UITLAATSYSTEEM
KAN LANGER MEE
s
I
Hoeteteö
WENNEKER
f
I
VoorAlfaRomeo rijders is 100 km peruur
vaak een aparte sensatie.
bij G.M.
„Macht van deskundigen zou alleen
gecontroleerd gebruikt mogen worden
I
Nieuwe signalen bij grens
Bouwdoos-
Geen rotatie
...wij heten
systeem
bij VW
J
u-n-i-s-k-a/parket.
jonge
jenever
1
Motor bromfiets
gekoeld met
vloeistof
Hoe verstandig
bent u als u een
bontmantel koopt...?
(SE
uwsstniska???
i®
y
NICO RODENBURG PROMOVEERT IN SOCIALE WETENSCHAPPEN:
T
Gun uzelf h Alfa.
OKTOBER
VRUDAG
1 8
1974
VARIA
IS
en
(Van onze correspondent)
Drie manieren
Verheugd
F
98
Dit woord: OPOE
Dit woord: GEBELGD
Dit woord: ONBESUISD
Dit woord:
ONBESCHOFT
Nieuws in 't kort
Alfetta G.T.
HEEREMANS VAN LEUVEN B.V.
-=
Fijn, dat onze deskundige
adviseuses u niet in één of
andere mantel praten, maar
u goed en duidelijk tonen hoe
de kwaliteiten duurzaamheid
is van de mantels, die u bij
ons past.
Trouwens onze vakbekwame
en ervaren bontwerkers
hebben uw mantel op ons
eigen bont-ateliervooru
reeds van buiten èn van
binnen beoordeeld...
Een extra waarborg is boven
dien de schriftelijke garantie
van de Stichting Bont-
Waarborg...
Kom zien hoe verstandig u
bont kunt kiezen in onze
speciale afdeling...
Loop
eens
binnen
bij:
65 46
Als u voor 490.- ergens een
slechte bontmantel kunt
kopen en voor 590.- een
goede, dan... koopt u die
mantel van 590.-.
En dat is dan verstandig...
Indien u voor2500.-een niet
zo sterke bontmantel in een
exclusieve bontsoort kunt
kopen, maarvoor 1500.-een
heel goede in een wat
eenvoudiger bontsoort,
dan... koopt u die jas van
1500.-.
En dat is ook verstandig...
Kort en goed gezegd:
Het juiste, eerlijke advies bij
de aankoop van uw bont
mantel is heel, heel
belangrijk!
1 i
I
-
Iemand die als deskundige wordt
gepresenteerd heeft bij mensen in
vloed op hun meningsvorming.
Eigenlijk krijgt hij daardoor te veel
macht die moeilijk te controleren
is. De overheid zou dan ook bij be
langrijke beslissingen op zijn minst
twee deskundigen onafhankelijk
van elkaar bij de plannen moeten
betrekken. Verder zouden actie
groepen evengoed van gemeente
lijke, provinciale of rijksdiensten
gebruik moeten kunnen maken als
de bestuurder, of moeten ze finan
cieel in staat gesteld worden een
onafhankelijk deskundige aan te
trekken.
I
Ontspannen achter het sportstuur. Kijken op de
toerenteller. Even terug naar z’n vier. Afstand schatten,
gas doordrukken en., in no-time erlangs van
zeventig naar honderd. Meteen in z’n vijf.
Dat is het rijplezier van
de Alfetta G.T.
Daar doen snelheids
beperkingen niets aan af.
Dat blijft.
Want waar andere
auto’s konfektie bieden,
biedt
Alfa Romeo dat wat de bewuste
automobilist eist. Gun uzelf die perfektie. Maak nu
een proefrit.
12 modellen om uit te kiezen, sedans, coupé’s en cabriolets.
