Twaalfde plaats minimum om
Olympische Spelen te halen
m
Hongaars
paardemiddel voor
goed voetbal
Turnsters krijgen het moeilijk in Varna
'3
c -
R
ZIEKTE TRAINSTER EVA BARTHA ENORME TEGENSLAG BIJ VOORBEREIDING OP WK
Geselecteerden
■!JR
Obstructie
Indirecte
Gekleed
ZATERDAG
1 9
OKTOBER
1974
SS
oed
D
ANT
door Jan Blijboom
1
Minder intensief
fl
sa
Nt Ld
Morgen begint in de Bulgaarse plaats Varna het
toernooi om de wereldkampioenschappen turnen, dat
tot en met 27 oktober zal duren. Een bijzonder be
langrijk gebeuren voor de Nederlandse damesploeg.
omdat dan de beslissing zal vallen, of deelneming aan
de Olympische Spelen in Montreal (1976) al dan niet
mogelijk is. Nederland moet zich namelijk minimaal
als twaalfde in Varna plaatsen, wil het voor uitzen
ding naar Canada in aanmerking komen. Voor zover
de krachtsverhoudingen op turngebied in de wereld
kunnen worden gepeild, zal de ploeg volgende week
waarschijnlijk in een strijd om de elfde, twaalfde en
dertiende plaats verwikkeld raken. Een hachelijk
perspectief, dat nog wordt versomberd door een
enorme tegenslag, die de meisjes in haar voorberei
dingsperiode hebben moeten verwerken.
Begin september, na een trainingsstage in Roe
menië, is de zo succesvolle en vakbekwame Hongaarse
bondstrainster Eva Bartha ernstig ziek geworden. Vo
rige week onderging ze een zware niersteenoperatie,
waardoor het lang zal duren voordat ze haar werk
zaamheden kan hervatten. Als noodoplossing heeft
het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond toen
een beroep gedaan op de Roemeense Vera Grymon-
prez die echter wegens verplichtingen in België
waar zij onder andere de nationale ploeg onder haar
hoede heeft gehad slechts onregelmatig de Neder
landse selectie op Papendal heeft kunnen trainen.
Voorts zou een Roemeense specialist op het gebied
S
I
werk1
fl
GINUS LAAGE
EVA BARTHA
98
de
op
t heb-
4 me-
te
maar
ibi
STOPPER
1
*an
NY
Jtaties
/an
opgehouden, dat het thuisfront zich niet
ongerust hoeft te maken en dat iedereen
het volste vertrouwen heeft in de lei
dinggevende capaciteiten van Vera Gry-
monprez en Cajus Janu, kon de merk
bare afwezigheid van Eva Bartha toch
niet als een bagatel terzijde worden
geschoven. Het staat als een paal boven
water dat er aanzienlijk minder inten
sief is getraind dan onder het regime-
Bartha het geval zou zijn geweest, ter
wijl het aan de discipline ook zo nu en
dan heeft gehaperd. Geen ingrijpende
conflicten weliswaar met onder anderen
Vera Grymonprez (Ans Smulder: „In de
beste families komen wel eens onenighe
den voor”), maar alles bij elkaar zijn er
toch voorvalletjes geweest die niet be
vorderlijk waren om de voorbereiding
nog
worden,
ramnu
is-ken-
Naast
zal d(
tal val
ehorei
dit eet
i Wij 1
m aan:
S.-Be-
gezet-
lectro-
„Een verschrikkelijke tegenslag. We
missen echt haar strenge ogen en harde
hand. Nu voelen we pas goed, wat zij
voor ans betekent. Het had niet onge
lukkiger kunnen uitvallen. Tijdens de
trainingen werkten we gewoon keihard
om een compliment te krijgen. Dan wist
je pas, dat je het goed had gedaan.” Aan
het woord de oud-turnkampioene van
Nederland Ans Smulders-Van Gerwen
(23 jaar) aan de vooravond van het
toernooi om de wereldkampioenschappen
turnen in Varna. Onderwerp van het
gesprek: de afwezigheid van bondstrain
ster Eva Bartha, die zo gauw het
medisch verantwoord is haar uit het
ziekenhuis te ontslaan naar haar ge
boorteland Hongarije reist om in Boeda
pest geheel van de nasfeep, die een
zware operatie onvermijdelijk tot gevolg
heeft, te herstellen. Voor haar ditmaal
geen actieve rol temidden van de crème
de la crème van de internationale turn-
wereld.
