Ook NCRV-gids
Fraaie kamermuziek
wordt kleiner
op Beeckesteijn
loeren met NS
Toneeltoestand
Cor Olthuis
in Amsterdam
verlaat Ned.
Frustraties brengen milieu
keling tot
en en
Olthuis verlaat
Operakoor
3 dagen
Ardennen v.a. f 159,'
3 dagen
Eifel en Moezel v.a. f 159;
4 dagen
Nederland v.a. f249,'
6dagen
York v.a. f399,'
Operakoor
i
wanhoop
Wf
KvanVEELEN
uniscó???
rri
_wii heten
u-n-i-sk-a/parket.
lèrugnaar
de natuur.
Weg uit
de consumptie
maatschappij!
•BfiiÖÏK
IKiMKlf
DECROOS EN DECHENNE
Doorslaand succes van
Wegens pensionering
BOEKENSTROOM OVER GENEZING VAN DE PSYCHE
H
Wl J ONTVINGER
PST5
„Tofuba in Scherzogrofi”
I
9
ZATERDAG
1 2
OKTOBER
1974
KUNST
i
MM
Speciale NS herfstarrangementen.
Brochure en boekingen op de stations.
DEN HAAG Vrijdagavond gaf
het Nederlands Danstheater de
eerste van drie week-end voorstel
lingen in het HOT. Een absoluut
doorslaand succes hierbij was het
ballet Tofuba in Scherzogrofi van
Nils Christe. Het publiek ontving
het met luid geklap en langdurig
voetgetrappel en dansers en toe
schouwers zaten er gelukkig bij te
lachen.
MlMM
AFWIJKINGEN, maar ook
echte ziekten van de geest kun
nen zowel de mens persoonlijk
treffen als gehele groepen of vol
ken. De oorzaken van mentale
conflicten, neurosen en psycho
sen kunnen ook dezelfde zijn bij
mens of groep. Vaak is het zelfs
zo, dat conflicten binnen de groep
die van de enkeling in het leven
roepen. Tal van psychologen en
psychiaters houden zich de laat
ste jaren bezig met het zoeken
naar wegen om mensen in de
samenleving te leren met elkaar
te leven. Ze prediken in tal van
boeken manieren tot bewustwor
ding, zelfhandhaving, onderlinge
contactverbetering. Onder die
vele boeken met „wegen ter ge
zondmaking” zijn goede en min
der goede. Een paar zal ik hier
in het kort noemen, zonder er te
diep op in te gaan, want zaken
als psycho-analyse of andere
methodieken zijn niet binnen een
krantekolom af te doen.
EERSTE IJMUIDE
MARKIEZENFABRiÉK
i
-
Nederlands Danstheater
(Van onze correspondent)
met ontspannen gein
CONRAD v. d. WEETERING
(ADVERTENTIE)
P. ZWAANSWIJK
I
1
UNIEK
MEESLEPEND
„Doodlopend
s
Middenhavenstraat 27
IJmuiden - Telefoon 02550 - 1 41 98
Na 18.00 uur telefoon 02550 - l 12 02
Twee herdrukken in de Meulenhoff-
reeks: Louis Couperus: „Van Vage
bonden en Schelmen” en andere ver
halen Mary Mc.Carthy: „De Oase”,
haar eerste in 1949 verschenen roman
in vertaling van Dolf Koning. Een
paar herdrukken in een nieuwe uit
gave van deze uitgever, uitgevoerd in
klein formaat met linnenband. O.a.
Günter Grass: „Kat en Muis”, ver
taald door Hermien Manger. Arthur
van Schendel: „Een zwerver verliefd”
en Matteo Bandello: „Joyeuze Novel
len,” H. van Dam zorgde voor de
keuze, vertaling en het nawoord van
deze bundel.
W. A. Paap: „Vincent Haman”, da
teert al van 1898; in 1936 verscheen
de derde druk, voorzien van een in
leiding van Menno ter Braak. Het
boekje is een satire op het „letter
kundig bedrijf” van de beweging van
’80.
AMSTERDAM. De dirigent Cor Al
thuis, sinds de oprichting in 1965 leider
van het Nederlands Operakoor, legt deze
functie neer in verband met het berei
ken van de pensioengerechtigde leeftijd.
