Schrijver van Amor Fati
Nazareth: vriendelijke hard-rock
A. Mussche
Dertigste seizoen bij
overleden
Hoofdstad Operette
aanbevelingen aan
ALFRINK TEVREDEN OVER THEOLOGISCHE HOGESCHOLEN
P. C. Hooftprijs voor
mr. Abel J. Herzberg
Zakelijk Pastoraal Overleg produceerde
de lopende band
wij hebben
speciale
grootafnemers-
prijzen voor
sportartikelen
vraag
catalogus aan
g;
I
BOOM WORDT BEELD
Muzikaal niet spectaculair
MET „GRAFIN MARITZA” BEGONNEN
Vlaamse auteur
BISSCHOPPEN KWAMEN VRIJWEL NIET AAN HET WOORD
M X A, NJ D A G
2
SEPTEMBER
19 74
Geestelijk leven - Kunst
6
Zakelijke affaire
Het gezin
Geen winstbejag
Herindeling
Leek in de kerk
Geen gehuwden
SPORTHUIS HAARLEM
(Van onze correspondent)
NOORDWIJKERHOUT „Bis
schoppen en pastoors treden ge
woonlijk op 75-jarige leeftijd terug;
Rome spoort hiertoe althans aan.
Een aansporing van Rome is echter
weinig minder dan een bevel. In
ieder geval komt er bij het bereiken
van die leeftijd geen ontslagbrief”.
Dit antwoordde mgr. Bluyssen, bis
schop van Den Bosch, zondagmid
dag op het vragenuurtje van het
Landelijk Pastoraal Overleg. De
vraag was gesteld of de bisschoppen
hun best wilden doen bij de paus
om kardinaal Alfrink volgend jaar
als hij 75 jaar wordt te laten blij
ven.
4 j
:v
SS J
b XjsI
fes’
ij:
uaWm.-ihr 8
Hü
KEES TOPS
ADVERTENTIE)
Bij het thema „het gezin” werd grote
o
Het LPO nodigde de bisschoppen uit
te bevorderen dat nu reeds werkgroepen
Nazareth, gefotografeerd door Gijs Hanekroot in Amsterdam: van links naar rechts
Manny Charlton op lead-guitar, Pete Agnew op bass en zanger Dan McCafferty.
r
w 1
KJLx
WAREN
Grote Houtstraat 123, tel.31295O
(tussen de twee bioscopen!
AMSTERDAM Pure hard-rock,
gegoten in een vriendelijke vorm.
Dat is zo ongeveer de omschrijving
van het eerste optreden in Neder
land van de Schotse popgroep Na
zareth. Hoewel de groep doodge
wone, en zelfs vrij afgezaagde mee-
stampers de zaal inslingert, vormt
zij binnen het kader van de hard
rock een uitschieter door de ge
moedelijke manier van optreden.
Afgezien van het irritant gebrulde
.Thank you” na ieder nummer,
vindt men bij Nazareth geen spoor
van de opgeblazen gemaaktheid die
in deze muzieksector zo welig tiert.
Kortom, geen ordinaire geluidshin
der, maar een goed geoliede show,
gericht op een optimaal contact met
het publiek.
m
Het gebeurde in termen die door grote
bekendheid met de stof ontaardden in
groepstaal en nergens meer de gloed had
van gelovend getuigen. Het systeem had
daarnaast tot gevolg dat er praktisch
geen bisschop tijdens deze vergadering
aan het woord is geweest en dat men
node de bijdrage moest missen die ver
tegenwoordigers van andere kerken bij
vorige gelegenheden aan de discussie
gaven.
Overigens was dit de enige aanbeve
ling die het niet haalde op dit LPO. In
feite is deze zitting van het LPO een
bijna zakelijk aandoende affaire geweest
waarin twee dagen lang aan de lopende
band aanbevelingen werden geprodu
ceerd.
Zo althans kwam het op de waarne
mer over. In werkelijkheid zijn deze
aanbevelingen de vrucht van maanden
lange discussies in de delegaties en in de
talrijke secties en delegatievergaderingen
die tijdens dit LPO werden gehouden.
Deze vergaderingen waren echter beslo
ten. Bovendien vonden nu de plenaire
vergaderingen van het LPO volgens een
systeem plaats waarbij slechts de zeven
woordvoerders van de diocesane delega
ties discussieerden.
ten om in speciale gevallen gehuwden
tot het priesterschap toe te laten. Tot
dusver heeft nog geen enkel verzoek
daartoe, van waar ook ter wereld, Rome
bereikt. „Ik weet niet of Nederland wel
het eerste land zou zijn dat een derge
lijk verzoek zou doen”, zo merkte kardi
naal Alfmk op. Het toelaten van vrou
wen tot het priesterambt noemde hij
het laatste dat Rome ooit zou doen.
