Minister
t
Lubbers
99
Petten
in
I
I
i
Onafhankelijkheid voor Tito
Verkiezingsstrijd in
belangrijker dan ideologie
Maximale straf
Engeland ontbrand
VVDM: straffen
in Suriname
CHINESE PREMIER TSJOE ONVERVANGBAAR
1
Vliegtuigongeluk
in Brazilië
pwegens
doodslag vrouw
I
krankzinnig
Wl
.WK
r
„ONVOORWAARDELIJKE STEUN AAN MINISTER KISSINGER”
i1
L:
I
I
3
JOEGO-SLAVIE WIL GEEN TSJECHO-SLOWAKIJE WORDEN
Wilson:
AL BIJNA EEN HALVE EEUW CENTRALE FIGUUR BIJ CHINESE ORGANISATIEPROBLEMEN
„Datum is 10 oktober”
BINNENLAND-BUITENLAND
SEPTEMBER
1974
UÖNDerDAG
1 9
-
(Van onze speciale medewerker drs. Jaap van Ginneken)
Opvolging
Brede ontwikkeling
(Van onze redacteur in Washington,
mr. H. L. Leffelaar)
zetten van voedseldepots om ge
troffen gebieden meteen bijstand te
kunnen verlenen.
»r
-
DEN HAAG Buitenlandse waarnemers in Peking hebben er de af
gelopen week op gewezen, dat de Chinese premier Tsjoe En Lai zich ver
moedelijk om gezondheidsredenen zal moeten terugtrekken uit de prak
tische politiek. Zelfs wanneer hij zijn functie in naam blijft uitoefenen,
zal hij in de toekomst niet langer de spil zijn waaromheen zowel het
binnenlands bestuur als het buitenlandse beleid draait. Al sinds een half
jaar kampt hij met ernstige hartklachten en is meermalen in het zieken
huis opgenomen.
Wereldoorlog
Tegenstanders
x. 1
WASHINGTON President
Gerald Ford heeft in een rede tot
de algemene vergadering van de
Verenigde Naties aangekondigd,
dat de Verenigde Staten de voed-
selzendingen naar onderontwikkel
de landen zullen uitbreiden. Hij is
bereid mee te werken aan het op-
Montenegro
i
r.--
Verzet
Grote broer
I
l
w
g*. 1
Ford
-w
i'4
de bestaande toewijzingen te
Amerikaanse president Ford.
(Van onze redactrice in Wenen)
(Van onze redacteur in Londen)
organiseert,
1953
bezig waren met de oprichting van een
pro-Russische communistische partij.
nd
an
en
ring
ouw
het
rga-
niet
tijd
of
pen.
age-
te
eaus
van
n al
men
dat
van
i die
rd en
baal
Minister Lubbers van Economische Za
ken heeft gisteren een bezoek gebracht
aan het Reactor Centrum Nederland in
Petten. Peinzend kijkt de minister naar
een exposé van de werking van de reac
tor.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat
nadat in de eerste fase president en
partij-secretaris Lioe Sjao Sji ten val is
gebracht de radicale en ultra-linkse
krachten hun aanvallen concentreren op
Tsjoe En Lai. Mao houdt hem echter de
e
Ün
?n.
iw
de
ras
de
te-
ng
“en
en
ner
de
id-
het
ling
ang
ou-
van
de
gis-
»or-
ne-
ige
aan
er-
er-
im-
tste
de.
leze
aris
ree-
erij
/er
end
iten
el
rd
'r
>r
oor-
ton-
tge-
eeft
*rn-
iden
op-
jr-
ief
'Pt
en
ke
in
er
an
de
d
T
n
d
de
Tl.
o-
in
^e
d-
m
er
et
?h
it.
ie
to
ar
>u
n-
en
ds-
?en
jde
ijn
id-
ere
en,
?e-
aer
en
de
de
le-
cet
ia!
in
?n.
n-
?n.
en
UTRECHT. (ANP) De Vereniging
Van Dienstplichtige Militairen zegt „met
grote verontwaardiging kennis te hebben
genomen van üe veroordeling van der
tien dienstplichtigen in Suriname”.
Dat is nauwelijks verwonderlijk voor
een 76-jarige, die ondanks zijn hoge
leeftijd de gewoonte had hele nachten
door te werken, dan in de vroege mor
gen slechts enkele uren te slapen, om
vervolgens in de voormiddag weer aan
de slag te gaan al dan niet op de
been gehouden door pillen.
WENEN. Sterke concentraties van
Russische troepen in Hongarije aan de
grens met Joego-Slavië, hebben in Bel
grado koortsachtige activiteit ontketend.
