NL
Nederlandse scholen bij veel projecten betrokken
UNESCOCENTRUM ZORCT DAT GELD GOED WORDT BESTEED
4
door Harm Van Kooy
Wijd open mond
Alles kan.
als je er
maar voor
wil werken
iit weg.
Sporten
Persoonlijkheid
■99
ZATERDAG
OKTOBER
20
1 2
1974
21
e-
w.
I
’P
ig
:i-
•1
De uit Dallas in Texas naar Almelo gekomen Lee Kitchens (44 jaar)
is de kleinste werknemer van Texas Instruments. Hij meet 1,24 meter.
Tegelijk is hij voor de Almelose vestiging waarschijnlijk een van de be
langrijkste functionarissen. Hij was het die vorig jaar voor het wereld
concern Texas Instruments de zakrekenmachine ontwierp, die nu op
grote schaal in Almelo wordt gemaakt voor de Europese markt. Lee Kit
chens is overgevlogen om een jaar lang de produktie te begeleiden, spe
ciaal voor de kwaliteitscontrole. Hij is elektronica-ingenieur van huis-uit,
werkt al 22 jaar bij het concern en zal een jaar lang „engineering mana
ger’ in de Almelose fabriek zijn, waar de bouw van nieuwe hallen voor
de produktie van zijn „pocket calculators” in hoog tempo gaande is.
4 Ma
<AAA/VVVW\AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAWV^AAAAAAAA/WVVVWVVVVViAAA'VVVV\.A/»AAAAA/VVVVV
Lee Kitchens
Soms, als hij in een stad wandelt
J
het wóórd
Moeder met zoon op school in Roggiano Gravina.
Een oude dorpsbewoner krijgt schrijf les.
Lil
SCO.
maar
En nu uw Centrum.
Ja, het geld, hoe zit het daarmee?
Het Unesco Centrum Neder
land bestaat 25 jaar. Ter gele
genheid van dit jubileum had
Dr. P. A. Schröder een gesprek
met de directeur van het Cen
trum Mr. F. H. Tunnissen.
Moet je lid zijn van de Verenigde
Naties om lid te zijn van de Unesco?
Wij beschouwen de fondsvorming
als een onderdeel van de voorlichting
of liever: als een gevolg daarvan. Ik
ben er dan ook tamelijk trots op dat
een derde daarvan van scholen komt.
De monden van wandelaars van meer
normale lengte blijven gewoonlijk hele
maal wijd open staan, vertelt hij la
chend, als hij met zijn vrouw en zijn
14-jarige (aangenomen) dochter Sandra
een aangenomen zoon Alan (18 jaar)
woont tijdelijk bij vrienden in Amerika
door Almelo wandelt, naar de markt
bijvoorbeeld. Als je dan zegt, dat hij
daarom zeker niet vaak naar de markt
gaat, is zijn laconieke antwoord: waar
om niet? Er is volgens hem geen enkele
reden om dergelijke scenes te voorko
men door thuis te blijven.
En de Unesco zelf? Waar bestaat
die van?
van het apparaat en voor de uitvoe
ring van de Unesco-programma’s.
I
3StU
1WS.
lws van
:n Uyl.
ieuws!
pen-
ht eB
oden.
;och?
vooral schieten kleine mensen geregeld
aan, bij voorbeeld om te vragen hoe oud
ze zijn. En waar ze ook komen
iedereen kijkt. Nederlanders doen dat
beslist niet meer dan bijvoorbeeld Ame
rikanen, is zijn ervaring. Dwergen zijn
tenslotte zeldzaam, ze moeten de aan
dacht wel trekken. Lee Kitchens is. er
aan gewend, hij wordt er niet anders
van.
Moet het Centrum daar zelf óók
van bestaan?
Inderdaad is dat het geval. Alle
landen die bij de Unesco zijn aange
sloten dat zijn er op het ogenblik
131 hebben een Nationale Unesco
Commissie die hun land vertegen
woordigt, maar op 14 oktober 1949
dus nu 25 jaar geleden, hebben twee
enthousiaste idealistische studenten in
Amsterdam een Unesco Centrum op
gericht. En daar ben ik sinds 1955
directeur van.
Nee, zeker niet. Twee duidelijke
voorbeelden: Zwitserland is als enige
Westeuropese staat géén lid van de
Verenigde Naties, maar wel van Une-
Ömgekeerd is Zuid-Afrika wel
lid van de Verenigde Naties,
niet van Unesco.
