PLAATSELIJK BESTAND OP CYPRUS VAN KRACHT
Dr. Klompé uit
protest tegen
Lijk ex-vrouw
vonnis mgr. Tji
Amin
gevonden
Venezolaanse vliegramp
St. Clair stapt op
KLM probeert Athene
Behoeftige
Zaak-Guillaume
te bereiken
Belgen krijgen
in onderzoek
vleesbonnen
Flatbewoners
schrokken van
straaljagers
NAVO zonder Griekenland
.1
achtergrond
Lof voor besluit
centraal comité
van Wereldraad
De Zeeuw kandidaat
fractieleiderschap
KVP in Senaat
DONDERDAG
1 5
BlldüEN» Ell BUITENLAND
AUGUSTUS
1974
3
(Van onze redactie buitenland)
R'
Constantijn
Tegenactie
pels en Izmir (Turkije) bij de
NAVO heeft gediend.
Luchtverdediging
ATHENE (ANP en UPI) De
terugtrekking van de Griekse
strijdkrachten uit de NAVO zal
de organisatie in Zuid-Europa
ontwrichten, doordat er een ge
weldig gat ontstaat tussen de
westelijke flank en Turkije. On-
120.000 officieren
Turken blijven toch oprukken
Het toestel brandde uit. Over de
(Van onze redacteur in Bonn)
en
nu
geveer
manschappen van de in totaal
160.000 man zijn nu verloren
voor het bondgenootschap en het
zal tijd en aanzienlijke inspan
ning vergen ze doeltreffend te
vervangen, aldus een onlangs ge
pensioneerde generaal die in Na-
NICOSIA De Turkse invasietroepen en de Grieks-Cyprische Natio
nale Garde hebben gistermiddag besloten om in Nicosia en omgeving een
staakt-het-vuren in acht te nemen. Het staakt-het-vuren is gisteren om
17.15 uur van kracht geworden. Dit is door een woordvoerder van de Ver
enigde Naties in Nicosia bekendgemaakt. Het bestand is van een lokaal
karakter, want de Turken blijven in snel tempo naar Famagusta opruk
ken.
aar
lige
Hjk
andere
het
Clair is meteen van de salarislijst van
het Witte Huis afgevoerd.
Verenigde Staten en Griekenland en
zijn derhalve geen NAVO-installaties.
De Turkse ambassadeur bij de VN,
Osman Olcaj, bespreekt met een van zijn
medewerkers een dringend telegram dat
hij tijdens een zitting van de Veiligheids
raad over Cyprus ontving.
azi-
de-
de
iuIo
ste
den
ste-
iza-
aan
lin-
ark
an-
rer-
root
list
jen
en
aar
iot-
aar
rijn
an-
rag
:1de
en
van
gen
en
in
tsje
5int
van
de
>an
rlo)
nd-
ar-
de
de
en
sit
ing
ou-
en
de
lid-
:ini,
leo-
alië
van
sla-
de
in
be-
che
het
len,
de-
ge-
cel-
te
te
;tad
loor
de
irt-
ten,
na
den
op
en
de
ms-
tijd
inse
af-
ïho-
)ro-
den
dat
rer-
families van 10.500 Britse militairen die
nu op Cyprus gestationeerd zijn.
oorzaak van het ongeluk is nog niets
bekend.
Het vliegtuig was eigendom van de
particuliere maatschappij Aeropostal.
Het toestel was een Vickers Vis
count en maakte een vlucht van
Caracas naar het eiland Margarita.
Het had een tussenlanding gemaakt
in Barcelona. De Viscount verongeluk
te tijdens slechte weersomstandighe
den.
WASHINGTON (UPI). James D. St.
Clair, ex-president Nixons voornaamste
verdediger in de Watergate-zaak, heeft
gisteren zijn kantoor in het Witte Huis
ontruimd en is naar Boston terugge
keerd. Zo heeft president Fords woord
voerder Jerry Tertiorst meegedeeld. St.
De Britse regering beschouwt het ver
loop van de Cyprische crisis als een
ernstige bedreiging voor het gehele Mid-
dellandse-Zeegebied.
