n
Peres: Weg naar contact met Egypte min of meer gebaand
ramptrein
f 1,4 mnl hulp
voor Bangladesj
n
Kissinger probeerde
oorlog te voorkomen
Epidemieën bedreigen
India en Bangladesj
Engeland joeg
Marokkaan
de dood in
Den Uyl: „Ford
Bevolking
bang
Cyprus
van
is
bescheiden en
4
„Bestuurder
was dronken”
eerlijk man”
achtergrond
3
Frans dagblad:
Tot erkenning van
Guinee-Bissau al
eerder besloten
Turks en Grieks wapengekletter
Gevechten aan grens
Perzië en Irak
Getuige herroept
verklaring over
aanslag op trein
THEODORAKIS
KLAAGT OVER
CENSUUR
|g
HBt j
WOENSDAG
14 AUGUSTUS
1974
BINNEN- EN BUITENLAND
Eventualiteiten
Opheldering
Sadat
Zeer gespannen
(Van onze speciale verslaggever)
Uit NAVO
De operatie draagt het karakter van een massale Exodus.
Turkse stad
3rit-
l al-
1 de
g les
rij ze
t de
ipsel
i de
ana-
lotte
rom
ijk.”
iters
>nen
1
Verdeeldheid
NICOSIA De Cyprische bevolking is bang en pessimistisch. Zij
voelde dat elk moment een oorlog kon uitbreken. Het bestand, dat
inmiddels geschonden is werd gezien als een facade waarachter zich
het onheil verbergt. Hoe diep die angst is bewijzen de steeds terug
kerende scènes aan de kade van de Zuidcyprische stad Limassol, waar
nu twee keer per week Griekse cruise- en lijnschepen aanleggen om
Cyprioten van het eiland af te halen en ze naar Piraeus te brengen.
WF a
F
Marine Israel beschiet kamp in Libanon
als
de
s
en
lUUlKUU
(Van onze redacteur in Londen)
e mill,
jrland.
ubliek
ee mi-
„DE ADONIS” bijvoorbeeld vertrok
vorige week uit Cyprus met 800 pas
sagiers aan boord, terwijl er eigenlijk
maar accommodatie is voor de helft.
Er zijn veel jonge moeders en kinde
ren bij. Hun mannen en vaders moe
ten achterblijven. Zij staan gereed
voor de strijd die volgens iedereen
elk ogenblik kan oplaaien.
Premier Ecevit heeft daar bij her
haling de nadruk op gelegd en wie
zijn oor te luisteren legt in de koffie-
guerrillastrljdens van waaruit aanvallen
op Israel werden ondernomen.
zou
van
Medische teams hebben opdracht ge
kregen om zoveel mogelijk de helpende
hand te bieden in de getroffen gebieden.
Duizenden mensen zijn gestrand op ho
ger gelegen stukken land en zijn daar
door vrijwel geïsoleerd. De regeringen
van India en Bangladesj stellen alles in
het werk om deze mensen van voedsel
en andere voorraden te voorzien.
Ze wezen erop dat „als de Arabieren
zich er rekenschap van geven dat zij
niet nog eens zich van het element van
verrassing kunnen bedienen, zij zich wel
twee maal zullen bedenken alvorens de
vijandelijkheden te hervatten”.
Volgens de correspondent van het blad
Haaretz” in Washington zou de Egypti
sche minister van Buitenlandse Zaken,
Ismail Fahmi, dr. Kissinger om ophelde
ring over de komende Israëlische ma
noeuvres hebben gevraagd.
Elders in Bangladesj is de waterstand
in de rivieren de Jamoena, Brahmapoe-
tra, Soerma en Sitalakhya teruggelopen.
Op sommige plaatsen konden voor de
eerste maal in twee weken spoorwegver
bindingen worden hersteld.
>en de
en be-
t door
spubli-
)ks-
liek
van
tin-
een
tige
lin-
Ime
ons
lent
ele-
be-
!e 1
ten
lis-
de
op-
iie-
nog
iter
ib-
VMZ
ractie
alge-
«taris
nog
der
olan
Nu
eten
ekse
ipen
eeft
alen
te
szorg.
s van
loopt,
spoed
van
•aken
nders
tl.
we
tte
re,
de
•a-
ijn
ait
g-
im
nd
rs:
ak
us
zen
na
ans
op
in
ort
rke
?e-
?o-
i de
als
aan.
van
sver-
ecre-
ings-
rrde-
er misschien toe kan bijdragen dat
redelijkheid, tact en gezond verstand
het moeten winnen van blind fanatis
me en heethoofdigheid.