En wat is het verschil tussen die
twee, dus tussen de Commissie en het
Centrum?
en hij kent heel wat steden ter wereld
moet Lee Kitchens wel eens opbellen
Nergens ter wereld trof hij tot dusver
een telefooncel waarin hij zonder hulp
van buitenstaanders ’n gesprék kon voe
ren hij kan nooit bij de gleuf waai
het muntstuk in moet. Maar, zegt hij, ei
is altijd wel iemand in de buurt die je
helpt. En waarom zou ik verbergen,
vraagt hij zich af, dat ik klein ben? Er
zijn lilliputters die dat doen, met allerlei
kunstmiddelen, maar hier is volgens hem
geen enkele reden voor. Ik heb net
zoveel recht om van het leven te genie
ten als ieder ander. En als ik het niet
doe, redeneert hij, dan is dat mijn fout
en niet de fout van een ander. Een
echtpaar, dat een kind krijgt waarvan
de ledematen niet voldoende willen
groeien, moet zich er nooit voor scha
men, zet hij uiteen, zich nooit schuldig
voelen. Het is gewoon iets dat gebeurt.
Er kunnen 85 verschillende medische
oorzaken voor zijn. Kunnen de ouders
het accepteren, dan kan het kind het
ook.
En dan niet naar een speciale school,
adviseert hij, want de samenleving
wordt ook niet aangepast aan de kleine
mens. Natuurlijk gaat niet alles van een
leien dakje. Daarom was hij er in 1957
H
Die hebben ons dus eerst inlichtingen
gevraagd. Ze krijgen dan een over
vloed van materiaal zodat ze zich in
de problemen kunnen verdiepen.
Daardoor groeit het gevoel dat ze ook
zelf een stukje verantwoordelijkheid
dragen. Dan organiseren ze acties,
fancy-fairs, collectes en zo meer. Zo
komt er geld binnen voor een be
paald project en het Centrum zorgt
dat het te bestemder plaatse komt.
En dat het goed wordt besteed. Het
aardige is dat dikwijls een correspon
dentie ontstaat tussen de school hier
die het geld bijeen gebracht heeft en
de school die het heeft ontvangen.
Soms is de taal een onoverkomelijk
bezwaar, maar meestal brengt hei
Engels uitkomst. Op het ogenblik
hebben wij contact met zo’n 2500
scholen in ons land, niet permanent
natuurlijk maar incidenteel.
Lee Kitchens heeft het gevoel dat hij
veel van de Nederlanders kan leren. In
het jaar dat hij in Nederland zal blijven,
op het adres Schubertstraat 22 in Alme
lo, wil hij iedereen helpen die met
dwerggroei geen raad weet. Hij voelt het
als een plicht omdat zovelen hem gehol
pen hebben. En de veronderstelling, dat
de meesten die als dwerg geboren wor
den, in een circus belanden, is volgens
hem grote onzin. Nog geen percent van
de kleine mensen wordt circusartiest,
weet hij; Het is ook helemaal niet nodig.
De lidstaten betalen de centrale
kosten. De U.S.A, draagt bijna 30 pet.
bij, Rusland meer dan 13 pet. en
Nederland iets meer dan één procent.
Dat is dus voor de instandhouding
- ",'4
Ijii
mensen toch voorlichting te geven.
Dan is er de afdeling van de weten
schappen. Men doet onderzoekingen
in woestijnen en oceanen, onderzoe
kingen die op den duur nut moeten
afwerpen voor de mens. De Unesco
verleent steun aan objecten als de
restauratie van de Borobudur, het
redden van de Nubische tempels en
van de kunstschatten in Venetië en
Florence die door het water bedreigd
worden. En dat zijn nog maar een
paar voorbeelden uit vele. Maar het
is ook zo wel duidelijk dat voor dat
alles geweldig veel geld nodig is.
Vieren is niet het juiste woord.
Feestvieren ligt niet zo in de aard
van ons werk. Maar omdat de Vere
nigde Naties dit jaar het probleem
van de wereldbevolking centraal stel
len, hebben wij een prijsvraag uitge
schreven onder de studenten van de
academies voor beeldend kunstonder
wijs. De opgave is: een affiche te
ontwerpen dat dat vraagstuk in beeld
brengt. Op 25 november worden de
inzendingen tentoongesteld in het In
stituut voor de Tropen. Er zijn na
tuurlijk prijzen en we hopen op een
aantal mooie inzendingen, waarmee
we kunnen werken.
al snel bij, toen een Amerikansse enter
tainer de organisatie voor kleine mensen
oprichtte. Die helpen elkaar nu waar dat
mogelijk is, geven elkaar adressen door
van goedkope kleermakers, bemiddelen
bij personeelsproblemen, houden con
tactdagen waar huwelijken uit voort
spruiten, bespreken eikaars moeilijkhe
den. Lee Kitchens was geruime tijd
president van de Little People of Ameri
ca. Propagandafolders heeft hij in over
vloed bij zich. Er blijkt onder meer uit
dat bij de 3000 leden van deze vereni
ging accountants, artiesten, leraren, ban
kiers en ingenieurs voorkomen. De hui
dige president is hoogleraar.