Tot zijn opvolger is benoemd de organist
en koordirigent Thijs Kramer.
AMSTERDAM (ANP). Door het voor
tijdig uitvallen van de toneelgroepen
Podium en The Family is er in de Am
sterdamse toneelvoorziening een lacune
gekomen, die niet eerder dan in het sei
zoen 1975-1976 kan worden opgevuld. De
Amsterdamse Kunstraad verzoekt nu in
een oproep „iedere toneelmaker en/of
groep, die ideeën heeft voor een inciden
teel of langer lopend project op het ge
bied van de theaterkunst in Amsterdam
voor het seizoen ’75-’76 zijn plannen voor
15 november aanstaande schrifteljjk ken
baar te maken aan het secretariaat: Spin
huissteeg 3, Amsterdam”. De Kunstraad
wil hiermee een inzicht krygen in het
mogeljjk aanbod. Er kan echter geen ga
rantie worden gegeven voor verwezen
lijking van de ingediende plannen.
AMSTERDAM' Dirigent Cor Olthuis
heeft wegens het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd zjjn functie van
leider van het Nederlands Operakoor per
1 oktober neergelegd. Tot zijn opvolger is
benoemd de organist en koordirigent Thijs
Kramer.
Sinds de oprichting in 1965 was de heer
Olthuis' dirigent van het koor. Van 1946
af was hij vast verbonden aan de Neder
landse Opera als solo-repetitor en later
als koor- en orkestdirigent.
Maandagmiddag 21 oktober cm 15.00
uur is er in de grote .over van de Am
sterdamse stadsschouwburg gelegenheid
afscheid te nemen van c.e heer Olthuis.
Voor wie zich wil verdiepen in
hetgeen sf precies inhoudt, is Lund-
wall’s boek, vertaald en bewerkt door
Warner Flamen, een uitstekende gids.
Lundwall behandelt geschiedenis en
toekomst van sf, genres en beoefe
naars e.. in het laatste hoofdstuk
analyseert Warner Flamen de situatie
in ons land, waar de belangstelling
voor sf dan mag zijn achtergebleven
met die in andere landen; de interes
se voor sf is duidelijk groeiende,
concludeert Flamen terecht.
ieder wel een kamertje zullen suggereren.
In het eerste kamertje woont Mea Ve-
nema, in het tweede kamertje Gérard
Lemaitre en in het derde samen Jeanne
Solan en Michel Rahn. De twee eersten
zoeken elkaar op en scheiden weer van
elkaar, de twee laatsten zitten daar soms
tussenin. De dansers en musici deden uit
stekend wat er van hen verlangd werd,
maar de zin ervan werd me niet erg
duidelijk.
Op advies van de Amsterdamse Kunst
raad was er voor de toneelvoorziening in
het seizoen ’73-’74 een open inschrijving,
die leidde tot de bespeling van de stads
schouwburg door het Publiekstheater, het
Shaffy theater door de groep Baal, het
Nieuwe de la Mar door toneelgroep Po
dium en theater de Brakke Grond door
The Family. Later werd deze „eenjaars-
regeling” omgezet in een zogenaamde
„termijnbespeling”, waardoor de genoem
de groepen in de gelegenheid werden ge
steld drie achtereenvolgende seizoenen te
spelen.
Verwacht wordt dat het Publieksthea
ter en toneelgroep Baal in het seizoen
’75-’76 de bespeling van resp. de stads
schouwburg en het Shaffy theater zullen
voortzetten. Intussen zal Centrum in dal
seizoen theater Bellevue gaan bespelen,
waarmee het aantal theaters in Amster
dam weer uitgebreid is.
boekenboekenboelcenbo«k«a|
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boeken boekenboekenboekenl
boekenboeken
boekenboeken
boeken boekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
hoofdstuk bundels de vermelding van
nog vier verhalenbundels uit de Meu-
lenhoff-reeks: „Welkom op aarde”
van Eric Frank Russell (Msf 72)
„Dinochroom” van Keith Laumer
(Msf 63); „Xanadu” van Theodore
Sturgeon (Msf 65) en Msf 74, waarin
twee verhalen van Jack Vance: zijn
eerste boek „De stervende Aarde” en
„Het laatste kasteel”, dat in 1966
werd onderscheiden met de Nebula
Award.