Maarschalk Tito heeft he trainings
programma van het nationale leger maar
ook van de partizaneneenheden aan de
noordelijke grens laten verdubbelen. De
betrekkingen tussen beide landen, die de
laatste tijd ongekend goed waren, zijn
opnieuw op een dieptepunt aangeland.
Ford verder, dat een wereldomvattende
strategie voor het voedsel- en energie
probleem urgent was. „Het falen, om
wat betreft olie, voedsel en inflatie in
ternationaal samen te werken, kan cata
strofaal zijn voor ieder land in deze
zaal”, zei Ford. Zich tot de olieproduce
rende landen richtend, zei hij: „De tijd
is aangebroken voor de olieproducenten
om denkbeelden te vormen over een
wereldomvattend energiebeleid, om aan
de toenemende behoefte tegemoet te ko
men, zonder daarbij onaanvaardbare las
ten te leggen op het internationale mo
netaire en handelssysteem.’
In een verkapte dreiging zei Ford
verder: „Het is nooit ons beleid geweest
om voedsel als een politiek wapen te
gebruiken, ondanks het olie-embargo en
de recente besluiten van de olieproduce
rende landen.”
UTRECHT (ANP)De Officier van
Justitie bij de rechtbank in Utrecht
heeft gisteren de maximale straf voor
doodslag (vijftien jaar) geëist tegen een
30-jarige man uit Amersfoort. De man
wordt ervan verdacht met opzet zijn
vrouw, van wie hij wilde scheiden, in
februari van dit jaar uit het slaapka
merraam van hun flat op de vierde
verdieping te hebben geggoid. De vrouw
overleed vrijwel direct na de val. De
raadsman van de Amersfoorter vroeg
vrijspraak omdat hij doodslag niet be
wezen achtte.
RIO DE JANIERO. (Reuter) Drie
generaals en 23 officieren van lagere
rang zijn gisteren om het leven gekomen
toen een transporttoestel van de Brizili-
aanse luchtmacht na de op het vliegveld
van Ponta Pora in de Braziliaanse staat
Mato Grosso neerstortte.
om zijn studie voort te zetten aan de
universiteit van Kyoto.
Na de opstootjes van 4 mei 1919 in
Peking keerde hij echter terug naar het
vasteland om zich aan te sluiten bij de
beweging van nationalistische intellectu
elen. Zijn activiteiten brachten hem
zelfs enkele maanden in de gevangenis,
en na zijn vrijlating vertrok hij naar
Frankrijk. Daar maakte hij onder meer
kennis met Tsjoe Teh (later met hem
een van de mede-oprichters en aanvoer
ders van het Rode Leger) en Tsjen Ji
(later zijn plaatsvervanger en opvolger
als minister van Buitenlandse Zaken).
De omgekomen officieren, onder wie
generaal Mendonca Lima, de comman
dant van het negende militaire district,
waarvan het hoofdkwartier gevestigd is
in Campo Grande in de staat Mato
Grosso, waren op een inspectiereis.
De Joegoslavische politie zoekt op het
ogenblik naar andere soortgelijke cellen
die op verschillende plaatsen in het land
hun activiteiten schijnen te ontplooien
Deze groepen zijn door Moskou op touw
gezet en gefinancierd. Zij moeten straks
bij Tito’s dood, het alibi voor een mili
taire interventie van het Warschaupact
leveren: een noodkreet om broederhulp
aan de Russische leiders.
In 1968, tijdens de Praagse lente in
Tsjecho-Slowakije, is die noodkreet uit
gebleven. Moskou wil zich zo’n blamage
de volgende keer besparen.
Over de drastische liquidatie van de
groep in Montenegro is Moskou hoogst
verbolgen. Nota’s zijn uitgewisseld. Een
hoge generaal kwam in Belgrado schel
den. Het indrukwekkende front van
Russische militairen aan de Hongaars-
Joegoslavische grens, zorgt voor de nodi
ge extra druk.
Maar de grijze Tito heeft nog een
keer nationale onafhankelijkheid zwaar
der laten wegen dan ideologische trouw.
Hij stelde in een officiële rede de Sov-
jet-Unie verantwoordelijk voor de on
dergrondse agitatie. De tegenmaatregelen
aan de noordelijke grens laten er geen
twijfel aan bestaan: Joego-Slavië wil
geen tweede Tsjecho-Slowakije worden.
I i
In een kort voor het uitspreken van
zijn rede door hemzelf toegevoegde ali
nea zei Ford: „In mijn jaren als con
greslid heb ik nauwe relaties onderhou
den met Kissinger, ook in samenhang
met de nationale veiligheidsraad. Ik wil
nadrukkelijk verklaren dat de minister
mijn volledige steun heeft en de absolu
te schraging van het Amerikaanse volk”.
