Première van Wit op zwart in Haarloheim
Eindhoven niet
Scapino met geestige
in beroep
tegen Proloog
weg naar
Roomkleur voor de „crème de la
Boerentragedie als
draak gespeeld
bij Borzo
onWwwf
Tekstpierement met show op
volmaakt cabaret
Expositie échte
Van Meegerens
geopend
Beyers weg bij
Nieuwe Komedie
creme"
Oude grafiek
„Halve Symfonie”
WIJ KUNNEN
n
Psnscentriim frhriWer”
aè
1
Uiterst informatief ballet
BEGEERTE ONDER DE OLMEN
OPLEIDING TOT ZWEM-
ONDERWUZER(ES) KNZB
TE HEEMSTEDE
Acteur Otto Kruger
overleden
|F‘W j
MAANDAG
SEPTEMBER
1974
Vakmanschap
Stagiaire
Het toonaangevende danscentrum
;r
5
e.
ALS VLIEGEN OP DE STROOP, zo kwam een
uiterst nieuwsgierig vrouwvolkje onder wie zo’n
dertig gades van de alhier geaccrediteerde ambassa
deurs naar het halfjaarlijkse modespektakel van
schouwspel met couturemodellen naar Pierre Bal-
Maison Kuiper uit Zeist. Een uitermate plezierig
main, Guy Laroche, Yves St. Laurent, Ungaro en
Christian Dior. Coutureconfectie was vertegenwoor
digd door Avolio-Milaan, Nina Ricci-boutique en Ted
Lapidus.
HL
M
9
de
Een scène uit „Halve Symfonie”.
i.
10
‘n
Raamsingel 16 Telefoon 31 50 15 Haarlem
CEES STRAUS
J. HEIJER
I
onder redactie van Bé ter Maat
Bel ons even op (tel. 315015), dan kunnen we
het zó voor je regelen, dat je geen één les
hoeft te missen.
se
d.
RECTIFICATIE
In het H.D. van zaterdag j.l. is abusievelijk een foutje geslopen
de
nadere
Dit seizoen heeft Maison Kuiper voor
het eerst in haar collectie modellen
van het Franse huis Chloé naar ont
werpen van Karl Lagerfeld. Links op
de foto een flannel overgooier waar
onder een crêpe de chine blouse en
rechts een flannel cape en tailleur
met crêpe de chine blouse.
zei
oor.
ker
er
ioe-
l.’
(ADVERTENTIE)
Inl.: telefoon 28 40 68 of 28 40 34
ik
:k
s.
t-
p-
zr
at
it
I.
et
le
i-
(Van onze kunstredactie)
e.
!0
»r
O
ia
s.
15
alleen nog jongens plaatsen op de 1e-jaars-klups van zondag
avond 17.30-19.15 uur en dinsdagavond 19.15-21.00 uur.
Ook cabaret Tekstpierement weet het landelijk leven te waarderen. Twee „echte" en
twee stadse boeren op een rijtje: van links naar rechts Jos Brink, Sytha Bolt, Guuske
Kotte en Frank Sanders.
en ze even makkelijk oplossen zonder
dat Sanders in zijn rol daarvan de risee
wordt. De inbreng van Jos Brink lijkt
trouwens wat groter te zijn geworden,
de lange conference aan het begin en
vlak na de pauze in overweging geno
men.
Hoogtepunt op de expositie „Vier eeu
wen Nederlandse grafische kunst” is een
verzameling van 21 etsen van Rem
brandt
BIJ DEZE HERFST- EN wintercol
lectie van Maison Kuiper kwam aller
eerst een verrassende primeur voor
het voetlicht. Het was de presentatie
van de ontwerpen van Karl Lagerfeld
van het Parijse huis Chloé. Ik be
wonderde hierbij voor u beeldige
flannel overgooiers met smalle
schouders, waaronder crêpe de chine
blouses werden gedragen. De wijde
overgooiers deden het zowel met als
zonder ceintuur voortreffelijk. Ver
rukkelijk luxueus waren de mantels
en pakjes van soepel, roomkleurig
gemetaliseerd leer met garneringen
van nerts in dezelfde kleur. Een
roomkleur, die we eveneens tegen
kwamen bij een tailleur naar Bal
main, voorzien van een lynx-kraag
en gecompleteerd door een crêpe
blouse en turban. Ja, en dan konden
de dames die niets anders behoeven
te doen dan mooi te zijn, hun garde
robe ook nog aanvullen met een zeker
niet minder fraai, maar o zo voorzich
tig te behandelen, witwollen mantel
met poolvos, waaronder een witwol
len geplisseerd jurkje.