De afwezigheid van Eva Bartha, met
alle onzekerheid daaromheen wekt on
willekeurig herinneringen op aan het
vorige toernooi om de wereldkampioen
schappen in 1970 (Ljubljana), toen een
amateuristisch voorbereide damesploeg
een complete afgang beleefde en zó
gedesillusioneerd naar huis terugkeerde
dat de leiding van het Koninklijk Ne
derland Gymnastiek Verbond energiek
maatregelen ging nemen om in ieder
geval voor de Olympische Spelen in
München aanzienlijk beter voor de dag
te komen. Niemand, die toen met een
gerechtvaardigd optimisme had kunnen
voorspellen dat het verbond met het
contracteren van de Hongaarse trainster
Eva Bartha een gouden greep had ge
daan; een keuze die er binnen twee jaar
toe leidde dat Nederland zich in
München tot een van de toonaangeven-
duidelijk gebleken dat Nederland in het
buitenland nogal eens jaloers wordt be
keken om het bezit van deze trainster,
die het vermogen bezit om streng optre
den tijdens trainingen en wedstrijden af
te wisselen met een persoonlijke bena
dering die precies voldoende is om een
uitstekende verhouding met de turnsters
te garanderen. Een waardevolle combi
natie binnen een groep die slechts één
doel voor ogen staat: het leveren van
topprestaties.
Het is overigens niet de bedoeling
dat iedere overtreding in het straf
schopgebied ook meteen tot penalty
wordt gepromoveerd, wat de logische
consequentie van het afschaffen van
de indirecte vrije schop zou zijn. Als
de keeper bijvoorbeeld meer dan vies
passen met de bal doet, zou er geen
penalty moeten volgen, maar een di-
zin meer en wordt de kans
doelpunt aanzienlijk groter.
op deze wereldkampioenschappen als op
timaal te kunnen karakteriseren.
In dit verband is het zonder meer een
gelukkige omstandigheid, dat Ans Smul
ders ruim twee maanden geleden het
besluit heeft genomen zich weer voor de
nationale ploeg ter beschikking te stel
len. Na haar successen op de laatste
Olmpische Spelen, waar zij met een
twee en twintigste plaats als de beste
Westeuropese turnster eindigde, besloot
zij zich uit de actieve wedstrijdsport terug
te trekken. Ans Smulders: „In de voorbe
reidingsperiode op München hadden we
weken lang zóveel getraind, dat ik op
het laatst alleen nog maar tumtoestellen
2ag. Toen ben ik onder andere als hulp
van mevrouw Bórtha les gaan geven,
waarmee ik leerde relativeren. Ik kreeg
te maken met de vraag: lessen tegen
vergoeding of doorgaan met wedstrijd-
turnen zonder geld. Dat werd het breek
punt, omdat het KNGV niet bereid was
mij enigszins in de inkomstenderving bij
het beoefenen van mijn lievelingssport
tegemoet te komen. Want reken erop,
dat wedstrijdsport op topniveau geld
kost. En aangezien het turnen me in die
periode niet meer zó trok, koos ik voor
het lesgeven.”'