ALFA HAARLEM, B.V. AUTOM. BEDR. SAM VAN LINGEN
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
l35*0 MGI
J I
Delftstraat 50 - Haarlem - Telefoon 023 - 31 91 38
Nieuwe Gracht 78 - Haarlem - Telefoon 023 - 31 92 45
Werkplaats: Spaarndamseweg 380 - Haarlem - Tel. 023-26 56 56-26 56 57
«ML
Automobilisten die tussen het Duitse Kehl en Straatsburg de grens passeren,
ontmoeten bij deze grenspost nieuwe verkeerssignalen. Zij geven de richting
aan die de verschillende categorieën voertuigen moeten volgen om zo snel mo
gelijk de grens te kunnen passeren. Onder andere is er een baan vrijgemaakt
voor wagens met een CD- of CC-kenteken.
Dr. Rodenburg stelt verheugd vast dat
op deze punten de deskundigheid steeds
meer wordt aangevochten. De volgzaam
heid die Milgram vond geldt volgens
hem vooral in het ambtelijke apparaat
en het leger.
ten omdat de deskundigen het zo gepland
hebben.
Eigenlijk is onbesuisd dus: onbewerkt
en het woord is volkomen synoniem
met onbeschoft, onbeschaafd en on
behouwen die alle drie betekenen:
wat niet bewerkt is, waar de schaaf
of een ander werktuig niet over is ge
gaan om ’t te polijsten, glad te maken.
Ze betekenen alle drie: lomp, terwijl
onbesuisd meer: doldriftig is.
i
F
ver (zelfs tot dodelijke schokken), zolang
de deskundige maar opdrachten af.
Ditzelfde is ongeveer aan de gang als
steeds maar weer kostbare natuurgebie
den verdwijnen, kerncentrales zouden
gaan draaien zonder dat daarop een
woord van protest wordt gehoord. Dat
we het lieten gebeuren, eraan meewerk-
Het woord onbesuisd is het eerst
aangetroffen in een te Haarlem in 1486
gedrukt boekje waarin van een oude
pelgrim verteld wordt: hi droech
enen groten onbesuusten stock daer
hi hem op leende. Uit de bijgevoegde
plaat blijkt dat een knoestige wilde-
mansknots bedoeld is. Onbesuisd was
dus oorspronkelijk: ruw, onbehouwen
en daaruit ontwikkelde zich de bete
kenis: onbetamelijk, onfatsoenlijk en
die leidde tot: ongemanierd, wild, on
bezonnen en in zwakkere opvatting:
roekeloos, onbedachtzaam, onberaden.
De Duitse fabrikant Solo heeft in
Keulen een nieuwe bromfietsmotor
met vloeistof koeling gedemonst-eerd.
De constructie is technisch opmerke
lijk omdat er geen radiator en pom
pen nodig zijn. De koelvloeistof be
vindt zich in een mantel om de
cilinder. Door verschillen in tempera
tuur blijft de vloeistof in beweging.
Een vloeistof-gekoelde bromfiets
motor produceert aanmerkelijk min
der lawaai, dan de huidige motoren
met luchtkoeling (Rai-orgaan).
De apparatuur waarmee het uitlaatgas wordt afgevoerd, behoort tot de
kwetsbare systemen van de auto. Regelmatig ontstaan er lekkages in uitlaat en
knalpot, die vervanging van het hele systeem nodig maken. Een vrij dure repa
ratie, die met een beetje pech eens per jaar voorkomt. In Engeland bij
voorbeeld worden per jaar ruim zeven miljoen uitlaatsystemen vernieuwd. In
totaal kost dat tientallen miljoenen guldens.