Marnix Gijsen: „De Kat in de
boom”, een van zijn bekende romans
uit 1953, die zijn twaalfde druk heeft
beleefd. En tot slot: „Yvette” van
Guy de Maupassant, het Parijse ver
haal uit het einde van de vorige
eeuw, waaraan we niets hoeven toe
te voegen.
Louis Couperus: „De Zwaluwen
neergestreken”, een bundeltje korte
verhalen.
Cor Olthuis is ruim 37 jaar betrokken
geweest bij het operaleven in Nederland;
sinds 1946 was hij vast verbonden aan
De Nederlandse Opera als solo-repetitor
en later als koor- en orkestdirigent. Cor
Olthuis leidde in de periode tot 1965
ruim 200 voorstellingen van een negen
tal verschillende opera’s.
In de afgelopen jaren had hij een
belangrijk aandeel in de voorbereiding
van meer dan 10 produkties van De
Nederlandse Operastichting, waaraan het
Nederlands Operakoor heeft medege
werkt. Na zijn pensionering blijft Cor
Olthuis actief werkzaam in het Neder
landse muziekleven als pedagoog en di
rigent van koorverenigingen. Met het
Nederlands Operakoor bereidt Cor Ol
thuis bovendien concertuitvoeringen
voor van de opera „Goyescas” van Gra
nados met het Concertgebouworkest
o.l.v. Bernard Haitink in december. Hij
is aangezocht een koorensemble voor te
bereiden op de voorstellingen van de
opera „Svejk”, een gezamenlijk produc
tie van De Nederlandse Operastichting
en het operagezelschap Forum.
Thijs Kramer werd in 1938 in Amster
dam geboren. Hij studeerde orgel bij dr.
Anthon van der Horst en Piet Kee,
directie bij dr. Anthon van der Horst,
Peter Eros en Frans Moonen. In 1961
behaalde Thijs Kramer een eerste prijs
op het concours van de Zomer-academie
in Haarlem. Als organist was hij ver
bonden o.a. aan de St. Willibrorduskerk
in Amsterdam en in die functie nauw
betrokken bij het behoud van het orgel
van die kerk dat nu een plaats heeft
gevonden in de St. Bavobasiliek in
Haarlem.
Een vierde bundel poëtische verha
len over de wijze rechter Ooka van
Bertus Aafjes: „De vertrapte pioen
roos”. Een spannende bundel ont-
spannings „literatuur”, want deze
boeken van Aafjes hebben toch altijd
een zeker niveau.
Het boek van Jacques
Massacrier die zijn goed
betaalde baan er aan gaf,
met zijn gezin de
consumptie-maatschappij
verliet en een nieuw leven
begon op het land.
In 192 bladzijden op royaal
formaat, met 350 teke
ningen van hemzelf, vertelt
hij hoe te leven bij een
terugkeer naar de natuur.
is een^f^h eerlijk boek
dat laat zien hoe ’t óók zou
■tfven kunnen!
IA* bij elke boekhandel
Na 1 januari 1975- f 24,50
(voor zover nog verkrijg
baar)
In de Meulenhoff-editie schrijft
Manuel Puig een roman: „Het ver
raad van Rita Hayworth”. Alexander
Koppenol vertaalde de roman:
„Nachtwake” van Stephen Koch. Een
psychologische studie over een inces
tueuze verhouding van de hoofdper
soon met zijn zusje.
VELSEN. De kamermuziek-serie
van de Velser Kunstkring „Voor Allen”,
die voor het nieuwe muziek-seizoen is
vastgesteld, heeft een prachtige inzet ge
kregen met het concert, dat de pianiste
Danièle Dechenne en haar echtgenoot,
de violoncellist Jean Decroos vrijdag
avond in het Noordelijk Koetshuis van
huize „Beeckestijn” hebben gegeven.
Voor dit concert was een programma
samengesteld met werken, die voortref
felijk waren afgestemd zowel op het
klank-medium, dat de vleugel kan bie
den als op de karakteristieke tohen-rijk-
dom, welke de violoncel kan schenken.
van Robert Schumann en van Johannes
Brahms.