TII
DEN HAAG. Leo Beyers is als
artistiek leider van het vormingsgezel-
schap de Nieuwe Komedie in Den Haag
teruggetreden en zal volgend jaar sep
tember zijn contract met de tonele groep
beëindigen. In de leiding is zijn plaats
inigenomen door Eric Oosthoek, die al bij
het gezelschap werkt als regisseur.
Overigens wordt de leiding van Nieuwe
Komedie gevormd door dramaturg Ben
Bos en zakelijk leider Wim Odé.
Leo Beyers, die één seizoen de groep
leidde, zal dit seizoen als adviseur aan
het gezelschap zijn verbonden en nog als
regisseur, acteur en leader van trainin
gen fungeren. De Nieuwe Komedie heeft
inmiddels ook een nieuwe voorzitter, drs.
Huub Penders, vroeger voorzitter van de
VPRO. Hij volgt de heer H. Isaac op.
ROB FALK, DE „ZOON DES hui
zes”, had evenals vorig seizoen voor
de nodige eigen ontwerpen gezorgd.
Wat mij betreft mag hij wat minder
met kant werken. Zeker moet hij
daarmee oppassen als hij zwart flu
welen japonnen en pakjes gaat com
bineren met witte blouses waarvan
de enorme kragen de hele voorkant
zo eng beheersen. Dezelfde beklem-
mir\g krijg je bij een zalmkleurige
lange japon voorzien van een kanten
pellerine. Je vraagt je daarbij af:
„Moet ze nu zo het bed in of heeft ze
soms haar kapmanteltje vergeten?”
AANMERKELIJK MOOIER vond
ik een tafzijden japon waarvan de
rok gedeeltelijk werd geplisseerd en
waarvan de mouwen met veel ruches
Armando Navarro is artistiek leider
van het Scapino ballet, komt oorspron
kelijk uit Argentinië en beleefde als
danser zijn hoogtepunt bij het ballet van
de Markies de Quevas. Toen hij pas naar
ons land kwam zat hij nog vol met
gedachten aan Franse glittering, maar
langzamerhand groeit hij steeds meer
naar de Hollandse sfeer van „doe maar
gewoon dan doe je al gek genoeg”.
In deze halve symfonie, op delen uit
de zesde symfonie van P. I. Tsjaikofsky,
COCKTAIL- EN AVONDJAPON
NEN werden extra veel leven inge
blazen door veel geschitter van lurex.
Mocht zulks nog niet voldoende zijn,
dan kunnen de cliëntele van Maison
Kuiper er nog een schepje bovenop
doen met schitterende juwelen. Voor
de komende donkere tijd toch wel
een plezierig idee.
TILBURG. Het verschijnsel Han
van Meegeren heeft bewezen dat een
studie van de kunsthistorie, waarvan de
psychologie geen belangrijk onderdeel
uitmaakt, een onding is. Immers, kunst
kenners en kunstcritici met een reputa
tie over de hele wereld stonden voor
schut, toen Van Meegeren in 1945 be
kende dat „De Emmaüsgangers”, het
doek dat door hen in de meest hoogdra
vende bewoordingen aan Johannes Ver
meer hadden toegeschreven, door hem
gemaakt was.
WOODLAND HILLS. De Ameri
kaanse acteur Otto Kruger die in meer
dan 100 films is opgetreden, is vrijdag
op zijn 89-ste verjaardag aan de gevol
gen van een hersenbloeding overleden in
het ziekenhuis van Woodland Hills.
Kruger speelde o.a. in „High Noon”
met wijlen Gary Cooper in 1952, in
„Treasure Island” en „magnificent Ob
session”. Onlangs was hij nog te zien in
„De wereld van de gebroeders Grimm”.
Rob Falk ontwierp deze tafzijden avondjurk met een ge
deeltelijk geplisseerde rok. De mouwen van de japon zijn
voorzien ran ruches.
AMSTERDAM. Zondagmiddag
opende het Scapino ballet zijn nieuwe
seizoen in de Stadsschouwburg met
„Halve Symfonie” van Armando Navar
ro. Het werd een uiterst informatief
werkstuk, vaak tintelend leuk, vol
bloedserieuze citaten uit andere balletten
afgewisseld door dolle invallen en vond
sten.
beeld op. En in vrijwel ieder nummer
wordt het zaakje goed op zijn kop gezet.
Elementen van vervreemding kruipen
binnen, maar voordat het goed absurd
wordt, is de illusie alweer verstoord, als
wordt aangegeven dat het in feite om
spel gaat. Ook dat relativeert dus weer.
