Ondanks geharrewar over wie waarheen moet vliegen Kalkar leidt tot aantasting van rechtsgevoel Nederlands-Frans conflict over verantwoordelijkheid President Gerald Ford: mogelijk In najaar overleg Israel-Egypte „aanvaarding gratie was SCHULDBEKENTENIS NIXON” Geweldloze revolutie: moeilijk maar Kissinger in oktober naar Midden-Oosten DINSDAG SEPTEMBER 1 7 1974 BINNEN» EN BUITENLAND KAMERLEDEN: (Van onze speciale verslaggevers) Inspectie Dienstweigeraars Kwestie-Polaroid n Opschudding DEN HAAG Negen mannen, vier Fransen en vijf Nederlanders zitten opgesloten in de Franse ambassade in Den Haag. Zij vormen de losprijs voor Joetaka Foeroeja, het lid van het extreme zogenoemde Japanse Rode Leger, die twee maanden geleden in Frankrijk werd gearresteerd. Van vrijdagmiddag af verblijven zij als gijzelaars in de L-vormige kamer van ambassadeur graaf Jacques Senard, op de vierde verdieping van het am bassadegebouw op de hoek van het Smidswater en het Korte Voorhout, midden in Den Haag, op een steenworp afstand van het Binnenhof. Ze worden redelijk, niet agressief behandeld, maar voortdurend worden zij onder vuur gehouden door drie terroristen. pl Enige lichtpunten in gijzelingsaf faire n e Politiewoordvoerder „De (Vervolg van pagina 1) de s- van vrouw er Hl iel re ój was aan een vergrijp waarvoor een straf rechtelijke procedure tegen hem op gang kon woeden gebracht. „Ik had geen ach terbakse reden om het pardon te geven”, aldus Ford. TEL AVIV. De onderhandelingen tussen Israel en Egypte zullen dit najaar worden hervat, en Jordaans-Israelische onderhandelingen zullen begin 1975 vol gen als de Egyptisch-Israelische vredes besprekingen goede vorderingen maken. Dit schijnt het compromis te zijn dat de (Van onze redacteur in Jeruzalem, mr J. van Wesel) n g m 8- it e r it 5 9 3. ie B- le w it pt 'el t- iu et or de id ?e Ig SJrhinhnl mnpi'1'•Vo’’ t n r t e e n 1, e n it in ig :p dergelijke van de se le et u- e r t t et kt rp »n as Ie m ld j- e- m at al et ot s- »n n. ;n n- ag ist >n ie s- :h r. 17.30 uur: De Japanners zouden heb ben geëist dat al het publiek voorna melijk journalisten uit hun gezichts veld wordt verwijderd. De politie wil meer dranghekken plaatsen, verder van de Franse ambassade. De ingang van het gebouw van de NOS, schuin tegenover de ambassade wordt nu echt afgesloten voor in- en uitgaande bezoekers. binnen. Niemand weet waar de medicij nen voor nodig zijn. 22.35 uur: Grote opschudding op het Korte Voorhout. Vanuit een rijdende auto heet een schot gelost te zijn op een politieagent, vlak bij de afzetting, op 600 meter van de Franse ambassade. Later Waarvoor? Niemand weet het. Overi gens is er te veel mist om met een helikopter op Schiphol te kunnen lan den. Er blijft onzekerheid over de bij- WASHINGTON. (UPI, AFP, Reuter en DPA) President Gerald Ford van de Verenigde Staten heeft gisteren op zijn tweede, rechtstreeks door de televisie uitgezonden persconferentie, gezegd dat ex-president Nixons aanvaarding van de door hem verleende vrijstelling van rechtsvervolging, uitgelegd kan worden als een schuldbekentenis van de zijde van de oud-president. augustus 1964 tot 28 maart 1973 aan militaire dienst hebben onttrokken. Ford voegde hieraan toe dat de juri dische commissie van het Huis van Af gevaardigden „overtuigend bewijs” had verzameld, dat de ex-president schuldig In Parijs komt in het holst van de nacht de chef van de Franse contraspio nage, Alexandre de Marenches, aan bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij is in gezelschap van zijn twee voor naamste adviseurs, de kolonels Lacaze en Faure-Baulieu. Ze worden ontvangen door minister Poniatowski die het Fran se aandeel in het gijzelingsdrama coördi