Kleine mensen kunnen evenveel als
grote mensen, stelt hij met grote na
druk, als ze er maar voor willen wer
ken. Hij is ook onderaan begonnen. Op
de ranch van zijn vader was geen plaats
voor hem en bovendien wilde hij elek
tronica studeren. Hij werkste er keihard
voor en haalde ondertussen ook nog
even zijn vliegbrevet, evenals zijn
vrouw. Hij vloog over heel Noord-Ame-
rika, in zijn eigen kist. En bij Texas
Instruments beleefde hij een glanzende
carrière. Dat heeft niets te maken met
lichaamslengste, zegt hij nóg maar eens.
Als je maar bereid bent iets van ande
ren te leren.
U zegt: u zorgt ervoor dat het geld
goed wordt besteed. Is men niet bang
voor de beruchte strijkstok?
Neen. Wij hebben een waterdicht
systeem, het geschenkbonnen-sys-
teem. Stel, een school brengt f 1000,-
bijeen voor schoolboeken en schrijf
behoeften voor een school in India
Daarvoor worden dan geschenkbon-
nen-cheques naar die school gezon
den, waarmee de leverancier wordt
betaald. En die kan weer bij de
Unesco die cheques inwisselen tegen
baar geld. Het systeem lijkt een beet
je ingewikkeld, maar de zekerheid
dat het geld besteed wordt voor het
doel waarvoor het is gegeven, weegt
daar ruimschoots tegen op.
kantoortjes van het bedrijf zetten we
het gesprek voort. Lee Kitchens blijkt
een persoonlijkheid, een man van gezag
in het concern, een man van gewicht als
je hem hoort telefoneren. Hij heeft al
leen zijn lengte niet mee.
Er zijn zoveel mensen met afwijkin
gen en handicaps, zegt hij. Kale mensen,
linkshandigen, roodharigen. Sommigen
maken het zichzelf moeilijk, maar nodig
is het niet. Het is eenvoudig een kwestie
van je hersens gebruiken, ervan profite
ren zonodig. En als je ouders je dat nu
maar geleerd hebben, als zijzelf geaccep
teerd hebben dat je nu eenmaal kleiner
bent en blijft dan de meeste anderen in
de wereld, dan hoeft er niets te ontbre
ken aan je levensgeluk. Zo ongeveer is
zijn filosofie. Hij wijst op zijn oren.
„Het gaat om hetgeen daartussen zit”,
zegt hij. „En als de mensen naar je wil
len kijken, laat ze kijken. Een halve
meter lichaamslengte, dat is het enige
verschil”.
Lee Kitchens vertelt openhartig, dat
hem honderden keren dezelfde vragen
worden gesteld, die hij honderden keren
op dezelfde manier beantwoordt: rustig,
zelfverzekerd, met begrip voor de vra
gensteller. Hij heeft het er niet moeilijk
mee, anderen kennelijk wel. Kinderen
Voor voetbal hebben deze kleine men
sen gewoonlijk te korte beentjes, maar
er blijven nog tal van sporten over,
zwemmen, fietsen en golf bijvoorbeeld.
Zeilen en schaatsen zijn populair in
Nederland Lee Kitchens hoopt ze snel
onder de knie te krijgen, evenals de
Nederlandse taal. Hij is een doorzetter,
een man die zjjn lichaamsgebrek op
fenomenale wijze weet te compenseren.
Geen moment sta je erbij stil dat je tegenover een dwerg zit, als
je met Lee Kitchens zit te praten. Een normale volwassen man lijkt
het; scherpzinnige ogen achter een montuurloze bril, wilskrachtige
kin, vriendelijk gezicht. Maar zijn voeten raken de grond op geen
stukken na. Lee Kitchens meet slechts 1.24 meter. Als je met hem
praat, is er niets ongewoons. Het wordt pas moeilijk bij het afscheid
nemen, als hij tegenover je staat, het hoofd in de nek. Je voelt je dan
wat ongemakkelijk, ongewild uit de hoogte doend naar die kleine
verschijning ter hoogte van je heupen. Een krachtige handdruk, dat
wel, een joviale zwaai met de arm ook, maar je ontkomt toch niet aan
gevoelens van verwarring en verwondering.
Neen, neen, helemaal niet. Het
Centrum krijgt subsidie van de Over
heid en van Unesco Parijs. Nee, wat
hier wordt bijeengebracht wordt tot
de laatste cent besteed voor het doel
waarvoor het gegeven is.