„Als ik zeg Nixon, dan bedoel ik het
gehele Amerikaanse systeem. Als Nixons
opvolger verandering brengt in wat deze
heeft gedaan, dan zullen we nieuwe
berekeningen moeten maken”, verklaarde
het Egyptische staatshoofd.
Drinkwater is in de getroffen gebieden
een schaars goed geworden. Gezuiverd
water wordt voor 18 cent per liter
verkocht. Een woordvoerder van de re
gering van de staat Oetar Pradesj zei
dat momenteel alles in het werk wordt
gesteld om de mensen tegen de cholera
en pokken in te enten.
Hij vond het jammer dat men hem
geen stadion ter beschikking had gesteld
voor een concert dat hij in de open
lucht had willen houden, bedoeld als een
„Te Deum van de democratie” in aanwe
zigheid van de regering, het volk en
vooral van degenen die onder het mili
taire bewind gefolterd werden.
Theodorakis leverde kritiek op het feit
dat zijn jongste composities de censuur
moeten passeren. „Het bestaan van cen
suur is een schande. Het lijkt of da
regering bang is voor provocaties”.
ATHENE. (DFA, AFP) De Griekse
componist Mikis Theodorakis heeft zich
op een persconferentie in Athene be
klaagd over de censuur en het verbod
tot het houden van bijeenkomsten.
De vraag is dan, wat zal het wor
den: een oorlog tegen de Turken of
een Grieks-Cyprische burgeroorlog?
Turkije dat is nu wel duidelijk
zal zich niet uit de streek rond
Kyrenia terugtrekken.
„De militaire voorbereidingen van Is
rael zijn slechts machtsvertoon, bestemd
voor binnenlandse consumptie”. Presi
dent Sadat van Egypte heeft dit gezegd
in een vandaag in het Libanese week
blad „Al Sayyed News” gepubliceerd in
terview.
Sadat zei dat Egypte de afgelopen
negen maanden in het geheel geen wa
pens uit de Sovjet-Unie heeft ontvangen.
Wanneer Israël de algemene mobilisatie
zou afkondigen, zal Egypte onmiddellijk
hetzelfde doen.
LONDEN. De Britse regering heeft
de weduwe van de Marokkaanse lucht
machtofficier hiitenant-kolonel Moham
med Amekrane, die twee jaar geleden in
Gibraltar asiel werd geweigerd en door
de Engelse Conservatieve regering naar
zijn land werd teruggezonden, een be
drag van 37.500 pond sterling (bijna
244.000 gulden) betaald. De Engelsen
hadden de Marokkaan in feite de dood
ingejaagd.
Deze regeling werd onderhands getrof
fen, nadat de vrouw van de officier een
aanklacht tegen Engeland had ingediend
bij het Hof voor de Mensenrechten van
de Raad van Europa in Straatsburg. Zij
stelde dat haar man politiek asiel, zoals
door de Europese Conventie inzake de
rechten van de mens is geformuleerd,
was geweigerd. Amekrane was uit Ma
rokko gevlucht na een mislukte poging
om koning Hassan te doden.
Hoewel de Britse regering bereid was
zijn echtgenote financieel schadeloos te
stellen, weigert men nog steeds toe te
geven de Europese Conventie te hebben
geschonden.
Inmiddels heeft het Israëlische leger
allerlei maatregelen genomen om op
alle eventualiteiten voorbereid te zijn.
Zo zijn, naar de Israëlische pers gisteren
heeft bericht, de salarissen van de tech
nici van het leger opgetrokken aan die
in de burgermaatschappij.
Bij deze beschieting zouden een 14-
jarige Perzische jongen en een Perzisch
meisje om het leven zijn gekomen. Vol
gens het persbureau waren drie „gewa
pende saboteurs van het Baath-bewind”
maandagnacht Perzisch gebied binnenge
drongen waarna een gevecht ontstond
met de Perzische grenspolitie. Hierbij
zou een saboteur dodelijk getroffen zijn.