Van Schumann kozen zij het melodi
euze, gevoelige Adagio, dat met een be
wegelijk Allegro opus 70 vormt. Het
Adagio werd uitgevoerd met een grote
rijkdom van verinnigde klank, het. Al
legro met vaart en meeslepende stuwing.
Van Johannes Brahms was het de Sonate
in e kleine terts, waarmede opnieuw een
indrukwekkend hoogtepunt van dit uit
nemende concert bereikt werd dank zij
uitzonderlijk goed samenspel, buitenge
wone technische beheersing en vooral ook
door een grote betrokkenheid van beide
solisten tot deze openhartige muziek van
een sensitieve componist.
De vrij talrijke toehoorders hebben Da
nièle Dechenne en Jean Decroos met
langdurige bijval hun dankbaarheid be
tuigd. Er volgde nog een toegift: Pièce en
forme de Habanera van Maurice Ravel.
Op dit concert werden deze klankver-
wachtingen van de instrumenten tot een
verheugende realiteit. Danièle Dechenne
kent het geheim van de vleugelklank,
niet slechts in zijn objectieve glans van
schoonheids-fenomeen, maar ook in zijn
bezieling als expressie van innerlijke be
wogenheid.
Jean Decroos heeft in zijn violoncel, ge
bouwd door Joseph Guarneri in 1709, een
zeldzaam fraai instrument gevonden,
waaraan hij muzikale gedachten toever
trouwen kan en dat aan zijn intenties
door een wederzijds vertrouwen gewillig
beantwoorden wil, want het wordt be
speeld door een meester-violoncellist.
Op dit concert klonk Guarneri’s mees
terstuk met prachtige, uitdrukkingsrijke
toon bij Decroos’ vertolking van het me
lodieuze Adagio en virtuoze Allegro in A
van Luigi Boccherini, waarbij Danièle
Dechenne in uitnemende eenheid met het
violoncello-spel begeleidde.
Bij de uitvoering van de Twaalf varia
ties over een zeer bekend thema uit Han
dels oratorium „Judas Maccabaus” van
Ludwig van Beethoven werden haar voor
het spelen van de piano-partij weer
zwaardere eisen gesteld, waaraan zij uit
nemend heeft voldaan. Ook Jean Decroos
beweest met dit werk hoe groot zijn tech
nische beheersing is en zijn muzikaliteit
door aan deze in wezen niet zo diep
gaande variaties toch inhoud te geven.
Als derde werk had het duo de Sonate
gekozen, die Debussy in 1915, drie jaar
voor zijn dood, componeerde, een prach
tig werk, vol stemmings-wisselingen van
„fantasque et léger” tot „con morbidezza”
toe. Eigenlijk een romantisch werk, wan
neer men al die menselijke emotionali-
teits-accenten laat gelden, zoals Jean
Decroos en Danièle Dechenne dit deden
in een waarlijk grootse vertolking.
Na de pauze vroegen beide kunstenaars
aandacht voor de muzikale romantiek
Meulenhoff is bijzonder actief op
het terrein van sf. De sf-reeks werd
niet alleen met verhalenbundels uit
gebreid, maar ook met uitgaven van
enkele verhalen. We noemen:
„Zwerftocht tussen de sterren” van
Heinlein (Msf 59); „De Wachtvelden”
van Ballard (Msf 61); „Emphyrio” vn
Jack Vance (Msf 64); „De spelers van
Titan” van Philip Dick (Msf 71) en
„Duin een lijvig boekwerk van 566
pagina’s, dat de auteur de beide sf-
prijzen opleverde: de Hugo Award en
de Nebula Award. Kenners bij uit
stek gaven als mening: „Duin lijkt
mij uniek onder de modern sf-ro-
mans wat de diepte betreft van de
karaktertekening en de buitengewone
details van de wereld, die erin ge
schapen wordt”, aldus Arthur Clarke
en „Duin is een krachtig boek, over
tuigend en uiterst vernuftig in elkaar
gezet”, volgens Robert Heinlein.
