Kunstenaars tegen besluit
Pietro Germi
van Unesco inzake Israel
overleden
Von Karajan
terug bij
Weense opera
s
ABN verlaagt
hypotheekrente
film
Hevige kritiek medewerkers op
ondernemingsraad Wereldomroep
goede keuze
uit musicals van vroeger jaren
„That’s Entertainment”
Rente op spaardeposito’s
wordt eveneens verlaagd.
is
■m* II
TERUGBLIK OP WERELD VAN DE
Verzoek aan regering om interventie
Groot filmregisseur
Oproep aan Russen:
koop minder boeken
Israëliër Benni Efrat
in Stedelijk Museum
Algemene Bank Nederland
CHOW DIE HOLLYWOOD BEROEMD MAAKTE
Steeds meer onenigheid rond ontslag Paul Brennan
Europese tournee
Duits theaterschip
15
DECEMBER
197 4
6
V R Li L> A G
&UNST
B
De overige rentetarieven zijn niet veranderd.
3.
(was 10%)
(was 9%)
(was 8%)
(was 7%%)
9%%
m
w
7%
stituut Wereldomroep weinig heel
liet.
Uiteraard is dit alleen van toepassing op nieuwe
spaardeposito’s ingaande per 15 december 1974 of later.
in Amsterdam
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM De onder
nemingsraad van de Wereldomroep
heeft binnen het bedrijf hevige kri
tiek te verduren gekregen over de
wijze waarop zij ingestemd heeft
met het ontslag op staande voet van
de Australische programmamede-
werker Paul Brennan. Reden voor
het ontslag was een bijzonder kri
tisch artikel van Brennan in Vrij
Nederland, waarin hij van het in-
spaardeposito 5 jaar vast
spaardeposito 4 jaar vast
spaardeposito 3 jaar vast
spaardeposito 2 jaar vast
spaardeposito met oplopende
rente - looptijd 2,3 of 4 jaar 7-8’/2% (was 772-9%)
Van een aantal langlopende spaardeposito’s
moeten wij - gezien de ontwikkeling van de rente op de
kapitaalmarkt - het rentetarief met ingang van
15 december 1974 als volgt herzien:
Met ingang van 6 december 1974 verlagen wij
de rente op hypotheken met gemeentegarantie van llWo
tot 10% en op de hypotheken zonder gemeentegarantie
van 11 Mo tot 11%.
Filmmuseum
IN 1970 ORGANISEERDE
Hollywood’s grootste studiocom
plex, Metro-Goldwyn-Mayers,
een spectaculaire veiling van de
onoverzichtelijke voorraad goe
deren die in zijn studio’s opge
stapeld stonden. Wat over een
periode van 45 jaar bewaard was
gebleven aan achtergronden,
aankleding en opluistering van
duizenden films, aan kostuums,
schoeisel, meubelen, boten,
auto’s, vliegtuigen en historisch
wapentuig ging weg aan de
hoogstbiedenden. Onder de ver
kochte artikelen die relatief het
meeste opbrachten was de hoge
hoed die Clark Gable in „Gone
with the Wind” had gedragen,
het tijgervel-slipje waarmee
Tarzan zich vrijelijk door het
oerwoud had bewogen en de
muiltjes van Judy Garland uit
„The Wizard of Oz”.
N achtvoorstellingen
(ADVERTENTIE)
een
7/
De grote schoonmaak van MGM
riep talrijke nostalgische herinnerin
gen op en betekende tegelijkertijd het
einde van een tijdperk. Hollywood
ging definitief opheffingsuitverkoop
houden (na MGM volgde al gauw 20th
Century-Fox haar voorbeeld). De stu-
dio-periode was voorbij, dat er geen
In 1964 verscheen een tweede succes
film van Germi, „Verleid en verlaten”.
Germi heeft in 28 jaar tijds 19 films
gemaakt. Hij verwierf voor het eerst
bekendheid in de jaren vijftig bij het
regisseren van twee films waarin hij
ook optrad: „De spoorwegman” en „De
strooien man”. Daarin kan men iets her
kennen van de stijl van een regisseur
die door Germi het meest werd bewon
derd, Vittorio de Sica.
