be
schouwde men Nixon als de voornaam
ste exponent van een pro-Israelische
Amerikaanse politiek in het Midden
oosten. Terwijl Kissinger door het Is
raëlische publiek veelal met enig wan
trouwen bejegend wordt, viel Nixon bij
zijn bezoek aan Israel in juni een harte
lijke ontvangst ten deel.
Deze verzuchting wilde er dan toch
wel uit bij een van de weinige topman
nen van de Euromarkt, die gisteren in
Brussel niet met vakantie was. Zowel in
NAVO-kringen als bij de Europese Ge
meenschap was men voorzichtig met
zijn oordeel oyer het heengaan van
Nixon.
„Hier in Amerika prijzen wij ons ge
lukkig dat de meesten van ons volk niet
alleen de zegeningen van de vrijheid
genieten maar ook de mogelijkheid heb
ben een volledig en goed en, naar ’s we
relds maatstaven gemeten, zelfs over
vloedig leven te leiden. Maar wij moeten
doorzetten naar het doel van niet alleen
meer en beter werk, maar ook van
volledige ontplooiingskansen voor elke
Amerikaan, en van hetgeen waar wij
juist op dit moment zozeer naar streven,
voorspoed zonder inflatie.”
„In de meer dan 25 jaar dat ik een
WASHINGTON (AFP). Presi
dent Nixon is het eerste staatshoofd
van de Verenigde Staten dat voor de
beëindiging van zijn ambtstermijn af
treedt
"'9.
openbaar ambt vervul, heb ik gedeeld in
de woelige geschiedenis van dit tijdperk.
Ik heb gevochten voor dat waarin ik
geloofde. Ik heb geprobeerd naar beste
kunnen de plichten en verantwoorde
lijkheden te dragen, die mij zijn toever
trouwd.”
„Soms ben ik daarin geslaagd en soms
heb ik gefaald, maar ik heb moed geput
uit wat Theodore Roosevelt eens zei
over de man in de arena: wiens gezicht
is besmeurd met stof en zweet en bloed,
die dapper strijdt, die fouten maakt en
telkens weer tekort schiet omdat er geen
inspanning zonder vergissingen en te
kortkomingen bestaat, maar zich werke
lijk inzet, die het grote enthousiasme
kent, de grote toewijding, die zich uitput
voor een waardige zaak, die als alles
goed gaat tenslotte de triomf van een
groots resultaat smaakt en in het slecht
ste geval, als hij faalt, altijd nog faalt
terwijl hij het uiterste waagt.”
„Vanavond beloof ik u plechtig dat zo
lang ik leef, ik in die geest zal voort
gaan. Ik zal blijven arbeiden voor de
grote doeleinden die ik mij gesteld heb
in al mijn jaren als lid van het Congres,
als senator,als vice-president en presi
dent de zaak van de vrede niet alleen
voor Amerika maar voor alle naties, de
zaak van voorspoed, rechtvaardigheid en
gelijke kansen voor heel ons volk.”
„Eén zaak is er waar ik mij bovenal
aan heb gewijd en waaraan ik altijd zo
lang ik leef mij zal blijven wijden.”.
„Toen ik voor het eerst de ambtseed
aflegde als president, nu vijfeneenhalf
jaar geleden, heb ik deze heilige belofte
afgelegd: mijn ambt, al mijn krachten
en alle wijsheid waarover ik kan be
schikken, te wijden aan de zaak, van de
vrede tussen de naties.”
..Alle dagen sindsdien heb ik mijn
uiterste beste gedaan die belofte trouw
te blijven. Als gevolg van deze inspan
ningen, weet ik zeker dat de wereld nu
een veiliger plaats is, niet alleen voor
het volk van Amerika maar voor de
volken van alle naties en dat al onze
kinderen een betere kans hebben dan
voorheen om in vrede te leven en niet
in een oorlog te sneuvelen.”
„Dit meer dan iets anders is wat ik
hoopte te bereiken toen ik naar het
presidentschap dong. Dit meer dan iets
te kunnen
nu ik het
een kwart eeuw lang de weg versperd
hebben tussen de Verenigde Staten en
de Chinese Volksrepubliek.”
„Wij moeten er nu voor zorgen dat
het kwart van de wereldbevolking dat
in de Volksrepubliek China leeft, niet
onze vijand maar onze vriend zal zijn.”
„In het Midden-Oosten beschouwen
honderd miljoen mensen in de Arabische
landen van wie velen ons bijna twintig
jaar hun vijand hebben geacht, ons nu
als hun vrienden. We moeten voort bou
wen op die vriendschap zodat te langen
leste vrede kan neerdalen over het Mid
den-Oosten en de wieg der beschaving
niet tevens haar graf wordt.”
„Samen met de Sovjet-Unie hebben
wij de belangrijke doorbraken bewerk
stelligd die het begin vormden van het
proces van de beperking der kernwape
nen. Wij moeten ons echter als doel
stellen deze verschrikkelijke wapens niet
alleen te beperken, maar ook af te
schaffen en uiteindelijk te vernietigen
zodat zij niet langer onze beschaving te
gronde kunnen richten en de dreiging
Van een kernoorlog niet langer de we
reld en de volken boven het hoofd zal
hangen.”