neert. „Iedere zwarte Zuid-Afrikaner, die met veel moeite wel een opleiding heeft genoten en heeft kunnen stude ren, beseft des te pijnlijker wat een gebrek het is voor zijn landgenoten die dit niet kunnen,” aldus de heer Moerane. Hij wil „zijn” mensen op Israëlische premier Rabin gedurende zijn reis naar Washington vorige week heeft bereikt tijdens zijn besprekingen met de Amerikaanse regering. Kissinger zal de volgende maand naar het Midden-Oos ten gaan om deze besprekingen voor te bereiden. President Ford heeft een voorwaarde lijke amnestie afgekondigd voor dienst weigeraars en deserteurs uit de periode ven de oorlog in Vietnam. De voorwaar den zijn: het vervullen van een vervan gende burgerdienst van maximaal 24 maanden, het afleggen van een verkla ring van trouw aan de Verenigde Staten, en het aanmelden bij de militaire auto riteiten voor 31 januari 1975. De maatre gel heeft betrekking op naar schatting 17.750 dienstweigeraars en 12.500 deser teurs, die zich in de periode van 4 De Amerikaanse president zei dat hij dagelijks op de hoogte wordt gehouden van de gezondheidstoestand van zijn voorganger, maar dat die toestand geen overwegende rol had gespeeld bij het verlenen van amnestie. eenkomst van Rijkspolitiefunctionaris- sen, die in Sassenheim aan de gang is. blijkt dat er helemaal geen schot is geweest. De agent heeft een arm uit een autoraam gezien en hoorde een klik. Geen ketsend pistool, maar het dicht- klikken van het slot van het autoportier. 23.45 uur. Opnieuw opwinding aan het Korte Voorhout. Er zouden twee heli kopters zijn geland bij de Haagse Julia- nakazerne, bestemd om de Japanners eventueel met gijzelaar(s) naar Schiphol te brengen. De politie bereidt afzettingen voor om dë route vrij te houden van nieuwsgierigen. Dan blijkt dat de twee helikopters van de Marine Luchtvaart dienst nog rustig op Schiphol staan. Bij de kazerne zijn twee andere toestellen geland. (Van onze redactie buitenland) In Zuid-Afrika kijkt men schichtig over zijn schouder naar de grens met Mozambique, waar het Fremilo de macht in handen heeft gekregen en blanke kolo nisten zich niet langer veilig voelen. Wanneer zal het hier ge beuren, is de vraag die door de gedachten van veel blanken in Zuid-Afrika speelt. De heer Moerane is voorzitter van een organisatie die tot doel heeft ieder zwart Afrikaans kind naar school te sturen. In vragen aan minister Lubbers (Eco nomische Zaken) concluderen beide Ka merleden dat het rechtsbewustzijn van velen wordt geschokt door het feit dat men wordt afgesneden van de levering van iets waarvoor men wel betaalt (na melijk elektriciteit), omdat men weigert mee te betalen aan iets anders dat men helemaal niet wenst te ontvangen (te weten een kerncentrale in Kalkar). Zij vragen de minister of het middel van volledige afsnijding niet veel te zwaar is in verhouding tot het niet betalen van de drie-percent heffing. Het zou, naar hun mening, veel meer in de rede liggen om de afsnijding niet meer dan drie percent van de tijd (één dag per maand) te laten plaatsvinden. De Nederlandse autoriteiten hebben tot dusver gezwegen over de identiteit van dë gijzelaars. Toch zijn namen be kend geworden: die van ambassadeur Senard zelf, die van zijn secretaris Per rin alsmede die van Senards chauffeur F. Buitendijk. Voorts zijn er dë Rotter dammer E. Driebeek, president-commis- sarls van een oliebedrijf, en zijn chauf feur II. Meertens. De Fransen lijken terug te willen komen op het principe van de ex-terri- torialiteit van een buitenlandse ambassa de. Een Franse jurist en specialist van deze materie maakte gisteravond in een tv-interview tenminste een subtiel on derscheid tussen dat eerste begrip en de immuniteit ofwel de onstrafbaarheid voor het gastland van eventuele overtre dingen of misdaden die in zo’n buiten landse ambassade zouden kunnen wor den gepleegd. 