Nixon had St. Clair in januari aange
trokken voor een jaarsalaris van 42.500
dollar.
Terhorst zei dat St. Clair op eigen
initiatief was vertrokken en dat hij ver
wacht dat binnen een week of twee ook
andere leden van Nixons verdediging
voor Watergate vertrokken zullen zijn
nadat zij hun zaken hebben afgehandeld.
Volgens het Indonesische persbureau
Antara noemde dr. Simtoepang het be
sluit „een verantwoordelijke stap”, die
de weerspiegeling is van de sympathie
ke gevoelens van de Wereldraad jegens
de eenheid en het welzijn van het Indo
nesische volk. Simtoepang, die de bijeen
komst van het centraal cimité in West
Berlijn bijwonot sprak de hoop uit dat
de wereldraad in de toekomst alsnog in
de gelegenheid zal zijn in Djakarta te
vergaderen.
Mohammedaanse groeperingen in In
donesië waren bang dat er van de ver
gadering in Djakarta een kerstenende
invloed zou uitgaan. Een regeringsfunc
tionaris liet uitkomen dat er een moge
lijkheid was, dat de vergadering de nati
onale eenheid in gevaar zou brengen.
CARACAS. (Reuter). Alle 48 in
zittenden van een Venezolaans passa
giersvliegtuig zijn gisteren om het
leven gekomen toen het toestel 10
kilometer van het vliegveld van het
eiland Margarita bij de noordkust van
van Venezuela neerstortte.
De woordvoerder van het Witte Huis
deelde voorts mee dat bandopnamen van
gesprekken welke geen betrekking heb
ben op Watergate, als Nixons persoonlijk
eigendom zullen worden beschouwd. Dit
besluit was genomen door de juridische
afdeling van het Witte Huis in overleg
met de bijzondere officier van justitie
voor Watergate en het ministerie van
justitie President Ford had geen rol ge
speeld in het besluit maar hij gaat er
mee akkoord.
Nicosia in brand staan. De Turken had
den gistermiddag de stad vrijwel omsin
geld. Voordien waren honderden bewo
ners weggevlucht. Een AP-verslaggever
die van Nicosia op weg was naar Fama
gusta, moest ijlings terugkeren omdat
zijn van een witte vlag voorziene auto
werd beschoten.
DEN HAAG (ANP). In een telegram
aan de ambassadeur van Zuid-Korea in
ons land heeft oud-minister mej. dr. M.
Klompé namens de Nederlandse afdeling
va nde pauseljjke commissie .Justitia et
Pax' (gerechtigheid en vrede) scherp ge
protesteerd tegen de veroordeling van
bisschop Daniel Tji Hak Soun tot vijf
tien jaar gevangenisstraf.
BRUSSEL. Alle Belgen - men schat
dat het er een veertigduizend zijn - die in
1973 b(j de gemeentebesturen als be
hoeftig stonden ingeschreven, zullen
vanaf september tot februari voorlopig
ten minste één vleesbon krijgen ter
waarde van 100 frank (bijna 7 gulden).
Zij zullen daarmee bij de slager vlees
kunnen kopen tegen de dan geldende
prijs en hoeven alleen het verschil zelf
te betalen. De slager zal de bonnen
kunnen verzilveren bij zijn gemeentebe
stuur of bij het ministerie van land
bouw.
ALKMAAR (ANP). Bewoners van
een torenflat in Alkmaar-Noord hebben
B. en W. van Alkmaar per brief ver
zocht een onderzoek in te stellen naar
de herkomst van de straalvliegtuigen die
hun enkele malen de schrik van hun
leven bezorgden door zeer dicht langs
hun ramen te vliegen. In hun brief
gewagen de geschrokken flatbewoners
van schijnaanvallen op hun flat door
toestellen van onbekende herkomst.
„Wanneer we van de Griekse autori
teiten toestemming krijgen om van een
luchtweg gebruik te maken, zal de DC-8
vanmorgen om 04.00 uur vertrekken”,
aldus de KLM-zegsman.
