ZEGE VAN KARAMANLIS NOG GROTER DAN VERWACHT
Tanaka betrokken bij vloedgolf van politieke geldtransacties
Ierse president
Childers
overleden
GIFTIG GAS STROOMT
UIT BRITS SCHIP
In Frankrijk
algemene
staking
Directe oorzaak mobilisatie onduidelijk
Lil 1
H
I
t'
rf ra
y
n
3
Van nieuwe president wordt enorme staatsmanswijsheid gevraagd
Vier schepelingen in ziekenhuis
Moorden in België
Zweedse wapenexport:
POSITIE VAN ISRAEL NOG NOOIT ZO SLECHT GEWEEST
Arrestatie na moord
op Duitse rechter
f
0
I
patrouilleboten voor
Libië, Iran en Irak
I flH
BINNEN- EN BUITENLAND
MAANDAG
1 8
NOVEMBER
1974
(Van een speciale medewerker)
1
Doel
Compromis
Gangmakers
1
F1B
L-ij
(Van onze redacteur in Athene)
President Ford op slecht moment
naar Japan
(Van onze redacteur in Parijs)
(Vervolg van pagina 1)
Ta
wil
zijn
zijn
sche-
bin-
:oop-
inen-
heeft
ranse
land
gaat
inese
sveer
aan
[iste-
1 een
voor
eider
iwart
iebe-
vijf-
Joe-
i een
lekte
sroner
:esja-
dou-
jede-
een
met
van
Het optreden van de Palestijnse leider
Arafat in de Verenigde Naties heeft tot
een juichstemming geleid in het Arabi
sche kamp, en wederom de verwachting
gewekt dat het mogelijk is voor eens en
altijd met Israël af te rekenen.
In het weekeinde heeft de Histadroet
alsnog bakzijl gehaald. Waarschijnlijk
mede onder invloed van de militaire
noodsituatie - en is een compromis ge
sloten waardoor alleen de allerlaagste
lonen gedeeltelijk en in etappes zullen
worden gecompenseerd. Onder de druk-
van de spanning aan de grenzen lijkt
het er nu eveneens op dat de bevolking
de economische maatregelen die het le-
ka-kabinet de meest fantastische uitga
ven.
deze
stellig
danken
De toestand op de westelijke oever
van de Jordaan is een factor die de toch
al zorgwekkende toestand waarin Israël
zich bevindt nog ernstiger maakt. Sinds
1967, toen de bezetting daar begon, is het
nog niet zo onrustig geweest op de west
oever van de Jordaan. De demonstraties
die in het Palestijns nationalistische Na
bloes nu al vijf dagen aan de gang zijn,
zijn nu ook naar andere plaatsen als
Jenin en Hebron overgeslagen. Middel-
Het doel van president Fords bezoek is
de bespreking van ernstige meningsver
schillen over de status van de Ameri
kaanse bases in Japan, de energiepolitiek
en de Amerikaanse voedselexport naar
Japan. Maar wanneer premier Tanaka
ven voor de Israëlische burger aanzien
lijk duurder heeft gemaakt, zou slikken.
De verkiezingen van gisteren tonen
qua uitslag geen politieke polarisatie,
maar er is in dit land wel sprake van
bare scholieren zijn de grootste gangma
kers.
DUBLIN. (Reuter) De Ierse presi
dent Erskine Childers (foto) is in de
nacht van zaterdag op zondag na een
hartaanval in een ziekenhuis in Dublin
overleden. Hij was 68 jaar.
mber
11.000
-Sca-
coord
ranse
een
;n de
De
com-
t pas
nden,
'figh-
uring
■bben
i den
weer
Het
s een
De
lang
nog
en ze
r het
leling
unis-
mene
om
voor
m de
edam
buik
leven
n zes
een
sveld
rwijk
elijk-
eente
t zijn
leden
gaat
>elas-
s be-
chul-
g tot
wind,
enten
loudt
itaire
11 11
eder-
itober
1, zal
edrijf
a het
d.
