ORMATIE
GE
DE WERELD IS KOUDER AAN HET WORDEN
Oorzaak verkilling van het
onbekend
klimaat is
AANLEG VOOR HEIDETUIN
Alles
I
ei
'i
tips voor vrije tijd
over
Cadeaus
de feestdagen
voor
Oosterse
neemt toe
Bezorgdheid
weerkundigen
spelletjes
handwerken
Grote invloed
Doe-het-zelf
speelgoed
Waarschuwing
Opgeschoven
B
ZATERDAG
30
NOVEMBER
1974
21
20
N
en
Geheugensteuntjes
voor nieuwe |aar
Grip-strip
Slangkoppeling
ijskap in de poolgebieden zich uit, is de periode voor
het verbouwen van landbouwgewassen in de
noordelijkste streken korter geworden en heeft de
scheepvaart in het noordelijk deel van de Atlantische
Oceaan dit jaar voor het eerst in deze eeuw last
gekregen van drijfijs.
De verschrikkelijke gevolgen voor de bevolking van
deze streken hongersnood, overstromingen of beide
zijn bekend: iedereen weet van de rampen in de
Sahel, Bangladesj enz. In de meer noordelijke streken
is de uitwerking van de klimaatsverandering niet
rampzalig, tenzij men het achterblijven van
graanoogsten in Amerika en de Sovjet-Unie onder
deze omstandigheden eveneens als een ramp
beschouwt. De uitwerking is hier en daar echter wel
duidelijk waarneembaar. Zo breidt de sneeuw- en
iilliii
Het klimaat van de wereld is aan het veranderen
dit is volgens de waarnemingen van het KNMI te
De Bilt ook in ons land te merken. De wereld is sedert
een jaar of tien kouder aan het worden en ook in
Nederland doet zich een daling voor van de
gemiddelde jaartemperatuur. De temperatuursdaling
is klein, tot dusverre niet meer dan een halve graad
Celsius, maar de gevolgen zijn enorm. Wat Nederland
betreft: de abnormaal natte herfst van dit jaar kan
iets met de klimaatsverkilling te maken hebben, maar
volgens het KNMI staat dat helemaal niet vast.
4 4 w»
Slijper
Nederland heeft wel eens meer een erg nat najaar
en die natte herfsten plegen dan nog in groepjes te
komen ook. De klimaatsverandering betekent voor
een land in de gematigde klimaatstreken, zoals
Nederland een verschuiving naar het klimaat van een
naburig land en, aldus dr. C. J. E. Schuurmans van
het KNMI, het maakt nu niet zo erg veel uit, of
Nederland het klimaat van bijvoorbeeld Engeland of
Denemarken krijgt. Elders in de wereld en met name
in de dichter bij de evenaar gelegen streken heeft de
klimaatsverkilling wel ingrijpende gevolgen, doordat
het kouder worden gepaard gaat met veranderingen
in de luchtstromingen en daardoor regens uitblijven
in sommige gebieden en teveel regens vallen in andere
streken.
”S
Ktin
4 ‘l
■Y
I
252
Ju-
zuidelijk halfrond veel minder metingen
plaats vinden) zich in zo’n korte tijd
ongeveer tien jaat heeft voltrokken.
Om even in de tuin
cadeaus te blijven. De
zijn
voor
Drie attributen voor het komende
jaar, die dienen als geheugensteun
tjes: een handige kalender met doe-
het-zelf-tips, een bloemenk'alender in
de vorm van een gezellig boekje met
stijve kaft en een jaarboek voor de
vrouw.
Er is zelfs een automa
tische waterstop in het
systeem, zodat je niet
bij het sproeien van je
tuin heen en weer hoeft
te rennen om de kraan
aan en uit te zetten. Er
zijn allerlei mogelijkhe
den.
«i J' Sï:
Dit alles-boek is van origine een
Zweedse uitgave (waar men wel het
een en ander van handwerken af-
sa’s valt zware regen. Als de tempera
tuur verder daalt, zullen abnormale
weertoestanden steeds vaker gaan optre
den (zware regenval, droogte, koude- en
hittegolven).