Het persbureau publiceert dit nieuws
een dag na het begin van een conferen
tie in Istanbul tussen vertegenwoordi
gers van Perzië en Irak over de gespan
nen situatie aan de grens tussen beide
landen.
ger en Palestijnse guerrillastrijders zijn
beschoten, waarbij op een van de sche
pen een voltreffer werd geplaatst
gevolg waarvan het in brand vloog.
n van
ri van
wor-
at de
el der
t een
r een
1,50
De komende algemene mibilisatiie-oe-
fening, waarvan de datum nog niet be
kend is, stond gisteren ook in de belang
stelling van de militaire commentatoren.
Tweeduizend van deze technici, die dit
jaar de dienst hebben verlaten, zijn voor
enige weken weer opgeroepen voor het
herstel van de tanks en ander oorlogs-
materieel dat tijdens de oktober-oorlog
is beschadigd.
aseum
m in
i Den
(eling
ijs in
blijft
EEN TWEEDE onheilspellende fac
tor in de huidige situatie is de enor-
Over de Verenigde Staten zei de presi
dent dat Nixon voor Israel meer dan
enige andere president heeft gedaan
door Israels nederlaag in de oktoberoor-
log te verhinderen. Later, aldus Sadat,
wijzigde Nixon zijn politiek. Hij deed dit
niet ten gunste van de Arabieren, maar
ten gunste van een eerzame vredesrege
ling.
In een door het ministerie en het
Palestijnse persbureau Wafa uitgegeven
communiqué wordt gezegd dat de Israë
lische vaartuigen door het Libanese le-
DEN HAAG (ANP). Minister Pronk
(Ontwikkelingssamenwerking) heeft één
miljoen gulden beschikbaar gesteld voor
hulp aan het door overstromingen ge
teisterde Bangladesj. Het geld is overge
maakt aan de Undro, de rampenhulpor
ganisatie van de Verenigde Naties.
De hufpverlenende instanties van de
Nederlandse kerken hebben ƒ425.000 be
schikbaar gesteld. De instanties zullen
het geld via de Wereldraad van Kerken
en de rooms-katholieke hulporganisatie
Caritas besteden.
Iedereen die niet onder het mobili-
satiebesluit valt, schijnt aanstalten te
maken naar Europa te vertrekken.
De Griekse boten die sowieso al niet
uitmunten in comfort, vervoeren
ruim het dubbele aantal passagiers
dat normaal toegestaan is.
me verdeeldheid onder de Grieks-
Cyprioten. President Clerides heeft in
een bijna wanhopige boodschap zijn
volksgenoten opgeroepen de gesrfiil-
len bij te leggen en de handen ineen
te slaan om, zoals hij het uitdrukte,
Cyprus van de ondergang te redden.
Volgens een ooggetuige zijn bij
beschieting 24 huizen in het kamp be
schadigd of gedeeltelijk verwoest.
Rashidieh ligt bij de historische ha
venstad Soer (Tyrus), 72 km ten zuiden
van Beiroet. Het op een na grootste
vluchtelingenkamp in Libanon werd tot
voor kort door ongeveer 12.000 mensen
bewoond, doch de meesten zijn naar
andere plaatsen vertrokken na de groot
scheepse Israëlische luchtaanval van 20
juni, waarbij tientallen doden zijn ge
vallen.
Een Palestijnse woordvoerder zei dat
bij de Israëlische aanval, die ongeveer
een half uur duurde, alleen slachtoffers
onder vrouwen, kinderen bejaarden wa
ren gevallen.
Van Israëlische zijde is verklaard dat
de actie was gericht tegen een in het
kamp gevestigde basis van Palestijnse
In de Griekse hoofdstad werd de
boodschap door de Amerikaanse ambas
sadeur overhandigd aan premier Kara
manlis. Karamanlis telefoneerde daarop
onmiddellijk naar Genève om zijn mi
nister van Buitenlandse Zaken George
Mavros nieuwe instructies te geven, al
dus een Griekse woordvoerder.
Een Amerikaanse diplomatieke bron
weigerde de inhoud van Kissingers
boodschap bekend te maken, maar zei
dat ze in algemene termen was gesteld.
