Amerika en Oost-Europa bedreigen binnenscheepvaart
NVV kritisch over kabinetsbeleid
BBMB GELD
Beurs herstelt krachtig
VOORZITTER ZIEKENFONDSFEDERATIE:
Kostenbewaking moet beter
s
een miljoen gulden aan prijzen
Boeren wijzen
EEG-akkoord af
Stakingsacties
bij Borg
Warner
BEURS
Si
BEWONDERING
VOOR SPINNERIJ
SABENA
Van Thijn positief over
ondernemingsklimaat
9
ECONOMIE
1974
SEPTEMBER
1ATERDAG 21
Go Belgian. Go Sabena.
Een van de fijne prijzen die
u kunt winnen in de
puzzelaktie van het KWF.
Onderga de magische
verrukkingen van een reis
naar dit land met zoveel
herinneringen. U kunt weg
wanneer u wilt. De Sabena
vertrekt twee maal per week
naar Djakarta.
Beperkingen
Overeenkomsten
40 percent Nederlands
(Door een onzer redacteuren)
HAARLEM Het ziet ernaar uit dat Nederland, Duitsland, Zwitser
land en Frankrijk, de traditionele Rijnoeverstaten, binnenkort maatrege
len zullen moeten gaan nemen tegen een rampzalige verstoring van de
concurrentieverhouding van de Rijnscheepvaart.
Kernenergie
Rijnstaten vrezen transportconcurrentie
(Van onze correspondent)
(Van onze redactie economie)
op foto)
aandacht naar het oude hand-
ADVERTENTIE)
personen
befgian world airlines
de
De Oosteuropese landen zowel als de
Verenigde Staten kennen beperkende be-
Volgens de industriebonden zijn de
eisen van de stakers niet in te willigen,
omdat de cao, die loopt van 1 juni tot 1
juni, in verband met de Machtigingswet
niet kan worden vernieuwd.
ieder geval nodig,
zij niet tot stand.
Ir. D. Knottnerus, voorzitter van het
landbouwschap, verklaarde desgevraagd
dat hij de resultaten van Brussel had
bekeken en dat er positieve en negatieve
punten inzetten. „Het totaal slaat echter
door naar de negatieve kant”, aldus ir.
Knottnerus. Hij kondigde aan, dat er op
korte termijn nieuwe acties van de boe
ren te verwachten zijn. Of dat harde
acties zullen worden, wilde hij nog niet
zeggen. Daarover zal eerst met de achter
ban van gedachten gewisseld worden.
Win n retour naar Indonesië
voor twee
de Acte van Mannheim, waarbjj in 1868
de vrije vaart op de Rijn werd geregeld,
mogelijk herzien moet worden omdat
schepen uit niet-Rijnoeverstaten een be
langrijk deel van het transport over de
Rijn voor hun rekening dreigen te gaan
nemen zonder dat aan de reders uit de
traditionele Rijnstaten de mogelijkheid
wordt geboden een compenserend aan
deel in het watervervoer in de landen
van herkomst van die schepen te ver
krijgen.
Toen de Acte van Mannheim in 1868
werd opgesteld, werd uitgegaan van het
principe dat iedereen het recht had om
vrij over de Rijn goederen te vervoeren,
zij het dat Duitsland bepaalde restricties
oplegde. Verondersteld werd en in die
tijd terecht dat de werkelijke deelne
mers aan het Rijnverkeer toch voor het
overgrote deel afkomstig zouden zijn uit
Rijnoeverstaten. Niemand kon in 1868
twee ontwikkelingen voorzien: een dras
tische verbetering van de waterverbin
dingen met Oost-Europa en de ontwik
kelingen in de zeescheepvaart, waardoor
het mogelijk werd dat containerschepen
vanuit Amerika enorme, met goederen
gevulde bakken naar Europa brengen,
waar de bakken te water gelaten wor
den en a Is Amerikaans „binnenvaart
schip' hun aandeel in de Rijnduwvaart
opeigen.