De Amerikaanse weerkundige McQuigg
zet uiteen, dat de grenzen van de koude
luchtmassa’s rond de polen veel verder
van de polen zijn komen te liggen,
waardoor de onder deze randen liggende
hogedrukgordels eveneens maar naar de
evenaar zijn opgeschoven. Hierdoor wor
den de moessons geblokkeerd, die voor
heen de regens brachten, waarvan het
bestaan van honderden miljoenen men
sen afhankelijk was. Niet alleen is de
grens van de koude luchtmassa’s ver
schoven, de golvende lijn van die grens
is ook veranderd, waardoor bet patroon
van de regenval in de gebieden met een
gematigd klimaat is veranderd en het
weer daar veranderlijker is geworden.
Deze verandering is, naar men aan
neemt, ook de oorzaak van de koude
winters, die de laatste jaren in het
westen van de Verenigde Staten voorko
men, terwijl de winters in het oosten
van dat land juist zachter werden.
De oorzaak van de verkilling is onbe
kend volgens het KNMI. Verminderde
zonnestraling, die men volgens een EEG-
publikatie in de Sovjet-Unie zou hebben
gemeten, kan de oorzaak zijn, maar aan
de andere kant hebben volgens dezelfde
publikatie Amerikaanse en Russische
onderzoekingen op grote hoogte in de
atmosfeer van de aarde geen verande
ring in de zonnestraling aangetoond. Als
dan toch minder zonnestraling de aarde
bereikt, kan er iets aan de hand zijn in
de atmosfeer zelf. De theorie is geop
perd, dat er in de atmosfeer een stoflaag
is ontstaan, maar, aldus het KNMI, dat
is niet bewezen. Mogelijke oorzaken van
de gedaalde temperaturen in de noorde
lijke streken van de aarde en van de
abnormale weertoestanden zijn volgens
een opsomming van het Japanse weer
kundige bureau: een verandering in de
positie van het zonnestelsel in het heel
al; een verandering in de inclinatie van
de eclips; verandering in de polen (ver
andering in de breedtegraden); verande
ring in de verhouding tussen water en
landen, fluctuaties in de zonne-activiteit
(ANP).
Zowel de tuinschort,
de tuinschaarslijper als
het Quick-click-systeem
worden in Nederland
uitgebracht door Hiron-
del International (post
bus 45, Son).
De meningen der deskundigen lopen
ook uiteen over wat de toekomst verder
zal brengen. Sommige klimatologen me
nen zelfs, dat de wereld aan het begin
van een nieuwe ijstijd staat, omdat de
temperatuurdaling (die men eigenlijk al-
n ox> het noordelijk halfrond nauw-
xx«vft vastgesteld doordat op het
De „Handig in huis-kalender”, uit
gegeven door Williams Nederland in
Naarden, geeft allereerst een blad per
week met royale notitieruimte. Ach
terop elk blad vindt men tips voor
het hele gezin op allerlei gebied (re
cepten v^cr maaltijden, lekkere hap
jes, kamerplantjesverzorging, uiteen
lopende adviesjes). Verder en dat
is heel handig elke week een
prima doe-het-zelf-tip, die zo is be
vestigd, dat, als het jaar om is, je een
boekje met die tips overhoudt.
De klimaatsverandering is gekomen na
enige decennia van een bijzonder gunstig
klimaat voor de voedseilproduktie. Vol
gens de studies van een aantal meteoro
logen nebben de jaarlijkse gemiddelde
temperaturen in de jaren veertig en vijf
tig een optimaal niveau bereikt en zijn zij
daarna geleidelijk aan steeds lager ge
worden. De Amerikaanse weerkundige
James D McQuigg wijst in een publicatie,
die periodiek door de Amerikaanse bui
tenlandse dienst wordt verspreid, op de
economische gevolgen van de klimaats
verandering, die hij een klimaatsver-
slechtering noemt. Na dertig a veertig
jaar van gunstige omstandigheden voor
de wereldlandbouw is het nu waar
schijnlijk, dat de klimatologische om
standigheden minder gunstig zijn gewor
den. Zet de huidige ontwikkeling door,
dan zal men zelfs hier en daar van
landbouw moeten afzien. Het huidige
voedselproduktiestelsel van de wereld is
ontwikkeld in de achterliggende gunstige
periode. Men is grotere en ingewikkelder
landbouwmachines gaan gebruiken en
bij gunstige weersomstandigheden zijn
deze ook efficiënter en dragen zij bij tot
een hogere prodaktiviteit. Bij ongewone
weersomstandigheden kan hun doelmatig
heid erg achteruitgaan, zoals gebeurd is
in een groot deel van het Amerikaanse
middenwesten in 1972, toen de grote ma
chines onbruikbaar waren door ongewoon
zware regenval. Men ziet het nu ook in
Zeeland.