Zelfverzekerd en met vaste tred gaat
Lee Kitchens intussen voor naar het
parkeerterrein achter de fabriek, waar
de wagen staat die hem door het bedrijf
ter beschikking is gesteld. Hij doet wat
de fotograaf hem vraagt en Iaat intussen
de voorzieningen zien, die aan de zitting
en de pedalen zijn getroffen om de
wagen tijdelijk geschikt te maken voor
zijn postuur. Thuis heeft hij een veel
grotere wagen, laat hij weten, helemaal
aangepast aan zijn lichaamslengte. De
auto gaat weer op slot en in een van de
Nederland slaat in dat opzicht een
goed figuur. Jaarlijks komt er toch
zeker drie ton binnen, soms zelfs
meer.
making en de fondsvorming. Het Cen
trum heeft contact met het Hoofdse
cretariaat van de Unesco dat zetelt in
Parijs; het poogt door middel van
voorlichting film, radio, televisie,
lezingen bekendheid te geven aan
het werk dat de Unesco in allerlei
delen van de wereld doet; het wekt
op scholen belangstelling voor dat
werk, het staat de plaatselijke Une-
sco-Comité’s bij als ze hulp of raad
nodig hebben, bijvoorbeeld bij de or
ganisatie van een tentoonstelling
denkt u maar aan de manifestatie in
de Haarlemse Vleeshal in het begin
van dit jaar en tenslotte: het Cen
trum zamelt geld in voor allerlei
Unesco-projecten. Heel belangrijk is
daarbij het onderwijs: meer dan de
helft van de wereldbevolking kan
niet lezen en schrijven: zeventig pro
cent heeft geen kranten, radio of
televisie. De Unesco probeert die
De Nationale Unesco Commissie
telt zo’n zestig leden die door de
Kroon benoemd worden en die samen
een weerspiegeling vormen van de
belangrijke stromingen in -ons land.
Er zitten dus wetenschapsmensen in
en cultuurdragers, onderwijsdeskun
digen en een groep die de massa
communicatie vertegenwoordigt. Je
zou kunnen zeggen: het zijn de verte
genwoordigers van het wóórd Unesco.
Het Centrum daarentegen is meei
een uitvoerende instantie.
doende soepelheid springt Lee Kitchens
weer van de bureaustoel, waar hij zich
net met een sprongetje op gehesen heeft.
Een foto bij zijn auto om duidelijk te
laten zin, hoe klein hij is? Allright, hij
vindt het uitstekend. De kleine man gaat
ons voor door de fabriekshallen. De ene
produktieafdeling na de andere. Overal
zijn nijvere lieden met montagewerk
bezig .Een enkeling kijkt wat tersluiks,
wat schuw naar de voorbijgangers, van
wie de kleinste nu eenmaal door zijn
•verschijning een in het oog lopende
figuur is.
United Nations Educational
Scientific, Cultural Organisation, dus:
de Organisatie van de Verenigde Na
ties voor Onderwijs en Opvoeding,
Wetenschap en Cultuur. De Unesco is
kort na de oorlog, jn 1946 in het
leven geroepen met als hoofddoel: de
vrede te bestendigen door het contact
tussen de volkeren op die gebieden te
versterken.
U zegt: het wóórd Unesco. Wat
betekent dat woord dan eigenlijk?
„Mijn” Centrum als u ’t zo noemen
wilt, is een stichting waaraan de
Nationale Unesco Commissie bepaalde
taken heeft gedelegeerd.' Dat zijn in
hoofdzaak: de voorlichting, de bewust-
Om welke bedragen gaat het zo
ongeveer?
Heb ik het juist dat Nederland
door het bezit van een Unesco Cen
trum een uitzonderingspositie in
neemt?
Diezelfde ir. Kitchens is ook nog top
man bij de organisatie van Amerikanen
die net als hij, door wat voor medische
oorzaak dan ook, klein zijn gebeleven,
dwergen zo men wil. Tot voor kort was
hij president van de „„Little People of
America Inc.”, waarbij 3000 mannen en
vrouwen van allerlei slag zijn aangeslo
ten. Nederland kent sinds enige tijd een
overeenkomstige vereniging, die evenals
de Amerikaanse LPA opkomt voor de
belangen van de kleine mens. Mensen,
die het zo op het eerste oog niet makke
lijk lijken te hebben, maar Lee Kitchens
laat nauwelijks iets heel van die veron
derstelling. ,„Het enige verschi tussen u
en mij”, zegt hij bij herhaling, „is een
halve meter”. En speciale problemen
bestaan niet voor hem, zet hij uiteen.
Hooguit wat onaangenaamheden: „Nui
sances, no problems". Alleen al om an
dere kleinen mensen te helpen, wil hij er
graag over paten.
Met een bewonderenswaardige, maar
onwillekeurig toch wat komisch aan-
En hoe gaat u nu uw jubileum
vieren?
Ss* WWW
e