Van een volledig wegwerken daarvan
was nog in het geh 1 geen sprake. Maar
herstelwinsten van 10 voor AHOLD,
Pakh ed en vooral Wessanen en Meneba
waren toch wel verbazingwekkend. Else
vier trok 40 aan en een winst van 5
was voor het gros weggelegd. Gunstige
bedrijfsberichten konden nu eens succes
oogsten, want zowel IHC Holland als de
ICU trokken 10 aan op meevallende
vooruitzichten voor het lopende boek
jaar. Vooral de keer ten goede bij eerst
genoemde werd met een zucht van ver
lichting beantwoord.
(Van onze redactie economie)
UTRECHT. Voorzitter H. Speleers
van de Ziekenfondsfederatie VMZ wil zo
wel van het ziekenfondswezen als van
de overheid een krachtiger houding op
het gebied van de kostenbewaking. „Ik
heb de indruk dat wij te veel moeite
hebben met het bestrijden van verspil
lingen en tekortkomingen”, zei hij van
daag tijdens de algemene vergadering
van zijn organisatie.
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. Prikacties hebben
donderdag de produktie van het chemi
sche bedrijf Marbon stilgelegd. Het per
soneel wil meer loon, maar de directie
zegt dat haar handen gebonden zijn door
de Machtigingswet. Ook gisteren werd
gestaakt. Nieuwe acties zijn aangekon-
digd.
2.66- 2.76
6.14- 6.44
6.65- 6.95
160.25-103.25
37.50- 41.00
9.00- 10.50
2.68- 2.78
54.50- 58.00
88.75- 91.75
58.55- 61.50
47.00- 50.00
41.75- 44.56
14.25- 14.56
4.53- 4.82
8.10- 9.60
69.50- 72.50
15.75- 18.75
AMSTERDAM (ANP). PvdA-frac-
tieleider Ed van Thijn heeft in Amster
dam verklaard dat het klimaat voor de
ondernemingen in ons land niet slecht
is.
Stabilisatie is in
maar vanzelf komt
Daarom zullen normen moeten worden
ontworpen. Dat kan langs allerlei wegen
gebeuren, maar dan rijst de vraag of
deze normen dwingend moeten worden
voorgeschreven. Op dit punt vindt Spe
leers dat ingegrepen mag worden in het
„volkomen vrije handelen van de art
sen”. In eerste instantie door overreding,
maar het recht moet bestaan om W.f
onwil corrigerend op te treden.
Europa wil in tegenstelling tot een
groot aantal andere landen op het
gebied van de scheepvaart liever niet
aan protectionisme doen. Vandaar dat de
heer Van den Bos ervoor pleit dat al
vorens beschermende maatregelen wor
den genomen met de Donaustaten, met
Polen, gebieden, die binnenkort over een
uitstekende verbinding met de Rijn zul
len beschikken en met de Verenigde
Staten, overeenkomsten zullen worden
Kritiek had de NVV-voorzitter ook
over de kwestie van de meeropbrengsten
van het aardgas. Hij waardeerde wel dat
er nu een groter aandeel voor de staat
ter beschikking zal komen. Maar voegde
er aan toe dat de oliemaatschappijen in
de komende jaren toch enkele miljarden
incasseren zonder een reële tegenpresta
tie. Naar zijn mening moet vrijwel alle
meeropbrengst voor de overheid ter be
schikking komen .Daarvan zou dan een
deel kunnen worden aangewend voor
het onderzoek naar nieuwe energiebron
nen.
In een uitvoerig artikel in „Maat-
schappijbelangen”, het officiële orgaan
van de Nederlandse maatschappij voor
Nijverheid en handel, zet mr. M. van
den Bos, lid van een groot aantal orga
nisaties, die zich bezighouden met de
internationale Rijnvaart en directeur
van een binnenvaartrederij, uiteen dat
DEN HAAG De Nederlandse boe
ren zijn zeer ontevreden over het resul
taat, dat de EEG-ministers van land
bouw vrijdagmorgen om half zes in
Brussel bereikt hebben. In het hoofd
kwartier van de Gemeenschap werd
overeengekomen, dat de landbouwprij
zen per 1 oktober met gemiddeld 5
procent verhoogd zullen worden.