In een ander kwalitatief hoogstaan
de sf-reeks, die van Prisma, valt ten
slotte de uitgave van de volgende vijf
sf-boeken te melden: „Bestemming
Nirwana” van Clifford Simak (1571),
van wie eerder uitstekende prima’s
zijn verschenen; „Ballingsplaneet”
van Ursula LeGuin (1590); De
G.O.D. computer van David Gerrold”
(1596) en van Roger Zelazny volgden
„Hellevaart” (1616) en „Prinsen van
Amber” (1626). Van John Wyndham
is door Prisma enige tijd geleden de
tweede herdruk van een verhaal uit
gegeven. Na het indrukwekkende „De
Getekenden” (18484 was 485), is nu
een herdruk gekomen van het bizarre
„Operatie Koekoek” (1593 was 837).
Sf van grote klasse.
WIM VAN LUYKEN.
-L»
1 INI
HILVERSUM. Per 1 maart 1975 zal
ook de NCRV-gids overgaan op een klei
ner formaat, De VARA-gids verkleinde
zich op 5 oktober, de KRO heeft nu een
grote en een kleine gids, maar de NCRV
gaat, net als de VARA. TROS en de
VPRO, alleen met een mini-gids op de
markt komen.
den met de Hugo Award, lijkt op het
eerste gezicht meer aspiranties te
koesteren en dat nu valt juist bij het
lezentegen. Een weinig toegankelijk
verhaal, stukken minder meeslepend
geschreven als Colin Kapp’s avon
tuur, al belooft de uitgever op het
omslag „een enerverende thriller
Wat overblijft is een opvallend thema
twee legers bestrijden elkaar in
het verleden, heden en toekomst
dat echter meer mogelijkheden biedt,
dan de auteur heeft verwezenlijkt.
Veel boeiender is „Midzomereeuw”
van James Blish (Born sf 53), dat als
ondertitel meekreeg „In gevecht met
de vogels”. Het thema, een mens uit
deze eeuw komt na een ongeval,
waardoor hij bewusteloos raakt, ont-
lichaamd in een tijdperk terecht,
waarin de vogels de leidende rol van
een tot een primitief stadium terug
gekeerde buitenzintuigelijke waarne
ming en mystieke ervaringen.
In de Meulenhoff sf-reeks zij.n de
laatste tijd verhalenbundels troef. In
een uitzonderlijke dikke pockpt, geti
teld „Tschai, de waanzinnige planeet”
(sf 67) bundelt de uitgever de Tsjai-
cyclus van de in Nederland populaire
Jack Vance. De vier verhalen, waar
uit deze cyclus bestaat, zijn reeds
eerder afzonderlijk bij Meulenhoff
verschenen: „Een stad vol Chasch”
(Msf 16); „Onder de Wankh” (Msf 25),
„De Dirdir” (Msf 41) en „De Pnume”
(Msf 48). Het is jammer dat de uitge
ver niet direct deze cyclus in één
uitgave heeft gebundeld. De verhalen
vormen voor de lezer in deze nieuwe
uitgave een veel logischer geheel. De
afzonderlijke boeken werden reeds
eerder besproken. Een bundel, die
nauwelijks aanbeveling behoeft is
„Super Nova”, Meulenhoff Msf 68. De
namen van Heinlein, Asimov en Bal
lard staan borg voor uitstekende sf.
De drie verhalen van deze auteurs
zijn eveneens eerder afzonderlijk bij
Meulenhoff verschenen. Van het
drietal is Ballard de onbekendste,
maar met sf-juweeltjes als „De ver
dronken aarde” en
strand”, eveneens uit de sf-reeks van
Meulenhoff, heeft deze auteur een
uitstekende reputatie gevestigd. Super
Nova bundelt „Verdwaald tussen
sterren” van Heinlein, Assimov’s „De
Stalen Holen” en „De brandende aar
de” van Ballard.
Vertaald en samengesteld door de
eerder genoemde Warner Flamen is
de bundel „Alfa één” (Msf 66), dat 16
verhalen biedt van de hand van be
kende en onbekende sf-meesters.
Door de uiteenlopende tijdstippen van
verschijning van deze veerbalen
tussen 1948 en 1970 is de bundel
als het ware een brok geschiedschrij
ving van sf. Ter afsluiting van het
J. Bernlef: „Stukjes en beetjes”.
Het verhaal van een twaalfjarige
jongen, die het laatste oorlogsjaar
doorbrengt op het platteland, waar
hij zichzelf terugtrekt in zijn eigen
droom- en fantasieleventje, maar
langzamerhand ontwaakt hij door al
lerlei invloeden van buiten af.