De hoofdrollen worden vertolkt door
Lizzi Schoffman (gravin Maritza), Jan
Handerson (graaf Tassilo), Anita Heins
(Lisa) en Jacco van Renesse (baron Ko-
loman Zsupan), die hiermee z’n operette-
debuut maakt. Het Hoofdstad Operette
Over de leek in de kerk waren veel
vragen gesteld. Kardinaal Alfrink wilde
de misvatting wegnemen dat de leek
wordt ingeschakeld met het oog op het
tekort aan priesters. Ook bij voldoende
priesters zou de leek in de kerk van
1945 door het Russische leger in Tröbitz
bevrijd en keerde in juli van dat jaar
naar Nederland terug.
Zijn ervaringen in het concentratie
kamp vormde een belangrijk uitgangs
punt voor zijn volgende letterkundige
werk: „Amor Fati”, het in Bergen-Bel-
sen geschreven dagboek dat als „Twee
stromenland” in 1950 verscheen, de „Kro
niek der jodenvervolging” in 1949 als
bijdrage voor „Onderdrukking en ver
zet”. Zijn toneelstuk „Herodes” werd in
het Holland Festival in 1957 opgevoerd
en twee jaar later „Saul’s dood” met Al
bert van Dalsum in de hoofdrol.
Als correspondent van De Volkskrant
schreef Abel J. Herzberg over het pro-
ces-Eichmann. Deze verslagen werden
later gebundeld in „Eichmann in Jeruza
lem”. De geschiedenis van een joodse
emigrantenfamilie stelde hij te boek in
„Brieven aan mijn kleinzoon”. Over ad
vocaten en hun cliënten verscheen twee
jaar geleden „Om een lepel soep”. In een
geromantiseerd levensverhaal publiceer
de hij dit jaar de ..Memoires van koning
Herodes”.
De schrijver verwierf de Wijnand
Francken-prijs, de Jan Campert-prijs, de
toneelprijs van Amsterdam, de Visser-
Neerlandia-prijs en de zilveren penning
van de stad Amsterdam.
-4.
DEN HAAG Aan de schrijver
mr. Abel Jacob Herzberg, is de
P. C. Hooftprijs, groot 8.000, toe
gekend. De jury, die over de prijs
heeft geadviseerd, bestond uit dr.
G. W. Huygens, die optrad als
voorzitter, Hella Haasse, drs. M. G.
Schenk, C. J. E. Dinaux, drs. R. H.
Fuchs, Ben Stroman en Wim Zaal.
De heer Herzberg heeft de prijs
aanvaard. Hij zal op een nader vast
te stellen tijdstip officieel worden
uitgereikt.
Abel Tacob Herzberg werd 17 septem
ber 1893 in Amsterdam geboren, in wel
ke stad hij ook studeerde en zich in 1918
als advocaat en procureur vestigde.
Naast zijn werk als juridische raadsman
bekleedde hij ook diverse functies,
waaronder van 1934 tot 1939 het voorzit
terschap van de Nederlandse Zionisten
bond, en schreef hij als rechtsgeleerde
het handboek voor de drankwet 1931.
Als schrijver debuteerde hij in 1934
met het toneelstuk „Vaderland”. Tijdens
de Tweede Wereldoorlog was hij geïn
terneerd in kampen in Barneveld, Wes-
terbork en Bergen-Belsen. Hij werd in
(ADVERTENTIE)
Gewapent met een elektrische zaag gaat
beeldhouder Anthony Lockwood een
7,5 meter hoge eikestam te lijf, waaruit
hij een Shotse golfspeler zal hakken. De
eik is een strategisch punt op het terrein
van een golfclub in de Amerikaanse
plaats Litcoln. Toen de boom stierf, be
sloet de dub er een beeld van te maken.
Het is een onderwerp geweest van
voortdurende gezamenlijke zorg; hij er
kende dat niet altijd de beste vorm
wordt gevonden. Niettemin sprak hij
zijn grote tevredenheid over deze scho
len uit; hij zei namens de aanwezige
bisschoppen te spreken als hij het volle
vertrouwen in deze theologische hoge
scholen uitsprak.