Volgens hem was het vliegveld van de
Griekse hoofdstad nog niet gesloten. Het
luchtruim boven Griekenland was vol
gens de verklaringen van de KLM van
gistermorgen in de nacht van dinsdag op
gisteren echter wel dicht.
De reisorganisatie Holland Internatio
nal Travel (HIT) heeft gisteravond mee
gedeeld dat er in Griekenland 994 Ne
derlandse toeristen zitten. Daarnaast
zouden er r og enkele tientallen Neder
landers zijn, die bij andere dan bij HIT
bevoorrading, die nu niet meer be
schikbaar zal zijn voor NAVO-sche-
pen, met inbegrip van de Amerikaan
se Zesde vloot.
Ook zal de NAVO vervanging moe
ten vinden voor het Griekse perso
neel in Izmir, Napels, Saloniki en
andere NAVO-hoofdkwartieren. Uit
Izmir waren al ruim 200 man terug
getrokken na de Turkse landing op
Cyprus in juli. Een Griekse rege
ringswoordvoerder deelde mee dat
personeel in andere hoofdkwartieren
instructie heeft gekregen naar Grie
kenland terug te keren. De ongeveer
400 Griekse officieren, die in Saloniki
bij de NAVO dienen, hebben op
dracht gekregen zich bij gevechtseen
heden te melden, aldus de woord
voerder.
In NAVO-kringen in Brussel acht
men het waarschijnlijk dat de Ame
rikaanse marine-faciliteiten niet door
het Griekse besluit getroffen zullen
worden. Deze bestaan op grond van
bilaterale overeenkomsten tussen de
De laatste apparatuur voor de be
veiliging tegen vliegtuigen en projec
tielen, werden operationeel in juist
het gebied waar nu het conflict is
uitgebroken: Griekenland en Turkije.
Het eventuele „gat” Griekenland in
dit gecompliceerde elektronische sys
teem zal in elk geval moeten worden
opgevuld.
nog te bezien. Er zijn weliswaar 80.000
man Griekse troepen samengetrokken
bij de korte, slechts 200 kilometer brede
Grieks-Turkse grens, maar de Grieken
zullen waarschijnlijk een bloedneus op
lopen. inidien ze zouden trachten de
viermaal zo sterke Turkse strijdkrachten
aan te pakken. Een nederlaag zou Kara
manlis’ nog steeds wankele positie on
mogelijk maken en kunnen leiden tol de
terugkeer van de junta; iets dat hele
maal tegen het belang van de Turken
zou zijn, die er door hun blind, onbe
suisd optreden toe hebben bijgedragen
Karamanlis’ positie te ondermijnen.
De Amerikaanse generaal Andrew
Goodpaster, opperbevelhebber van de
geallieerde strijdkrachten in Europa, en
andere hoge militaire leiders van de
NAVO zijn gisteren in allerijl naar hun
hoofdkwartier in Brussel gegaan om de
NAVO-defensie in de Middellandse Zee
te bestuderen na de Griekse aankondi
ging om de NAVO te verlaten. NAVO-
secretaris-generaal Luns is van zijn va
kantie in het Zwarte Woud in Brussel
teruggekeerd.
De Griekse militaire terugtrekking
uit de NAVO kan ook van invloed
zijn op de luchtverdediging van het
bondgenootschap. Eind vorig jaar
kwam namelijk het volledig geïnte
greerde, semi-automatische luchtver
dedigingssysteem gereed langs NAVO-
grenzen die zich in een boog van
4.500 mijl uitstrekken van Noord-
Noorwegen tot het oostelijke deel van
Turkije.
De bestandsaankondiging volgde op
berichten dat de VN-troepen naar hun
bases zouden terugkeren. Zij proberen
angstvallig zich buiten de eigenlijke
strijd te houden, wat heel moeilijk zou
zijn geworden indien de Turken het
door de VN beschermde vliegveld van
Nicosia zouden aanvallen, waarvoor
werd gevreesd. Voor deze eventualiteit
hielden de Britten twaalf Phantoms ge
reed. Als de VN, die alleen vrede be
waarder behoort te zijn, zich in de strijd
zou mengen, zou dit een geheel nieuwe,
uiterst riskante rol voor de VN-troepen
hebben betekend.