Ze riep op tot een nuchtere benadering
van de Turkse eisen dat Cyprus geogra
fisch wordt verdeeld in een federatie
van Grieks- en Turks-Cyprtische kan
tons.
„Ik heb begrepen dat we ons standpunt
eveneens aan de Turkse regering hebben
duidelijk gemaakt”, aldus de bron. Of
dat echter ook via een schriftelijke
boodschap ging is niet bekend. Het state
department in Washington liet later op
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. Het Franse regionale dag
blad Ouest-France meldde gisteren, dat
de treinramp tussen Caen en Rennes, die
op 4 augustus tien doden en dertig
<*rnstig gewonden eiste, door dronken
schap van de machinist veroorzaakt zou
zijn.
Naar welke eilanden voor de Turk
se kust de tanks zijn vervoerd (Sa
mos, Lesbos of Rhodos) is natuurlijk
een militair geheim, maar zo hoort
het ook: hoofdzaak is dat zij niet
meer in Athene rondhangen als sym
bool van een binnenlandse bezetting.
Overigens heeft de ontmoeting van
de Russische ambassadeur in Athene
met premier Karamanlis, vorige
week, allerlei speculaties opgewekt,
niet alleen bij de linkerzijde, maar
ook bij het ultra-rechtse dagblaadje,
de van ouds junta-gezinde ,Estia”,
dat in een uitdagend hoofdartikel
pleitte voor afzwering van het NA-
VO-bondgenootschap en aansluiting
bij de Sovjet-Unie in geval deze be
reid is Griekenland in de huidige fase
reële hulp te bieden. Ook twee ex-
treem-rechtse weekbladen pleitten
vorige week voor uittreding uit de
NAVO.
Een van de meest getroffen gebieden
in Bangladesj is de streek waarin de
hoofdstad Dacca ligt. Meer dan een mil
joen mensen zijn hier al dakloos, meer
dan 100.000 mensen hebben onderdak
gevonden in een honderdtal kampen.
Duizenden mensen zijn nog op weg naar
de stad.
ROME (DPA, AFP). Francesco
Sgro, die verklaard heeft dat hij op de
universiteit van Rome gezien heeft hoe
linkse terroristen voorbereidingen trof
fen voor de aanslag op een trein, heeft
deze verklaring gisteren herroepen.
bars op het Ataturkplein in Turks-
Nicosia, raakt er nóg meer van over
tuigd. Ismair Atylin, tweede luitenant
van de luchtlandingsdivisie die bij
Kyrenia neerstreek, zei het ons zo:
Kyrenia is op de 20e juli een Turkse
stad geworden en dat blijft het.”
Natuurlijk zal Ankara in Genève
trachten langs politieke weg datgene
te bereiken waar het naar streeft,
maar mocht dat niet lukken, dan
staat het Turkse invasieleger op
Noord-Cyprus klaar om de Turkse
verlangens militair te effectueren.
Ankara heeft zich tot nu toe conse
quent van deze tactiek bediend.
Een niet geringe oppervlakte in het
noorden van Cyprus werd pas inge
nomen nadat het bestand al getekend
was. De Turken hebben ter motivatie
aangevoerd, dat het hier ging om
noodzakelijke correcties ter bescher
ming van de Turks-Cyprische belan
gen. Dit leidt dan weer tot de vraag
of de Grieks-Cyprioten zomaar alles
zullen blijven slikken.
BEIROET-TEL AVIV (Reuter, UPI) Vijf kanonneerboten van de Is
raëlische marine hebben gisteren het Palestijnse vluchtelingenkamp Ras
hidieh en een nabijgelegen Libanese legerpost met raketten en kanonnen
beschoten. Bij deze actie kwam in het Palestijnse kamp een persoon om
het leven en vielen vijf gewonden, zo deelde het ministerie van defensie
in Beiroet mee.
„De weg naar verdere contacten tussen
Israel en Egypte is min of meer ge
baand, mits er niets onverwachts tussen
komt”. Dit heeft de Israëlische minister
van Defensie, Sjimon Peres, gisteren tij
dens een bezoek aan het door Israel
bezette westelijke deel van Jordanië
verklaard. De minister wilde niet nader
op dit onderwerp ingaan.
de dag weten dat Kissinger in de laatste
24 uur viermaal met de Turkse premier
Ecevit heeft getelefoneerd. Vermoedelijk
was de inhoud van die telefoongesprek
ken gelijk aan de schriftelijke bood
schap die naar Athene was gestuurd.
