REDE KARAMANLIS VOOR RADIO EN TELEVISIE:
Experts: Lading
tanker Metula
niet te lossen
Voetgangers pat op weg
Gezaghebber
St. Maarten
ruziet met politie
Brits witboek voor de
industrie „compromis
Witte Huis van Gerald Ford
Kabinet van
„Nederlandse” perschef in het
Argentinië
„rechtser”
s
l«S
Franse kernproef
Arrestatie Franse
drugsmokkelaars
in New York
Reisorganisatie in
Engeland failliet
39
I
E
iliM
V R IJ D A G
1 6
AUGUSTUS
1974
3
BINNEN- EN BUITENLAND
J»
1
!w.'fte
Griekenland wil geen oorlog
Turken bereiken doelen
(Van onze speciale verslaggever)
het
(Van onze redacteur in Parijs)
(Van onze redacteur in Ion den)
:n
Washington, mr. Henk Leffelaar)
ij
f-
ir
De premier herhaalde dat Griekenland
militair in gereedheid is om elke aanval
te weerstaan. Hij dankte de strijdkrach
ten en het volk voor het feit dat zij tot
nu toe hun koelbliedigheid hebben be
waard en hij zei, met enige stemverhef
fing, dat de strijd doorgaat.
Ie
n
iet
■er
iie
an
de
>or
an
De
Iet
an
agressie nog enkele andere stappen over
weegt. Wat die behelzen liet de minis
ter-president in het midden.
Naast praktische bezwaren van geo
grafische aard benadrukte Karamanlis
dat ook een Griekse inmenging in de
strijd op Cyprus niet in het belang zou
zijn van het Cyprische volk en anderzijds
de positie van Griekenland aanzienlijk
zou verzwakken.
voorouders, hoewel er thuis voorname-
goed sprak, vroeg hem les te geven,
hij er zo op gebrand om het Neder
lands machtig te blijven dat hij op de
universiteit zijn kamergenoot, de zoon
van een dominee die het Nederlands
die tot voor kort de bureauchef was
De ouders van vader terHorst dre
ven in Enschede een kruidenierswin
kel, maar eenmaal in Michigan oefende
hijzelf tot zijn pensionering het tim-
mermansvak uit. De ouders van de
nieuwe perschef hebben drie kinde
ren, van wie Jerry de oudste is. De
anderen zijn Frances, een dochter, en
nog een zoon, John.
ton
len
er
in
ts
)e
f-
t.
ils
•?-
ise
ar
ilip
Ivi-
erd
sen
;eft
jog
ste-
ive-
tui-
hr-
ng-
?en
te
?t
e
e
n
>n
jr
j-
in-
de
sen
ta-
fe-
ijn
m-
f-
jn
?e
;n
n.
e-
at
te
f-
>n
•d
an
ad
lm
■f-
en
rd
n-
il-
te
■ft
li
jd
de
-ft
ijs
h-
18
js,
m,
?D
an
ig.
sle
(e
n-
:id
et
m
?t.
a-
an
De gezaghebber stelde toen tegenover
onder-inspecteur Curiel dat de politie al
zijn orders niet uitvoerde en dat hij
daarom de directe leiding van het korps
van politie had overgenomen. De onder-
inspecteur nam dit niet en ging naar
huis. Bij zijn vertrek kreeg hij van de
gezaghebber te horen, dat hij niet langer
op het eiland gewenst was. Later kwam
hij op verzoek van inspecteur Zaandam
weer in dienst.
De moeder van de nieuwe perschef
van het Witte Huis vertelde dat zij
zelf op haar negende jaar vanuit
Wolphaatrsdijk nabij Goes, naar de
CANBERRA. (AP) De Australische
minister van Buitenlandse Zaken Doland
Willesee heeft gisteren verklaard dat de
Australische regering gelooft dat Frank
rijk opnieuw een kernbom tot ontplof
fing heeft gebracht in het proefgebied
van de Moeroeroa atol in de Stille
Oceaan. Het zou de vijfde kernproef van
dit jaar zijn.
LONDEN De Britse Labour-rege-
ring heeft gisteren haar langverwachte
plannen voor overheidsingrijpen in in
dustrie en bedrijfsleven bekend gemaakt
in de vorm van een zogenaamd witboek:
een document dat de basis moet vormen
voor een wetgeving later dit jaar in het
Lagerhuis. Zoals te verwachten viel, is
dit witboek een zorgvufdig afgewogen
combinatie van directe nationalisatie, ge
deeltelijke nationalisatie en een vorm
van samenwerking tussen industrie en
overheid, die door de Britse regering
wordt omschreven als „overeenkomsten
over bedrijfsleiding en planning tussen
overheid en bedrijfsleven”
De reacties op de regeringsvoorstellen
waren verdeeld. Het verbond van Britse
werkgevers gelooft, dat deze labour-
voorstelfen het lage investeringsnivean
in de Britse industrie nog verder zullen
verslechteren. Een rechtse organisatie
van Britse werkgevers noemt het La
bour-plan „uiterst gevaarlijk en oneer
lijk”.