Het schijnt, dat steeds meer mensen in of van hun tuinen een heidetuin willen
maken. Nu is dat niet zo’n eenvoudige zaak als het lijkt. De gedachte, dat hei
overal op wat voor slechte grond dan ook wel groeit is volkomen foutief.
Hei en alle hei-achtigen (ericas) hebben juist een flink zurige grond nodig om
op te floreren. Om nu wat thuis te raken in de eigen problematiek en de spe
cifieke genoegens van het maken en houden van een heidetuin is er een goed
boekje verschenen bij Zomer en Keuning. Harry van de Laar, erkend kenner
van deze specifieke vorm van aanleg, heeft een plezierig informatief werkje
samengesteld: „Het heidetuinboek”. Hjj geeft globaal inzicht en ook vele details
met tips over de aanleg, onderhoud, assortiment enz. van de heidetuin. Je kunt
dat ook, zo zegt hij, best in een klein stadstuintje voor elkaar krijgen. Het is
een encyclopedisch boekje voor de liefhebbers.
Als je het voluminieuze boek „Al
les over handwerken” ter hand
neemt, krijg je de neiging te zeggen,
dat een uitgever als Cantecleer, die
zo enorm veel boeken en boekjes
over handwerk op de markt brengt,
wel kan inpakken met die uitgebreide
collectie. Maar aangezien Cantecleer
zelf dat bijna encyclopedisch dikke
boek uitgeeft zal dat inpakken wel
niet gebeuren. Kennelijk gaat men er
van uit, dat je door dit „Alles over
handwerken” zozeer de smaak te
pakken krijgt van haken of borduren
of batikken of naaien of breien of
kantklossen of frivolteren of macra-
meën, of weven of punniken enz., dat
je dan specialistische werkjes gaat
opzoeken.
Kinderen zijn met de eenvoudigste
stukken speelgoed meestal het blij st.
Vandaar dat degene, die zich waagt
aan het zelf maken van klein een
voudig speelgoed, wel in de roos
schiet. Een klein, simpel, maar doel
treffend boekje als handleiding daar
bij is „Eenvoudig speelgoed, om zelf
uit hout te maken” door de Duitser
Stefan Tümnel (Nederlandse bewer
king van A. Duvser. uitgeverij Zomer
en Keuning, Wageningen). Geen inge
wikkelde werkstukken, maar in-el-
kaar-schuif-blokken, insteek-blokken
karretjes in de eenvoudigste con
structie enz.
Wat je dan met zo’n techniek, bijv,
van het breien, kunt doen wordt
aanschouwelijk gemaakt: beginnend
bij een das voor de aspirant-breiers.
via truien en sokken naar handschoe
nen en vesten, die al op een verge-
vordere staat van de breier of brei
ster wijzen. En zo gaat het met alle
soorten handwerk. Het wordt helder
en uitvoerig uiteengezet (ook de ge
bruikelijke fouten, die gemaakt wor
den en bronnen van ergernis kunnen
zijn, worden' ter lering vermeld).
Het boek - en dat is zeker een
extra vermelding waard - is kostelijk
uitgevoerd. Met name de lay out is
royaal opgezet, zodat alleen al het
doorbladeren een „kick” geeft aan de
liefhebbers. Het boek „Alles over
handwerken” besluit met een uitvoe
rige alfabetische lijst van handwerk-
termen.
weet), die door twaalf deskundigen op
hun gebied is geschreven. De opzet is
uitstekend: elk onderdeel van het
handwerken - zie de opsomming hier
boven - wordt degelijk behandeld:
met wat voor materiaal je moet wer
ken, hoe je de techniek onder de knie
krijgt (dus vanaf de eerste beginse
len) en verder kunt uitwerken, je
vindt patronen en patroonbeschrij vin
gen. De technieken worden aan de
hand van tekeningen en foto’s duide
lijk gemaakt, zodat je stap voor stap
door kunt dringen in de geheimen van
het breien, haken enz.