Ma
omen
ex-
diep
i Pe-
iresi-
s za-
Bue-
i, die
rsbe-
1954
ustus
roline
n het
nder-
tbank
ft de
eer-
'inkel
over-
Ikade
stof-
onge-
japon
iw is
:ater-
dron-
nkele
kheid
ïwor-
i ook
oofd-
evon-
i ex
il. De
as op
van
af in
listen
felijk
arden
over-
atinië
voor het einde van het jaar moet aftre
den zal de betekenis van dit topgesprek
aanzienlijk verminderen.
De grootste onmiddellijke zorg in To
kio is de veiligheid van president Ford.
De weerstand tegen Fords bezoek is de
afgelopen weken voortdurend toegeno
men. De meeste oppositiepartijen en de
machtige vakbond Sohyo met zijn meer
dan vier miljoen leden, hielden de laat
ste dagen grote demonstraties. Gisteren
betoogden er 50.000 mensen, zowel tegen
Tanaka als tegen Ford.
Wat Libië betreft zijn deze onderhan-
delingen een gevolg van het bezoek van
premier Jalloud aan zijn Zweedse colle
ga Olof Palme afgelopen maart. Gespro
ken werd in Stockholm over het leveren
van olie door Libië, terwijl van Zweedse
zijde technische hulp werd beloofd. Of
de Karlskrona-werf deze schepen nu zal
kunnen leveren terwijl de spanning in
het Midden-Oosten blijft stijgen, is een
vraag.
nu aan het licht is gekomen. Gebukt
onder een inflatie van meer dan 25
percent, of ongeveer tweemaal zoveel als
die in de meeste Noordeuropese landen,
is de huidige sombere stemming in Ja
pan te vergelijken met die in de Ver
enigde Staten na Watergate.
FALMOUTH (UPI) Deskundigen van
het Britse ministerie van Defensie zijn
vanochtend aan boord gegaan van 'n Brits
containerschip dat een lek heeft in een
van zijn giftig gas bevattende tanks om
te proberen het lek te dichten.
Tegen een hyperautoritaire grond
wet zal zich zeker een anti-parlemen-
taire activiteit ontwikkelen, vooral
van de zijde van de jongeren tot in
de leeftijd van 22 en 23 jaar, een
miljoen politiek bewuste Grieken die
aan deze verkiezingen niet konden
deelnemen, maar die een enorme
deels revolutionaire dynamiek verto
nen.
Het meest kritieke hiervan is de poli
tieke opschudding, veroorzaakt door de
ontdekking van Tanaka’s op geldmacht
stoelende politiek, zoals onthuld door
„Boengei Shoenjoe”, een van Japans in-
vtloedrijkste weekbladen.
In een 60 bladzijden omvattend artikel
gebaseerd op lang, intensief speurwerk,
vergelijkbaar met dat in de Washington
Post waarin de Watergate-affaire aan
het rollen werd gebracht, onthult het
blad een vlodegolf van duistere politieke
geldtransacties, op een schaal waarbij
Nixons belastingontduiking en het ITT-
schandaal kinderspel lijken.
De toestand is onheilspellend en ge
welddadige incidenten zouden kunnen
leiden tot een nieuwe aantasting van de
goede Amerikaans-Japanse betrekkin
gen, zoals veertien jaar geleden gebeurde
na de gigantische demonstraties tegen
Eisenhower. De ironie van dit alles is
dat Amerikaanse presidenten veilig kun
nen vliegen naar Peking, Moskou en
Vladihostok maar dat Tokio, de hoofd
stad van een van Washingtons belang
rijkste bondgenoten, met de grootste
moeite voldoende veiligheid kan bieden
bij dit eerste bezoek sinds de oorlog van
een Amerikaanse president aan Japan.
pandreou, zal Karamanlis
verpletterende
verwijten dat hij deze
heeft aan de chantage die hij in zijn
laatste rede heeft bedreven. Daarin
liet hij vrij openlijk doorschemeren
dat er een concreet gevaar was voor
terugkeer van de dictatuur, wanneer
hij niet met grote meerderheid aan
de macht zou kunnen blijven. De
komende jaren zullen een „testcase”
vormen voor de democratische men
taliteit van de premier, die een
Griekse De Gaulle wil zijn en blij
ven.