Toch had Ans Smulders in een later
stadium, toen ze eenmaal over het diep
tepunt vaan haar aversie heen was, geen
vrede met deze beslissing. En aangezien
het haar aan de zijde van Eva Bartha
van lieverlee steeds duidelijker werd,
dat ze eigenlijk in de inmiddels sterk
verjongde ploeg niet kon worden gemist,
kwam er opnieuw een gesprek tussen de
sectie topsport van het KNGV en haar
op gang, dat zo’n twee maanden geleden
uitmondde in een bevredigende regeling
voor beide partijen.
Wie mocht menen dat Ans Smulders
wellicht in staat zal zijn haar prestatie
op dé Spelen van 1972 te evenaren, moet
onvermijdelijk op een teleurstelling re
kenen. De Eindhovense oud-kampioene
voelt er namelijk niets voor, alles op
haren en snaren te zetten om de voorma
lige positie van beste Westeuropese turn-
de landen van West-Europa bleek te
hebben opgewerkt. Een formidabele
prestatie, die voor het allerbelangrijkste
deel mocht worden toegeschreven aan
de professionele wijze, waarop Eva
Bartha in betrekkelijk korte tijd, die
haar was toegemeten, alle mogelijkhe
den had uitgebuit om elk lid van de
ploeg individueel tot zo hoog mogelijke
prestaties te activeren. Met andere
woorden: elkeen kreeg precies dié aan
dacht en aanpak die nodig was Om op
alle onderdelen optimaal te kunnen
functioneren binnen de ploeg teneinde
tot een zo hoog mogelijk puntentotaal te
komen.
Niet voor niets staat Eva Bartha als
vakvrouw internationaal bijzonder hoog
aangeschreven. En meer dan eens is
ster op haar Westduitse opvolgster Uta
Schorn die tijdens de Europese kam
pioenschappen, vorig jaar in Londen, als
enige West-Europese tot de finale-groep
doordrong te heroveren.
Zij heeft daarvoor een alleszins aan
vaardbare verklaring, die als volgt luidt:
„In Varna is ons enige doel, als team
minimaal de twaalfde plaats te halen.
Lukt dit niet, dan zijn we immers uitge
sloten voor deelname aan de Olympische
Spene van Montreal. Vandaar dat ik me
helemaal voor de ploeg moet instellen
en geen enkel risico mag nemen om
punten te verspelen. Als ik opnieuw een
gooi zou willen doen naar de eer van
beste Westeuropese ben ik gedwongen
meer te riskeren om de concurrenten
voor te blijven. Alles of niets is onder
de omstandigheden, waarin we nu ver
keren, onverantwoord. Ik ga uitsluitend
op safe werken, helemaal in dienst van
de groep die het voor deelname van
Nederland aan de volgende Spelen zal
moeten maken.”
Ans Smulders, die niet kan ontkennen
dat het een dubbeltje op zijn kant gaat
worden, acht het een gelukkige omstan
digheid, dat Nederland voor deze we
reldkampioenschappen met Polen, Cana
da en Italië in één poule is onderge
bracht. Haar lichtpuntje: „Deze landen
zijn ongeveer van gelijke sterkte, wat
misschien gunstig voor de puntenwaar
dering kan zijn.” En dan toch een pessi
mistische opmerking: „Maar daar staat
weer tegenover dat we er rekening mee
moeten houden dat Bulgarije voor eigen
publiek ongetwijfeld hoger zal reiken
dan in München, waar we de Bulgaar-
sen achter ons lieten. Dit betekent toch
weer een concurrent méér in de strijd
om de klassering tot aan die twaalfse
plaats. Van de andere gelijkwaardige
ploegen weet ik weinig of niets. Ik heb
alleen gehoord dat de Zwitserse ploeg
lange tijd in een internaat is geweest. Ik
hoop dat we het redden. Anders ziet de
toekomst er internationaal voor het Ne
derlandse dames-tumen niet zo best
uit.”