Er zijn in de achterliggende periode
van optimale weersomstandigheden voor
de wereldvoedselproduktie nieuwe zeer
produktieve variëteiten graan gekweekt,
die bij een voldoende watervoorziening
en met genoeg bemesting een grote op
brengst hebben. Is er echter niet genoeg
water beschikbaar, dan is de opbrengst
van sommige van deze variëteiten klei
ner dan die van de oude graanvariëtei-
ten. Een temperatuurswijziging in de
streken op de meer noordelijke breedte
graden kan grote invloed hebben op de
lengte van het oogstseizoen. De Ameri
kaanse meteoroloog wijst erop, dat de
wereld de laatste jaren ondanks de kli
maatsverkilling nog geluk gehad heeft
met het weer en volgens hem is het
slechts hieraan te danken, dat er nog
graanreserves zijn, al is hun om-
Grote bezorgdheid is ook gebleken uit
een „waarschuwing”, die verleden jaar is
verspreid door net Japans meteorolo
gisch bureau. Het vaker voorkomen van
abnormale weerstoestanden, zoals droog
te, zware regen, kou- en hittegolven, is
een universeel verschijnsel door de ge
hele wereld geworden en zeker tot het
einde van de jaren zeventig is volgens
het bureau te verwachten, dat deze ab
normale toestanden zullen blijven voor
komen. Ook in Japan, aldus deze waar
schuwing, kunnen de landbouw en ande
re aspecten van het nationale leven,
last ondervinden van deze toestanden.
Wie denkt dat hij zich in de ko
mende winterweken gaat vervelen
kunnen we aanbevelen zich het boek
je oosterse spelletjes aan te schaffen.
Wim van der Kolk verzamelde tien
tallen spelletjes, die in landen als
Japan, China, Korea, Thailand. Bir
ma, Polynesië, Indonesië enz. gespeeld
worden. Daar is natuurlijk het Go
bij, het Mah jong, maar ook diverse
schaakversies zoals het Siamees, het
Indiaas en Chinees schaken. Wie
mocht vermoeden, dat het hier alleen
maar om denkspelletjes gaat, zit fout.
We noemen maar wat: het vlieger-
vechten (in het boekje „Oosterse spel
letjes”. uitgegeven door Bert Bakker
wordt Korea als land van beoefening
genoemd, maar ook in Indonesië
wordt er heel wat met het vlieger
touw gevochten), blinddoek-spelletjes,
verjaardagsspelletjes (zoals het scha
duw tikken), spelletjes van jager en
wild. Kortom: er zit voor feestjes en
feesten of voor een rustig denk-
avondje thuis volop materiaal van
uiteenlopende aard in dit boekje,
waarvan het aardige is, dat je spelen
tegenkomt, die in een iets andere
vorm ook hier beoefend worden.
wat t
vang bijzonder klein.
Er is onder de weerkundigen en kli
matologen onenigheid over de vraag, of
de wereld nu echt voorgoed of althans
voor lange tijd een ander klimaat heeft
gekregen, dat ongunstig is voor de voed
selproductie dan wel dat men hier te
maken heeft met een tijdelijke afwij
king. Grote bezorgdheid koesteren zij
echter allen, zoals onlangs op een verga
dering in Bonn van meteorologen, kli
matologen, oceanografen en economen
tot uiting is gekomen. Omdat honger en
gebrek in de derde wereld het gevolg
zijn van de veranderingen in het we
reldklimaat, heeft deze groep weten
schapsmensen besloten tot een plan de
campagne, dat verder zal worden uitge
werkt door wetenschappelijke instituten
in Engeland, Duitsland, Japan en Ameri
ka. Het doel is wetenschappelijke druk
te oefenen op de verantwoordelijke poli
tieke figuren in de rijke landen om een
grotere hulpverlening aan de arme lan
den te bereiken.
De „Vergeet-mij -niet-bloemenkalen-
der” (uitgegeven door De Bezige
Bij, Amsterdam) is eigenlijk een
bloemen-boekje. Tussen telkens een
ruikertje van bloem-beschrijvingen
met fraai gekleurde tekeningen
van E. Frater Smid treft men een
kalendermaand aan. Een aardig idee.
„Vrouw ’75”, jaarboek voor de
vrouw van dag tot dag, verscheen bij
Nijgh en Van Ditmar in Den Haag.
Het is een charmante kruising van
een bureau-agenda, succes-agenda
(elke week een spreuk of tip), huis
houdboekje (voor elke dag een stukje
kasboek) en naslagwerkje (posttarie-
ven, doe-het-zelf-klusjes, calorieënge
gevens enz.). Het is aantrekkelijk uit
gevoerd.