De terHorsten vestigden zich toen
eerst enkele jaren in Canada, voordat
zij naar Michigan verhuisden, nog
steeds de verzamelplaats van Ameri
kanen met Nederlandse voorouders.
In Enschede heeft de oude, nu 77-
jarige ter Horst, nog steeds familie
(„Alleen maar een paar neven”, zei
mevrouw terHorst) met wie hij niet
meer correspondeert.
Het witboek, dat de titel „The regene
ration of British industry” (Het opnieuw
leven inblazen *an de Britse industrie)
draagt, is voornamelijk het geesteskind
van de minister voor industrie, Anthony
Wegdwood Benn, een van de belangrijk
ste en meest links georiënteerde minis
ters in het kabinet-Wilson. Minister
Benn verdedigde zijn nationalisatieplan-
nen als volgt:
De Grieks-Cyprioten hebben door hun
soms hevige militaire tegenstand in elk
geval hun eer gered. Maar de Grieken
hebben machteloos moeten toezien hoe
de Turken steeds verder oprukten. Hoe
wel de Grieken geladen zijn tegen Ame
rika, dat de Turkse invasie niet heeft
verhinderd en zelfs zou hebben aange-
moedigd, heerste er gisteren in Athene
een gedeprimeerde sfeer van brusting,
nu elke Griekse tegenactie door militai
ren en ook politieke onmacht het
nieuwe regime voelde er weinig voor
zich in een oorlog te storten is uitge
bleven. De stemming was, dat de
Grieks-Cyprioten en de Turks-Cyprioten
het nu maar onderling eens zouden die
nen te worden en dat er misschien toch
nog iets zou kunnen worden gered van
de Cyprische grondwet van 1960, door
deze aan de nieuwe situatie van voldon
gen feiten, aan te passen.
Dit betekent dat tijdens het hoogtij
van zondag een „alles-of-niets”-sleeppo-
ging moet worden gedaan om het schip
vlot te trekken. Hiertoe is men zo veel
mogelijk sleepkracht aan het verzame
len.
Behalve de Zwarte Zee (9000 pk) van
Smit International heeft men
schikking over twee kleine
van de Chileense marine en een Argen
tijnse sleepboot.
al de be-
Aepboten
NICOSIA. Famagusta, de belangr-
rjjkste havenstad van Cyprus, is na
verwoed verzet van de Griekse Nationa
le Garde gisteravond door de Turken
veroverd, evenals de Grieks-Cyprische
marinebasis op 20 kilometer afstand. Bij
de gevechrfen om Famagusta kwam een
aantal granaten op de Britse basis Dhe-
kelia terecht, zonder echter schade aan
te richten. Nu Famagusta in handen van
de Turken is, vraagt men zich af: „Wat
nu?”
1 a 52-jarige pijprokende terHorst,
Ik heb hem gevraagd omdat hij een
van de Detroit News in Washington,
vertelde zijn moeder hoe president
Ford (over wie hij bezig is een boek
te schrijven) zijn vrouw had opgebeld
met de woorden: „Ik heb hem nodig.
Ik l.em hem gevraagd omdat hij een
eerlijke en hardwerkende man is”.
Ford en terHorst hebben dan ook
veel met elkaar gemeen: niet alleen
komen zij uit dezelfde stad Grand
Rapids, maar bovendien wonen zij
vlak bij elkaar in Alexandrië, vlak
buiten Washington.
Haar familienaam was Maartje van
Strien. „Maar”, zei ze, „dat was in
Amerika nooit uit te spreken en
daarom heet ik nu Maude. Familie in
Nederland heb ik niet meer.”
(Van onze redacteur in Athene)
ATHENE Griekenland wenst geen oorlog met Turkije. Dit valt op te
maken uit de rede die premier Constantin Karamanlis gisteravond voor
radio en televisie tot het Griekse volk hield. De premier zei dat Grieken
land verplicht is geweest de strijd op het diplomatieke vlak te voeren en
zich verzekerd weet van de steun van de internationale publieke opinie.
Toch bevatte de met spanning tegemoet geziene toespraak enkele strofen
die de Grieken er niet veel geruster op hebben gemaakt.