BRUSSEL. De Belgische letterkun
dige Achilles Mussche is zaterdag op 78-
jarige leeftijd overleden. Hij was redac
teur van het „Nieuw Vlaams Tijdschrift”,
lid van de Koninklijke Vlaamse Acade
mie voor Taal en Letterkunde en van de
Maatschappij der Nederlandse Letter
kunde en tot 1968 voorzitter van de
Vereniging van Vlaamse Letterkundigen.
Hij heeft gedichten, essays en studies
geschreven. Zijn eerste verzenbundel,
„De twee vaderlanden” (1927) stempelde
hem met Wies Moens tot een vertegen
woordiger van de humanitair-expressio-
nistische lyriek van de jaren twintig.
Later, met zijn bundel „Koraal van den
dood” (1938), kwam hij tot een soberder,
bezonken zeggingswijze en putte hij zijn
thema’s uitsluitend uit het persoonlijk
gemoedsleven.
Tot zijn essays behoren „De broeder
van Hamlet” (1949) en „Aan de voet van
het Belfort” (1950)- Studies schreef hij
over Cyriel Buysse (1929), de etser-teke
naar De Bruycker (1936) en Herman
Gorter (1946).
Werkgevers zouden geen geld mogen
beleggen in bedrijven elders in de we
reld waar werknemers met instemming
van de daar heersende regimes onrecht
vaardig behandeld worden. Christelijke
werkgevers moeten bij het opzetten van
vestigingen in het buitenland ethische
overweging meer laten gelden dan
winstbejag. Landen als Zuid-Afrika en
Brazilië moeten gemeden worden zolang
daar onrechtvaardige arbeidsvoorwaar
den heersen.
Toen het thema „buitenlandse werk
nemers” aan de orde kwam, deelde mgr.
Zwartkruis, de bisschop van Haarlem,
mee dat het episcopaat bezig is een full
time kracht aan te stellen die de pasto
raal onder buitenlandse werknemers van
beleidslijnen kan voorzien. Het LPO had
om een apart „vicariaat” met een goed
werkend centrum gevraagd. Dat is om
financiële redenen echter moeilijk te
realiseren.
AMSTERDAM (ANP). De Hoofd
stad Operette is zaterdagavond in de
Amsterdamse stadsschouwburg haar
dertigste seizoen begonnen met een fees
telijke première van de vijftig jaar oude
operette „Grafin Maritza” van de Hon
gaarse componist Emmerich Kalman.
Onder het publiek bevonden zich enkele
speciale gasten, zoals de weduwe van de
in 1953 overleden Kalman en minister
Van Doorn van CRM. De jubileumvoor-
stelling, die door de bezoekers van de
schouwburg met een enthousiast applaus
werd beloond, zal dit jaar meer dan 200
keer worden uitgevoerd in theaters over
het hele land verspreid.
Door de bijna zakelijke vergaderwijze
is er een flink aantal afgeronde aanbe
velingen op tafel gekomen. In vorige
zittingen kon men daar nooit toe komen.
Wanneer deze aanbevelingen met dezelf
de vurigheid, als waarmee ze uit de
delegaties naar boven kwamen, nu weer
overgebracht worden naar de basis van
de geloofsgemeenschap de parochies
dan zal eindelijk het effect van een
LPO aan de basis eens merkbaar kun
nen worden.
van deskundigen de bestudering ter
hand nemen van actuele sociale vraag
stukken vanuit een evangelische levens
houding. Als voorbeelden werden ge
noemd inkomensverdeling en het huidige
beoordelings- en beloningssysteem.
dat de opvolger iemand zou zijn als
Alfrink, iemand die om zijn open en
luisterende houding ieders waardering
en respect verdient. „De instanties die
een voordracht maken zijn bekend. Ik
vertrouw erop dat zij door hun voor
dracht verwarring en teleurstelling in
Nederland zullen voorkomen. In ieder
geval zullen wij alles doen om goed bij
de Heilige Stoel te adviseren”.
De kardinaal herinnerde andere
vraagstellers eraan hoe deze priesterop
leiding geconcentreerd is in vijf theolo
gische hogescholen, nadat was gebleken
dat de 125 seminaries die Nederland
vroeger bezat, niet meer te bemannen en
de financieren waren. Alfrink benadruk
te dat de bisschoppen alle aandacht
hebben besteed aan de religieuze oplei
ding van de priesterstudenten aan deze
hogescholen.