Germi heeft als regisseur minder fu
rore gemaakt dan zijn Italiaanse colle
ga’s Fellini, De Sica of Visconti, maar
behoort toch tot het half dozijn grote
Italiaanse filmregisseurs uit de tijd na
de Tweede Wereldoorlog.
’s nachts als overdag te zien in City
III.
De moeilijkheden waren echter al ja
ren eerder begonnen. Het ministerie
voelde weinig voor de plannen van Von
Karajan om met grote opera’s als die
van Milaan en New York een uitwisse
lingsprogramma op te stellen van be
roemde zangers en produkties.
AMSTERDAM (ANP). De Federatie
van Kunstenaarsverenigingen vindt de
resluties van de Unesco inzake Israel
verwerpelijk en onaanvaardbaar. Deze
resoluties leiden er toe dat Israel van de
Unesco geen hulp meer ontvangt en
bovendien als enige lidstaat uitgesloten
is van deelneming aan zogenaamde regi
onale activiteiten.
In 1966 ging hij naar Londen waar hij
sindsdien leeft en werkt. Hij nam als
schilder en als beeldhouwer deel aan de
„Biennale de Paris” en was de eerste
kunstenaar die in Jeruzalem de „Sand-
bergprijs” kreeg. De laatste vijf jaar is
Benni Efrat zich in zijn werk steeds
meer gaan bezighouden met conceptuele
problemen, met process-art en met
films. De tentoonstelling in het Stedelijk
Museum geeft daarvan met werk op
papier zowel grafiek als tekeningen
en andersoortig papierwerk een idee-
MOSKOU(UPI). De Russische lezer
zou in het vervolg minder boeken moe
ten kopen. Dit blijkt uit een oproep van
Literatoernaya Gazeta, het orgaan van
de Russiche schrijversbond. Veel Russen
zouden namelijk veeleer boeken kopen
om ze in hun Hoekenkast ten toon te
stellen dan om ze te lezen.
In de verklaring wordt ook gezegd
dat met ingang van 1977 Von Karajan
elke maand mei de uitsluitende verant
woordelijkheid zal dragen voor produk
ties van de Weense Staatsopera in die
maand. De verklaring was getekend door
Von Karajan, de toekomstige intendant
van de Weense Opera Egon Seefehlner
en de secretaris-generaal van de staats
theaters Robert Jungbluth.
Het vertrek van Von Karajan bij de
Weense opera nu tien jaar geleden had
volgens hem als directe oorzaak dat het
ministerie van Onderwijs waar de
opera onder valt zijn artistieke mo
gelijkheden beperkte.
ROME (AP). Pietro Germi, de re
gisseur van de film „Echtscheiding Itali
aanse stijl”, is donderdag in een kliniek
te Rome overleden. Hij was 60 jaar
geworden. Germi leed aan leverkanker.
„Echtscheiding Italiaanse stijl” ver
wierf twee Oscars, voor het verhaal en
het draaiboek. De hoofdrol werd ge
speeld door Marcello Mastroianni-
WENEN (AP). De dirigent, Herbert
von Karajan, die tien jaar geleden met
grote ruzie vertrokken is bij de Weense
Staatsopera en daar al die tijd ook geen
voet heeft gezet, heeft donderdag be
kendgemaakt weer met het gezelschap
te gaan samenwerken en er te gaan
dirigeren.
In een verklaring werd donderdag ge
zegd dat per 1 september 1976 het Festi
val in Salzburg, het Paasfestival in Salz
burg en de Weense Staatsopera zullen
samenwerken.
Von Karajan is de leider van het
Paasfestival in Salzburg en een der top
mensen van het bestuur van het grote
Zomerfestival in die stad.
Liza Minnelli zegt als slotwoord:
Dank de hemel dat er film is die een
prestatie vastlegt en haar voor altijd
bewaart.”
Een petitie, ondertekend door 57 pro-
grammamedewerkers, redacteuren en
studiotechnici, bereikte dinsdag de onder
nemingsraad. In die brief gaf men toe,
dat enkele punten in Brennans artikel
twijfelachtig waren, maar dat Brennans
kritiek door de bank genomen onweer
legbaar was.