Afgelopen zondag stond Studio
Sport aan: ik keek, met steeltjes op
m’n ogen en mijn vrouw las een
weekblad. Af en toe pleegt ze op te
kijken, als haar oren een bekende
klank opvangen (Jan Mulder!) of als
er iets anders gebeurt dat haar aan-
structie een typisch „continentale”
overtreding, daarbij denkend aan de
geraffineerde wijze waarop vooral de
Italianen het een voorhoedespeler on
mogelijk kunnen maken te spelen
denk bijvoorbeeld aan de „onzicht
bare” wijze (onzichtbaar stoppen"
heet dat bij Palthe) waarop Oriali
van Inter Milan in de Europa-Cupfi-
nale Cruyff dacht te kunnen afstop-
pen. De scheidsrechter en de toe
schouwers hadden daar weinig erg in
maar de filmcamera onthulde in
„Nummer 14” op overduidelijke wijze
hoe je via onschuldige obstructie een
speler helemaal lam kan leggen (be
halve uiteraard Cruyff, die beide
doelpunten scoorde, maar Cruyff is
een ander verhaal).
Brian Glanville noemt als voordeel
van het afschaffen van de indirecte
vrije schop ook nog, dat ieder mis
verstand (denk weer even aan FC
AmsterdamAjax) dan uitgesloten is
en hij herinnert aan de halve finale
van de Europa-Cup tussen Inter en
Liverpool in Milaan in 1965. De
Spaanse scheidsrechter Ortiz de Men-
debil gaf een indirecte vrije schop
tegen Liverpool, maar toen Corso de
bal rechtstreeks in het doel schoot,
kende hij bliksemsnel een doelpunt
toe, waardoor Liverpool werd uitge
schakeld. Waaruit maar weer eens
blijkt dat Fransje Derks gelukkig nog
altijd geen Ortizje de Mendebil is.
Goed, ik geef toe dat tweemaal drie
kwartier penalty-schieten ook mijn
ideaal niet is, maar zo goed als een
volleybalwedstrijd tussen twaalf „on-
aanraakbaren” bijzonder spannend
kan zijn, zo goed moet het ook moge
lijk zijn uitstekend, spannend, oog
strelend voetbal te creëren zonder al
dat gesjor, getrek, geduw, geschop,
gekleef, gechicaneer en getreiter van
wat dan het moderne totaalvoetbal
heet te zijn.
Ik juich daarom het initiatief van
de Hongaarse voetbalbond toe, die
van plan schijnt te zijn voor binnen
lands gebruik een nieuwe gedragslijn
in te voeren, die door oud-scheids-
rechter Istvan Zsolt is ontworpen
Zsolt wil dat een speler na een
„tactische overtreding” meteen uit het
veld wordt gestuurd. Met andere
woorden (Ik citeer nu even „World
Soccer”): als een verdediger met op
zet een voorhoedespeler vasthoudt, op
z’n hielen trapt, onderuit haalt en
wat dies meer zij, om te voorkomen
dat deze met de bal kan doorbreken
in de r,'’h-‘!ng van het doel, dan dient
die verdediger van het veld te wor
den gestuurd en moet hij voor vier
wedstrijden worden geschorst! Aldus
Zsolt, en waarschijnlijk de Hongaarse
voetbalbond. Een paardemiddel, dat
geef ik toe, maar reken maar dat het
helpt!
In zijn column in Voetbal Interna
tional van deze week vraagt Herman
Kuiphof zich af, waarom de sportart
sen in het betaalde voetbal („De Gre
pen, Rolinks en Abarbanels”) al die
carrière-bedreigende verwondingen
van hun topspelers (Kuiphof noemt
Hulshoff, Mulder en Rijsbergen, hij
had er nog wel meer kunnen noe
men, want ook spelers als Keizer en
Van Hanegem voetballen verder met
enkels en knieën waarvoor een paard
zou worden afgemaakt) niet eens
daar aanpakken waar het nog zin
heeft: in de kléedkamer, voordat de
wedstrijd begint. Met andere woor
den: waarom gaan de sportartsen, die
iedere week weer geconfronteerd
worden met blessures die aan het
zogeheten „professionele” voetbal te
wijten zijn, niet eens een maandje
met z’n allen (massaal) in staking, om
een wat fatsoenlijker en waarlijk-
professionele speelwijze af te dwin
gen.