De voorzitter van de Federatie VMZ is
nog steeds van mening dat langzamer
hand een stabilisatiepunt is bereikt in
het volume van de geneeskundige ver
zorging. Daarentegen meent staatssecre
taris Hendriks van Volksgezondheid dat
de volumestijging doorgaat en met
maatregelen moet worden afgeremd. Dit
is. aldus Speleers, niet zo’n grote tegen
stelling, omdat het er om gaan wat men
het gaat om een
dat al geen probleem meer te zijn. In de
thans bij het parlement ingediende nieu
we rijksbegroting komt het woord infla
tie bijna niet meer voor. In de plaats
van de inflatie staat nu het begrip
werkloosheidsbestrijding centraal, hoe
wel vriend en vijand van het kabinet
van mening zijn dat de regering daar
ook nu nog te weinig aan doet. Enerzijds
houdt het inflatiegevaar waarschijnlijk
nog een zekere rem in voor het volledig
vieren van de teugels. Anderzijds geeft
de regering min of meer toe met het
huidige karakter van de werkloosheid
eigenlijk niet veel raad te weten.
Nauwelijks inflatieproblemen in Den
Haag dus. maar wel een serie nieuwe
economische impulsen middels belasting
verlagingen en reële loonstijgingen. Dat
dit allemaal kan danken wij aan wat de
positieve energiebalans genoemd wordt.
Of meer populair uitgedrukt: aan onze
gasbel. Deze levert de staat de eerstko
mende jaren miljarden aan extra midde
len op en schept in onze relatie met het
buitenland grote betalingsbalansover
schotten. Het eerste kwartaal 1974 viel
wat dit laatste betreft al enorm mee, het
tweede blijkt het al weer aanzienlijk
beter te hebben gedaan. Geen wonder
dus dat buitenlandse financiële centra
belangstelling koesteren voor de gulden,
die de afgelopen dagen dan ook weer
bijzonder vast in de markt lag.
Ook voor ons obligatiebezit had het
buitenland belangstelling en deze markt
sector lag de gehele week eveneens vrij
positief. Desondanks verlaagden de hy
potheekbanken de afgifteprijs voor hun
11 procent pandbrieven tot 99 procent
en moest de ABN voor zijn nieuwe
beloning op paribasis tot een rente van
11,25 procent gaan. Evenals elders, is de
geldmarkt hier te lande nu aanzienlijk
UTRECHT. NVV-voorzitter Wim
Kok heeft naast grote waardering voor
het regeringsbeleid toch ook vele punten
van kritiek. Dit zei hij gisteren in de
NVV-Verbondsvergadering. Met name het
werkgelegenheidsbeleid vindt Kok „een
zwakke plek”. Ook heeft het NVV ver
langens op het gebied van de aardgasop
brengsten, de investeringsbeslissingen, de
arbeidstijdverkorting, en de regeling van
een winstdeling.
wil of kan doen,
theoretisch verschil.
vroeg zich af waarom nu eerst weer een
interimnota over het inkomensbeleid
moet worden gemaakt, alvorens de toe
gezegde definitieve nota op dit punt. Een
gebrek is ook een evenwichtige industrie-
planning.
Ook vroeg Speleers zich af of de
ziekenfondsonderhandelaars in de onder-
handelingen met de medici uit een zeke
re angst voor conflicten niet te snel
wijken voor de argumenten en de macht
van de beroepsorganisaties. Verder liet
hij zich kritisch uit over de vraag of
Ziekenfondsraad en overheid wel altijd
een vuist hebben gemaakt om de onder
handelingspositie van de ziekenfondsen
te versterken.
De zaak is vooral van extreem belang
voor Nederland. Van de hele internatio
nale Rijnvloot is 40 percent Nederlands,
wat werk oplevert voor 30.000 man en
een deviezenbijdrage van 350 miljoen
gulden aan onze betalingsbalans levert.
Door het principe van de vrije vaart
over de Rijn kon Rotterdam zich ont
wikkelen tot verreweg de grootste zee
haven ter wereld en het Ruhrgebied tot
één van de grootste industriegebieden. In
de jaren dat deze ontwikkelingen plaats
vonden zag nog niemand het belang van
het milieu zo in. Er kleven natuurlijk
duidelijke bezwaren aan dergelijke enor
me industriële concentraties, maar een
feit is dat de vrije Rijnvaart een niet
weg te denken aandeel heeft gehad in
de ontwikkeling naar meer welvaart in
Europa.