Na Griekenlands uittreden uit de NAVO
te hebben toegelicht, zei Karamanlis dat
zijn regering in antwoord op de Turkse
Het belangrijkste onderdeel van de
gisteren bekend gemaakte wetsvoorstel
len is de oprichting van de zogenaamde
„National Enterprise Board”, een staats-
In Glyfada, waar veel Amerikanen
van de zesde vloot met hun gezinnen
wonen, kwam het gisteravond tot de
eerste schermutselingen Dit in het ka
der van het steeds sterker wordende anti-
Amerikaanse gevoel. Verontwaardigde
Grieken tuigden daar Amerikaanse mili
tairen af.
Met een ernstig gezicht verlaat de
Griekse premier Karamanlis het hotel
waar zijn toespraak tot het Griekse volk
op de band werd opgenomen om later
op de avond uitgezonden te worden.
Als bureauchef begeleidde terHorst
alle presidenten van Eisenhower tot
Nixon op hun reizen naar het buiten
land. Van een dezer gelegenheden,
WASHINGTON Jerry ter-
Horst is klein van stuk. Toen hij
zijn debuut maakte als perschef
voor president Gerald Ford riep
een van de journalisten: „Kun
nen jullie hem even optillen zo
dat wij hem kunnen zien?” Ter-
Horst lachte er smakelijk om.
Gisteren werd door een Ne
derlandse correspondent op de
gebruikelijke dagelijkse pers
voorlichting van het Witte Huis
een vraag in het Nederlands ge
steld. TerHorst antwoordde in
het Nederlands terwijl de Ame
rikaanse journalisten om een
vertaling vroegen, angstig om
een plakje nieuws te missen.
De moeilijkheden ontstonden doordat
de gezaghebber van de bovenwinden
Van Delden het niet eens was met de
bewaking van de Voorstraat, waaraan
het afgebrande bestuurskantoor ligt. Hij
wilde een permanente bewaking voor
het kantoor van de eilandontvanger. De
politie-leiding op Sint Maarten stelde
echter dat er reeds drie man in de
Voorstraat op wacht stonden, namelijk
twee bij het afgebrande bestuurskantoor
en een in de omgeving, zodat er voor
het vlakbij gelegen kantoor van de ont
vanger geen extra man hoefde te wor
den ingeschakeld.
PHILIPSBURG/ORANJESTAD. De
politie-inspecteur van Sint Maarten Re
my Zaandam heeft na een conflict met
gezaghebber R.O. van Delden het eiland
verlaten is naar Aruba teruggekeerd.
De gezaghebber beschuldigde de inspec
teur ervan dat hij zijn bevelen niet
uitvoerde en dat hij daarom als plaatse
lijk hoofd van de politie de directe
leiding van het korps op zich nam.
Inspecteur Zaandam zou eind deze week
na een verblijf van drie jaar op het
eiland de leiding van het korps overdra
gen aan zijn opvolger, maar heeft nu
zonder afscheid te nemen Sint Maarten
verlaten.
PARIJS. De verzekering die de
Franse minister van Binnenlandse Zaken
Michael Boniatowski onlangs uitsprak,
dat de aanmaak, handel en smokkel van
verdovende middefen hem nu weinig
hoofdpjjn meer bezorgden, werd giste
ren lelijk door de feiten gelogenstraft.
Naar schatting een miljoen Britse va
kantiegangers heeft deze zomer bij
Court Line en nevenbedrijven geboekt.
Een aantal van hen is nog op vakantie.
Het is niet bekend hoe zij moeten terug
reizen, nu de luchtvaartmaatschappij
van Court Line vandaag haar werk
staakt.
In westerse diplomatieke kringen in
Athene stelt men zich dan ook op het
standpunt dat de NAVO al het mogelij
ke moet doen om de gevechten op
Cyprus een halt toe te roepen en Grie
kenland weer terug moet voeren in de
Atlantische Alliantie. Ten slotte werd
gisteravond nog bekend dat minister
Mavros van buitenlandse zaken niet
van plan is een uitnodiging van Kissin
ger te aanvaarden om na het echec van'
Genève de Cyprische kwestie met de
Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken in Washington te bespreken.
Verenigde Staten emigreerde. „Dat is
heel lang geleden”, zei ze, „in 1905, en
veel kan ik me er niet van herinne
ren. Wel weet ik dat mijn vader in
Holland een landbouwer was, wat hij
altijd, ook in Amerika, is gebleven.
Maar hij schreef ook veel, voor de
plaatselijke Amerikaanse krant, hij
was een zeer ontwikkeld man. Hij
heeft ook een paar boeken geschre
ven, maar die zijn nooit uitgegeven,
dat zijn familiestukken geworden”.