Vandaag pleegt president Ford in het
Witte Huis overleg met de leiders van
het Congres en met minister Kissinger
over de rol van de Amerikaanse inlich
tingendienst, die zich in het verleden
door politieke en economische sabotage
mengde in de politiek van andere lan
den. Ook de senaatscommissie voor bui
tenlandse zaken stelt, zoals bekend, een
onderzoek in naar de „groep van veer
tig”, die blijkbaar de acties van de CIA
in het buitenland leidde.
In zijn rede tot de VN-assemblée zei
mie, Wahmpoa. Als zodanig is hij de
naaste medewerker van Sun Yat Sens
opvolger Tsjang Kai Sjek, maar tevens
leermeester van het merendeel der com
munistische veldheren, die hem later in
de burgroorlog zullen verslaan zoals
de jonge Lin Piao. In deze periode
trouwt hij met Teng Ying Chao, die net
als hijzelf een steeds belangrijker rol
binnen de communistische partij speelt.
Hun huwelijk blijft kinderloos.
In 1926-’27 maakt Tsjang Kai Sjek
plotseling een einde aan de samenwer
king van de nationalistische KMT met
de communisten. Hij laat tientallen
mensen arresteren. Eén van hen is Tsjoe
En Lai, die echter kort daarop weer wordt
vrijgelaten. Ditmaal geeft hij scholing
aan het opleidingsinstituut van de boe
renbeweging, dat wordt geleid door Mao
Tse Toeng. Hij speelt een belangrijke rol
in de beroemde Nanchang-opstand, in de
vorming van de eerste „Sovjets” in de
provincie Kiungsi, in de Lange Mars
Premier Tsjoe En Lai is onvervang
baar. Niemand in het huidige China
heeft een dergeiijke brede binnen- en
buitenlandse ervaring.
De groep dienstplichtigen is maandag
door de krijgsraad in Paramaribo ver
oordeeld tot vier maanden gevangenis
straf. waarvan twee voorwaardelijk, om
dat zij weigerden buiten diensttijd in het
ook dan voorgeschreven uniform te lo
pen. Het dragen van burgerkleding bui
ten diensttijd is in grote delen van
Suriname, anders „an in Nederland en
In Paramaribo, niet toegestaan.
Drie van de veroordeelden zijn be
stuursleden van de VVDM. Alle dertien
zijn in hoger beroep gegaan.
„Krankzinnig hoog” noemt de VVDM
de straffen, die in Suriname zijn geval
len. Ze wijst er voorts op dat vier van
de dertien al drie weken eenzame op
sluiting erop hebben zitten.
In de Tweede Wereldoorlog blijft hij
de verbindingsman tussen beide helften
van net Chinese verzet. Na de capitula
tie van Japan is hij het die samen
met Mao probeert een definitieve
coalitie tot stand te brengen.
De verkiezingsstrijd gaat in de aller
eerste plaats om de manier waarop de
inflatie dient te worden bestreden. Maar
zij zal ook uitsluitsel moeten geven over
de vraag of enkele machtige linkse vak
bonden dan wel het parlement het land
dienen te besturen. En voor de Labour-
partij is er de kwestie van de verre
gaande nationaliteitsplannen en de
eventuele uittreding van Engeland uit de
EEG.
Hoewel Tsjoe En-Lai zich al in een
zéér vroeg stadium bij de beweging
aansluit, verpersoonlijkt hij in de ogen
van velen alles waartegen deze zich
richt. Hij komt uit een „gegoede” fami
lie, neemt een centrale plaats in de
bureaucratie in.
Hoewel Fords eerste rede voornamelijk
was gewjjd aan de internationale eco
nomische en voedselproblemen, maakte
hij er een punt van, om ai aan
het begin van zijn toespraak zjjn
onvoorwaardelijke steun te geven aan
zijn minister van Buitenlandse Zaken,
Henry Kissinger. Kissinger is in op
spraak gekomen door zijnu mogelijke rol
in het ten val brengen van wijlen de
Chileense president Salvador Allende.
Tot een paar minuten voor het bekend
worden, waren de Labour-ministers
doorgegaan met het beloven van gouden
bergen. De minister van Huisvesting
verklaarde dat de nieuwe Labour-rege-
ring financiële steun zal verlenen bij het
verbouwen van eigen huizen. De conser
vatieve oppositie verwijt de Labour-re-
gering een verspilling van belastinggeld
door de manier waarop zij een stort
vloed van zogenoemde witboeken heeft
doen verspreiden dat zijn regerings
stukken die worden bekostigd door de
Britse staatsdrukkerij die in feite
niets meer waren dan propagandaschrif-
ten.