Nils Christe is al vanaf 1966 als danser
aan het Danstheater verbonden en dat is
dan ook duidelijk in dit eerste ballet
van hem te zien. Het stuk zit vol dans-
geintjes, die uitsluitend bij iemand kun
nen opkomen die alle toneelsituaties uit
eigen ervaring kent. Het soort citaten dat
hij toepast komt ook helemaal voort uit
het typische Danstheater-repertoire (met
uitzondering van een „stervende-zwaan-
standje” aan het slot).
Een andere bijzondere factor is de mu
zikaliteit waarmee alle bewegingen aan
sluiten bij de compositie van Karl Her
mann Pillney, die zijn Divertimento voor
piano en orkest in 1924 schreef als een
virtuoos geschreven persiflage van de
klassieke muziek uit zijn tijd.
De dansers zitten tussen het publiek en
wel met één, twee of zes man op een
stoel, dansen tango, trekken grimassen,
lopen over elkaar heen, proberen eikaars
aandacht te trekken (of dit juist te voor
komen) en alfe het nodig is om zich hier
voor staande van een stoel te laten val
len, dan wordt er niet geschroomd dit te
doen. Dankzij deze laatste vondst mogen
Karen Tims en Harmen Tromp trouwens
mijn erepalm mee naar huis nemen, hoe
wel het hele stel (Eve Walstrum, Chris
topher Frey, Sheri Gaia en Johan Meyer)
geweldig op dreef was.
Met schitterende kostuums van Mario
Mocenni (witte rokken en broeken en
lijfjes zonder rug in pasteltinten, stijl
1920, voor de dames en bloezen in dezelf
de tinten voor de heren) kwam dit stuk
te voorschijn als een bijzonder ontspan
nen en ontspannend ballet, dat barst van
de humor. Voor de uitstekende uitvoering
van de muziek verdient het Nederlands
Ballet Orkest o.l.v. Jan Stulen tenslotte
ook nog een pluim.
Heel wat minder enthousiast was ik
over de tweede première van de avond
Moods (stemmingen) van Don Asker op
een kwartet van Peter Sculthorpe.
Er waren inderdaad verschillende stem
mingen, die over het algemeen op mij
óverkwamen als zeer huiselijk, variërend
van kruiperig, kriebelig, strelend (twee
gelieven), zich uitrekkend en vrolijk wor
dend, in variaties tussen Arabische buik
dans of via sprong-bewegingen.
Het decor van Walter Nobbe bestaat
uit drie beige matten met Jugendstil-
motieven in lichtgroen en oranje, die
MARJOGZEN/ZON NESCHERMEM.
wuuikghAüxahxx aalouzieen
In aansluiting op de Meulenhoff
pocket nsf 69 „Wat is science fiction”
- een bloemlezing van onlangs ver
schenen sf-boeken, waaruit tot uit
drukking zal komen, dat sf vele,
sterk uiteenlopende genres kent. Van
nietszeggende avonturenromans tot
juweeltjes van sf-literatuur. Afgaan
de op de titel, „Dalroi en de zwarte
ridders” van Colin Kapp (Meulenhoff
msf 73), lijkt dit boek tot de eerste
categorie te behoren. Zeker in het
begin schijnt dat predikaat terecht, al
is het een vlot geschreven en toch
ook meeslepend avontuur. Pas naar
mate het einde nadert verweeft Colin
Kapp sf van hogere waarde in het
verhaal. Slotconclusie na de laatste
pagina: een goed boek.
„In de macht van morgen” van
Fritz Leiber (Bron sf 54), onderschei-
De heer Kieft, hoofdredacteur van het
programmablad: „We streven naar 1
maart, maar of het lukt is nog niet
zeker”. Wel wordt in een advertentie van
de RTV-combinatie, de overkoepelende
advertentieafdeiing van de programma
bladen, over 1 maart gesproken, terwijl
tevens een tariefverlaging van tien pro
cent wordt aangekondigd. De heer Kieft
kon echter nog niet zeggen of de abonne
mentsprijs van het blad nu enige ver
anderingen zal ondergaan.
In Heemstede, Heemsteedse Dreef 264,
tel. 023 - 23 94 08/09