Volgens zijn moeder was terHorst
trots op oe taal van zijn Nederlandse
De portefeuille van Binnenlandse Za
ken die in handen was van Benito
Llambi, ging naar Alberto Rocamora die
tot dusver deel uitmaakte van het be
stuur van de provincie Buenos Aires.
Mario Savino, Argentijns ambassadeur
in Rome en trouw aanhanger van wijlen
Peron, is de advocaat Miguel Robledo
opgevolgd als minister van Defensie.
De portefeuille van onderwijs, die be
heerd werd door de linkse peronist
Jorge Taiana, is in handen gekomen van
de tachtigjarige medicus Oscar Ivanisse-
vich, een van Perons getrouwen van het
eerste uur.
Progressieve studenten hebben uit
protest hiertegen de gebouwen van de
belangrijkste faculteiten van de univer-
Mteit in de Argentijnse hoofdstad bezet.
BUENOS AIRES. (Reuter) Me
vrouw Maria Estela Peron, de president
van Argentinië, heeft drie uiterst rechtse
peronisten tot minister benoemd.
De linkse politicus Andreas Papandre-
oe, wiens komst een luidruchtige en de
monstratieve manifestatie had moeten
worden, is gisteravond haast onopge
merkt in Athene aangekomen. Papan-
dreoe heeft voorlopig zijn plan de cam
pagne voor een herstel van de democra
tie in Griekenland in de ijskast gezet en
zegt al zijn krachten te willen wijden
aan een beslechting van de Cyprische
tragedie.
Gisteren voerde NAVO-secretaris-ge-
neraal Luns in Londen besprekingen
met de Britse minister Callaghan van
Buitenlandse Zaken. Hierover zijn geen
bijzonderheden bekendgemaakt. Callag
han sprak opnieuw met aartsbisschop
Makarios.
Turan Gunes, de Turkse minister van
Buitenlandse zaken die uit Genève giste
ren naar Ankara is teruggekeerd, zei
voor zijn vertrek dat Turkije niet geheel
Cyprus wil bezetten, maar een afzonder
lijk Turks- en Grieks-Cypriotisch gebied
nastreeft, waarvan de eigen regeringen
moeten zetelen in Nicosia, de hoofdstad
van het eiland.
Premier Ecevit van Turkije heeft van
de Amerikaanse ambassadeur vernomen
dat de Verenigde Staten ook voorstander
zijn van twee autonome gebieden op
Cyprus. Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft echter open
lijk kritiek uitgeoefend op het Turkse
militaire ingrijpen.
„De welvaart van Groot-Brittannië is
voor een groot gedeelte afhankelijk van
de prestaties van onze industrie en ie
dereen die daarin werkzaam is. Het is
daarom van vitaal belang dat de Britse
industrie sterk en succesvol is. Daartoe
hebben we behoefte aan een sterk,
winstgevend en verantwoordelijk parti
culier bedrijfsleven, maar ook aan een
efficiënt overheidsbedrijfsleven. Deze
beide sectoren moeten op een commer
cieel gezonde basis kunnen samenwer
ken. Met medewerking, toezicht en ad
vies van de overheid.”.
In politiek' Londen is de tekst van dit
witboek uitgelegd als een compromis
tussen de middengroepering binnen de
Labourpartij, waartoe premier Harold
Wilson zelf geacht wordt te behoren, en
de militante linkervleugel, waartoe mi
nister Benn nadrukkelijk behoort. Natio
nalisatie van grote delen van het Britse
bedrijfsleven als zodanig is vermeden,
maar de bevoegdheden van de nieuw op
te richten National Enterprise Board
zijn dusdanig, dat vrijwel elke industrie
of onderneming direct of indirect in
aanmerking komt voor overheidsingrij
pen. Het witboek belooft „volledige en
rechtvaardige compensatie voor die be
drijven die geheel of gedeeltelijk door
de overheid zullen worden overgeno
men”. Nationalisatie zal alleen mogelijk
zijn via een wet, die door het parlement
moet worden behandeld en waarover
dus voldoende publieke discussie moge
lijk is.
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM, Het is niet mogelijk
om de lading van de Metula, de vastge
lopen Shell-mammoettanker in Straat
Magelhaen in Zuid-Amerika, ter plaatse
te lossen. Experts hebben dit vastgesteld
na een uitgebreid onderzoek op het
210.000 ton metende schip.
