Fratsen van Grote
Bek en Grote Buik
Kunstraad voor
subsidie aan
Onweerstaanbaar spel
in nieuwe draak
Frans Molenaar manifesteert zich luisterrijk
TELEFUNKEN
kleurentelevisie.
SINEMUS
r
Leo Cuypers met adembenemende
muziek in dolle grap verpakt
bewegingstheater
O
uniscó???
s
suits
■BH
...wij heten
u-n-i-s-k-a/parket
J
Jules Croiset en Coen Flink aanstekelijk
LANDELIJK AANGEKLEDE JAZZ IN SHAFFY-THEATER
Reizende expositie
over literatuur
w-
Hf'
„Bloody Bess”, piratenwraak, in Mickery
Het testbeeld is
bééldig in kleur.
13
KUNST
1974
SEPTEMBER
WOENSDAG 25
1
T
I
2.10
2.80
:.fei
u*
tóp
RESTAURANT
1
En dan hebben we 't
nog niet eens over de
programma's gehad.
Laat u óók meeslepen
door de werkelijk
magnifieke kleuren van
Telefunken t.v. met het
unieke en nimmer falende
Telefunken PAL-systeem.
Wij weten wel zeker
dat uw winkelier u graag
de Telefunken kleuren-
t.v. 's zal demonstreren.
Zelfs als er alleen maar
een testbeeld is.
A
A
FRANS MOLENAAR heeft
zich gisteren als laatste en jong
ste in de rij van de hoofdstede
lijke couturiers met zijn herfst-
en wintercollectie op waarlijk
luisterrijke wijze gemanifesteerd.
Zijn broer Bob had hij daarbij
ingeschakeld om diens eigen
herencollectie te tonen.
CONRAD VAN DE WEETERING.
Jan Wolf (links) en Willem Breuker in „De belevenis van de heilige Stefanus”.
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Welcome in ourDAKS-comer
1
7
k
BROER BOB TOONDE ZICH een
onder redactie van Bé ter Maat
Op deze manier wordt de muziek ont
dekt en even later draaft Stefanus (Jan
Wolf) op met een oude kous vol geld,
waarvoor ze allemaal met de tram in de
stad instrumenten gaan kopen.
Een scène uit „Bloody Bess” van de „Or
ganic Theatre Company”.
we autobezitter die zijn auto schoon wil
houden. Hij begint te spelen, de anderen
komen terug en vallen in dan klinkt er
uit de luidspreker:
De expositie is tot stand gekomen met
financiële medewerking van de ministe
ries van cultuur van België en Neder
land en richt zich vooral op culturele
centra en schoolgemeenschappen. De ko
mende twee jaar zal de tentoonstelling
een rondreis maken langs Nederlandse
en Belgische steden. Na Eindhoven zijn
in eerste instantie Den Haag en Antwer
pen aan de beurt.
De organisatrice van de expositie de
stichiing Literaire Dagen wil rond de ex
positie nog een aantal nevenactiviteiten
gaan ontplooien in de vorm van het sti
muleren van jonge schrijvers. De opening
te Eindhoven zal in dit verband worden
omlijst met een literaire dag.
Wit wollen jas met nerts shawl en
zwart zijden kostuum met krijtstreep.
70 cent
i
EINDHOVEN. De tentoonstelling
..Reizende Bladen”, die zaterdagmiddag
om half drie in het kunsthuis De Krab
bendans te Emdhoven geopend wordt,
zal een globaal overzicht bieden van wat
er sedert 1945 aan literaire tijdschriften
in het Nederlandse taalgebied versche
nen is.
LU- L
L
Leidsestraat 20-22-Amsterdam
Tel. 020-24 5812
Het geheel is kennelijk zonder enige
pretentie, af en toe wat knullig, maar
met een enorme lol in mekaar gezet en
gepresenteerd, waarbij de muziek als
vakwerk niets te wensen overliet. Met
iedere avond een ander voorprogramma,
zal de belevenis van de Heilige Stefanus
tot en met zaterdag 28 september dage
lijks in het Shaffytheater herhaald wor
den.
lang en uitgevoerd in cashmere en
laken. Kortom, de gebroeders Mole
naar hebben gezorgd voor een collec
tie, die alleszins waard is gezien te
worden.