De situatie in Griekenland doet nu
Hoewel niet wordt verwacht dat ver
dere demonstraties een gewelddadig ka
rakter zullen aannemen, kunnen door de
grote menigten die op de been zijn en de
onmogelijkheid om overall beveiliging te
bieden, fanatieke ultra-linkse radicalen
zoals de zelfmoordgroepen van het be
ruchte Rode Leger (Sekigoenha) kansen
krijgen om verrassende aanvallen te
doen op president Ford en premier Ta
naka.
Gevaar voor een nieuwe junta is er
onder Karamanlis niet, maar er zijn
ook andere dictaturen mogelijk. Bij
voorbeeld een persoonlijke van Me
taxas (1936-1940). Maar ook zo’n type
is Karamanlis niet. Mismoedig van
links kon men gisteravond horen zeg
gen: wat we nu krijgen is een parle
mentaire dictatuur.
Israël heeft al meerdere malen laten
weten dat het zich niet nogmaals zal
laten verrassen, en zelf het initiatief zal
nemen indien een oorlog niet te vermij
den is. Om op alles voorbereid te zijn
moet Israël snel kunnen mobiliseren,
iets wat zoveel mogelijk geoefend moet
worden. Ook het voeren van een psy
chologische oorlog is uiteraard van groot
belang.
Het schip, de 33.000 ton metende Asia,
ligt voor anker voor de haven van
Falmouth. Het keerde daarheen terug
toen bleek dat het uitstromende gas
zestien leden van de bemanning, onder
wie de kapitein, had aangetast. Zij staan
momenteel onder medische behandeling.
Vier van hen zijn met helikopters van
nog sterker te maken dan die in
Frankrijk is. Gehoopt moet worden
dat hij niet voor deze verleiding zal
bezwijken.
Na Fords bezoek zal Tanaka worden
geconfronteerd met het parlement waar
hij zeker aan de tand gevoeld zal wor
den door de oppositiepartijen en de
machtige Foekoeda-groep; niet slechts
wegens de corruptieschandelen, waarbij
hij is betrokken, maar ook over het
probleem van Amerikaanse schepen met
nucleaire wapens aan boord die Japanse
havens zijn binnengekomen, over de op
hol geslagen inflatie en een groot aantal
andere pijnlijke dingen.
ATHENE. Na een zonovergoten
verkiezingsdag ontwikkelde zich gis
teravond op het Atheense Plein van
de Grondwet een rechts volksfeest
naarmate de overwinning van de pre
mier en leider van de Nieuwe Demo
cratie, Karamanlis, vastere vormen
aannam. Voetgangers ontstaken kaar
sen en wachtten jubelend op de „eth-
narchis” (Nationaal Leider) op het
balkon van het gebouw van zijn par
tij zou verschijnen.
PARIJS. De communistische en de
links-socialistische vakcentrales hebben
voor morgen in heel Franrijk een alge
mene staking uitgeroepen. Naast de
overheidsbedrijven zullen ook vele parti
culiere ondernemingen door de staking
worden lamgelegd. De scholen en de
banken zullen zijn gesloten en ook op
openbare transportmiddelen valt dinsdag
niet of nauwelijks te rekenen.
Volgens een woordvoerder van de
scheepswerf is er in dit geval slechts
sprake van kustbewakingsboten die on-
*ter meer het smokkelverkeer naar Libië
»oet beperken.
Volgens het weekbladartikel wordt ge
schat dat een bedrag van tussen de 170
en 340 miljoen dollar uitgestort werd
over kandidaten van de regerende libe-
raal-democratische partij (LDP). En in
de zomer van 1972, toen Tanaka steun
probeerde te krijgen van de leden van
de LDP om partijvoorzitter te worden,
Liet hij om stemmen te kopen bijna 16
miljoen dollar aan giften ronddwarrelen.