„Wij hebben de nieuwe betrekkingen
met de Sovjet-Unie aangeknoopt. Wij
moeten voortgaan deze nieuwe verhou-/
ding te ontwikkelen en uit te breiden
zodat de twee sterkste naties ter wereld
in samenwerking eerder dan in confron
tatie samenleven.”.
„In de afgelopen dagen echter is het
mij duidelijk geworden dat ik niet lan
ger kan rekenen op een politieke basis
in het Congres die sterk genoeg is om
voortzetting van dat streven te recht
vaardigen”.
„Zo lang die basis er was, was ik er
vast van overtuigd dat het noodzakelijk
was zeker te stellen dat het grondwettig
proces tot het einde toe diende te wor
den volvoerd anders handelen zou de
geest van dit met opzet zo moeilijke
proces ontrouw zijn, en een gevaarlijk,
ontwrichtend precedent voor de toe
komst scheppen”.
„Maar nu die basis verloren is gegaan,
ben ik van mening dat het grondwettig
doel is gediend en dat niet langer de
noodzaak bestaat dit proces te laten
voortduren”.
„Ik zou er de voorkeur aan hebben
gegeven door te zetten tot het einde
ongeacht het persoonlijk leed dat dit
met zich zou hebben meegebracht. En
mijn familie heeft er eenstemmig bij
mij op aangedrongen dat te doen.”
„Niettemin, het belang van de natie
moet altijd voorrang krijgen boven wel
ke persoonlijke overweging dan ook”.
„Diep betreur ik de wonden die wel
licht zijn toegebracht in de loop van de
gebeurtenissen die tot deze beslissing
hebben geleid. Ik zou slechts willen
zeggen dat als sommige van mijn
beoordelingen onjuist waren en som
mige waren onjuist zij niettemin ge
troffen zijn in wat ik op dat moment
meende dat het beste belang van de
natie was.”
„Aan allen die achter mij gestaan
hebben, gedurende de afgelopen, moeilij
ke maanden, aan mijn familie, mijn
vrienden aan al die anderen die ook
mijn zaak steunden omdat zij geloofden
dat die juist was: ik zal u eeuwig
dankbaar zijn voor uw steun.”
„En u die mij uw steun niet hebt
kunnen geven, laat mij u zeggen dat ik
vertrek zonder verbittering tegen hen
die tegen mij zijn geweest, omdat ons
allen in de laatste instantie het belang
van het land ter harte ging, hoezeer
onze opvattingen ook uiteen mochten
lopen.”
„Laat ons daarom nu allen eendrach
tig die algemene toewijding bevestigen en
onze nieuwe president helpen te slagen
in het belang van alle Amerikanen.”
„Daarom zal ik het
neerleggen met ingang
twaalf uur ’s middags”.
„Vice-president Ford zal op dat tijd
stip in dit vertrek als president worden
beëdigd”.
„Nu ik mij de hooggestemde verwach
tingen voor Amerika voor de geest haal,
waarmee wij onze tweede ambtstermijn
zijn begonnen, gevoel ik een grote droe
fenis dat ik niet hier in dit vertrek in
uw naam zal werken om in de komende
tweeënhalf jaar deze verwachtingen te
verwezenlijken”.
„Maar nu ik de leiding van de rege
ring overdraag aan vice-president Ford,
weet ik, zoals ik de natie al zei toen ik
hem tien maanden geleden in dat ambt
benoemde, dat de leiding van Amerika
in goede handen zal zijn.”
„Mijn ambt overdragend aan de vice-
president ben ik mij diep bewust van
het gewicht van de verantwoordelijkheid
die morgen op zijn schouders zal rusten,
en besef welk een geduld en samenwer
king hij van allen zal nodig hebben.”
„Bij het aanvaarden van die verant
woordelijkheid, verdient hij de hulp en
steun van ieder van ons. Zien wij naar
de toekomst, dan is van eerste belang
dat wij beginnen de wonden van onze
natie te helen dat wij de verbittering
en de verdeeldheid van het jongste ver
leden achter ons laten en opnieuw die
WASHINGTON (AP). De Ame
rikaanse strijdkrachten zijn werk
zaam op een normale basis. Ten aan
zien van de huidige regeringscrisis
zijn absoluut geen speciale maatrege
len genomen. Dit werd gisteravond
meegedeeld door de woordvoerder
van het ministerie van Defensie, Jer
ry Friedheim.
„De gesprekken die ik heb gevoerd
met de leiders van het Congres en
anderen hebben mij tot de slotsom ge
bracht dat ten gevolge van de Waterga
te-affaire ik wellicht niet langer de
steun van het Congres geniet die ik
noodzakelijk acht voor de zeer moeilijke
beslissingen en de vervulling van de
plichten van dit ambt op de wijze die de
belangen van de natie zullen vereisen”.
„Ik ben nooit iemand geweest die het
hoofd in de schoot legt. Mijn ambt neer
te leggen vóór mijn ambtstermijn is
•'oltooid, is wezensvreemd aan elk in-
jjact in mijn lichaam”.
■e activiteiten van onze strijd
krachten gaan normaal voort, er is
helemaal geen reden waarom dit niet
het geval zou zijn, aldus Friedheim.
„Niets in de internationale toestand
maakt het noodzakelijk dat een staat
van paraatheid geboden zou zijn”.
gedeelde idealen ontdekken die ten