Engelsen, zoals bekend
gek op gazons en gras
knippen, hebben een
handige tuinschaarslij
per vervaardigd. Het is
een kunststofhouder
met een klein ingebouwd
staafje diamant-hard
tungstenstaal. Je kunt
de Mason Master aan
de wand van schuur of
garage vastschroeven en
dan - eventueel elke
keer als je aan de slag
gaat - de schaar er
even doorhalen. Die
schaar hoef je dus voor
dat slijpen niet uit el
kaar te halen. Gemak
kelijker kan het al niet.
We blijven in de
tuinspullen, Iedereen
kent wel het getob met
slangen, die aan elkaar
gekoppeld moeten wor
den maar toch blijven
lekken, omdat er geen
goede koppelaar gevon
den kon worden. Of had
men wel een goed béves-
tigingssysteem dan moest
dat blijven zitten, andere
moeilijkheid: bevesti
gingen van de slang aan
de kraan of sproeier of
het verwisselen van
sproeistukken. Het
Quick - click - systeem
heeft daar een ant
woord op. Nu kun je
met een klikbeweging
een slang (of mondstuk,
of sproeier enz.) loskop
pelen of vastmaken. De
koppelingen zijn ge
maakt van kunststof
Novodur-Bayer en ze
zijn in frisse kleuren te
krijgen. Je hebt geen
tangen meer nodig. Je
kunt de slang ..splitsen”
met meerdere sproeiers.
De temperatuursdaling, die volgens
het Japanse weerkundige bui eau, rond
de jaren veertig begonnen, heeft als
gevolg, dat het evenwicht tussen de
koude luchtmassa van het noorden en
de warme luchtmassa uit de gebieden
rond de evenaar is verstoord De twee
luchtmassa’s zijn zich naar elkaar toe
gaan bewegen en mengen zich in de
gematigde luchtstreken, waarbij zij
noord-zuid-stromingen teweeg brengen.
De streken, waar de koude luchtmassa
zich in zuidelijke richting beweegt, wor
den getroffen door een koudegolf of zwa
re sneeuwval, waartegenover een hittegolf
of droogte ontstaat daar waar de warme
lucht zich noordwaarts beweegt. Langs
de contactlijnen van de twee luchtmas-
Wie nog aan het zoe
ken is naar een aardig
cadeautje voor de feest
dagen heeft misschien
wat aan de volgende
tips: het zijn voorwer
pen, die nog niet zo
heel lang op de markt
en daardoor nog
een aardige ver
rassing kunnen zorgen.
Daar is bijv, voor de
tuinier in de familie of
liever gezegd voor dat
familielid dat wel eens
in de tuin wil werken
zonder al te vuil te
worden of zijn of haar
knieën te bezeren bij
het wieden van onkruid
een nylon tuinschort.
Niet zo maar een keu-
ken-schort, neen een
speciaal model, van alle
gemakken voorzien. Het
Melfordtuinschort is
van stevig materiaal ge
maakt en verkrijgbaar
in drie kleuren, heeft
twee enorme „kange-
roe-zakken”, waarin al
lerlei rommeltjes gestopt
kunnen worden zoals
stukjes touw, bolletjes,
gereedschap. Het kan zo
in de wasmachine ge
stopt worden. Het is no-
iron en waterafstotend.
Maar het aardige van
alles: het schort heeft
een uitklapbaar kniel-
kussen, dat het optrek
ken van vocht voor
komt en zere knieën te
gengaat.
Een ander aardig ca
deau kan de Grip Strip
zijn, een doeken- of
dassenhouder, maar dan
één zonder haken of
klemmen, maar van ny-
lonborstels. Raar maar
waar. Het is een won
derlijk simpele vinding,
Je hebt een gelakte me
talen huls, waarin twee
smalle borstels geklemd
zitten. Het grappige is
nu, dat als je iets van
textiel, papier enz. tus
sen die borstels stopt,
dat textiel, enz, klem-
vast blijft hangen. Je
bevestigt de Glipstrip
met twee schroeven
(met plugjes bijgele
verd). Meer niet. De bor
stels zijn uitneembaar,
zodat je ze kunt was
sen. De Grip-strip
wordt op de markt ge
bracht door Hirondel
International, postbus 45
Son.
I
fTLApILE
Fiditd