„Die kritiek heeft er niet toe geleid,
dat de ondernemingsraad zichzelf vragen
is gaan stellen over wat de Wereldom
roep wezenlijk aangaat. Men heeft zich
„Dergelijke personen zijn verantwoor
delijk voor een tekort aan boeken”, zo
zegt Literatoernaya Gazeta. Het blad
gaat zelfs zover te suggereren dat men
sen ter plaatse zouden moeten worden
geëxamineerd op hun kennis van litera
tuur alvorens toestemming t e krijgen
boeken te kopen- Degenen d’e „zakken”
moeten worden teruggestuurd naar de
openbare leeszaal. De schrijver van het
artikel, Nikolai Samokhin uit Siberië,
zegt dat de boekenverzamelaars een te
kort aan werken veroorzaken in de
scholen en de bibliotheken. Volgens Li
teratoernaya Gazeta kopen veel mensen
boeken omdat het als modeverschijnsel
wordt beschouwd of omdat ze de omsla
gen leuk vinden. De oproep schijnt mede
ingegeven te zijn door het gebrek aan
papier.
Gene Kelly en Leslie Caron in „An
American in Paris”, waarvan een
fragment is overgenomen in „That’s
Entertainment”.
De federatie concludeert dat, „gezien
het onaanvaardbare karakter van de ge
noemde besluiten de enige rechtvaardi
ging om niet terstond de Nederlandse
relaties met de Unesco op te schorten
gelegen kan zijn in het vooruitzicht dat
deze besluiten ongedaan gemaakt zouden
kunnen worden: deelneming aan het
werk van de Unesco door Nederland en
Nederlandse kunstenaars kan slechts zin
hebben wanneer doelstelling en gedrag
weer met elkaar in overeenstemming
worden gebracht. Onze regering en de
Nederlandse Unesco-commissie dienen
daartoe alle mogelijke initiatieven te
ontwikkelen- Bovendien zou de Neder
landse regering voor zolang de huidi
ge situatie voortduurt zich moeten
verbrekeli jk mee verbonden zijn,
Fred Astaire, Bing Crosby, Gene Kel
ly, Judy Garland, Cyd Charisse, Deb
bie Reynolds, Esther Williams, Leslie
Caron, Mickey Rooney, Donald O’
Conner, we zien ze allemaal terug in
een enkele topprestatie, dansend, zin
gend of als middelpunt van een over
weldigend shownummer, waaraan
kosten noch moeite noch inventiviteit
gespaard is.
De film begint met de eerste „all-
talking, all-singing” musical uit 1929,
„Broadway Melody”, waar „Singing in
the Rain” gelanceerd werd, de popu
laire song van Nacio Herb Brown die
in allerlei versies zou terugkeren in
de volgende jaren en tenslotte zijn
definitieve visualisering zou krijgen
in de musical van die naam uit ’52
met een onvergetelijk solo-nummer
van Gene Kelly die letterlijk zingt en
danst in de regen.
De show-fragmenten die we te zien
krijgen tonen vaak een vulgaire
smaak, zijn protserig en overdadig,
maar passen in dit populaire amuse
ment dat inderdaad alleen maar vol
ledig „entertainment” wilde zijn en in
die bedoeling gesteund werd door een
keur van artiesten die hun vak in de
perfectie verstonden. Een overdaad
aan talent op zang- en dansgebied
biedt „That’s Entertainment”, de per
fecte en elegante dansen van Fred
Astaire, het slapstick-nummer van
Donald O’Conner, de zang van Judy
Garland, van Jeanette MacDonald,
van Mario Lanza, de duik-apotheoses
van Esther Williams. Het wordt bijna
te vermoeiend om er meer dan twee
uur naar te kijken, maar dan weet
men ook precies wat musical en
show was en welke graad van per
fectie in dit volksvermaak verdiscon
teerd werd.
Als bijkomstige attractie treden
Frank Sinatra, Elisabeth Taylor, Ja
mes Stewart, Bing Crosby, Gene Kel
ly en Mickey Rooney zoals ze er nu
uitzien, op als een soort stalmeesters,
de sprekers die de fases van het
filmamusement aan elkaar praten.