Zo wordt iedere waarheid door Tekst
pierement onderzocht. Dat levert een
zeer intelligent en uiterst genietbaar
avondje, waartoe de als steeds alert
reagerende Haarloheim-zaal (een geluk
kig directeur met zo’n publiek!) natuur
lijk ook bij draagt.
Nu de aansluiting bij het variété is
gevonden door middel van het showef
fect, wordt de basis gelegd voor een
bijna volmaakt cabaretprogramma.
Tekstpierement komt nog drie achter
eenvolgende zaterdagen in het Bavo-
gebouw in de Smedestraat terug.
DEN HAAG. De Haagse Comedie
had het toneelseizoen willen beginnen
met „Kleine luiden’’ van Maxim Gorki,
te regisseren door een echte Rus, Georgi
Tovstonogov- Alles was in kannen en
kruiken en er was bij de Haagse Come
die al privé-post voor hem gekomen,
maar Tostonogov kwam niet. Langs di
plomatieke kanalen kwam het ongeloof
waardige excuus dat hij op vacantie
was. En meteen stond het gezelschap
voor zijn voornaamste probleem: gebrek
aan échte regisseurs. Een probleem
overigens, waar vrijwel alle gezelschap
pen mee kampen.
De Haagse Comedie beschikt over een
groot aantal goede tot zeer goede spe
lers. Sommigen van hen regisseren ook
en af en toe met goede resultaten. Maar
een regisseur, die behalve met enige
smaak en vakkennis ook nog met een
eigenzinnige artistieke visie een stuk in
elkaar kan zetten ontbreekt. De bijdrage
van de Haagse Comedie aan de ontwik
keling, laat staan vernieuwing van het
toneel in Nederland is daarom te ver
waarlozen.
Dat besef je pijnlijk bij het zien van
„Begeerte onder de olmen”, waarmee de
Hagenaars nu noodgedwongen het
seizoen openen. Een vroeg stuk van de
lers-Amerikaanse schrijver en Nobel
prijswinnaar Eugene O’Neill (1888-1953),
dat zijn eerste opvoering in 1924 beleef
de. O’Neill probeert in dit stuk een
gegeven uit een streekromannetje de al
lure te geven van een klassieke tragedie.
Hij doet dat met een dichterlijk gevoel
en een door Freudiaanse psychologie be
paald inzicht in het eeuwenoude conflict
tussen vader en zoon.
Het is duidelijk dat je voor zo’n, hier
en daar toch al verouderd, stuk een
regisseur nodig hebt, die het uittilt bo
ven het voor de hand liggende melodra
ma, zoals een citaat van wijlen Albert
van Dalsum In het programmablad dui
delijk maakt- Dat is Wim van Rooy, die
naam maakte met een uitstekende
„Schakels” van Heyermans, niet gelukt.
Wat we te zien krijgen, is een huileri
ge draak uit de USA over een 78-jarige
boer, wiens jonge, derde vrouw een kind
De nummers, die de beide meisjes,
Guuske Kotte en Sytha Bolt, brengen,
kunnen tot de sterkste van het program
ma uitgroeien. Hun telefoon-act vormt
de rode draad na de pauze en met wat
meer accenten wordt dit werkelijk een
doorslaand succes. Voor Sytha was het
zaterdag de eerste keer dat zij met
Tekstpierement in het openbaar optrad.
Lia Karon, vlak voor het seizoen in
verwachting geraakt, zou oorspronkelijk
op haar plaats staan.
Sytha, als stagiaire van de Academie
voor Kleinkunst uit Amsterdam bij de
groep terechtgekomen, bleek op deze
eerste avond over het echte cabaretbloed
te beschikken. Als een ervaren cabare
tière wist ze de gebruikelijke première-
foutjes te omspelen en hoefde nauwe
lijks op de kwaliteiten van de anderen
te steunen.
Taal neemt bij Tekstpierement de be
langrijkste plaats in. De teksten zijn
ijzersterk. Taal dient bij deze groep
vooral om te kunnen relativeren, te
ironiseren. Bestaande begrippen worden
omgekeerd: de titel wijst daar bijvoor-
Dat stelde Marie-Louise Doudart-de la
Gree vrijdag in Tilburg. Ze opende er,
samen met de acteur Henk van Ulsen,
een expositie van 83 werken van Van
Meegeren. Deze hangen tot 13 oktober in
het cultureel centrum aan de Konings-
wei in Tilburg. Een soort eerherstel-
expositie, die een klein deel van het
omvangrijke werk van de kunstenaar
toont.