Tijdens hun afwezigheid arriveert Leo
Cuypers als de musicus Stein Bechway
ook op de hoeve. Hij is op zoek naar een
rustig plekje om zijn lieve piano te
verzorgen wat hij doet met behulp van
hamer, vijl, schroevendraaier en schaaf
maar ook met een zakdoek waarmee hij
een klein vlekje wegpoetst als een nieu-
jqöe
Maar er gebeurt nog meer, Willem
van Manen verschijnt als acteur en
geniet ook al van het landleven. Rob
Verdurmen komt op als travesiet en van
Gogh geniet van haar (hem), waarna ze
uitbarsten in een gezamenlijk gezang.
Stefanus leefde rustig op zijn eenzame
hoeve met Liza de koe als enige wijfje,
temidden van kippen en hooi. Toch had
hij het gevoel dat hij iets miste en op
een dag zat hij op een bank te jamme
ren: „Ach jé, ach jé.
„Welnee, welnee” klinkt het uit de
zaal en daar komt Willem Breuker ver
kleed als van Gogh uit de zaal naar
voren en begint zo uitbundig te genieten
van het landleven. Hij wil het zo einde
loos schilderen, dat ze er beiden dood
moe van worden.
cliënten worden gestoken in costuums
van ribfluweel (van fijn tot grof) of
van zijde en kamgaren in klassieke
ruiten, streepdessins en uni. Zijn dou
ble breasted pakken hebben brede
revers- Vesten zijn niet in punten,
doch recht gesneden en voorzien van
een jersey rug. De jassen zijn vrij
„We gingen zo op in het muziek
maken, dat we alles vergaten, ook onze
rollen en toen werden we helemaal
onszelf”. En wat het publiek toen te
horen kreeg, temidden van het gekakel
van tien levende kippen, van wagenwie
len en spinnewielen, van gras, bomen,
emmers en een kartonnen koe, is een
werkelijk schitterend stuk muziek van
de hand van Leo Cuypers, die trouwens
ook tekende voor de hele entourage.
Grote Houtstraat 21
Hamburger
Uitsmijter
Verse koffie
DEN HAAG (ANP). De Raad voor
de Kunst heeft bij minister Van Doorn
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk geprotesteerd tegen het abrupt
stopzetten van de subsidie aan het Be
wegingstheater BEWTH. Niet alleen ne
geerde de bewindsman de wet, door niet
tevoren advies te vragen aan de Raad
voor de Kunst, de raad is het ook niet
eens met de argumenten, die mr. Van
Doorn hanteerde. Bovendien komt de
beslissing zeer ongelegen omdat BEWTH
al plannen en afpsraken voor het sei
zoen ’74-’75 had gemaakt voordat de
minister BEWTH op 6 augustus zijn
beslissing stuurde.
De bewindsman wordt aangeraden zijn
beslissing in te trekken en het stopzetten
van de subsidie voorlopig op te schorten
tot de Raad voor de Kunst de werkwijze
en de voorstellingen van BEWTH nog
eens heeft onderzocht en getoetst op zijn
eigen taakstelling.
De commissie Mimekunst van de Raad
voor de Kunst schrijft de minister pijn
lijk te zijn verrast door de ministeriële
beslissing. Het passeren van de raad
heeft zij als zeer grievend ervaren. De
voorzitter van de commissie, prof. S. C.
Dik. vond hierin aanleiding onverwijld
zijn functie neer te leggen, wat de
commissie wel begrijpelijk vindt. Mr.
Van Doorn had de Raad voor de Kunst
alleen kunnen passeren als er bijzondere
omstandigheden zouden zijn geweest
voor het treffen van de maatregel.
De commissie mimekunst meent, dat de
beslissing op „kale” argumenten is geno
men: te weinig voorstellingen en te veel
verloop in de groep. De commissie houdt
de bewindsman voor, dat hij geen aan
dacht schonk aan de artistieke en duide
lijk maatschappelijke functie van het
bewegingstheater.
UTRECHT. Binnen tien minu
ten hadden Jules Croiset en Coen
Flink dinsdagavond het première-
publiek in de Utrechtse Stads
schouwburg zover, dat het spontaan
in marstempo begon mee te klap
pen. Dat zegt wel iets voor de aan
stekelijkheid van het enthousiasme,
waarmee zij „Grote Bek en Grote
Buik”, in het programma „Een revue
voor 2 heren” genoemd, op de plan
ken brachten.
AMSTERDAM.Alles komt terug.
Het melodrama, volksvermaak bij uit
stek in verschillende perioden van de
vorige eeuw, leeft voornamelijk voort in
de filmindustrie, maar verdween goed
deels van het toneel. Vrijwel niemand in
de gevestigde toneelwereld neemt het
genre ernstig; al minstens 80 jaar niet.