Voordat het tot dit lokale staakt-het-
vuren kwam zou volgens BBC-berichten
nagenoeg de gehele industriewijk van
De maatregel is het gevolg van het
besluit dat de negen ministers van
Landbouw van de Europese Gemeen
schap vorige maand hebben genomen
met de bedoeling overtollige vleesvoor-
raden uit de koelhuizen weg te werken.
De maatregel werd niet verplicht opge
legd. Elke van de negen regeringen is
De laatste „schijnaanval” zou vorige
week dinsdag gedaan zijn. De flatbewo
ners hebben van het voorval melding
gemaakt bij de stichting geluidshinder
Schiphol en bij de stichting geluidshin
der door vliegtugen.
Een wooi ivoerder van de luchtmacht
om commentaar gevraagd verklaarde
gisteravond: zulke dingen doen we na
tuurlijk niet. Wel heeft het bureau
klachten van de luchtmachtstaf de zaak
in onderzoek genomen. Resultaten heeft
dit nog niet opgeleverd.
SCHIPHOL. (ANP) De KLM on
derzoekt de mogelijkheid om vanmorgen
vroeg een DC-8 naar de Griekse hoofd
stad Athene te laten vertrekken om
daar 231 Nederlandse passagiers op te
halen. Dit heef, een woordvoerder van
de KLM gisteravond meegedeeld.
Of Griekenland tot een tegenactie te
gen Turkije zal overgaan viel gisteren
Ex-koning Constantijn van Grieken
land heeft Karamanlis zijn steun toege
zegd in de Cyprische crisis. Constantijn
spreekt in zijn boodschap aan de pre
mier van „groepsmoord” en zegt van
droefheid vervuld te zijn over de on
rechtvaardige Turkse aanval.
De Britse minister van buitenlandse
zaken James Gallaghan heeft gisteren
zijn teleurstelling over het mislukken
van de vredesbespreking over Cyprus
kenbaar gemaakt aan premier Harold
Wilson die zijn vakantie heeft onder
broken en aan de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, dr. Kurt Wald
heim, die voor een bliksembezoek naar
Londen was gekomen.
De Amerikaanse regering verklaarde
ervan overtuigd te zijn dat een overeen
komst alleen kan worden bereikt door
terugkeer naar de onderhandelingstafel
en dat alleen dan de vrede en stabiliteit
op het eiland kunnen worden hersteld.
Terwijl de NAVO-raad in Brussel op
Griekenland een beroep deed zich nog
eens te bedenken over het besluit om
zich militair uit de NAVO terug te
trekken, zei de woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van buitenland
se zaken Robert McCloskey dat minister
Kissinger en andere Amerikaanse top
functionarissen er niet van overtuigd
zijn dat Griekenland zich werkelijk
reeds uit de NAVO heeft teruggetrok
ken. .,We weten nog niet hoe ver de
Griekse bedoelingen gaan”, zei hij gister
middag.
Ex-president Richard Nixon heeft nog
een van zijn voormalige presidentiële
voorrechten verloren. Zijn privéstrand is
opengesteld voor badgasten.
Zolang Nixon president was, bleef het
strand bij zijn villa in San Clemente
gesloten wanneer de presidentiële fami
lie er vertoefde. De kustwacht patrouil
leerde dan met twee vaartuigen om
onbevoegden op een afstand te houden.
De kustwacht heeft zich echter terugge
trokken en het strand is nu weer voor
iedereen toegankelijk.
Inmiddels heeft de deken van de orde
van advocaten verklaard dat Nixon, zelf
jurist, mogelijk verbonden azl worden in
Californië praktijk te voeren.
Wie de tragi-komedie van het parle
mentaire onderzoek tegen „dubbelspion”
Julius Steiner nog niet is vergeten, weet
hoe strijdbaar zo’n parlementaire com
missie in Bonn kan zijn. De leden, die
tot de oppositiepartijen behoren, hadden
nu ook al in een vroeg stadium laten
weten dat Willy Brandt als een van de
eerste voor het blok zou moeten en als
nummer twee veitnoedelijk Herbert
Wehner.