20.30 uur: De Japanners hebben om wat medicamenten gevraagd. Aspirines en jodium, wordt gezegd. Er komt een auto van de GG en GD met een arts om het pakket te brengen. Een rechercheur neemt het pakket over, een plastic zak. Hij bindt het aan een touw dat uit het raam op de vierde verdieping hangt. Als hij verdwenen is, haalt iemand het pak Intussen is bekend geworden, dat de vrijlating van de twee meisjes uit de Franse ambassade een gevolg is van het feit dat Foeroeja in de loop van de nacht de 707 heeft mogen inspecteren en „goed” heeft bevonden. Dat wordt alge meen beschouwd als een hoopvol teken („ze zijn dus toch wel redelijk, er valt met die Japannersi te praten”). Cazemier noemde het puur toeval dat de commandant van het detachement scherpschutters vijf minuten na aan komst van minister Van Agt ook de Amerikaanse ambassade binnenging. „Het houdt absoluut geen verband met elkaar”. Zuidafrikaanse jongens die nu in Rhodesië als guerilla’s strijden”, zei hij. „Wij willen de blanke niet de zee in drijven", zei de heer Moerane. „Wij willen slechts de rechten die ons toekomen. Als de blanke regering ons wil besturen, dan moet zij ook voor ons zorgen. Er is moed voor nodig om dit te eisen zonder tot geweld over te gaan. Maar wij geloven dat het kan. Hiervoor hebben wij steun nodig, ook steun van het Nederlandse volk’’. Volgens de heer Massane Moerane, een zwarte Zuidafrikaanse journalist en auteur, moet de revolutionaire verandering spoedig tot stand komen. Hij hoopt echter dat dit zonder ge weld kan geschieden, alhoewel hij bloedvergieten niet uitsluit. De heer Moerane en zijn maken een reis van vijf weken door Nederland en waren deze week te gast bij de Nederlands-Zuidafrikaanse Vereniging in een luxe-flat te Bent veld. Hier nield de heer Moerane, oud-hoofdredacteur van het Engels talige dagblad The World, het groot ste Bantoe-blad van Johannesburg, een lezing, waarin hij benadrukte dat het belangrijk was spoedig tot een vreedzame coëxistentie op gelijk ni- Minister Vredeling van Defensie bracht gistermiddag een bezoek aan de mili tairen die zijn ingezet bij het gijzelings drama in Den Haag. Er zijn volgens hem hoopvolle te kenen. Toen het blad Johannesburg Star na een congres van de organisa tie, waarvan de heer Moerane voor zitter is, vrijwillig een actie begon om zwarte kinderen naar scholen te sturen, vond deze grote bijval onder de gehele bevolking van die stad. Het fonds staat thans op meer dan 1 miljoen rand (ongeveer 4 miljoen gulden). Hiermee wil de heer Moera ne beweringen van de Zuidafrikaanse regering, dat er niet genoeg geld is voor het onderwijs van zwarte kinde ren, weerleggen. De blanke Afrikaner is wel bereid te betalen, denkt de heer Moerane, en met voorbeelden stut hij zijn visie een geweldloze revolutie. gelijk intellectueel niveau brengen als de blanke, opdat zij op deze manier gelijke rechten kunnen eisen in een sfeer van coëxistentie. DEN HAAG. (ANP)— De Tweede-Ka- merleden Van der Lek (PSP) en Jansen (PPR) menen, dat er een ernstige rechts ongelijkheid dreigt te ontstaan, nu In sommige delen van het land wordt over gegaan tot harde maatregelen voor het niet-betalen van de Kalkar-heffing en in andere gevallen een regeling wordt ge troffen voor de betaling van een over eenkomend bedrag in een apart fonds en in tenminste één geval de heffing hele maal niet wordt doorberekend. ambassadeur als enige gijzelaar in de Boeing naar het land van hun bestem ming zouden mogen vertrekken, waar dan na aankomst de ambassadeur in vrijheid gesteld zou moeten worden. Dit