Want laten we elkaar niets wijs
maken: een beroepsvoetballer is pas
echt „professioneel” als hij binnen zijn
eigen kleine gemeenschap van enkele
honderden beroepsvoetballers zijn
collega’s in staat stelt hun beroep .uit
te oefenen en zij van de weeromstuit
ook hem daartoe in staat stellen.
Het „zuiverste” spelmoment is bij
voetbal nog altijd de strafschop. De
keeper in het doel, die op zijn lijn
moet blijven staan. Een tegenstander
die op 11 meter afstand van die
keeper vanaf een vast punt de penal
ty moet nemen. En dan maar zien
wie het hardst schiet, het snelst rea
geert, het zuiverst mikt of het hoogst
springt. En wie zou willen beweren
dat de strafschop door het gemis aan
lichamelijk contact het saaiste mo
ment van de wedstrijd is?
dacht trekt. We kregen een samen
vatting van NederlandBelgië hoc
key. Ik keek natuurlijk, want zes
goals bij interland-hockey is bijna
net zo bijzonder als een 128 uitslag
bij interland-voetbal of een 21 zege
bij interland-basketbal. Mijn vrouw
las rustig verder.
Daarna kwam een interview met
Frans Spits, de aanvoerder van het
Nederlandse hockeyteam, die zijn af-
scheidswedstrijd had gespeeld. Hij
legde uit dat zijn maatschappelijke
carrière nu voor ging. Hoewel het
begrip „maatschappelijke carrière”
me erg vaag voorkomt (wil hij zijn
studie afmaken, heeft hij een baan
gekregen als onderdirecteur op een
bank, wordt hij handelsreiziger of
computerdeskundige of oorlogsvrij
williger of onderwijzer of gaat hij in
de handel, of wordt hij ondanks an
dersluidende berichten toch voorman
in de bouw?) vroeg zijn interviewer
niet om een andere specificatie.
Omdat ze vermoedeliik /vreemde
klanken opving, raakte' mijn vrouw
geïntrigeerd. Ze keek op van haar
lectuur, zag Frans Spits zitten (keurig
pak, nette das, die combinatie zie je
vaker, ook in de sport, maar toch.
en vroeg: „Wat voor sport is dat
Hockey?” Ik kon dat bevestigen. Het
was natuurlijk niet alleen de recht
zittende das en de snit van het pak,
maar ook de haardracht en de spraak
die Frans Spits verrieden. Hockey
blijft hoeken, daar helvt neen moe-
dertjelief aan. Henk Terlingen had
bliikbac- ook -at**
want toen het interview met Frans
Spits was afgelopen en hij weer in
het beeld kwam, zei hij: „Ook een
sport waarin een gekleed voorkomen
belangrijk is, is de paardesporf’.
Een andere spelregelwijziging
waarover gedacht wordt (althans
door de Welsh Football Association)
is het afschaffen van de indirecte
vrije schop. Frans Derks zal daar een
voorstander van zijn, neem ik aan
Een van de redenen om de indirecte
vrije schop af te schaffen, is dat hij
het spel onnodig compliceert (daar
kan Theo Husers over meepraten)
terwijl voetbal in principe een simpel
spel is, dat zoveel mogelijk van
kunstgrepen gevrijwaard dient te
blijven (aldus Trevor Morris van de
voetbalbond van Wales). De belang
rijkste reden vindt hij, dat de indi
recte vrije schop in geen enkel op
zicht bijdraagt aan een beteugeling
van het harde spel, integendeel. De
overtredende partij wordt er eerder
door bevoordeeld, schuld en boete
zijn niet met elkaar in evenwicht
Dat er vermoedelijk meer doelpunten
door zullen vallen, is dan nog een
bijkomende meevaller.