Wat zien we de laatste paar jaar? De
draak lééft en nog wel in de avont-
garde. Ga naar Mickery en zie het
Organic Theatre uit Chicago, dat frank
en vrij een splinternieuw historisch me
lodrama speelt: „Bloody Bess”. Nog even
en Mickery voert bij het tienjarig be
staan als eretitel: Koninklijke Schouw
burg.
1 -as
FRANS HEEFT VOOR HETko
mende donkere seizoen een kostelijke-
soms juichende collectie samenge
steld. Eenvoudige, goed gesneden pak
ken overwegend in wit en zwart met
nerts. Fraaie japonnen toonde hij met
bijpassende mantels en capes, waarbij
ren met deze nieuwe prestatie, die weer
een heel andere kant van zijn talent
laat zien dan „Een zekere Vincent” van
verleden jaar. Hij gaat als schrijver-ac-
teur in Nederland steeds meer een unie
ke plaats innemen. Coen Flink en hij
waren overigens zeldzaam goed op el
kaar af gestemd: men kreeg de indruk
dat het tweetal door een zeer sterke
hand was geregisseerd. Maar het pro
gramma vermeldt geen regisseur, ze
hebben het dus helemaal zelf gedaan.
HANS VAN STRATEN
Ik vind nadrukkelijk teruggrijpen op
oude tradities minder belangrijk dan
experimenten, die werkelijke vernieu
wing op het oog hebben. Maar ik kan
me voorstellen, dat het Amerikaanse
avant-garde theater, dat zo’n vijf jaar
lang met werkelijk nieuwe dingen
kwam, een beetje moe is geworden en
zich gestort heeft in het verleden. Een
niet ongebruikelijk verschijnsel-
De ETC Company uit New York liet
drie jaar geleden „Carmilla” zien, een
zangspel naar een 19e eeuwse vampier
roman. Dit jaar kon men de Fransman
Pierre Spivakoff als Sarah Bernhardt
bewonderen in zijn „Délirante Sarah”
Onze eigen toneelgroep Globe had het
genre moeten doorzetten, toen het enke
le seizoenen terug „De twee wezen” van
d’Ennery van stal haalde. Men had nu
mooi voorop gelegen.
„Bloody Bess” gaat over de dochter,
Elizabeth, van een Engels gouverneur in
het Caraïbisch gebied. Ze wordt gevan
gen door piraten. Ze ontsnapt, maar
ontdekt thuis dat haar vader intussen is
omgebracht door een vuige commodore,
die haar dwingt met hem te trouwen.
Elizabeth ontsnapt andermaal, keert te
rug naar de zeerovers en wordt Bloody
Bess, de schrik der zeeën. De commodo
re en zijn schepen zitten haar achterna.
Bess doodt tenslotte de schurk, maar
wordt gevangen genomen en gehangen-
Het stuk is als een filmscenario ge
schreven, vol kleurig aangekleed avon
tuur en spanning. Elke scène eindigt met
een sabelgevecht of een marteling. Lij
ken en bloed alom. En af en toe een
fraai geschreven regel, vol trots of ver
ontwaardiging, die door het publiek met
luide instemming wordt begroet. De fi
nale bestaat uit een grandioos zeege
vecht tussen liefst drie schepen, uitge
voerd door slechts tien spelers begeleid
met een geweld aan licht- en sterofoni-
sche geluidseffecten. Dat is nog ’ns thea
ter, mensen!
Er wordt en dat is even wennen
recht toe recht aan geacteerd, geen
spoor van komische overdrijving of
spotternij met het genre. In het eerste
deel zat ik te hopen op een dubbele
bodem en wenste dat Pierre Spivakoff
het stuk had geregisseerd, maar na de
pauze (wanneer de keurige Elizabeth
verandert in een wraakgierige Bess),
werkte de regelrechte aanpak onweer
staanbaar.
Stuart Gordon legisseerde met het ge
heel groot vakmanschap en de spelers
konden er over het algemeen wat van,
met name Cordis Fejer in de titelrol,
Carolyn Gordon als een vrouwelijke pi-
de laatstgenoemden soms aan beide
zijden te dragen waren. De ruime
ruggen in mantels en japonnen wer
den in bedwang gehouden door kruis
lings ingezette, smalle ceintuurs, die
naar voren werden geknoopt. Mooie,
soepele stoffen verwerkte Molenaar
zoals double face, dubbele crêpe,
crêpe de chine, Thai-zijde, organza en
tweeds. De modellen kregen van hem
variabele kuitlengten.