Dit betekent voor de fabricage dat
in één moeite door onderdelen voor
verschillende wagens kunnen worden
vervaardigd. Terwijl tevens bijvoor
beeld de produktie van de Audi 80
net zo goed in Ingolstadt als in
Wolfsburg kan plaatshebben. Maar
gelijke onderdelen betekent nog niet
dat de wagens ook een gelijk uiter
lijk hebben. Elke nieuwe wagen heeft
een eigen vormgeving.
dat van dit woord poe een afleiding
grootpoe zou zijn gevormd die in de
kindermond tot opoe zou zijn „ver-
brabbeld”. Waarschijnlijk is dit niet,
ook al omdat de vorm grootpoe niet
is aangetroffen. Eerder moet worden
aangenomen dat opoe moet worden
verklaard als brabbelvorm op dezelf
de wijze als opa en omoe uit grootpa
en grootmoe. Onder invloed van opa
zou dan omoe tot opoe zijn geworden,
zoals waarschijnlijk in Dordrecht en
omgeving moe onder invloed van pa
tot poe is vervormd. Voor grootmoe
der bestonden vanouds de kindervor-
men omoe en oma naast elkaar. Opa
was de enige vorm voor grootvader-
Naast het tweetal opa-oma ontstond
nu het nieuwe tweetal opa-opoe.
De Opel Rekord de Luxe-modellen
en de Commodores zijn thans ver
krijgbaar in de nieuwe Berlïna-ver-
sie: de uitrusting van het interieur
biedt hierbij de nodige luxe en com
fort. Zo behoren tot de Berlina-versie
speciale tapijten, stoelbekleding en
onder meer een vierspaak-sportstuur-
wiel. Aan de geluidisolatie werd extra
aandacht besteed.
De woorden onbeschaafd: waar de
schaaf niet overgegaan is en onbe
houwen: steen die nog niet behakt is,
zijn duidelijker dan onbeschoft dat
niet is gevormd van het zelfstandig
naamwoord schoft: schouder. Dit
woord schoft komt ook voor in de
betekenis: schurk en men neemt aan
dat dit en andere woorden met sch-
zoals schavuit en schoelje de beteke
nisverandering hebben beïnvloed. Zo
is ook bonk dat eigenlijk betekent:
bot, zwaar been geworden tot: zware
kerel. Maar onbeschoft hangt samen
met schobben: wrijven en betekent
dus: ongewreven, ongepoetst en van
daar: lomp, grof, brutaal. Het werk
woord schobben vindt men terug in
schobbejak: iemand die zijn jak
schoonwrijven moet omdat er luizen
in zitten. Ook schrobben en schrobbe
ring zijn verwant.
Voor dr. Rodenbugr is duidelijk ge
worden dat deze groep jongeren zich bij
het vormen van een eindoordeel heeft
laten beïnvloeden door „de deskundige”.
Van de kreet: „Mensen zijn kritisch
genoeg om zelf te oordelen. Ze laten
zich niet zo gauw beïnvloeden” blijft zo
niet veel over. „Dit Is een vorm van
subtiele macht”, zegt dr. Rodenburg.
De man bezat geen enkele deskundig
heid op het terrein van stedebouw. Toch
liet vrijwel de gehele groep zich in meer
of mindere mate door hem beïnvloeden.
r
I
En die macht, die mogelijkheid tot
beïnvloeding, moet worden ingedamd,
vindt dr. Rodenburg. Dat kan op dire
manieren: a) zorgen dat je zelf deskun
dig wordt. Gebleken is dat de bevolking
vaak wel goede argumenten heeft, maar
ze niet weet te verdedigen, b) Een eigen
deskundige aantrekken. Hier schuilt
overigens wel een gevaar in: deskundi
gen kunnen discussiëren over de hoof
den van de bevolking heen. We zien het
bij het probleem van de kememergie. c)
Op bestuurlijke niveaus (rijk, provincie
en gemeente) meer dan één deskundige
aantrekken bij het uitwerken van plan
nen. De bevolking kan dan met eigen
ogen zien dat deskundigheid ook maar
betrekkelijk is. Dat wat de een „onmo
gelijk” noemt, door de ander wel uitvoer
baar wordt geacht.
De nieuwe Saab-modellen voor
1975 zijn in Nederland gearriveerd.