Overigens meent men in diplomatieke
kringen dat het Griekse uittreden uit de
NAVO inderdaad slechts een stap van
tijdelijke aard is. Men herinnert eraan
dat Karamanlis steeds zeer recent
nog heeft gewaarschuwd voor de
permanente dreiging van het Slavische
communisme. Zo is het een bekend feit
dat Bulgarije zijn grote interesse in een
doorgang naar de Aegeïsche Zee via
Kavala en Alexandropoulos in feite nog
nooit heeft laten varen. Karamanlis zelf
heeft bij herhaling beklemtoond dat in
het lidmaatschap van de NAVO de enige
garantie voor het behoud van de Griekse
onafhankelijkheid ligt opgesloten.
moedermaatschappij, die tot taak zal
krijgen het verwerven van meerder
heidsbelangen in, of het aankopen van
een groot aantal vooraanstaande Britse
industrieën en maatschappijen. Het wit
boek is niet specifiek aangaande de aard
en identiteit van deze ondernemingen,
maar uit eerdere Labour-voorstellen op
dit gebied kan worden afgeleid dat het
hier gaat om de 100 grootste onderne
mingen in Groot-Brittannië.
De kans dat het schip vlot komt
zonder dat het verder wordt beschadigd,
slaat men hoog aan omdat het springtij
van zondagavond op zichzelf al een
verhoging van de waterstand met veer
tien meter geeft. Oorspronkelijk had
men de omstandigheden nog verder gun
stig willen beïnvloeden door ook een
deel van de lading over te pompen.
Men is nu wel van plan met het
overpompen te beginnen zodra het schip
vlot is. Het zal daartoe naar een be
schutte baai worden versleept. Het schip
kan niet meer op eigen kracht varen.
Een deel van de bemanning, die tot nu
toe stand-by bleef in Punta Arenas, is
inmiddels onderweg naar Nederland.
eigenaar
Touroperators
enige tijd in financiële
Het was nog erg vroeg in de ochtend gisteren toen het gebrek aan verkeer op de Champs-Elysées in Parijs deze twee voet
gangers er toe bewoog om midden op de beroemde weg een partijtje te gaan schaken in de zon.
Uit New York kwam namelijk het be
richt dat de Amerikaanse politie vier
Franse drugsmokkelaars had ingerekend,
waarbij de hand kon worden gelegd op
75 kilo heroïne. Het was een van de
grootste hoeveelheden narcotica die de
Amerikaanse autoriteiten ooit hadden
weten buit te maken, met een waarde
van ruim 100 miljoen dollar.
Verder zouden alle Griekse havens
voor Amerikaanse oorlogsschepen wor
den gesloten. Washington, dat zich overi
gens nog zorgen genoeg maakt over de
situatie op en rond Cyprus, vooral met
het oog op het Midden-Oosten, werd
gerustgesteld door een officiële ontken
ning van de juistheid van de geruchten
door de Griekse regering.
Want de Turken hebben praktisch hun
militaire doelen bereikt. Zij hebben de
lijn Famagusta-Morphou in hun macht
en daarmee het door hen begeerde
noorden van Cyprus. De stad Morphou
was gisteren door het grootste deel van
de bevolking verlaten. Een bestand kan
nu niet meer veraf zijn. Berichten dat
president Clerides bereid zou zijn het
noorden aan de Turken af te staan
blijken zuiver speculatief geweest te
zijn. Hij sprak het later tegen. Misschien
waren zij bedoeld als proefballonnetje,
omdat het door de Turken bezette ge
bied de basis zal moeten vormen voor
een staak't-het-vuren. Dit laatste werd
aangenomen omdat Clerides na terug
komst in Athene een aantal topfunctio
narissen voor een bespreking had sa
mengeroepen.
toen Jo. Kennedy een bezoek
bracht aan Berlijn, maakte terHorst
gebruik om uit het korps van journa
list i weg te glippen om een soort
bedevaartreis te maken naar Ensche
de (zoals zijn moeder zich herinnert:
„Omdat het vlak over de Duitse grens
was”), de geboortestad van zijn vader
die als 13-jarige leerling-timmerman
in 1918 als zovele andere Nederlan
ders naar het rieuwe continent emi
greerde.
De anti-Amerikaanse stemming in
Griekenland vond gisteren een uitweg in
wilde geruchten namelijk dat alle daar
verblijvende 4000 Amerikaanse militai
ren en hun gezinnen het land zouden
moeten verlaten. Het betrof hier de
Amerikanen o.a. werkzaam bij het ver-
bindingscentrum van de Amerikaanse
marine bij Athene en op de marinebasis
en de basis voor geleide projectielen op
het eiland Kreta.
LONDEN. (Reuter) De grote Britse
reisonderneming Court Line is failliet.
De groep, onder meer eigenaar van
Clarksons en Horizon
verkeerde al
moeilijkheden.
(jt