Zijn privé-fortuin, onder valse namen
verborgen in een aantal schijnfirma’s en
als onroerend goed, wordt geschat op 8
tot 9 miljoen dollar. Toen Tanaka op
een onlangs gehouden persbijeenkomst
gevraagd werd om de verdenkingen,
geuit door de Boengei Shoenjoe, te
weerleggen, antwoordde de premier met
een stalen gezicht dat het artikel „zijn
persoonlijke zaken met zijn politieke
activiteiten had vermengd en dat wat
betreft privé-aangelegenheden er in Ja
pan een zekere tolerantie bestaat”. Dit is
een beetje denken aan die in Frank
rijk na de verkiezingen van 1968 die
De Gaulle een enorme meerderheid
opleverde. Het verschil is alleen dat
De Gaulle’s overwinning een reactie
was op een linkse machtsgreep, ter
wijl deze er een is op een rechtse
staatsgreep. Volgens velen is zij er
echter een vervolg op. Het is aan
Karamanlis om deze laatste vrees te
logenstraffen.
Het Franse voorbeeld leerde dat
een verpletterende meerderheid bin
nen enkele jaren weer ingrijpend kan
inkrimpen. De verleiding voor Kara
manlis moet daarom groot zijn, in de
nieuwe grondwet die hij door het
nieuwe parlement op eigen maat kan
laten snijden, de uitvoerende macht
het schip gehaald en overgebracht naar
een ziekenhuis in Londen. Volgens de
artsen was hun toestand vanmorgen nog
steeds ernstig.
De Asia keerde vrijdag terug naar
Falmouth voor een spoedinspectie toen
men een lek vermoedde omdat enkele
bemanningsleden onwel waren gewor
den. Zaterdag koos het schip weer zee,
met bestemming Rotterdam, maar zette
opnieuw koers naar Faimouth omdat er
nog steeds gas wegstroomde.
De Asia heeft een gemengde lading,
waaronder enkele tanks met arseenwa-
terstof, een zeer giftig gas, dat inwendi
ge bloedingen veroorzaakt en in zeer
korte tijd de dood tot gevolg kan heb
ben.
De Britse regering zal een officieel
onderzoek instellen. Men vraagt zich af
waarom op de ladinglijst niet was ver
meld dat het schip een gevaarlijke la
ding vervoerde, zoals is voorgeschreven.
De rederij in Glasgow verklaarde dat
op hun ladinglijst wel stond dat het
schip gas aan boord had, maar dat men
daar niet wist dat het arseenwaterstof
was.
Het Japanse publiek, dat in het verle
den gewend was corruptie en financiële
schandalen lijdzaam aan te zien, staat
niet langer onverschillig tegenover de
enorme stroom van politieke fondsen die
Het is niet overdreven te stellen dat
Israëls positie sinds haar 26-jarig be
staan nog niet zo slecht is geweest: een
zelfverzekerde en militante Arabische
wereld, een minimum aan steun en
sympathie in de wereld en de ernstigste
economische crisis die het land in zijn
geschiedenis gekend heeft.
Zweden is doorgaans vrij restrictief
wat betreft het exporteren van wapens.
Men zegt niet te willen leveren aan
landen die in een internationaal conflict
verwikkeld zijn of aan staten die interne
problemen hebben. Maar de Zweedse
wapenindustrie is even produktief als
altijd en men moest nieuwe afzetgebie
den vinden.
dreas Papandreous Panhelleense soci
alistische beweging, als de samenwer
kende communistische partijen blij
ven ver onder eigen en andermans
speculaties. En ook onder de 17 per
cent die nodig waren om te profite
ren van de toewijzing van restzetels.