Het NVV is zeer verontrust over de
hoge gemiddelde werkloosheid van
155.000, die voor het volgend jaar is te
verwachten. Wim Kok uitte grote reser
ve ten aanzien van de groei die de
regering schept in de werkgelegenheid
voor 45.000 mensen als gevolg van de
verhoging van de overheidsuitgaven.
De harde kern van de werkloosheid
moet worden teruggedrongen. Omdat
ook andere Europese landen ernstige
structurele werkeloosheid kennen moet
de regering zich in Brussel sterk maken
voor een Europese arbeidsmarktpolitiek,
vindt Kok. Ook meent hij dat het parti
culier initiatief niet meer in staat is de
doelstelling van de volledige werkgele
genheid waar te maken.
De ondernemingen hebben alleen oog
voor de afzonderlijke bedrijven, maar
dat is nog niet goed voor de samenle
ving. In dit verband had de NVV-voor
zitter ernstige kritiek op het werkge-
versstandpunt, dat inhoudt dat de inves-
De federatievoorzitter vroeg zich af
waarom het zolang duurde voordat de
ziekenfondsen alarm sloegen in het ge-
val-Eindhoven. Een waarom het zo lang
duurt voordat de justitie tot een aan
klacht kan komen. „Welke overdreven
eisen worden er aan de bewijslast ge
steld. Waarom duurt het zo lang voordat
uit de hand gelopen tariefstellingen voor
laboratoriumverrichtingen, longfunctie-
onderzoek en röntgenfoto’s aangepast
worden aan de veranderde werksitua
ties?”
Koningin Juliana heeft gisteren een
bezoek gebracht aan de provincie
Utrecht. In Amerongen vond een mani
festatie door de bevolking plaats. Een
spinster (gedeeltelijk rechts
trok de belangstelling van de vorstin,
die met
werk keek.
verruimd en lag de rente deze week
lager dan in tijden is voorgekomen. De
indruk dat de rente nu echt op zijn top
staat is deze week sterk toegenomen.
Onder aanvoering van Wall Street bleef
de beursweek nagenoeg geheel in het
teken van een krachtig herstel staan.
De Newyorkse effectenbeurs zelf kon
er meer dan 50 punten door aantrekken
en in Amsterdam deed dit hardnekkige
herstel wonderen. In vrijwel overal lege
markten hield het drukkende aanbod op
en gingen baisses het verkochte materi
aal terughalen. Daarnaast kwamen
koopjesjagers los naarmate duidelijker
werd dat. het herstel dit maal geen
eendagsvlieg was maar vrij reëel gefun
deerd stond op kansrijke rentedalings-
perspectieven. Daarom verliep het her
stel sneller naarmate de week voorbij
trok, met de klemtoon op de tweede
helft.
Onder de hoofdfondsen konden aande
len die het meest hadden verloren nu
ook weer het meest bijtrekken. Tegeno
ver de vrijwel absolute afwezigheid van
kopers tijdens de baisse van vorige week
stond nu een vrijwel absoluut gebrek
aan materiaal voor de kopers. In snelle
vaart bewogen de koersgemiddelden zich
van het dieptepunt, dat vorige week
vrijdag niet alleen een laagtepunt voor
1974 betekende, maar zelfs van de laat
ste 12 jaar. Rond 5 trokken zo AKZO,
Hoogovens, Unilever en Koninklijke Pe
troleum aan. Heineken won 15 en Van
Ommeren 20. Hetzelfde gold voor de
lokale markt, waar het gros niet veel
anders deed dan de enorme schade van
de eerste helft van de septembermaand
wat bijschaven.
teringen moeten worden verhoogd zodat
dan de werkgelegenheid zal toenemen.
Hij bestreed deze stellingname en drong
erop aan dat een beleid wordt gevoerd
waarbij ook de overheid over de parti
culiere investeringen kan meebeslissen.
De winstontwikkeling van sommige
bedrijven bewijst volgens Wim Kok dat
de consument meer voor produkten
moet betalen dan bedrijf-economisch
noodzakelijk zou zijn. Vandaar dat hij
de gedachte opperde aan een winstde-
lingsregeling, waarbij de winst van ster
ke bedrijfstakken zou dienen voor fi
nanciële ondersteuning en de omvorming
van zwakke takken. De beschikbare
middelen zouden ook voor de werkne
mers ter beschikking moeten komen.