is door de Franse regering van de hand gewezen. Niettemin werd die weg door de Fran sen zelf wel gevolgd, toen ze dit jaar Palestijnse terroristen toestonden met de gijzelaars die zij op de Saoedi-Arabische ambassade in Parijs hadden gemaakt Frankrijk te verlaten. Maar toen waren dan ook wel eerst de Franse gijzelaars weer losgelaten. Een uitweg uit die laat ste impasse zou misschien nog kunnen worden gevonden, indien de uitwisse- lingsprocedure in een ander land dan Nederland, maar wel onder Nederlandse garantie, tot stand zou kunnen komen. Maar gisteravond was in Parijs van zo’n mogelijkheid nog niets naders bekend. Gisteravond kwamen uit Parijs be richten dat de landingsbanen op het vliegveld Orly gebarricadeerd zouden worden, als de Boeing met de Japanse terroristen aan boord eventueel van Schiphol zou opstijgen. Ook op andere Franse luchthavens zouden voorzorgs maatregelen zijn getroffen om te ver hinderen dat het toestel er zou kunnen landen. Een voorbeeld van het intelligente beleid van de heer Moerane en zijn sympathisanten is de kwestie-Pola- roid. Deze Amerikaanse firma bena derde de heer Moerane, omdat over wogen werd niet langer in Zuid-Afrika te investeren, omdat dit steun voor het apartheid-regime zou inhouden. De heer Moerane o.a. wist de maatschap pij ervan te overtuigen dat de vesti ging in Zuid-Afrika van groot nut kon zijn, als Polaroid investeerde in de scholing en opleiding van zwarte Afri kaners. Dit gebeurde en een fonds met dit doel draagt nu reeds vruchten. Twee andere grote firma’s doen nu ook mee. De periode van 24 maanden voor "tie vervangende burgerdienst kan worden verkort wegens „verzachtennde qpistan- digheden”, ter beoordeling van de minis ter van Justitie en de ministers voor leger, marine en luchtmacht. Voor de vervangende dienst wordt gedacht aan werk in ziekenhuizen, bejaardenhuizen en soortgelijke instellingen. Een woordvoerder van Amerikaanse dienstweigeraars en deserteurs in Cana da heeft de amnestiemaatregel van pre sident Ford als „grof onrechtvaardig” van de hand gewezen. De woordvoerder Jack Colhoun, vond het ondenkbaar dat de Amerikaanse ballingen nu een be straffing zouden moeten accepteren voor „hun gerechtvaardigd verzet tegen de illegale en immorele oorlog van de Ver enigde Staten in Indo-China”. In Canada wonen naar schatting een 3000 dienstweigeraars en deserteurs. Van hen is ongeveer de helft al door Ameri kaanse rechtbanken bij verstek veroor deeld. In Amerikaanse gevangenissen zitten op het ogenblik 660 deserteurs. Zowel op Schiphol als rondom de Franse ambassade heerst rust in de nacht. Pas om half zes schrikken politie agenten op als twee mannen uit de De overigen zijn, naar het Franse persbureau Agence France Presse heeft vernomen: Jacques Desize (hoofd exter ne handelsbetrekkingen van de Compag nie Franqaise des Petroles-Total), de di recteur van de raffinaderij in Vlissingen Roux-Buisson, de Nederlandse directeur- generaal van Total-Nederland W. Gross- kampf, en de eveneens Nederlandse ad ministratief directeur van Total-Neder land De Cock. De vrijlating van de meisjes Bernadi- ne Geerling en Joyce Fleur, omstreeks vier uur gisterochtend, blijkt inderdaad niet het begin van een einde aan het drama te zijn geweest. Op Schiphol staat nog altijd de Boeing 707 waarom de commando’s hebben ge vraagd en die door de Franse autoritei ten naar Nederland is gestuurd. De Ne derlandse regering doet, niet vergeefs, een beroep op Transavia om de Boeing (van Air France) te vliegen als het erop aan zou gaan komen. Transavia is de enige luchtvaartmaatschappij in Neder land die vliegers in dienst heeft met een brevet voor de Boeing 707. Er bieden zich twee bemanningen aan. Ze