Ze zijn meteen 5 tot 6 percent duur
der geworden. De nieuwe typen kre
gen onder meer verbeterde remmen
en krachtiger 2-liter motoren. In de
„99” serie werd een gewijzigde grille
geplaatst. Volgens de fabrikant is het
verbruik van de 2 liter modellen met
8 percent verminderd.
Dat zegt de psycholoog Nico Roden
burg die gisteren aan de rijksuniversiteit
in Groningen promoveerde tot doctor in
de sociale wetenschappen.
De hierboven samengevatte conclusie
zal weinigen verbazen, maar het was
nog niet eerder onderzocht. Op basis van
deze gegevens kan duidelijk gemaakt
worden hoe noodzakelijk het is dat des
kundigheid alleen gecontroleerd mag
worden gebruikt. Het onderzoek dat tus
sen 1968 en 1971 werd gehouden, kreeg
de titel „De macht van een deskundige”.
Ruim 300 studenten in het hoger be
roepsonderwijs en havoscholieren waren
erbij betrokken. Zij werden in twee
situaties geplaatst. De deelnemers aan de
ene groep konden met elkaar praten
over stedenbouw en stadsvernieuwing
zonder dat daar een deskundige bij was.
Verder kregen ze een aantal problemen
binnen dit vakgebied op te lossen. De
andere groep discussieerde over precies
dezelfde zaken in aanwezigheid van een
deskundige. Een zogenaamd deskundige,
want het was een medewerker van het
Instituut voor Sociale Psychologie in
Utrecht.
Zelfs als hoogwaardig staal wordt ge
bruikt, kan een minder goede con
structie en bevestiging van het sy
steem aanzienlijk bekorten. In elk ge
val zal men nooit uitlaatsystemen
kunnen produceren, die even lang
meegaan als de auto, waarvan de
gemiddelde levensduur volgens de
statistieken tien jaar kan bedra
gen.
Tenslotte is voor de levensduur van
het uitlaatsysteem de rijstijl en de
onderhoudstoestand van de wagen
minstens zo belangrijk.
De macht van de deskundigen, de
mogelijkheid dat zij mensen soms hele
maal onterecht beïnvloeden, heeft nog
een andere gevaarlijke kant. Daarvoor
moeten wij even terugvallen op een on
derzoek van de Amerikaan Milgram, die
mensen via een zogenaamd deskundige,
opdracht gaf andere mensen pijn te
doen. Die„anderen” waren dan scholie
ren die in een kist zaten en gestraft
moesten worden met een elektrische
schok. Een groot aantal proefpersonen
ging hierbij tot ieders schrik bijzonder
Gebelgd, dat wil zeggen: boos,
geërgerd, is eigenlijk het voltooide
deelwoord van het werkwoord belgen,
dat vroeger sterk was, zoals nog
blijkt uit de vorm (ver)bolgen. Maar
dat later zwak geworden is. Het werk
woord is afgeleid van het zelfstan
dig naamwoord balg, dat nu nog over
is in het woord blaasbalg. Een balg
is een zak, een omhulsel en vandaar
ook een buik, een lijf. Het woord is
verwant met bal. Het Engels heeft
belly- De eigenlijke betekenis van
belgen is: opzwellen. In die zin ge
bruikte Vondel het zeggend dat de
walvis „zonder zich te belgen Jonas
levend kon verdouwen”. Uit de bete
kenis: opzwellen is die van: zich
boos maken afgeleid. Beide begrippen
zijn verwant. Men zegt immers tot
iemand die zich opwindt: maak je
niet dik!
In Heemstede, Heemsteedse Dreef 264,
tel. 023 - 23 94 08/09
In de omgeving van Dordrecht en
Sliedrecht schijnt dialectisch het
woord poe voor te komen in de
betekenis: moeder. Er is nu beweerd
Volkswagen is begonnen met de
levering van de Golf- en Scirocco-
modellen waarin de 1,1 liter motor is
geplaatst. Dat dit vrij vlot verloopt is
te danken aan het zogenoemde
„bouwdozen-systeem”, dat deze fa
briek met de introductie van de nieu
we modellen heeft ingevoerd. De
voordelen van dit systeem zijn onder
meer, dat naast een ver doorgevoerde
massaproduktie, de levering van on
derdelen, het onderhoud en de trai
ning van het onderhoudspersoneel
veel eenvoudiger verloopt.