Wie dat contact zeer serieus lijkt op
te vatten, is bassist Pete Agnew. Deze
opgeruimde baas, die gedurende het ge
hele optreden in stevig marstempo van
links naar rechts over het podium wan
delde, vervoegde zich telkens bij een
ander groepje opgerukte rockfans ten
einde hun persoonlijk zijn aanstekelijke
glimlacht mee te geven. En die fans
wilden wel. Dat de groep mede door
de grote hoeveeheid publiciteit in Ne
derland al een reputatie heeft, bleek
direkt bij de eerste akkoorden, toen het
grotendeels zeer jeugdige publiek en
masse overeind kwam en de stoelen
beklom.
aandacht besteed aan een aanbeveling
die gezinnen uitnodigt steun bij elkaar
te zoeken als het erom gaat een nieuwe
mentaliteit te kweken ten aanzien van
de verkeerd gerichte prestatie- en con
sumptiemaatschappij. Gezinnen zouden
kunnen beginnen met over de besteding
van het inkomen te overleggen.
Bij het thema „het onderwijs” beval
het LPO aan dat de eigen identiteit van
katholieke scholen naar voren moet ko
men. Nieuwe accenten in de levensbe
schouwelijke vorming van leerlingen,
vooral wat betreft de relatie tussen
geloof en samenleving, moeten met de
ouders besproken worden, opdat zo hun
kinderen beter kunnen worden begeleid.
Bij het hoofdstuk „het werk” pleitte
het LPO voor een zodanige verandering
van structuren dat de mens beter in zijn
waarden erkend wordt. Er dienen plaat
selijke en regionale centra te komen
waarin mensen met elkaar kunnen den
ken en spreken over betere houding en
een beter gedrag van de mens in zijn
werk- en leefsituatie.
Zoals gezegd, was het muzikale gehal
te niet spectaculair. Er is dan ook geen
sprake van een nieuwe ontdekking op
muziekgebied. Nazareth’s podiumreper
toire bestaat voor het merendeel uit
nummers van hun vijf elpees, waarvan
de laatste „Rampart” zojuist is
uitgebracht en vrij goed is ontvangen.
Het nummer „Guilty” was slechts in
zoverre nieuw, dat de groep het voor het
eerst presenteerde. Voor het ovtrige
kwam het in de aloude dreun uit de
speakers.
Na het slotnummer, een bijna drama
tische versie van de oude Yardbirdskra-
ker „Shapes of things”, kwam de groep
nog eenmaal terug met „Woke up this
morning”. Het publiek gilde om nóg
meer.
Bluyssen liet de vragers in het onge
wisse: „Laat de kardinaal maar eens
gaan nadenken wat hij doet als hij 75
wordt. Hij is er oud en wijs genoeg
voor”.
Positiever was hij toen gevraagd werd
de bisschopzee iix. teri ecuden doen
In de aanbevelingen wordt de plaatse
lijke kerken verzocht ruimte beschik
baar te stellen voor godsdienstige vierin
gen en gebruiken van buitenlandse
werknemers, ook van niet-christenen.
Bij verdere hulp aan deze buitenlanders
wordt er door het LPO op aangedrongen
deze mensen niet onze normen en waar
debepalingen op te dringen.
Rome, zo antwoordde de kardinaal,
heeft een kleine mogelijkheid open gela-
ter niet alleen in Nederland zo. Ondanks
deze meningsverschillen tracht men toch
steeds tot gemeenschappelijke beleidslij
nen in de hele kerkprovincie te komen,
en dat is vrijwel altijd gelukt. „Het
wordt pas ernstig wanneer men zich
lijnrecht tegenover elkaar gaat opstel
len”.
De Rotterdamse bisschop mgr. Simonis
achtte het nuttig om meer achtergrond
informatie te geven, zodat de mensen
gaan begrijpen dat er meer meningen
over bepaalde zaken mogelijk zijn. Hij
zei bedekkingen te hebben tegen leken
als pastorale werkers een mening die
andere bisschoppen niet delen omdat
hij geen levenszekerheid voor deze men
sen ziet bij de huidige, wankele finan
ciële positie van de kerk. Ook vreest hij
dat ijveren voor leken als pastorale
werkers ten koste gaat van het gewijde
ambt (het priesterschap).
vandaag een functie moeten hebben. De
vorming van deze lekenpastorale wer
kers is door de bisschoppen in volle
gang gezet. Dat de ontwikkeling van
dit instituut niet zo snel gaat, weet
kardinaal Alfrink juist aan de gelovigen
die nog niet allemaal aan lekenkrachten
gewend zijn en bovendien niet de nood
zakelijke financiën opbrengen om hun
vorming en hun salarissen te betalen.
Er werken op het ogenblik al 60
lekenkrachten in ons land. Hun theolo
gische opleiding staat gelijk aan de
priesteropleiding. In Zwolle is een oplei
dingsinstituut; in vijf andere plaatsen
wordt zo’n instituut voorbereid.