Het state department verklaarde dat
„de diplomatieke mogelijkheden nog niet
zijn uitgeput en dat de Verenigde Staten
daarom een teruggrijpen naar de wapens
als ongerechtvaardigd beschouwen. We
hebben dit de betrokken partijen duide
lijk gemaakt.”
De Turkse premier hield gisteren een
aantal topbesprekingen en liet zijn kabi
net in de avond tweemaal in spoedzit
ting bijeenkomen. Ecevit noemde de si
tuatie in Genève moeilijk, maar weiger
de te zeggen wat tijdens de eerste kabi-
netszitting was besproken.
Het bericht werd gisteren door de
Franse spoorwegdirectie in Parijs erkend
noch tegengesproken. Autopsie op het
lijk van de machinist, die ook bij het
ongeluk is omgekomen, zou hebben uit
gewezen dat zich in zijn bloed drie
promille alcohol bevond. Voor de Franse
automobilisten is 0,8 promille de uiter
ste grens.
Direct na de ramp hadden passagiers
al verklaard dat ze allemaal verbaasd
waren geweest over de weergaloze snel
heid waarmee de trein die da'g gereden
had.
Ook was de machinist een station
voorbij gereden waar hij normaal had
moeten stoppen.
Het bericht van Ouest-France heeft
intussen al een protest uitgelokt van de
vakbond van treinpersoneel.
Getuige nummer één van de Italiaanse
fascisten liet het openbaar ministerie
weten dat hij alles verzonnen had omdat
hij geld nodig had.
Na de aanslag op een trein bij Bolag-
na, waarbij 12 mensen om het leven
kwamen (de aanslag werd op 4 augustus
gepleegd) werd het verhaal van Sgro
bekend gemaakt met de bedoeling dat de
verdenking zou worden afgeleid van de
neofascistische terreurorganisatie „Ordi-
ne Nero” (zwarte orde).
(Vervolg van pagina 1)
ATHENE/ANKARA/GENÊVE. (Reu
ter, UPI en AFP) Henry Kissinger
heeft gisteren in allerijl boodschappen
gestuurd naar Griekenland en Turkije
om de nieuwe oorlog tussen de twee
NAVO-landen te voorkomen. De Ameri
kaanse minister deed gisterochtend per
soonlijke boodschappen toekomen aan
Athene en Ankara, waarin hij aandrong
op zelfbeheersing om de Geneefse be
sprekingen te redden.
DACCA. (AP) Bangladesj en
Noordoost-India, toch al geteisterd door
overstromingen, zien zich nu voor een
ander dodelijk gevaar geplaatst: de epi
demieën. In delen van Bangladesj zijn
volgens officiële regeringsbronnen al
meer dan 2000 mensen aan de cholera
gestorven. In de dichtst bevolkte Indiase
staat Oetar Pradesj is nu ook cholera
uitgebroken.
Eerder op de dag had de Turkse
premier een gesprek van twee uur met
militaire bevelhebbers, terwijl berichten
vanuit Athene binnenkwamen dat Grie
kenland mogelijk van plan was troepen
naar Cyprus te sturen als tegenmaatre
gel tegen de Turkse invasie van het
eiland, vorige maand. De sfeer in de
Turkse hoofdstad was de gehele dag zeer
gespannen. Kranten waarschuwden voor
een Griekse militaire versterking op de
eilanden in de Egeïsche Zee, slechts een
paar kilometer van de Turkse kust.
In Athene deden berichten de ronde
dat Griekse troepen langs de Turkse
grens loopgraven maakten en mijnen
legden langs de Griekse oever van de
rivier de Evros, die Griekenland van
Turkije scheidt.
Een foto, gisteren genomen tijdens een van de onderbrekingen van het Cyprus-
beraad in Genève: links de Griekse minister Mavros, naast hem de Cyprische presi
dent Clerides.
Waarnemers nemen aan, dat de Egyp
tische minister Fahmi onlangs in Was
hington zijn Amerikaanse ambtgenoot
Kissinger heeft beloofd dat Egypte „iets
positiefs” zal stellen tegenover de Israë
lische bereidheid een deel van de Sinaï
te ontruimen.
