GEEN RIJLES
ZONDER
DIPLOMA
269.-
Australië schakelt om
naar metrieke stelsel
I
de betere
I
WENNEKER
Opzienbarend experiment met hormoon
als afweermiddel tegen reuma en kanker
■feat
Dal met nieuwe variomatic
199.-
39.50
3.95
PROEF MET
ELEKTROBUS
Minder lood
benzine
'n<°ÏÏ*>!Or.
jonge
jenever
xiSSiBUk. i
Sint TIPPERS
ilarius
en
TOPPERS bij:
in
f
1
Geleerden uit vier landen in Rijswijk bijeen
Moeilijk voor bevolking, makkelijk voor industrie
b
V R IJ D A G
-
Blinde tests
Geen resultaten
Behandeling in Polen
Voortgezet
F
Commissie
i
Nieuws in '1 kort
BAUER
FOTO-KINO
ZEISS IKON
Ij
ft FILMZON
1000 Watt
FOTO-
KUBUS
a*
(Van onze correspondent)
RIJSWIJK Op initiatief van
de Gezondheidsorganisatie TNO
vindt deze week in Rijswijk een
unieke vorm van wetenschappe
lijke uitwisseling plaats tussen
Amerika, Frankrijk, Israel en Ne
derland. Onderwerp is de werking
van een hormoon, dat in de thymus
(Latijnse naam voor zwezerik) ge
maakt wordt en waarvan men ver
moedt dat het een belangrijke rol
speelt bij de afweer van ziekten als
reuma en kanker. Drie weten
schappelijke instituten die de rol
van het thymus-hormoon voor het
immuunsysteem menen te hebben
aangetoond, hebben de uitnodiging
van TNO aanvaard om in de labo
ratoria in Rijswijk de werking er
van te komen demonstreren.
VARIA
22 NOVEMBER 1974
l K'-.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
met
4
De Daf 44 wordt opgevolgd door de Daf 46. Het nieuwe model heeft enkele
fundamentele wijzigingen ondergaan. Zo is de Daf 46 voorzien van een enkel
voudig uitgevoerde Variomatic, in combinatie met een De Dion-achteras. De
toepassing van deze achterasconstructie komt zelden voor in de prijsklasse van
acht tot elf mille. De rij-eigenschappen worden door een dergelijke achteras
zeer gunstig beïnvloed.
S/)(-
9er)
Grote Houtstraat 59,
Haarlem - Tel. 023-321965
Star 4
Telef. 31 24 10
Het is echter nog geen enkel ander
instituut in de wereld gelukt om met de
beschreven methoden tot aanvaardbare
resultaten te komen. Ook niet het Radio
biologisch Instituut van prof. D. W. van
Bekkum en het Instituut voor experi
mentele gerontologie van dr. C. F. Hol
lander, en dat terwijl beide TNO-instel-
lingen een faam hebben op te houden in
de wereld van de fundamentele medisch-
biologische research. Vandaar de uit
nodiging van de Gezondheidsorganisatie
TNO om op haar kosten en op „neutraal
terrein” een demonstratie te geven hoe
het testen van het hormoon nu precies
in zijn werk gaat.
Perkeo 506
Hij moet leren om zijn wetenschap
op een juiste manier over te dragen
aan de leerlingen. Daarvoor is kennis
van verschillende leervormen nodig
en hij moet op de hoogte zijn van de
factoren die het leerproces bepalen.
Als deze experimenten goed verlo
pen overwegen ook andere steden in
West-Duitsland elektrobussen te gaan
gebruiken.
De prijzen van de Daf 46 variëren
van f 8.970,- voor de Daf 46 de Luxe
tot 10.800,- voor de Stationcar de
Luxe. Alles inclusief BTW.
Grote Houtstr. 102
(hoek Nieuwstr.)
HAARLEM
voor exclusieve herenmode
nieuw aangebrachte verkeersborden, die
80 km per uur aangeven. Zelfs een
ambtenaar van de begeleidingscommissie
voor de invoering van het tiendelig stel
sel begon met een bezoeker weg-afstan-
den in yards te geven, tot hij zichzelf
daarop betrapte en overschakelde op
meters.