De enige andere partij die van deze
kiesdrempel zou kunnen profiteren is
Centrum Nieuwe Krachten onder
Mavros, wiens resultaat als enige ge
heel overeen lijkt te gaan komen met
de voorspellingen. Het Centrum zal
stellig samen met socialisten en com
munisten de oppositie vormen in het
nieuwe parlement. Griekenland gaat
een minstens vier jaar durende perio
de van rechts bestuur tegemoet. Zal
BRUSSEL. (ANP) In de avond van
vrijdag en de nacht van vrijdag op
zaterdag zijn in België vier moorden
gepleegd. Twee vonden plaats in Brussel,
één in Namen en één in Antwerpen. Drie
mannen en een vrouw werden het
slachtoffer van die moorden.
Childers had juist een artsencongres
toegesproken toen hij ineenzakte. Hij
was de tweede protestantse president
van de overwegend katholieke Ierse Re
publiek. Op 30 mei van het vorig jaar
was hij gekozen tot opvolger van de
toen 90-jarige Eamon de Valera. Binnen
zestig dagen motten nieuwe presidents
verkiezingen worden gehouden. In af
wachting daarvan neemt een drieman
schap het presidentschap waar.
Erskine Childers, op 11 december 1905
in Londen geboren, ging eerst in zaken,
maar werd in 1938 tot parlementslid
gekozen waarna hij vele ministersposten
bekleedde. In de regering-Lynch (1966-
1973) was hij vice-premier en minister
van Volksgezondheid.
Hij streefde naar vrede en verzoening
in Ierland en verklaarde dat vereniging
van noord en zuid niet met geweld maar
langs de weg van verdraagzaamheid
moest plaatsvinden.
wereld. Nu is de steun voor de
succesvolle PLO vrijwel algemeen,
dit komt het sterkst tot uiting in
deomonstraties van de scholieren.
Het was aanvankelijk niet duidelijk
wat de directe oorzaak was van de Israë
lische mobilisatie, die vanmorgen nog
steeds van kracht was. De dreigende
uitbarsting heeft tot een koortsachtige
briefwisseling geleid tussen de Ameri
kaanse president Ford en de Egyptische
president Sadat enerzijds en de Russische
partijleider Breznjev en de Syrische en
Egyptische presidenten Assad en Sadat
anderzijds. Het meest waarschijnlijk is,
dat er sprake is van een aantal samen
vallende factoren.
Van haar kant heeft Israël zeer ern
stige economische moeilijkheden. Het
nationale vakverbond, de Histadroet,
bleek niet bereid de versoberingsmaatre-
gelen van de regering Rabin zonder
meer te slikken en eiste een looncompen-
satie. Een loonronde zou de economische
noodgreep van vorige week echter prak
tisch ongedaan hebben gemaakt met,
zoals premier Rabin dat uitdrukte, een
niet te overziene economische ramp als
gevolg.
STOCKHOLM. De Zweedse Karls
krona-werf eigendom van de staat
onderhandelt met de regeringen van
Libië, Irak en Iran over de verkoop van
patrouilleboten voor kustbewaking. Deze
schepen kunnen worden uitgerust met
raketafvuurinstailaties en kanonnen
maar worden zonder bewapening afgele
verd. Dientengevolge vallen ze niet on
der de Zweedse wet betreffende export
van oorlogsmaterieel.
Het invloedrijke blad Mainichi Shim-
boen, met een dagelijkse oplage van on
geveer zes miljoen, schreef in een
hoofdartikel: „Er heerst een algemene
verdenking dat Tanaka’s zakenactivitei
ten zijn bevorderd door zijn positie als
belangrijk politicus. Tanaka moet zijn
financiële bezittingen en transacties
openbaar maken. Geen leider kan be
hoorlijk regeren als zijn eerlijkheid in
twijfel wordt getrokken”.
Algemeen is men in Tokio van mening
dat Tanaka’s dagen zijn geteld en dat
hij na president Fords bezoek zal moe
ten aftreden. Functionarissen in Tokio
hebben de vrees uitgesproken dat het
bezoek van de Amerikaanse president in
dit stadium een grote blunder zou kun
nen worden. Maar de Japanners die in
1960 het bezoek van president Eisenho
wer hebben afgelast, durfden niet ook
nog de uitnodiging aan Ford in te trek
ken
een soort generatie-polarisatie. Er
zijn jonge, radicale krachten die,
wanneer men hen te ver uitdaagt, het
land in nieuwe woelingen kunnen
storten. Van de man die vrijwel ze
ker Griekenlands nieuwe president
zal worden zal, juist na de impone
rende overwinning, een enorme
staatsmanswijsheid worden gevraagd.