Verder zijn vijftien grote particuliere
garagebedrijven ingeschakeld voor het
onderhoud van militaire voertuigen. Eni
ge duizenden reservisten zijn onder de
wapenen geroepen, van wie een groot
deel te werk is gesteld bij het wagen
park van het leger, waar reeds leerlin
gen van technische scholen werkzaam
zijn.
Zoals de leuzen zijn, is ook de
stemming onder het volk. Op dit
kruitvat zit dan Glafcos Clerides, de
tijdelijke president. Hij staat bekend
als een man met gematigde ideeën en
een realistische visie op de toekomst.
Hij heeft gedurende bijna zes jaar
geprobeerd met de Turks-Cyprische
leider Raouf Denktasj in voortdurend
overleg een manier te vinden waarop
in vruchtbare onderhandelingen een
permanente Turks-Cyprische verte
genwoordiging in het Cyprische be
stuursapparaat geëffectueerd
kunnen worden. Door redenen
uiteenlopende aard is daar niets van
terechtgekomen.
Men moet zich dus de Cyprische
scepsis kunnen voorstellen over de
afloop van het overleg in Genève.
De vage hoop is nu gericht op de
tacticus Clerides. In zijn Griekse
ambtsgenoot Karamanlis zou hij mo
gelijk een vriend kunnen vinden, die
Onze redacteur i n Athene tekent
hierbij aan: De honderd tanks, die
Athene de laatste dagen met uiterlijk
vertoon hebben verlaten aanvan
kelijk daarmee weer nieuwe staats-
greepgeruchten veroorzakend dui
den in feite op twee dingen: dat na
ruim zeven jaar een burgerregering
de „staat” weer volledig in zijn
greep” heeft en dat het leger weer
wordt gebruikt waar het voor in het
leven is geroepen: verdediging van
het land tegen een buitenlandse vij
and, in casu Turkije.
Maar wat is er werkelijk aan de
hand? De leuzen op gevels van ge
bouwen in Nicosia, Famagoesta, Lar
naca, en Limassol bazuinen het uit:
„Enosis (vereniging van Cyprus met
Griekenland) i s de enige oplossing”,
„Weg met het communisme”. „Leve
de eerste april” (dag waarop in 1954
de EOKA van Grivas opgericht
werd), „Mouskos (burgernaam van
Makarios) is een verrader” en „Alleen
Makarios kan ons redden”.
DEN HAAG (ANP). Het besluit
van de Nederlandse regering om Gui
nee-Bissau te erkennen is ongeveer twee
maanden geleden genomen. Dit heeft
premier Den Uyl gisteravond meege
deeld tiidens de onderbreking van de
wekelijkse vergadering van de minister
raad.
Minister Van der Stoel van Buiten
landse Zaken kreeg bii d'e gelegenheid
de machtiging het besluit bekend te
maken, zonder verder overleg met zijn
collega’s
De afspraak was alleen, dat gewacht
zou worden op het nadere overleg van
de Portugese minister Soares. Wij wil
den hem niet voor de voeten lopen,
aldus drs. Den Uyl.
Omdat het overleg inmiddels was af
gesloten volgde begin deze week' de me
dedeling over de erkenning van Guinee-
Bissau door Nederland en een groot
aantal andere landen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De Nederlandse rege
ring heeft van het eerste optreden van
de nieuwe Amerikaanse president Gerald
Ford een gunstige indruk gekregen. Pre
mier Den Uyl zei gisteren tijdens een
onderbreking van het wekelijkse kabi
netsberaad, dat Ford een „bescheiden,
zeer directe en eerlijke indruk” maakt.
„Ook al is hij een man van uitgespro
ken conservatieve signatuur”, voegde
Den Uyl daaraan toe.
Ford heeft gisteren zijn erste veto
uitgesproken. Het betrof een wet die
voorzag in verhoging van de salarissen
van federale officieren van justitie.
Ford verklaarde zijn veto te hebben
uitgesproken omdat hij de maatregel
„ongepast en discriminerend” achtte.
TEHERAN (DPA). Het officiële
Perzische persbureau Pars meldt dat
Iraakse militairen al een week lang met
artillerie en machinegeweren Perzisch
gebied bestoken.