gaan proefvluchten maken omdat het Franse toestel iets anders is uitgevoerd dan de machines die ze bij Transavia gewend zijn. Lange Houtstraat komen aanwandelen en dwars de weg oversteken die in het schootsveld van de commando’s ligt. Het blijken minister Van Agt en een ambte naar te zijn. De minister gaat de Amerikaanse am bassade in, waar de politie haar com-, mandopost heeft. Als hij weer naar bui ten komt mompelt de minister: „De tactiekbesprekingen zijn voorbij. Ik heb de stellingen aan de achterzijde van de Amerikaanse ambassade bekeken.” De minister zei dat uit zijn bezoek niet opgemaakt mocht worden dat hij pessi mistisch of optimistisch is over net ver loop van de zaak. „Ik ben op dit mo ment alleen maar moe”. Cazemier: minister is zich alleen maar op de hoog te komen stellen van de situatie hier. Met zijn opmerking over de tactiekbe- spreking heeft hij waarschijnlijk be doeld, dat de onderhandelingen met de terroristen op de oude voet verder gaan”. Ford zei dat hij geen „geheime rede nen” had gehad bij het verlenen van onschendbaarheid aan Nixon. Hij was tot zijn besluit gekomen, zei hij, nadat hij had vernomen dat de speciale offi cier van Justitie in het afluisterschan- daal-Watergate, Leon Jaworski, over woog de ex-president belemmering van rechtsbedeling en tien andere stafbare feiten ten laste te leggen. TJpf ie do ^vxroodo ilrornD+iöp+ ertonioc*! xroad- krüct: om viif Tot nu toe heeft Egypte geweigerd verder met Israel te onderhandelen. Egypte stelt als eis dat Israel zich eerst zonder tegenprestatie verder uit de Sinaï terug zal trekken. Israel heeft de Ame rikaanse regering nu laten weten dat het in principe bereid is verder gebied te ontruimen in de Final, als daar politieke Egyptische concessies tegenover staan. Israel denkt daarbij aan een formele beëindiging van de oorlogstoestand. Met Jordanië gaat het om veel minder concrete zaken. Israel voelt niets voor een troepen heiding, zoals koning Hoes sein die wil, of een andere interimrege- lir.g, zoals ook de Amerikanen voor staan. Met Jordanië moet direct over vrede gesproken worden, vinden de Is raëliërs. Wat Rabin en Kissinger hiero ver hebben afgesproken, is niet duide lijk. Het meest waarschijnlijke is dat de partijen het hierover niet eens zijn ge worden. Dat er diepgaande meningsver schillen zijn tussen Israel en Amerika blijkt uit het achterwege blijven van een gezamenliik communiqué, hoewel het bier toch een officieel bezoek betrof. Behalve besprekingen met Jordanië betreffen die meningsverschillen Israels uiteindelijke grenzenerkenning van de pLO en Amerikaanse wanenleveranties. In Israëlische officiële bron wordt er de nadriik op eelegd dat Amerika en Israel het op korte termijn in principe eens ziin over de te volgen procedure. Dat zal dan wel slaan op de komende Egyp tian Tsrae’ische onderhandelingen. In Israel is de Amerikaanse economi sche en militaire steun als belangriikste besnrekingsrunt voorgesteld bij het be zoek van Rabin Moeten we de Israëli sche pers en radio geloven, dan zou dit het centrale thema ziin van het bezoek van Rabin aan Washington. Wat de Amerikaanse vranenleveranties betreft, toonde men zich in militaire kring niet ontevreden. In ieder geval schijnen de wapenle- veranties aan Israel weer hervat te zul len worden. Tot nu toe had men in militaire kring steeds ontkend dat er sprake zou zijn van enige stagnatie in de Amerikaanse waoenleveranties. Ook de economische besprekingen werden b*> vredigend genoemd. Rond twee uur maandagmiddag be zoekt zowel minister Vredeling als (even later) minister De Gaay Fortman, res pectievelijk van Defensie en van Bin nenlandse Zaken, het militaire en het politiekamp. Vredeling komt de