De naam van de vrouw werd niet
bekendgemaakt. Zij wordt ervan ver
dacht medeplichtig te zijn geweest aan
1e moord.
Een beeld van de demonstraties in Tokio. Deze menigte, die door de politie op 30.000
mensen werd geschat, maar door de organisatoren op 85.000, eiste het aftreden van
Tanaka en protesteerde tegen het bezoek van Ford.
Dat is niet zo verwonderlijk, aange
zien zij onder directe invloed staan van
de traditioneel zeer nationalistische Pa
lestijnse leraren - de intellectuele gang
makers van de Palestijnse nationale ide
ologie. De sympathie voor de PLO en
koning Hoessein wisselt op de Westoever
altijd met het getij in de Arabische
zo
en
de
De meeste waarnemers hier geloven
dan ook dat de onthulling van het
financiële schandaal Tanaka’s Watergate
zal worden. Gedurende de in juli van dit
jaar gehouden verkiezingen voor het Ja
panse hogerhuis deed, terwijl het pu
bliek werd opgeroepen om tc sparen en
zich beperkingen op te leggen, het Tana-
WEST-BERLIJN. (AP) In verband
met de moord op de president van het
Westberlijnse hooggerechtshof, Günter
von Drenkmann, is gisteravond een
vrouw gearresteerd, zo heeft de politie
bekendgemaakt.
Karamanlis’ overwinning scheen
toen nog wat groter te worden dan
zelfs door zijn meest toegewijde aan
hangers werd verwacht. Zowel An-
Het treinverkeer dreigt zelfs geduren
de vier dagen te worden ontwricht. De
vuilnisdiensten die ook al sedert vier
dagen staakten, zouden vandaag door
het leger worden overgenomen. Brieven
worden in Frankrijk sinds ruim vier
weken al niet meer besteld, doch de
poging van de regering vorige week de
poststaking met geweld te breken, is op
een volledig fiasco uitgelopen.
De staatssecretaris van de PTT heeft
zaterdag verklaard dat hij niettemin
blijft weigeren de eisen van de stakers
in overweging te nemen. Woensdag komt
de PTT-begroting in het parlement in
discussie en mogelijk zal dan, zo hoopt
men tenminste, toch nog een basis voor
een overeenkomst kunnen worden ge
vonden.
Intussen komen iedere dag steeds
meer berichten binnen van ondernemin
gen die de deuren moeten sluiten door
dat ten gevolge van de poststaking geen
enkele bestelling meer kan worden ge
boekt.
TOKIO Voor het bezoek van
president Ford aan Japan dat van
daag is begonnen en tot vrijdag zal
duren, is nauwelijks een slechter
moment denkbaar. De regering-
Tanaka, ondanks de recent
daarin aangebrachte veranderin
gen, kreunt nog onder de striemen
de slagen van de gehele Japanse
pers, alle oppositiepartijen en in
vloedrijke delen van Tanaka’s eigen
partij. Zoals Nixon tracht ook Ta
naka de publieke aandacht van de
drukkende binnenlandse proble
men af te leiden naar de buiten
landse politiek. De meeste Japanse
kranten beweren dat premier
naka president Fords bezoek
gebruiken als een middel om
eigen positie te versterken en
geschonden imago te herstellen.
een onderdeel van de mensenrechten
af halen, zei hij.
Het Japanse publiek en zelfs vele van
zijn politieke bondgenoten waren ge
schokt door deze onbeschaamde ant
woorden en zijn daaropvolgende weige
ring om de omvang van zijn persoonlijk
bezit te onthullen.
daarbij het oude junta-apparaat bui
ten spel blijven?
De oppositie, en vooral Andreas Pa
na
overwinning
te