Met ingang van volgend jaar janu
ari wordt in Zwitserland het loodge-
halte van autobenzine verlaagd. Een
liter benzine mag dan niet meer dan
0,4 gram lood bevatten. Tot nu toe
kwam er 0,57 gram lood voor in
superbenzine en 0.54 gram in normale
benzine. De maatregel zou al eerder
zijn ingevoerd als de oliecrisis daar
geen stokje voor had gestoken.
geerbuisjes gedaan met het opschrift a
b en c. Er wordt dus slechts met geco
deerde buisjes gewerkt om elke beïn
vloeding uit te sluiten. Om het verschil
tussen een hormoon dat we' of niet
werkt beter te laten uitkomen, wordt
een vierde buisje, gemerkt met „d”, met
een onschuldige zoutoplossing gevuld.
Gefluisterd wordt dat op de eerste dag
van de workshop al een van de deelne
mers met de zoutoplossing precies het
zelfde negatieve resultaat behaalde als
met een echt thymus-hormoon.
(Van een speciale medewerker)
SYDNEY. „Het omzetten van die
verdomde mijlen in kilometers”, brieste
taxichauffeur Brian Mutton. „Het heeft
geen enkele zin. Ik kan me voorstellen
dat het tiendelig stelsel handig is voor
de exportindustrie, maar als je zelfs je
rottige pakje shag moet omrekenen van
ounces naar grammen, zie ik er niet veel
heil in”.
Officieel is Australië thans ralverwege
de omzetting van het Engelse systeem
van maten naar meters, grammen en
liters in het decimale stelsel het pro
ces is zelfs voor op het schema. Maar de
gemiddelde Australiër, en dan vooral de
oudere, heeft nog moeilijkheden bij het
uit het hoofd omrekenen van de ver
trouwde voet, pound en gallon.
Een nationale opiniepeiling die on
langs werd gehouden, wees uit de 25
percent van de chauffeurs niet veel
benul heeft van de betekenis van de
In industrie en handel blijkt de over
schakeling echter vlekkeloos te verlopen,
in tegenstelling tot eerdere voorspellin
gen dat de omschakeling een massale
chaos zou veroorzaken. En omdat het
zakenleven overgaat op het decimale
stelsel, meent de overheid dat de meeste
inwoners zullen volgen.
West-Duitsland kent al een beper
king van het loodgehalte in benzine.
Over enkele ja ren zal de grens op
nieuw naar beneden gaan.
Een onlangs gehouden opinieonderzoek
door Gallup wees uit dat 67 percent van
de Australiërs vond dat de omschakeling
moest worden voortgezet, terwijl 32 per
cent vond dat gestopt moest worden.
Eén percent had geen mening. De leef
tijd was een belangrijke factor bij de
beantwoording van de vragen; 56 per
cent van de mensen ouder dan 70 jaar
zei, dat de omschakeling gestopt moest
worden, terwijl 81 percent van de leef
tijdsgroep van 16 tot 19 jaar wilde dat
er doorgegaan werd-
Daf loopt met de introductie van
deze enkelvoudige variomatic vooruit
op de vernieuwing van de Daf 66, die
ook met zo’n constructie zal worden
uitgerust.
Australië begon in 1970 aan °en tien
jaar durend programma ter invoering
van het metrieke stelsel, dat is 69 jaar
nadat het eerste Australische parlement
zijn goedkeuring gaf aan het idee, dat
toen echter door de Britse regering werd
afgewezen. De belangrijkse factoren
voor de in 1970 genomen beslissing wa
ren de wens om te komen tot een
simpeler systeem van maten in het land,
de Engelse beslissing van 1965 om over
te gaan op het tiendelig stelsel, en het
voordeel van het hebben van hetzelfde
matensysteem als de meeste handels-
partners.
Een examen zal tenslotte uitmaken
in hoeverre de instructeur voldoet
aan de nieuwe eisen. De commissie
die zich heeft beziggehouden met het
samenstellen van de eisen, stelt zich
voor dat dit examen bestaat uit een
voorbereidend- en een praktisch ge
deelte. Eerst zullen de theoretische
vakken worden getoetst. Daarna zal
er nog een proefles in een lesauto en
een theoretische les in groepsverband
moeten worden gegeven.