man schappen moed inspreken, zegt dat hij hoopt dat ze niet hoeven op te treden en dat het drama zo spoedig mogelijk zal zijn afgelopen. De Gaay Fortman, verge zeld van burgemeester Marijnen en hoofdcommissaris Peijster, verdedigt het zwijgzame beleid van de Nederlandse autoriteiten. Nipt iedereen moet kunnen gaan mee-onHorhandolen. zegt hii. ia no n„„ kan een mandie wn’- nntfe+a>o1H. Dit maal zit e- I'onl- voedsel in voor de diabeticus onder de crncriirelder,eerst steekt dwide- Uik via o -n ertrnHn ar oen .Tananner 7,in hoofd hnitnn het raam maal dat do on sei nitepreikt kriiet: om viif uur ’s ochtends was voor hem een tros hena. nen naar boven aegaan. De toestand in de Mvrfèrp Onaarmee Foeroeia vpiidaaavond naar Werd pnhranlifl wordt ctoodo Een brandweerauto stuift naar bet toe stel toe als er vloeistof uit bet vliegtuic beoint te lonen Wet bliikt te eraan om een overlonende wo die met de on .Qohinhol aanwe-rlcro pnnaratnnr niet naar behoren Iran Wl-Im ryolonod v.ron later VCrcchJint e— eer* rTor. dia sneoiaal IS Vit.PerUS't voor het on rroncr honden de luchtvemeroinrr 'o do Mbrotere. In die gedachtengang zouden de Ne derlanders dus de volle verantwoorde lijkheid moeten dragen voor alle conse quenties die het gijzelingsdrama in de Franse ambassade nog op zou kunnen leveren. De uitwisseling van de Japanse gevangene Foeroeja tegen de Franse gij zelaars zal, zo heeft premier Chirac laten weten, dan ook plaats moeten vinden op Nederlands grondgebied en onder garantie van de regering in Den Haag. Nederland zou, aldus verluidt in Pa rijs, in de loop van de onderhandelingen wel akkoord hebben willen gaan met de oplossing dat de Japanse terroristen en hun collega Foeroeja met de Franse Op het noordwesteliike nlatform van Schlnhol landen b»»» bplifcenfere van de Marine r.iicbfvaa-tdienef. 7-e zltn ontbo den „voor noodgevallen”, v.o wordt ge zegd. veau te komen tussen blank en zwart in Zuid-Afrika. Maar zowel de heer Moerane als zijn vrouw moesten toegeven dat het grote probleem ligt bij gevoelens van opstandigheid en bittere haat bij veel zwarte jongeren. Zij hoopten dat het nog niet te laat was, omdat er, vol gens hen, veel zwarten waren die een redelijke en positieve Instelling had den en zonder bloedvergieten hun doel wilden bereiken. Mevrouw Moerane demonstreerde de mentaliteit van deze groep: „Er rust een zware verantwoordelijkheid op iedere zwarte moeder in Zuid- Afrika. De hand die het wiegje schommelt, regeert de wereld. Als ik mijn kinderen grootbreng met ge dachten van haat en wantrouwen tegen blanken, dan zullen zij onge twijfeld de blanken gaan haten. Zelfs nu zijn er momenten van onenigheid binnen ons eigen gezin over dit on derwerp. Wij worden soms als tè gematigd beschouwd in onze opvat tingen.” De heer Moerane beschouwt de guer. rilla’s, die voor zwarte vrijheid strij den wel als bondgenoten, maar ver schilt alleen van mening met hen over de methodes die zij gebruiken om hun doel te bereiken. „Maar ik ben bang dat zij wel eens de over hand kunnen krijgen. Er zijn veel Het Ijjkt erop dat Foeroeja toch wel degelijk op goede voet staat met zijn drie landgenoten in de Franse ambassa de. Niettemin blijven hardnekkig ge ruchten de ronde doen dat de drie commando’s in Den Haag hun gevangen landgenoot slechts in handen willen krijgen om hem te liquideren, om hem met de dood te bestraffen voor zijn loslippigheid tegenover de Franse politie na zijn arrestatie in juli. Ofschoon ande re verhalen willen dat Foeroeja bevrijd moet worden omdat hij een intieme relatie zou zijn van Foesako Shigenobu, de 28-jarige leidster van het Japanse Rode Leger. ■F F

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1974 | | pagina 3