s
ireau
DAVID MARTIN
STAAT OP
DODENLIJST
geeft ernstige waarschuwing
Film over Amin wekt lachlust
op maar Britse schrijver
door Rudolf Bakker
Waarschuwing
Rapport
ZATERDAG
10 AUGUSTUS
1974
ÏB
I911&
sei
ch
Generaal Amin kwam weer in het nieuws sinds in Parijs en Londen een
film over hem in de bioscopen wordt vertoond die het publiek voort
durend de slappe lach bezorgt. Maar tegelijkertijd verscheen in Londen
het eerste boek over de man die sergeant was in het Britse leger en zich
zelf tot generaal benoemde. Dit boek („General Amin”, uitgeverij Faber
en Faber) is van de hand van de in Tanzania werkende Britse journalist
David Martin. Hij heeft een waarschuwing voor de lachers in de bioscoop
zaal in petto. Generaal Amin is direct verantwoordelijk voor de moord
op 80- tot 90.000 van zijn landgenoten, „en dat is nog een heel voorzichtige
schatting”, aldus Martin, die zelf op de dodenlijst van generaal Amin
staat.
Generaal Idi Amin van Oeganda heeft zich weten op te werken tot de
dolste dictator van de wereld. In januari 1971 kwam hij aan de macht,
nadat hij het bewind van president Obote van de kaart had geveegd.
Buiten zijn land werd Amin vooral bekend toen hij in september 1972
razendsnel 40.000 Aziaten het land uitzette omdat op een morgen bij het
opstaan „God hem in een verschijning had gezegd dat dit diende te ge
beuren”.
ire, in et
aat wel
aat zéér
31 93 04.
van dergelijke
en om
31 92 96
en
ikheden
■astafel?
:rlantlaan
acht berei
kscontacti
r Raad vt
Het staatshoofd van Oeganda spreekt de sluitingsvergadering toe van de topconfe
rentie van niet gebonden landen in Algiers.
Oegandese militairen van het Simba-
bataljon staan hier met de geweren in
aanslag bij de lijken van guerrillastrij
ders. De foto werd verspreid door de
Oegandese regering.
op het vliegveld van Londen. Bij het ver
laten van Oeganda had het gezin geld
en bezittingen moeten achterlaten.
De eerste golf van massamoorden teis
terde Oeganda de laatste elf maanden
van 1971, direct nadat Amin door een
staatsgreep president Obote van de
macht had beroofd. De volgende golf
vond plaats vanaf 21 september 1972. Ze
was een reactie op Amins besluit om
40.000 Britse Aziaten uit het land te
verwijderen, en de daarop volgende ope-
rette-invasie van oud-president Obote’s
onvoorbereide bevrijders. In deze golf
werden zoveel mensen gedood, dat de
doders eenvoudig niet meer konden op
houden uit angst zelf te worden omge
bracht. Als de krokodillen geen trek
meer in de lijken hebben, worden de
doden in de struiken geworpen om door
roofvogels te worden verscheurd, of ze
worden met benzine overgoten en ver
brand-
5. Een variatie op punt 4: het vlees
wordt eerste geroosterd.
7. Bajonetten worden de mannen door
hun genitaliën en hun anus gestoken.
ise Rioleii
Seek voor
de rioleri
i elektrii
hoonspuiti
ik en vi
riolering
Voor hu
n bedrijvi
meer. Amin had overigens vergeten te
vragen het telegram uit de film te
snijden, waarin hij de secretaris-gene-
raal van de UNO, Kurt Waldheim, in
oktober ’73, na het weer oplaaien van de
strijd in het Midden-Oosten, had bericht:
„Mensen over de hele wereld zijn het
nu met me eens dat de Israëliërs misda
digers zijn. Hitler had gelijk toen hij er
zes miljoen verbrandde tijdens de Twee
de Wereldoorlog”.
worden acht methoden vermeld die wor
den toegepast om de slachtoffers te
doden
3. Het slachtoffer wordt in armen,
benen en borst geschoten en men wacht
tot hij is leeggebloed.
rijf A.
al uw tii
verbouwi
-tr. 16 H’la
2. Het hoofd van het slachtoffer
word.t onherkenbaar in elkaar geslagen
door de soldaten.
Maar als het publiek van de ene
lachstuip in de andere valt (en men
De film over Amin draait ook in
een bioscoop in de Britse hoofdstad en hij
trekt er volle zalen. Producer Chauvel
heeft de Britse importeur gevraagd de
door de generaal geëiste bekortingen
eveneens aan te brengen. Dit hebben de
Britten geweigerd. Toch zijn hun belan
gen in Oeganda groot. Er zijn nog ruim
1000 Britten in het land. De Britse Hoge
Commissaris verrichtte zeer onwaar
schijnlijke goochelstandjes om de on
voorstelbare Amin steeds weer tot rede
te brengen als de BBC of een ochtend
blad kritiek op zijn bewind hadden uit
geoefend. Toch geloven de Britten dat
hun dagen in Oeganda zijn geteld. Men
wacht dan ook gelaten af wat zijn god
dé reusachtige Nubiër nu weer zal in
fluisteren als hij 's morgens opstaat.