Het parlement stelde een begeleidings
commissie in voor de invoering van het
tiendelig stelsel. Deze commissie,
hoofdkantoor in Sydney, recruteerde
duizend vrijwilligers uit de industrie, de
machige vakbonden, de vrouwenvereni
gingen en andere groepen uit de maat
schappij, om te adviseren bij het op po
ten zetten van het tiendelig stelsel in het
gehele land.
In een poging het publiek zo vroeg
mogelijk te betrekken bij het gebeuren,
begon de commissie met het veranderen
van de temperatuursverwachtingen van
Fahrenheit naar Celsius en van de uit
slagen van de paardenraces van furlongs
en mijlen naar meters en kilometers. De
lagere scholen geven slechts les in deci
male afmetingen. Op het ogenblik wordt
door zo'n 50 industrieën voornamelijk
het metrieke stelsel gehanteerd voor za
ken variërend van triplex, telecommuni-
catieapparatuur en wolverkopen, tot
deurmaten, wijnproduktie en jaloezieën.
Omzettingen die in de toekomst nog
plaats moeten vinden, zijn die voor
landbouwprodukten (1976), huishoudelij
ke artikelen (1977) en de kleine scheeps-
bouwindustrie (1978). Sommige omscha
kelingen, zoals die van spoorwegmateri-
eel en afstanden, vonden in één nacht
plaats; andere, zoals de kleinhandel in
voedingsmiddelen, nemen jaren in be
slag.
De nieuwe Daf 46 heeft de 2 cilin
der boxermotor van de „44” meege
kregen. De luchtgekoelde motor heeft
een inhoud van 844 cc en levert een
vermogen van 34 din-pk bij 4500
t.p.m. Topsnelheid, circa 123 km/uur.
De benzinetank is groter en kan nu
42 liter bevatten. De „46” is geschikt
om op normale benzine te rijden.
A
Rij-instructeurs die zich reeds heb
ben gevestigd kunnen als zij dit
willen ook een diploma of getuig
schrift „oude stijl” behalen, mits dit
diploma i s erkend door de minister
van Verkeer en Waterstaat. Dit geldt
bijvoorbeeld voor het huidige Vamor-
diploma met het daarbij behorende
diploma methodische rij-instructie
(MI-diploma). De instructeurs moeten
dan wel kunnen aantonen, dat zij één
jaar al minstens eenmaal per week
rijles hebben gegeven.
Vrijwel alle bedieningshendels be
vinden zich aan de stuurkolom Daar
naast bezit deze Daf onder meer een
waarschuwingslicht voor de rem
vloeistof en vergrendelingsknoppen
aan de binnenzijde van de deur. De
schakelhendel van de variomatic is
vervangen door een pook.
De Daf 46 bezit een gescheiden
remsysteem, met trommelremmen op
vóór- en achterwielen. De wagen
staat op radiaalbanden. Wat de uit
rusting betreft: de voorruit is van
veiligheidsglas, er zijn drie-puntsgor-
dels vóór gemonteerd. De SL-uitvoe-
ring is voorzien van vaste hoofdsteu
nen.
De aanwijzingen dat het thymus-
hormoon een essentieel onderdeel vormt
van de opbouw en instandhouding van
het immuumsysteem bij mens en dier
zijn de laatste tijd sterk toegenomen.
Kinderen die zonder thymus worden ge
boren, blijken bijv, binnen zeer korte
tijd te sterven aan de eerste de beste
infectie, omdat ze daar geen afweerstof
fen tegen kunnen vormen. De moeilijk
heid is echter om het verband tussen
thymus en afweer in een laboratorium
experimenteel aan te tonen.
Prof. Van Bekkum: „Tot dusver was
De wetenschappelijke teams van de
drie instituten staan onder leiding van
prof. J. F. Bach uit Parijs, prof- A.
Goldstein uit Calveston, Texas, en prof.
N. Trainin van het Weizmann-intituut
bij Tel Aviv. Alle drie hebbn zij in de
medisch-biologische vakliteratuur en
methode beschreven om de Invloed van
het thymus-hormoon op het ontstaan
van witte bloedcellen te meten. Die
witte bloedcellen worden gevormd in
het beenmerg en zijn noodzakelijk voor
I het goed funcitioneren van het afweer
systeem tegen ziekten.