Mevrouw Doudart en Van Ulsen ci
teerden uit beschouwingen en kritieken
waarmee in de tweede helft van de
dertiger jaren de aan Vermeer toege
schreven „Emmaüsgangers”, een ontdek
king van de beroemde kunsthistoricus
dr. Bredius, werd begroet.
Overigens moest de leiding van jet
Tilburgs cultureel centrum 17 ingezon
den en in bruikleen afgestane „Van
Meegerens” op advies van de zuster van
de kunstenaar verwijderen. Zij wees de
ze werken aan als vervalsingen.
HAARLEM. Show is ditmaal het
belangrijkste nieuwe element in het
kersverse programma „Wit op zwart”
van het cabaret Tekstpierement. Een
programma waarmee de stijgende lijn,
die in het afgelopen seizoen duidelijk
aan het licht trad, consequent wordt
voortgezet. De allereerste try-out, zater
dag in een uitverkocht Haarloheim, liet
Tekstpierement weer op zijn best zien,
daar waar het zijn kracht het meest in
kan vinden: spelen met taal en dat spel
verpakt in een makkelijk herkenbare
vorm.
Het showelement zit voornamelijk in
de gelukkig niet al te vaak gebruikte
pseudo-verblindende aankleding. Precies
daar waar dit soort kostuums accent
kan geven aan wat anders met te veel
mimiek moet worden verklaard, komen
de vier leden van Tekstpierement in hun
letterlijk schitterende creaties ten tonele.
Dat showelement komt helaas op de
smalle bühne van Haarloheim niet hele
maal goed tot zijn recht. Het is voor
Tekstpierement een stap op weg naar
het grote theater en het zijn niet alleen
de showtrekjes die tot deze weg ver
plichten.
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN. B. en W. van Eind
hoven willen geen beroep instellen tegen
het vonnis van de arrondissementsrecht
bank te Den Bosch, waarbij de gemeente
werd veroordeeld tot betaling van subsi
die tot 1 september 1975 aan toneelgroep
Proloog. Op 12 juli won Proloog in
hoger beroep een civiel proces van de
gemeente Eindhoven. Proloog had
procedure aangespannen omdat de ge
meente een raadsbesluit van 28 augustus
1973, dat voorzag in de toekenning
van de subsidie over het exploitatiete
kort betreffende de periode 1 september
1974 tot 1 september 1975, niet wilde
nakomen.
De gemeenteraad besloot 22 februari
1974 de subsidieregeling in te trekken,
omdat Proloog zijn doelstellingen niet
overeenkomstig de wensen van de raad
had gewijzigd.
Eerst als hij meer inzicht heeft in de
situatie, wil minister Van Doom van
CRM gaan praten met Proloog over het
beëindigen van de subsidiëring door de
provincie Noord-Brabant. Aldus blijkt
uit het antwoord op schriftelijke vragen
van de Tweede-Kamerleden Voogd,
Hartmeijer en Kosto (allen PvdA), Cop-
pes (PPR) en Beekmans (D’66).
Nadat bekend was geworden dat de
provinciale subsidiëring op 1 september
volgend jaar stopt, verzocht Proloog aan
de minister om een onderhoud. De be
windsman vroeg de groep hem met
spoed een aantal nadere gegevens te
doen toekomen.
Mede aan de hand van die gegevens
zal de Raad voor de Kunst in staat zijn
versneld advies aan de minister uit te
brengen. Spoedig na ontvangst van dat
advies wil mr. Van Doorn met Proloog
het gevraagde onderhoud hebben.
waren versierd. Combinaties van
zwarte velours rokken met gebreide
wollen jumpers en jasjes waren een
welverdiend applaus waard. Bont
weet Rob evenzeer uitstekend tot zijn
recht te doen komen. Zie daarvoor
zijn korte en lange mantels, veelal
slank gehouden door de zo populaire
leren tussenzetsels.
Want Tekstpierement wordt met
sprongen professioneler. Er zit bij de
groep, waarvan pianist Henk Bokkinga
zeker niet mag worden vergeten, een
verrassende dosis vakmanschap. De in
druk wordt gewekt dat ieder talentje,
hoe latent ook aanwezig, de kans krijgt
te worden uitgebuit. Frank Sanders bij
voorbeeld, vroeger danser, krijgt tot
taak een heel nummer te steunen dat
uitgroeit tot een prachtige parodie op
het wereldje van de balletjongens. Trou
wens, overal waar choreografie (van
Barry Stevens) van nut is, wordt daar
doeltreffend gebruik van gemaakt.