Het Nederlandse bioscoopwezen maakt
de vertoning van een film als die over
generaal Amin kennelijk onmogelijk.
Toch behoort juist het Nederlandse volk,
dat zich heeft opgewerkt tot de baker
mat van het protest, de Amin-film te
zien. Allereerst is het anderhalf uur
durende optreden van de president een
onbetaalbare persiflage op het staatsge
zag, zoals dat door onzin stamelende
politici over de hele wereld wordt ge
symboliseerd.
Er zijn hoogtepunten, zoals de door
Amin geleide aanval op de „Golan-hoog-
te” (een met gras bedekte molshoop,
waarop een helikopter landt, terwijl de
soldaten Amins bevel tot oprukken eerst
niet verstaan, omdat ze te veel naar de
camera kijken), en de maar niet eindi
gende kabinetszitting waarop Amin een
onsamenhangende alleenspraak houdt,
zoals die door een Charly Chaplin of
een René Clair in hun stoutste dromen
niet had kunnen worden bedacht.
4. Stukken vlees worden uit het li
chaam gesneden, die het slachtoffer dan
rauw dient te eten. Men wacht tot hg
doodgebloed is.
Het anderhalf uur durende filmportret
van Idi Amin begint met beelden van
een openbare executie. De commentator
meldt erbij dat er die dag, in begin
februari 1972, nog elf
executies plaatsvonden. De maker van
de film. Jean-Francois Chauvel, werd
door Amin in de hoofdstad van Oegan
da, Kampala, op het matje geroepen en
hij had de moed om werkelijk te gaan.
Hij werd daar door de dictator krachtig
onder handen genomen en beloofde
daarop de executiescène uit de film te
schrappen. Ook had Amin het niet leuk
gevonden dat een telegram in de film
werd vertoond, waarin hij zijn collega-
president Nyerere van Tanzania bericht
te: „Ik hou zoveel van je dat ik met je
in het huwelijk zou treden als je een
vrouw was, en ondanks je grijze haren”.
Jean-Franeois Chauvel knipte ook dat
uit de Franse kopie van de film. Voor
de ruim 100 man tellende Franse kolo
nie in Oeganda bestond toen geen gevaar
Martin schrijft aan het slot van zijn
boek: een medische verklaring voor
Amins gedrag is, dat hij manisch-de-
pressief is Maar het is even ge
vaarlijk om Amins gedrag te veel te
simplificeren als het gevaarlijk is hem
te onderschatten. Hij is bijzonder bijge
lovig en een Ghanese evangelist, die
bekend staat onder de naam van de
profeet Johannes en die een grote in
vloed op Amin heeft, heeft voorspeld
dat hij 20 jaar zal regeren. Amin heeft
gezegd dat God hem in een droom heeft
verteld wanneer hij zal sterven maar
deze informatie, voegt hij eraan toe, is
een groot geheim.
We kunnen alleen maar hopen, aldus
Martin in ..General Amin”, dat, voor het
heil van Oeganda, profeet Johannes het
bij het verkeerde eind heeft.
scène van de zwemwedstrijd, waarbij
Amin natuurlijk wint dank zij het feit
dat hij dwars door de banen van zijn
concurrenten heen scheert), is er de
auteur David Martin om ons in zijn
boek te waarschuwen. Hij schrijft:
„Toch vinden te veel mensen Amin een
grappige man. Dat komt voornamelijk
voort uit het feit dat hij precies past in
de vooroordelen van de blanke over de
zwarte man. Hij kan niet lezen of
schrijven, je weet nooit van tevoren wat
hij het komende moment zal doen, hij is
een zeer slechte regeerder en een doder.”
Martin toont in zijn boek aan dat het
grootste onrecht in Oeganda werd ver
richt als gevolg van de egoïstische bui
tenlandse politiek van de Britten en de
Israëliërs. Beide landen erkenden Amin
direct als de nieuwe leider, omdat ze
hem voor hun doel dachten te kunnen
gebruiken. In dit verband is Oeganda
het schoolvoorbeeld van het vuile spel
dat de oude en de moderne koloniale
machten na de oorlog in de onontwik
kelde landen van Afrika hebben ge
speeld (nog enige weken geleden werd
een jonge Oegandees, die met moeite
aan een exècutie door een soldaat van
Amin was ontkomen, op zijn vlucht
naar de vrijheid de toegang tot Enge
land ontzegd. Hij kreeg tenslotte asiel
in Denemarken, zo meldde David Martin
in een van de Engelse zondagsbladen).
In het door Martin geciteerde rapport
van een van Amins gevluchte ministers
6. Opsluiting in donkere en met ijs
koud water gevulde holen. Hier worden
de slachtoffers uitgehongerd en gefolterd
tot ze sterven.
8. Vrouwen worden verkracht
daarna van onderen aangestoken.
1. De ter dood veroordeelden worden
op een rijtje gezet en de voorste man
wordt door de tweede met een hamer de
hersens ingeslagen. Daarop geeft deze de
hamer aan zijn achterbuurman, die
daarom hem de schdel inslaat, enz.
Ontspanning in zijn zwembad te Kampala.
„Te veel mensen vinden Amin
denke aan
iren