Ook in deze krant beeft de aan
kondiging gestaan, dat men waar
schijnlijk per 1 juli volgend jaar
geen rij-onderricht meer mag geven,
als men niet in het bezit is van een
wettelijk instrncteursbewijs. Deze
maatregel vloeit voort uit de wet rij-
onderricht motorrijtuigen die inmid
dels in het Staatsblad is gepubliceerd.
Een groep deskundigen heeft een
aantal eisen van bekwaamheid opge
steld waaraan rij-instructeurs in de
toekomst moeten voldoen. Pas als dit
is gebleken, verkrijgt men een in-
structeursbewijs. Het doel van dit
alles is het peil van het rij-onderricht
te verhogen.
De eisen voor het nieuwe instruc-
teursbewijs zijn gebaseerd op de
overweging, dat de kennis en vaar
digheid van rij-instructeurs ruim
moeten uitgaan boven de kennis die
nodig is om een rijbewijs te halen.
De nieuwe eisen zijn dan ook uitge-
breider dan de thans geldende eisen
voor het Vamor-diploma. Zo zal de
rij-instructeur vakken als voertuig-
kennis, voertuigbeheersing, verkeers-
deelneming, verkeerswetgeving en
onderwijskunde moeten beheersen.
Het zal nodig zijn, dat hij onder meer
leert slippen. Heel belangrijk is, dat
de rij-instructeur nieuwe stijl enkele
beginselen van onderwijskunde onder
de knie heeft.
Maandag en dinsdag a_s. gaan de onder
zoekers de uitkomsten van het experi
ment bespreken, nadat eerst onthuld is
met welk van de drie hormonen ze
achtereenvolgens geëxperimenteerd
hebben. Woensdag staat een symposium
op het programma, waaraan vrijwel alle
bekende immunologen uit de hele we
reld zullen deelnemen. Van het resultaat
van de workshop zal afhangen of men in
de toekomst op grote schaal met de
research van het thymus-hormoon zal
voortgaan. Als een betrouwbare test uit
de bus komt, is het niet uitgesloten dat
de farmaceutische industrie, in Neder
land Organon, begin volgend jaar met
een massale aanmaak van hormonen
gaat beginnen.
Het belang van het thymus-hormoon
is heel in de verte te vergelijken met
dat van insuline voor suikerpatiënten.
Insuline is een hormoon dat als genees
middel gebruikt wordt bij mensen, van
wie een van de klieren (de pancreas)
niet goed functioneert. Het wordt even
eens gemaakt uit de klieren van een
gezond dier bij de thymus worden
daarvoor kalveren gebruikt. Het thy
mus-hormoon kan zelfs tegen meer dan
één ziekte aangewend worden, namelijk
alle ziekten die te maken hebben met
Ook Hongarije krijgt spoedig maxi
mum snelheden. Met ingang van 1
januari 1975 mag men op de auto
snelwegen niet harder rijden dan 120
km-uur. Op de overige wegen geldt
als maximum 100 km-uur. Met deze
beperkingen wil men in Hongarije de
verkeersveiligheid bevorderen.
Over enkele maanden zullen de
nieuwe eisen van vakbekwaamheid
van kracht worden. Daarna volgt een
periode van een half jaar, waarin rij-
instructeurs de gedegenheid hebben
zich voor te bereiden op het examen
van het diploma „nieuwe stijl”. Na
dit half jaar zal het verboden zijn les
te geven zonder dit instructeursbe-
wijs.
er weinig samenwerking op dit terrein
van het wetenschzppelijk onderzoek.
Omdat wij er niet in slaagden de test
met het thymus-hormoon goed uit te
voeren, dreigde het onderzoek bij ons te
stagneren. Daarom hebben wij het initi
atief genomen tot deze uitwisseling van
wetenschappelijke gegevens en ik ben
bijzonder blij dat de buitenlandse insti
tuten erin hebben toegestemd aan het
project mee te werken. Wel zijn we erg
nieuwsgierig of hun methoden ook be
trouwbaar zullen blijken nu de testen
worden uitgevoerd buiten het eigen la
boratorium en met gebruikmaking van
vreemde apparatuur”.
Pikante bijzonderheid bij de workshop
is dat de verschillende testen „blind”
worden uitgevoerd, d.w.z. de buitenland
se teams weten niet met welk hormoon
ze precies werken. Ieder heeft hormonen
meegenomen die zij zelf in het eigen
instituut hebben gefabriceerd, maar in
Rijswijk worden de hormonen in rea-
een verzwakt immuunsysteem, zoals
reuma, kanker en chronische virusinfec
ties. Ook kan het van betekenis zijn
voor de transplantatiebiologie.