Deze witboeken kwamen uit ondanks
het feit dat de eigen drukkers van de
staatsuitgeverij in staking waren en 35
door het parlement goedgekeurde wetten
niet in druk konden verschijnen.
LONDEN. Premier Wilson heeft
per 10 oktober aanstaande nieuwe ver
kiezingen uitgeschreven. De premier
maakte het nieuws gisteren rond het
middaguur bekend. Oppositieleider
Heath was zijn verkiezingstoernee alvast
begonnen en het nieuws bereikte hem in
East Anglia.
Al sinds de grote manoeuvres van het
Warschaupact in maart van dit jaar is
de Russische bezetting in Hongarije, die
oorspronkelijk 70.000 man bedroeg, lang
zaamaan versterkt. „Samenwerking met
de Hongaarse eenheden”, luidde officieel
de verklaring. In totaal zijn nu uit de
DDR en Tsjecho-Slowakije 60.000 man
Russische troepen extra, waaronder twee
luchtlandingsbrigades, naar Hongarije
overgeplaatst. Russische pantsereenheden
zijn bezig aan dè Joegoslavische grens
een levensgroot front op te bouwen.
Het is allemaal begonnen met een
Stalinistische verzetsgroep, die deze zo
mer in de Joegoslavische deelrepubliek
Montenegro is opgerold. Daarzij zijn
dertig activisten gearresteerd omdat ze
In 1955 is hij (met Nasser, Nehroe en
Soekarno) een van de bezielende krach
ten achter de eerste Afro-Aziatische
topconferentie van Bandoeng en een van
de opstellers van de beroemde „Vijf
Beginselen voor Vreedzame Coëxisten
tie”.
naar het bergland Jenan. In deze moei
lijke tijd hebben de communistische
partij en het leger grote moeite zich te
herstellen van de slagen die hun worden
toegebracht.
Tijdens de veelyvuldige koerswijzigin
gen die daardoor ontstaan, verschilt
Tsjoe En Lai herhaaldelijk van mening
met Mao Tsje Toeng en andere leiders.
Maar vanaf het moment dat men erin
slaagt zich te handhaven en te herstel
len, groeit de politieke eenheid. Hoewel
hij zich vele malen in de positie bevindt
om Mao naar de kroon te steken, zal hij
deze steeds op de achtergrond blijven
steunen.
In de Amerikaanse regering is op het
ogenblik echter een conflict aan de gang
over de omvang van de voedselzendin-
gen naar gebieden met hongerende men
sen.
Ford zou een verhoging wensen van
800.000 tot 1,2 miljard dollar. Dit is het
bedrag dat experts hebben uitgerekend
als een minimum om op basis van de
inflatie
kunnen handhaven, Maar de minister
van Landbouw, Earl Butz, heeft zich
daartegen verzet, voornamelijk omdat de
Amerikaanse oogsten dit jaar te lijden
hebben gehad van lange doorteperio-
den.
In kringen van Parijse communisten
kwam hij bovendien in aanraking met
een Vietnamese student, 'die hij zijn
„grote broer” noemt.
Het is Ho Tsji Minh. Tsjoe En Lai
bezocht ook Duitsland, België en Enge
land en legde zo al vroeg de basis voor
zijn talenkennis en bereisdheid. Wanneer
hij in 1924 weer naar China terugkeert,
vestigt hij zich in Kanton: het centrum
van de politieke activiteit van de natio
nalistische Koeo Min Tang-beweging en
de ermee samenwerkende Communisti
sche Partij.
Hij wordt directeur van de politieke
afdeling van het nationalistische leger
en de daarbij behorende militaire acade-
De Amersfoorter was met zijn 23-
jarige vriendin op dé avond van de dood
van zijn vrouw naar een paar café’s in
Amsterdam geweest. Hij ging naar zijn
flat om met zijn vrouw te praten. De
vriendin ging mee. Het tweetal forceerde
de voordeur. Terwijl de man de slaapka
mer van zijn vrouw en kinderen bin
nenging, wachtte zijn vriendin in de
gang.