Er zijn ook pastorale werkers op lager
niveau reeds actief werkzaam in paro
chies- Hun opleiding is eenvoudiger. On
der hen zijn ook vrouwen.
Wordt er nog gewerkt aan het uitvoe
ren van de besluiten van het vroegere
pastorale concilie om aan te dringen op
het wijden van gehuwden en het toela
ten van gehuwde priesters, zo wilde men
weten.
Nazareth is, afgezien van het te een
zijdige repertoire, een groep die bestaat
uit goede musici. De uitstekende drum
mer Darrel Sweet legt met Agnew’s
eenvoudige basloopjes een solide ritmi
sche basis voor McCafferty’s imposante
stemgeluid. Helaas is er in de massale
geluidsbrij weinig plaats voor Manny
Charlton’s gitaarsolo’s.
(V:n onze correspondent)
NOORDVIJKERHOUT. Het lande
lijk pastoiaal overleg dat dit weekeinde
in Noordvijkerhout werd gehouden, is
niet gekonen tot een direct advies aan
de bisschoppen om een raad van kerk en
samenlevilg in te stellen. Zo’n raad zou
bisschoppm en geloofsgemeenschap
moeten adviseren hoe zij, getuigend en
kleur belennend, kunnen spreken en
handelen ten aanzien van de sociaal-
economiscïe problemen die onze pro-
duktie- er. consumptiemaatschappij op-
roept.
Hoewel de behoefte aan zo’n raad
algemeen werd gevoeld, kan het LPO
zich nog geen duidelijk beeld vormen
over opzet samenstelling en werkwijze
van zp’n crgaan. Daarom gaf men er de
voorkeur ran eerst een commissie in te
stellen die dit nader zal onderzoeken.
Daarna kan op een volgende zitting van
het LPO definitief tot instelling van
deze raad worden besloten.
orkst werd gedirigeerd door John Kap
per. De regie is in handen van de
oost-nrijker Karl Frey.
Dtze jubileumvoorstelling van de
Hoodstad Operette is extra in de be-
lang.telling gekomen doordat de AVRO
de dag vóór de Amsterdamse première
een Juitse televisie-opname van „Grafin
Mariza” heeft uitgezonden. De hoofdstad
Opentte had de AVRO gevraagd van die
uitzeiding af te zien, hetgeen echter niet
is geleurd. De enige toezegging van de
omrotporganisatie was dat regelmatig in
de uizendingen zou worden bekendge
maakt waar en wanneer de Hoofdstad
Operet.e voorstellingen verzorgt. Direc
trice Hetty Hamel van het operettege-
zelschao merkte op: „De AVRO heeft
ons eer. klap in het gezicht gegeven. Ons
antwoord is een sublieme voorstelling
die de ingeblikte namaak-operette be
schaamt”.
Mgr. Bluyssen verzekerde de vergade
ring dat de bisschoppen mee zullen spre
ken als er voornemens zijn om tot een
herindeling van de bisdommen in Neder
land te komen. Hij wees erop dat eerde
re pogingen tot een herindeling van het
bisdom Den Bosch gestaakt zijn, toen hij
de desbetreffende congregatie in Rome
gevraagd had daarvan af te zien.
Er waren 33 vragen aan de bisschop
pen gesteld, door de delegaties schriftelijk
ingediend en in een goed uur door zes
bisschippen mgr. Gijsen, de Limburg
se bisschop. was afwezig beknopt be
antwoord.
Kardinaal Alfrink ontkende in zijn
antwoorden niet dat er in het episcopaat
meningsverschillen. bestaan. Dat is ech-
Een van de uitschieters vormde „Lo
ved and Lost”, een verstild bluesy num
mer, door leadzanger Dan McCafferty
scheurend gebracht tegen de achter
grond van een zeer uitgekiende, simpel
begeleiding van bas en gitaar. Gitarist
Manny Charlton vond hierin een van de
weinige mogelijkheden om met een
snerpende solo uit te halen. Een aanvan
kelijk soortgelijk nummer dat echter al
gauw uitmondde in een meezinger was
„Turn on to the season”.
.1
Overleg in Noordwijkerhout. Op de foto van onder naar boven mgr. Simonis, mgr.
Bluyssen, kardinaal Alfrink, mgr. Zwartkruis en mgr. Möller.
Tegen het einde werden enige, het
publiek meeslepende boogies van de
plank gehaald. Temidden daarvan was
Joni Mitchell’s „This flight tonight” nog
slechts met grote moeite te herkennen.