V;
de betere
De ADAC (Allgemeuner Deutscher
Automqbil Club) heeft onlangs een
onderzoek afgesloten, waarin wordt
aangetoond, dat veelvuldige reparaties
van dit systeem niet nodig zijn, als
tenminst de fabrikanten het gehele
systeem van duurzamer materiaal
vervaardigen. En als ook de nodige
zorg wordt besteed aan een correcte
montage.
Het onderzoek van de ADAC heeft
circa drie jaar geduurd en werd uit
gevoerd met behulp van de ruim 250
voertuigen van de „Strassenwacht” te
vergelijken met onze wegenwacht.
Het doel was ondermeer, uit te vin
den uit welke materialen of combina
ties van materialen het uitlaatsy
steem het beste kan worden vervaar
digd. Er werden verschillende soorten
uitlaatsystemen beproefd, die qua
constructie en materiaal soms aan
zienlijk verschilden. Aan het eind
van de proef stond vast, dat met
sommige geteste systemen bijna vier
jaar zonder defecten kan worden
gereden. Uit de gegevens van het
onderzoek bleek onder meer hoe de
verschillende delen van het uitlaat
systeem moeten worden opgebouwd
uit onder meer staal en aluminium
om de levensduur te verlengen.
De ADAC heeft de gegevens van
het onderzoek ter beschikking gesteld
van de betrokken fabrikanten. Uit
industriekringen werd er echter op
gewezen, dat weliswaar het materiaal
belangrijk is, maar dat ook een cor
recte bevestiging van het systeem
medebepalend is voor de levensduur.
General Motors heeft de (reeds
aangekondigde) introductie van de
rotatiemotor uitgesteld. Dit in af
wachting van de verdere eisen die de
Amerikaanse overheid aan bestrijding
van schadelijke stoffen in het uitlaat
gas wil stellen. De eisen voor 1977
worden door de industrie als bijzon
der streng ervaren. En het is nog niet
zeker of men met de bestaande pro-
ductie-motoren aan deze eisen kan
voldoen. General Motors vindt het
dan ook onmogelijk een nieuwe mo
tor in produktie te nemen waarvan
nu al vaststaat dat hij niet aan de
huidige eisen tegemoet komt. De ont
wikkeling van de rotatie- of draaizui-
germotor wordt echter wel voortge
zet. Maar de vooruitgang op dit ge
bied hangt eveneens af van de toe
komstige acties van de Amerikaanse
regering. GM blijft van mening da!
de rotatiemotor door zijn afmetingen
en gewicht belangrijke voordelen
biedt, zeker als de markt voor kleine
re wagens blijft groeien.
Bij de oude modellen was het niet
mogelijk onderling onderdelen uit te
wisselen. Daarvoor verschilden ze te
veel. Toen men besloot een aantal
nieuwe modellen uit te brengen,
kwam men tevens tot de inrichting
van dit bouwdozen-systeem. De Audi
80 en de Passat bezitten vele, ge
meenschappelijke technische onderde
len. Dit geldt ook voor de Scirocco en
de Golf. Onder meer zijn de beide
auto’s uitgerust met dezelfde agrega-
ten.
En de 1500 cc motor van de Audi
80 vindt men terug in de Scirocco en
de Golf. Terwijl het tevens mogelijk
is de 1100 motor van de Scirocco en
de Golf in de Audi 50 te monteren.
Reminstallaties, velgen en transmis-
sie-onderdelen van deze wagens kun
nen eveneens zonder veel moeite
worden uitgewisseld.
«i