Belangrijkste mede-kandidaat voor
deze functie zou prof. Steenkamp zijn
geweest maar deze heeft al gezegd de
functie niet te ambiëren. Steenkamp is
al voorzitter van het Christen Democra
tisch Appel.
Als De Zeeuw inderdaad fractieleider
wordt in de Senaat een verkiezing die
in de loop van september wordt gehou
den dan is de kans groot dat hij het
voorzitterschap van de KVP moet laten
schieten. De links georiënteerde De
Zeeuw kan een belangrijke steunpilaar
worden voor het kabinet-Den Uyl.
BONN. Bonn blijkt zijn gerucht
makende spion, Günther Guillaume,
over wie bondskanselier Willy Brandt
struikelde toch niet te zijn vergeten.
Aan een proces is men voorlopig nog
niet toe, maar de parlementaire behan
deling kan wel beginnen. Gisteren is de
speciale parlementaire commissie van
onderzoek voor de zaak-Guillaume voor
het eerst na de vakantie bijeen geko
men.
aangesloten reisorganisaties hebben ge
boekt.
Van deze 994 toeristen bevinden er
Zich 377 op Rhodos, en de overigen
elders in Griekenland. Bovendien bevin
den zich nog 75 nederlandse vakantie
gangers in Ismir (Turkije).
Het risico van een formele oorlog
tussen Griekenland en Turkije is aanwe
zig. Dit heeft premier Den Uyl gister
middag op Schiphol verklaard voor zijn
vertrek naar New York. De minister
president blijft anderhalve dag in deze
stad om dan door te reizen naar de
Antillen voor een werkbezoek. Hij zal
zijn bezoek aan de Antillen onderbreken
als de Cyprus-situatie dit nodig maakt.
Minister mr. Max van der Stoel (bui
tenlandse zaken) komt vandaag in Ne
derland terug van zijn vakantie in Joe-
go-Slavië. De Nederlandse minister, die
oorspronkelijk morgen terug zou komen,
heeft zijn vertrek vervroegd in verband
met de situatie op Cyprus, zo verklaarde
een woordvoerder van het ministerie
van, buitenlandse zaken desgevraagd.
Onze Haagse redactie meldt dat zich
op Cyprus slechts acht Nederlanders be
vinden die, wanneer zij dat wensen,
hulp krijgen van het ministerie van
buitenlandse zaken om het eiland te
verlaten. Daartoe is een staflid van de
Nederlandse ambassade in Beiroet op
Cyprus. Het gaat om op Cyprus woon
achtige Nederlanders. Er zijn geen Ne
derlandse toeristen meer op Cyprus.
Zo zal de NAVO het gat met
andere troepen en luchtmachteenhe-
den moeten opvullen en ze opleiden
voor de NAVO-taken die de Griekse
strijdkrachten waren opgedragen.
Eerst zal de alliantie de eenheden
van het 28ste tactische luchtmacht-
commando in centraal Griekenland
het belangrijkste wapen van de
Griekse luchtmacht dat in geval van
een conflict alleen NAVO-taken
heeftmoeten vervangen, zo ver
klaarde de militaire deskundige. De
Verenigde Staten zullen alle tactische
kernwapens moeten terugtrekken, die
onderdeel uitmaken van de afschrik-
kingsmacht van de NAVO.
Griekenland zal verder de NAVO-
raketbasis op Kreta, die onder een
Griekse commandant staat, moeten
sluiten. Nabij de basis bevindt zich
een NAVO-installatie voor brandstof-
Dikke rookwolken stijgen op boven Nicosia nadat een raket op de Cyprische hoofd
stad viel tijdens een Turkse luchtaanval.
kosten van de
rekening van de
de andere helft
gefinancierd uit het Europese
vrij de maatregel toe te passen. Minister
Van der Stee verklaarde destijds meteen
dat Nederland van de mogelijkheid geen
gebruik zou maken.