Sanders en Jos Brink, de mannelijke
helft van het kwartet, zijn goed aan
elkaar gewaagd. Brink, die alle teksten
schreef, is zich voortdurend bewust van
de spanning die er tussen de twee kan
zijn. Op een toon van „jongens onder
elkaar” kan hij alle moeilijke situaties
die in een sketch voor twee heren wor
den ontwikkeld, naar zich toe trekken
’s HERTOGENBOSCH- (ANP)
Kunsthandel Borzo in ’s Hertogenbosch
toont van 14 september tot en met 5
oktober een collectie van ongeveer 200
etsen en gravures van de zestiende tot
de twintigste eeuw.
komt dat allemaal mooi aan de orde-
Het begint als een parade zoals de
Parijse Opera ieder jaar aan het begin
van het seizoen demonstreert, maar zon
der overgang verschijnen er dan een
aantal dansers op een autopet. Het enige
wat hierbij jammer was, is dat die
dansers het nodig vonden bij het langs
rijden naar het publiek te lachen met
een gezicht alsof ze zeggen willen „kijk
eens hoe leuk we zijn”.
De parade gaat door en opeens staat
er een grote zwaan op het toneel, er
verschijnt een prins, dé zwaan klapt zijn
nek naar achteren, de prins neemt hem
(haar?) in de armen en draagt hem
(haar?) weg, waarna er vier kleine
zwaantjes opkomen, die met hun rug
naar ons toe en met een masker op hun
achterhoofd het beroemde kwartet uit
het zwanenmeer uitvoeren. Tussen dit
en andere citaten door (o.a. uit Etudes)
verschijnen er steeds weer dansers die
doodernstig over het toneel paraderen en
het publiek geniet hoorbaar van de inge
bouwde spot.
Het eerste deel eindigt in een slot-
standje dat in mekaar zakt zodra het
doek valt (wat we kunnen zien, want
dat doek is van gaas), waarna de dansers
weer gauw de rug strekken als er we
gens enorm applaus gehaald moet wor
den.
Voor het tweede deel begint, staan
alle dansers van alles achter het gazen
doek te proberen en hier verschijnen de
fraaiste fragmenten van het hele ballet
met allerlei schitterende kleine combi
naties. Tijdens het tweede deel, hoofdza
kelijk bestaande uit een uiterst ernstige
pas de deux, begint men langzamerhand
het toneel af te breken, het vloerkleed
wordt opgerold, de decors worden naar
boven getrokken, het toneel wordt kaal,
maar de dansers blijven dansen en laten
zien waar het in het ballet uiteindelijk
om gaat, niet om de aankleding, niet om
het decor, maar om de beweging. Zelden
werd dit in een ballet zo duidelijk.
Nu Wim Bender als Scapinofiguur
niet meer beschikbaar is en ook erg
moeilijk te vervangen blijkt te zijn, is
dit een uitstekende manier om aan kin
deren duidelijk te maken wat er precies
gebeurt. Volwassenen genoten er ook
bijzonder van.
krijgt van een zoon uit het vorige huwe
lijk. De vrouw smoort dat kind in de
wieg om de liefde terug te winnen van
die zoon, wanneer deze haar ervan ver
denkt dat ze er alleen maar op uit was
de boerderij te erven. U begrijpt, veel
leed en veel gekerm op de knieën.
Nergens bereikt Van Rooy met zijn
spelers de Grote Tragedie die O’Neill op
het oog had.
Ko van Dijk speelt de oude boer met
veel vertoon van zijn bekende toneelspe-
lerstechniek. Hij krijgt de zaal soms stil,
maar dat is dan ook alles. Anne Wil
Blankers als de jonge vrouw heeft blijk
baar geen houvast van de regisseur ge
kregen. Nergens blijkt bijvoorbeeld waar
haar drang naar materiële vastigheid
omslaat in hartstocht voor de stiefzoon.
Eddy Brugman als die zoon staat wijd
beens stoer en heftig te doen op een
gênant ouderwetse manier. Bij Podium
onder Paul Melton heeft hij beter werk
laten zien.
Het toneelbeeld van Harry Wich toont
de boerderij als een doorzichtig buizen
stelsel, gehuld in een diaprojectie van
hoge bomen. Die olmen zijn er dus wel,
maar de begeerte bestaat uit zwoele
blikken en enige omhelzingen, die welis
waar heftig maar te klunzig worden
uitgevoerd, om opwindend te zijn-
Een produktie beneden peil van de
Haagse Comedie. Er was op de première
zelfs een schuchter boe-geroep te verne
men.
'S -
W ‘if
L