WEINIG PANTALONS WAREN er
ook in deze collectie te vinden. Mocht
ik u vorig seizoen in de Molenaar-
collectie opmerkzaam maken op de
vierkante mouwinzetten die het zo
bijzonder aardig deden, hoe uitermate
plezierig was het derhalve nu de
reprise te zien met wijde, soms in
punten uitlopende mouwen.
Voor het avondlijk gebeuren be
denkt Frans ons rijkelijk met veren
boa’s en romantische volle ruches
langs hals en mouwen. Een oosters
tintje verkregen de kimono’s van ge
borduurde organza met satijn garne
ring in fascinerende kleuren. Witte
moiré zijde omhulde de bruid, maar
ook de bruidegom. Een bruidegom
overigens, die door Bob Molenaar in
het feestpak was gestoken.
Het stuk, geschreven door Jules Croi
set, is een dolle fantasie over twee
schooljongens, die zich op een zondag
middag ontzaglijk vervelen en door nie
mand minder dan Francois Rabelais, de
zestiende-eeuwse arts en schrijver, aan
een verzetje worden geholpen. Rabelais
is aanwezig in een soort toverdoos, waar
zijn stem uitkomt.
Al schrijvende heeft Jules Croiset,
kennelijk geïnspireerd door de geest van
de auteur, de ene inval op de andere
gestapeld en al zijn lang niet alle inval
len briljant, ze geven het tweetal toch
alle kansen zich uit te leven in een
vuurwerk van malle fratsen.
Ook naar de aard lopen de verschil
lende scènes sterk uiteen. Coen Flink als
Adolf Bonaparte, bijgestaan door Jules
Croiset als ballet-dansende kok. kwam
mij wat al te gemakkelijk voor, maar
erg goed was weer het tafereel „Trouw
dan niet, trouw dan wel”, dat iets weg
had van een Russische klucht uit de
vorige eeuw.
Het duo zong trouwens ook liedjes,
een keer zelfs bespeelde Coen Flink een
klein formaat accordeon. Harry Bannink
had er de vlotte muziekjes voor geschre
ven en daarvoor werd hij even in de
schijnwerper gezet net als Theo
Koomen. die in een liedje op de hak
werd genomen, en Tjade en Jaap Bin-
nerts, die het decor van de kinderkamer
hadden ontworpen.
Na de pauze werd de voorstelling
ineens naar een heel ander niveau ge
tild. De geest van Rabelais kreeg plotse
ling veel meer vat op het tweetal in hun
zwerftocht per schip op zoek naar Uto
pia. Hoe moet je daar nu een slot bij
verzinnen? Het is ze gelukt, er kwam
een mooie verstilde apotheose en nog
eenmaal klonk de stem van Rabelais
d.w.z. die van Guus Hermus.
Jules Croiset mag men zeker felicite-
raat en Bruce Taylor als een trotse
Afrikaan. Wat het Organic Theatre (vijf
jaar oud) wil staat het beste omschreven
in het programmablad: „Het doel is te
laten zien dat theater voor iedereen is,
dat theater een geweldig plezier kan
zijn, en dat het absoluut noodzakelijk
is”.
JAC HEIJER
In Heemstede. Heemsteedse Dreef 264,
tel. 023 23 94 08/09
i
AMSTERDAM. Dat in het Shaffy
theater alles kan, is inmiddels wel be
kend, maar ook echte belevenissen heb
ben we dinsdagavond ontdekt.
Leo Cuypers is onze meestbelovende
jonge jazzpianist en wie nog nooit gezien
en gehoord heeft hoe hij met priemende
vingers, met vuisten of met armen zijn
vleugel te lijf gaat om er altijd onder
alle omstandigheden hoe dan ook uitste
kende muziek uit tevoorschijn te tove
ren, terwijl hij ondertussen een biertje
drinkt, zijn collega’s tekens geeft, en
met opgetrokken schouders en knieën
zelf zit toe te luisteren, wie dat allemaal
nog nooit heeft meegemaakt, moet nodig
zijn schade in gaan halen. Voor de
kenners is dat niet nieuw. Wel nieuw is
de wijze waarop hij deze keer zijn
jongste compositie „Belevenis van de
Heilige Stefanus” aan zijn publiek pre
senteert.
goede partner en kwam met een
uitstekende heren couture-collectie
voor het voetlicht. Zijn toekomstige
Beige double face mantel met ruime
rug en los collier van zwarte nerts
uit de couture-collectie van Frans
Molenaar.
t)