De helft van de
operatie komt voor
nationale schatkist,
wordt
Landbouwfonds.
DEN HAAG De kans is groot dat
de KVP in het najaar naar een nieuwe
voorzitter moet zoeken. Ir. de Zeeuw, de
huidige voorzitter is namelijk een van
de belangrijkste kandidaten voor het
fractieleiderschap van de KVP in de
Eerste Kamer. Na het vertrek van oud-
premier De Jong is dat voorzitterschap
vrijgekomen.
In de loop van vandaag zullen de
meeste Britse gezinnen die op Cyprus
wonen, via een luchtbrug van 23 militai
re vliegtuigen van het eiland worden
geëvacueerd. Het gaat hier om ongeveer
tienduizend vrouwen en kinderen de
Nadat de gevechten op Cyprus giste
ren de hele dag voortduurden, kwam uit
Washington de waarschuwing dat Grie
kenland en Turkije geen militaire hulp
meer van de Verenigde Staten zullen
ontvangen wanneer zij een oorlog tegen
elkaar zouden beginnen.
Justitia et Pax is, aldus het telegram,
diep geschokt door de veroordeling van
mgr. Tji, die moderator is van Justitia et
Pax in zijn land. De commissie ver
klaart zich solidair met „deze moedige
verdediger van de fundamentele rechten
van de mens”. Het telegram vervolgt:
„Wij protesteren tegen de discriminatie,
de arrestaties en de martelingen van
christenen van verschillende denomina
ties in uw land, christenen die strijden
voor vrijheid van meningsuiting en in
formatie en voor een democratische sa
menleving.
Dr. Klompé heeft de ambassadeur
verzocht zijn regering en vooral de mi
nister van Defensie van de tekst van het
telegram op de hoogte te stellen.
Namens de commissie heeft mej.
Klompé zich tevens gewend tot de Zuid-
koreaanse afdeling van Justitia et Pax
en deze verzekerd van haar solidariteit.
Na de arrestatie van mgr. Tji in juli
had kardinaal Alfrink als internationaal
voorzitter van de Katholieke vredesbe
weging Pax Christi reeds een telegram
gezonden aan de Zuidkoreaanse ambas
sadeur.
KAMPALA (AFP, Reuter). In de
kofferruimte van de auto van een arts
is dezer dagen het lij k gevonden van een
van de voormalige vrouwen van generaal
Idi Amin, president van Oeganda, zo
heeft Radio-Kampala gisteren meegedeeld.
Een onderzoek heeft uitgewezen, dat
mevrouw Kay Adro enkele maanden
zwanger was en een abortus had onder
gaan. Zij is aan een inwendibe bloeding
bezweken. Haar lijk was in stukken
gesneden. De arts die de abortus had
uitgevoerd, dr. Peter Mbaru, heeft zelf
moord gepleegd door vergif in te nemen.
Hij bezat een kliniek in Kampala.
President Amin. heeft inmiddels de
nieuwe Amerikaanse president, Gerald
Ford, meegedeeld dat hij een zwarte
man moet aanwijzen als zijn vice-presi
dent.
DEN HAAG. (ANP) De voorzitter
van de Indonesische raad van ker
ken dr. Simatoepang, heeft zich
gunstig uitgelaten over het besluit
van het centraal comité van de Wereld
raad van Kerken, de assemblee van de
Wereldraad volgend jaar niet in Djakar
ta te houden.
In een telegram aan Ford zei Amin
dat zwarten recht hebben op hun aan
deel in het regeren van Amerika. „U
moet hen niet alleen benoemen in hoge
functies in uw Witte Huis, maar u moet
hen ook benoemen als ministers. Uw
vice-president moet een zwarte man
zijn”.
„Als collega-president en als collega-
opperbevelhebber wens ik u te adviseren
dat u voor een goed bestuur in uw land
niet moet discrimineren jegens de zwarte
bevolking. U weet, dat een generaal
minder praat maar meer doet en ik
vertrouw dat u mijn advies zeer ernstig
zult nemen”, aldus generaal Amin.