Wat er daarna precies is gebeurd, is
niet duidelijk. Volgens de Officier van
Justitie heeft de man de kinderen de
slaapkamer uitgestuurd en heeft daarop
zijn vrouw na een worsteling uit het
raam gegooid.
h
Al bijna een halve eeuw is hij de
centrale figuur, die alle dagelijkse orga
nisatieproblemen oplost. Ondanks de
heftige aanvallen, welke tijdens de Cul
turele Revolutie op hem zijn gedaan,
bleef hij met de steun van partij
voorzitter Mao Tse Toeng een leiden
de rol spelen. Het wegvallen van leger
leider Lin Piao maakte hem tot tweede
man in de partij hiërarchie. Maar zijn
tomeloze werklust lijkt nu dan toch zijn
tol te eisen.
„Meer voedselhulp
..T- -1 S’"i’
hand boven het hoofd en in de loop van
1967 en 1968 diskwalificeren de etxre-
misten zich. In de volgende jaren is het
opnieuw de premier die de terugkeer
naar het gewone leven organiseert en
ervoor zorgt dat de opgelopen economi
sche en diplomatieke schade wordt
goedgemaakt.
Wanneer in 1970 en 1971 ook de
radicale ideoloog Tsjen Po-Ta en de
radicale legerleider Lin Piao zich dis
kwalificeren, schuift hij op naar de
tweede plaats in de partij-riërarchie.
Terwijl de verhouding met de Sowjet-
Unie verslechtert, is hij het die de
opening naar de Verenigde Staten en
West-Europa tot stand brengt.
Toch heeft hij al voor zijn eigen
opvolging gezorgd. Afgelopen jaar heeft
hij Teng Hsiao Ping, die met de Cultu
rele Revolutie was weggezuiverd, terug
gehaald als vice-premier. Ook hij is zeer
ervaren en neemt nu al een deel van de
taken als premier waar.
Het ministerschap van Buitenlandse
Zaken werd al sinds 1958 waargenomen
door Tsjen Ji, maar ook deze heeft
zwaar onder de Culturele Revolutie ge
leden en is enige tijd geleden aan kan
ker overleden. Hij is opgevolgd door Tsji
Peng Fei, eveneens een oude rot in het
vak. Hij heeft een aantal plaatsvervan
gers, waarvan Tsjao Koean Hoea (die
zich vooral met de betrekkingen met het
Westen bezighoudt) de belangrijkste is.
Zij zullen in de toekomst de politiek
voortzetten waarvoor Tsoe En Lai in de
afgelopen eeuw de grondslagen heeft
gelegd.
Tsjoe En Lai is net als Mao en een
groot deel van de andere Chinese topfi
guren nog geboren in de 19e eeuw.
Hij stamt uit een familie van mandarij
nen, de „geletterden”, die onder de kei
zers het bestuur voerden. Zijn „klassie
ke” opvoeding geschiedde grotendeels
door een grootvader en enkele ooms.
Na de „republikeinse” revolutie van
1911 kwam hij op de middelbare school
aanraking met de ideeën van Sun Yat
Sen. Vervolgens vertrok hij naar Japan
Maar wanneer de vijandelijkheden op
nieuw uitbreken en de communisten de
nationalisten van het vasteland naar het
eiland Taiwan of Formosa terugdrijven,
is hij het ook die in 1949 samen met
Mao de architect is van de Volksrepu
bliek van de Grondwet tot de be
stuursstructuur. Vervolgens is hij het,
die als premier en tegelijk minister van
buitenlandse zaken niet alleen de bin
nenlandse wederopbouw organiseert,
maar ook de buitenlandse politiek aan
voert.
Tussen 1950 en 1953 onderhandelt
Tsjoe En Lai met de Sovjet-Unie over
de Russische ontwikkelingshulp. In 1953
en 1954 speelt hij een centrale rol bij de
onderhandelingen, die een einde maken
aan de Koreaanse en de Vietnamese
oorlog.
Al snel blijkt dat Moskou Peking niet
op voet van gelijkheid wil behandelen.
Wanneer China in 1957-58 het Russi
sche ontwikkelingsmodel loslaat, en de
campagne tot de vorming van land-
bouwcommunes en een „grote sprong
voorwaarts” lanceert (waarbij Tsjoe zich
geheel op de'binnenlandse politiek con
centreert en de buitenlandse zaken uil
handen geeft) ontstaan scherpe menings
verschillen.
In 1961 loop Tsjoe En Lai demonstra
tief weg van het 22e Congres van de
Russische Communistische Partij. In
1962-63 wordt het Russisch-Chin^se dis
puut voor het front van de andere
naties voortgezet. In China zelf zoeken
de kritici van Mao’s „Grote Sprong”
steun bij de Sovjet-Unie. Maar vanaf
1965 lanceren de Maoïsten een ideolo
gisch tegenoffensief in de vorm van de
Culturele Revolutie.
I
I
ï-.'S-