Met het oog op een dergelijke regeling
opperde hij de gedachte aan een cen
traal fonds waarin de opbrengsten van
de winstdelingsregeling zouden worden
gestort. Deze gelden zouden dan ook een
collectieve bestemming moeten hebben.
Elke onderneming zou een deel van de
winst moeten afdragen. Bestemming zou
onder andere ook moeten zijn het van
de grond brengen van betere sector-
structuurpolitiek. Er moeten ook gelden
kunnen worden aangewend voor be
staande en op te richten regionale ont
wikkelingsmaatschappijen en ook zijn
deze gelden mogelijk aan te wenden
voor verbetering van de pensioenen.
uniforme rechten ingevoerd, maar alleen
voor Rijnoeverstaten. De Acte van
Mannheim maakte de scheepvaart op de
Rijn tenslotte geheel vrij. De EEG, die
het gevaar van de buitenlandse bedrei
ging ook wel inziet, zou graag restricties
invoeren, maar zit met handen en voe
ten aan deze Acte gebonden. Het is
daarom dat de heer Van den Bos zich
afvraagt of het geen tijd wordt dat de
Acte gewijzigd wordt.
palingen voor binnenvaartschepen van
buitenlandse herkomst en de heer Bos is
begrijpelijkerwijze van mening dat óf
deze bepalingen moeten verdwijnen, óf
dat de Rijnoeverstaten beperkende bepa
lingen voor schepen van buitenlandse
herkomst moeten invoeren.
Het is vroeger wel zo geweest dat de
Rijnvaart alleen was voorbehouden aan
de langs de oevers gelegen staten. Deze
staten legden zelfs elkaar nog allerlei
verplichtingen op zoals tolheffing en de
verplichting de goederen over te laden
in andere schepen. Bij de Acte van
Mainz uit 1831 werd een stelsel van
Maar vooral voor Wall Street was dat
voldoende de angstaanjagende baisse
voorlopig althans te beëindigen. De uit
slag is echter nog volledig onbekend. Te
meer daar alom een opvallende verwar
ring heerst over de maatregelen die de
economische politiek zou moeten nemen.
Achter de schermen wordt er al enige
tijd een verwoede strijd geleverd over
de vraag wat thans voorrang moet heb
ben: inflatiebestrijding of werkloosheids
bestrijding, die vaak de inflatie weer
opvoert. In alle belangrijke regerings
centra van het westen staat dit vraag
stuk centraal, maar nergens is het pleit
beslist. Daarvoor zijn beide verschijnse
len inflatie en werkloosheid te ernstig.
Uit toenemende verwachtingen in Ame
rikaanse bankierskringen voor een da
lende rentebeweging en uit Wall Streets
optimisme van deze week zou de conclu
sie kunnen worden getrokken dat het
gewicht van de inflatiebestrijding wat
wordt teruggenomen.
In Amerika komen overigens de ge
volgen van de inflatie nog altijd hard
aan. Zowel in de prijsstijgingen als in
het betalingstekort, die beide toenemen
naarmate het jaar verder verstrijkt.
Menselijkerwijs lijkt een verzachting
van de inflatiebestrijding dan ook nau
welijks mogelijk. Vanuit andere wereld
delen en met name het voor Amerika zo
belangrijke bolwerk van de Westduitse
Bondsrepubliek, kwam enkele weken ge
leden al een klemmend beroep los niet
te zwaar aan de inflatie te tillen.
Misschien dat mede hierdoor ook in
Amerika in de nabije toekomst het
zwaartepunt in de economische politiek
wrt wordt verlegd. In Den Haag blijkt
De industriebonden NVV en NKV
staan niet achter de prikacties. „Wij
hebben er geen boodschap aan”, zei een
districtsbestuurder van het NKV desge
vraagd.
„Het is eigenlijk zeer goed”. Van Thijn
vindt dat de overheid een sterke greep
moet hebben op de investeringen. Het
zijn juist de sterke ondernemingen die
door diepte-investeringen de structurele
werkloosheid veroorzaken. De overheid
moet daarom speciaal de aandacht rich
ten op de zwakke en arbeidsintensieve
bedrijven.De PvdA-fractieleider sprak op
een vergadering van het gewest Amster
dam van zijn partij.