Uit de volgende selectie zal de
ploeg van zes deelneemsters aan
de wereldkampioenschappen tur
nen in Varna worden samenge
steld: Ans Smulders-Van Gerwen,
Ans Dekker, Joke Kos, Betty van
Dam. Franka van der Vorst, Jea
nette van Ravenstijn (wanneer zij
tijdig van een enkelblessure, opge
lopen tijdens de voorbereiding op
Papendal, zal zijn hersteld), Petra
van de Brink en Linda Toorop.
Bij de heren is Nederland
slechts door één deelnemer verte
genwoordigd: de „eeuwige” natio
nale kampioen Cor Smulders.
Hans Gunneman, die normaal ge
sproken ook zou zijn afgevaardigd,
heeft van deelname moeten afzien
omdat hij lange tijd geblesseerd is
geweest en niet tijdig genoeg meer
in vorm kon komen om z(jn uit
zending te kunnen rechtvaardigen.
Helemaal ideaal zou zijn als de
zogenaamde obstructie (de huichel-
achtigste overtreding in het huidige
voetbal, want het lijkt net of je niets
doet, terwijl het resultaat maximaal
is) ook steeds met een directe vrije
trap in plaats van zoals nu met een
indrecte zou worden bestraft. Brian
Glanville, die over het Welles-voorstel
in „World Soccer” schrijft, zou het
zelfs toejuichen als obstructie in het
strafschopgebied radicaal met een pe
nalty werd bestraft. Hij noemt ob-
van de tumacrobatiek, prof. Peter Niklaus, op Papen
dal de helpende hand reiken. Maar hoewel hem een
vliegticket was toegestuurd, heeft men nooit meer
iets van hem vernomen. En daar bovendien ook de
los-vaste hulptrainer Cajus Janu (eveneens een Roe
meen) slechts sporadisch in het nationale sportcen
trum verscheen zijn werkkring ligt in West-Duits-
land is de voorbereiding op Varna hoofdzakelijk in
handen geweest van de (té) bescheiden Nederlandse
assistent-oefenmeester Ginus Laage; een man die zich
al zo’n vijftien jaar uit liefhebberij vanuit een onder
geschikte positie uitermate verdienstelijk maakt. En
uitgerekend hij heeft van het KNGV geen toestem
ming gekregen, de ploeg in de moeilijke uren, die onr-
getwijfeld wachten, als trait d’union terzijde te staan.
Een merkwaardige beslissing onder genoemde om
standigheden.
Voeg bij dit alles nog het zwaarwegende feit, dat
van de formatie, die op de Olympische Spelen van
München zo verrassend sterk voor de dag kwam, al
leen Ans Smulders, Ans Dekker en Linda Toorop zijn
overgebleven, dan hoeft nauwelijks meer te worden
benadrukt, hóe moeilijk Nederland het de komende
week zal krijgen, zich voor Montreal te kwalificeren.
De spieren van oud-kampioene Ans Smulders-Van Gerwen
worden losgemaakt op het nationale sportcentrum Papendal,
waar de turnselectie zich veertien dagen op het toernooi om
de wereldkampioenschappen heeft voorbereid. Ans Smulders
en de Roemeense hulptrainster Vera Grymonprez hebben er
kennelijk, ondanks alle inspanningen, plezier in.
recte vrije schop op de plaats des
onheils. Dat kan dus- dichter bij het
doel zijn dan de penaltystip, maar
dan wel met elf verdedigers in het
doel. Als de bal dan niet eerst
opzij geschoven hoeft
direct kan worden ingèkngld,
heeft het voortijdig toelopen weinig
op een
Geen wonder dat de Nederlandse
ploeg zich in Varna niet helemaal
zijn gemak voelt, nu Eva Bartha nood
gedwongen verstek moet laten gaan.
Hoewel tijdens de veertiendaagse voor
bereiding op Papendal de schijn werd
,aii
-