Bij de immunologische research wordt
in dit verband veel gebruik gemaakt van
een muizensoort, die zonder thymus ge
boren wordt. Omdat deze muis ook al
zijn haren kwijt ;s(een verband met het
ontbreken van de thymus staat niet
vast) wordt deze ,nude muis” genoemd.
Het voordeel van de experimenten met
deze muis is, dat in het laboratorium
zijn reactie op allerlei ziekten vergele
ken kan worden met die van zijn soort
genoten met thymus. Zo blijken zij over
een slechter immuunsysteem te beschik
ken, wat tot uiting komt in een slechte
re afweer tegen kanker.
De enkelvoudige Variomatic is
eveneens nieuw. Dit houdt in dat de
Variomatic niet meer - zoals vroeger
- twee riemen bezit, maar één riem.
De gewichtsverhouding is nauwkeurig
berekend; het gewicht van de vario
matic aan de ene kant wordt gecom
penseerd door plaatsing van bepaalde
onderdelen aan de andere kant.
Het is voor het eerst, dat elektro
bussen in de dagelijkse praktijk wor
den beproefd. De voordeien zijn dui
delijk: geen lawaai en geen schadelij
ke stoffen in het uitlaatgas.
Ook in Dusseldorf worden proeven
met deze elektrobussen genomen. De
elektrobus heeft ongeveer 23 secon
den nodig om van stilstand op een
snelheid van 50 km-uur te komen. De
maximum snelheid van deze voertui
gen bedraagt ongeveer 70 km-uur. De
investeringskosten voor de lijn bij
Mönehengladbaeh bedragen circa 10
miljoen DM.
sgt
In Mönehengladbaeh (Duitsland)
heeft men als proef een vervoers
dienst ingesteld, die wordt verreden
met zogenaamde elektrobussen: auto
bussen met elektromotoren. De route,
tussen Mönehengladbaeh en Viersen-
Süchteln is twintig kilometer lang.
Op deze route doen zeven elektrobus
sen dienst. Zij zijn alle voorzien van
een kleine aannanger waarin de bat
terijen worden meegevoerd. Twee uur
kunnen de bussen hiermee voort.
Daarna moeten de batterijen worden
verwisseld of opgeladen.
In Amerika is korte tijd geleden voor
het eerst het thymus-hormoon op men
sen toegepast Een van de deelnemers
aan het TNO-symposium, prof. Goldstein
uit Texas heeft een meisje dat zonder
thymus geboren was, met het hormoon
behandeld. De resultaten waren op het
eerste gezicht bevredigend, maar een
definitief oordeel is nog niet mogelijk
omdat het meisje vrij spoedig een thy
mus kreeg getransplanteerd. In Polen
schijnt men voorts bezig te zijn kanker
patiënten met thymus-hormonen te be
handelen. Naar verluidt zou de arts, dr.
Skotnicki, hiermee goede resultaten heb
ben geboekt, een reden voor de gezond
heidszorg TNO hem voor het symposium
van volgende week een uitnodiging te
sturen.
Een mogelijke andere toepassingsmoge
lijkheid voor het thymus-hormoon ligt
in het toedienen ervan aan oudere men
sen. Bekend is dat oudere mensen een
slechter immuumsysteem hebben, wat
onder meer kan leiden tot een veelvul-
diger voorkomen van kanker. Nu is de
thymus bij mensen na het 40ste-50 ste
jaar vrijwel geheel verschrompeld. On
derzoek van prof. Bach op dit punt
heeft tot de conclusie geleid dat na die
leeftijd geen aanwijsbare hoeveelhied
thymus-hormonen meer in het bloed
voorkomen. Als er inderdaad een sa
menhang zou bestaan tussen het ver
dwijnen van de thymus en een slechtere
afweer, zou toedienen van het hormoon
aan oude mensen wellicht heilzaam
kunnen zijn. Maar voor het zover is,
moet eerst de werking van het hormoon
onomstotelijk vaststaan. Het TNO-symp-
sium wil daartoe een bijdrage leveren.
S'’A''♦VfS!
^na°rtieveL
^r^jass^.