Het PvdA-Tweede-Kamerlid Dolman
zei dat er naast het centraal overleg
over de lonen een centraal overleg over
de investeringen zou moeten komen,
waaraan onder meer de grote beleggers
zouden dienen deel te nemen.
(Van onze beursmedewerker)
AMSTERDAM.Na een forse koers
val in de eerste helft van september liet
de internationale beurswereld, gesteund
door de hoop op een dalende renteont
wikkeling, deze week een flink herstel
zien. Erg duidelijk waren de tekenen
daarvoor overigens nog niet. Bij enkele
gedurfde uitspraken van vooraanstaande
Amerikaanse bankiers, die over een pe
riode van drie tot zes maanden een
rentedaling in Amerika en Europa tot
tien percent verwachten, bleef het.
Kok zijn grote zorgen over een te grote
afhankelijkheid van kernenergie. Het
staat volgens hem niet vast dat kerne-
nergieprojecten meer werkgelegenheid
opleveren. De verhoging van de aardgas-
prijzen treft de laagstbetaalden pijnlijk.
Daarvoor moet compensatie komen.
De belastingverlaging kon de NVV-
voorzitter in het algemeen positief waar
deren. Maar twijfels zijn er nog steeds
over het gedeeltelijk doorgaan van de
inflatiecorrectie. Een definitief oordeel
daarover zal worden opgeschort, mede
gezien de noodzaak om meer voor de
werkgelegenheid te geven. In de toege
zegde nota over de economische struc
tuur zal de regering dienen aan te geven
welke invloed zowel overheid als werk-
nmers kunnen hebben op de particulie
re investeringen. Wim Kok stelde ook
dat in verband met de werkgelegen
heidssituatie de mogelijkheid van ver
dergaande arbeidstijdverkorting dringend
onder het oog moet worden gezien.
Op belangrijke terreinen van het rege
ringsbeleid is volgens de NVV-voorzitter
sprake van ongewenste vertraging. Twij
fels en onbehagen bekruipen hem als hij
ziet waar de regering de toezegging van
vele nota’s, studies en onderzoeken heeft
gedaan. Hij vindt met name dat de
grondpolitiek harder moet worden aan
gepakt.
Ook mist Wim Kok punten als de
herziening van het stakingsrecht. Hij
mist ook een krachtige aanpak op het
gebied van het inkomensbeleid. Hij
Hij doelde hiermee op allerlei mis
standen, zoals de verkeerde declaraties
van de Eindhovense röntgenologen. Vol
gens Speleers voldoet het financiële re
sultaat van de ziekenfondsen maar ma
tig aan de verwachtingen. Dat komt
voor een deel door oorzaken van buiten
af, zoals de inflatie. Maar voor een
belangrijk deel liggen de oorzaken in
situaties, die niet deugen en waartegen
niet of met te weinig kracht wordt
opgetreden.
uitgewerkt, die betekenen, dat de moge
lijkheid tot concurrentie op de Rijn door
buitenlandse schepen, worden gecompen
seerd door gelijkwaardige mogelijkheden
voor de Rijnoeverstaten om op dezelfde,
volstrekt onbeperkte manier deel te
kunnen nemen aan het binnenscheep-
vaartverkeer.
Wanneer dergelijke mogelijkheden
niet worden gecreëerd en daar ziet
het niet naar uit zal door de Rijnoe
verstaten het besluit genomen moeten
worden het binnenvaartverkeer over Eu
ropa’s voornaamste transportader weer
tot een exclusieve aangelegenheid van
de Rijnoeverstaten te maken, waardoor
eigenlijk de klok weer een stukje terug
gedraaid zou worden.
Wat betreft het energiebeleid uitte
AMSTERDAM (ANP) De advieskoersen
(aan- en verkoopprijzen) voor buitenlands
bankpapier luiden:
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische frank (100)
Duitse mark (100)
Italiaanse lire (10.000)
Portugese escudo (100)
Canadese dollar
Franse frank (100)
Zwitserse frank (100)
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Oostenrijkse schilling (100)
Spaanse peseta (100)
Griekse drachme (100)
Finse mark (100)
Joegoslavische dinar (100)
F