Het getuigt van persoonlijke moed
om zich, getekend door de jaren, te
tonen nadat we hen zojuist in hun
glorietijd gezien hebben. Niets on
barmhartiger dan de film bij dit
soort bijna wrede confrontaties. Maar
„Door haar jongste besluiten heeft de
Unesco bijgedragen aan het opvoeren
van de spanningen en conflictsituaties
die tot oorlog kunnen leiden”, aldus de
federatie in een aan de ministers van
Buitenlandse Zaken en CRM en de Ne
derlandse Unesco-commissie gerichte
verklaring.
Dinsdag 10 december zet het Film
museum in het Vondelparkpaviljoen
de serie „RKO in de dertiger jaren”
voort met „Fifth Avenue Girl”, een
Amerikaanse comedie waaraan twee
bekende namen zijn verbonden, die
van regisseur Gregory La Cava en
die van Ginger Rogers die al in
„Vivacious Lady”, een week terug
bewees behalve zang- en dansster een
uitnemende comedienne te zijn ge
worden, zo op het eind van de derti
ger jaren.
Op 11 december a.s. een western
van Lew Landers uit ’39 met onbe
kende medespelers, een echte B-pic-
ture die goed laat zien dat hij vlug
en goedkoop in elkaar gezet is- Op
diezelfde avond ook nog „Mexican
Spitfire”, waarmee Lupe Velez be
doeld wordt die met haar medespe
lers een stuk slapstick opvoert, waar
bij zelfs de roomtaarten tenslotte ie
der om de oren vliegen.
De daarop volgende donderdag
twee films van John Farrow, de va
der van Mia. „Five came back” is een
vliegtuigdrama dat uiteenlopende
mensen samenbrengt in de wildernis
na een noodlanding op de hellingen
van de Andes. „Full Confession” is
eveneens een drama, n.l. dat van een
onschuldig veroordeelde. Victor
McLaglen die pas een Oscar had
gekregen voor zijn rol in John Ford’s
„The Informer”, speelt ook nu weer
een sterke karakterrol, met Sally Ei
lers, Joseph Calleia en Barry Fitzge
rald als tegenspelers.
„stars” meer waren en geen grote
film-„tycoons” was al eerder bekend
en zo was Hollywood, beroofd van de
aspecten waaraan het zijn grootheid
en naam te danken had, slechts pro
forma de filmhoofdstad gebleven
Het moet in deze tijd van terugkij
ken en bezinnen op de toekomst ge
weest zijn, dat iemand op het idee
kwam een film samen te stellen uit
de gloriedagen van MGM en daarbij
vooral het accent te leggen op een
filmgenre dat juist door deze maat
schappij tot grote perfectie was opge
voerd: de „musical”.
Jack Haley jr., zoon van een niet al
te bekend filmacteur (hij speelt een
klein rolletje in „The Wizard of Oz”),
bleek de aangewezen man om een
dergelijke compilatiefilm te maken.
Hij had naam gemaakt met een TV-
portret van Kim Novak en Marilyn
Monroe en met een serie „Hollywood
and the Stars” en „Hollywood, the
Golden Years”. Om „That’s Entertain
ment” samen te stellen, moest Haley
ongeveer 200 musicals, in zwart-wit
en in kleur, doorkijken, maar dat zal
hem minder moeite gekost hebben
dan h et uiteindelijk beslissen welke
typerende passages uit dit overvloedi
ge materiaal gekozen moesten worden
en in welke volgorde er gemonteerd
zou worden om t ot een geheel te
komen dat overtuigend kon bevesti
gen dat hier inderdaad sprake was
van top-amusement.
De „musical” is een typisch Holly-
wood-product. Ze is onvergelijkbaar
met de operette (.hoewel ze misschien
wel afgeleid is van dit luchtige gen
re), maar ze heeft een eigen vorm
gevonden, waarin de intrige tot een
minimum beperkt is en alles zich
toespitst op langdurige zang- en
dansnummers en het show-element
domineert. Ze heeft daardoor een
cosmopolitisch „appeal” en vond ge
makkelijk haar weg naar de buiten
landse markt, waar ze om haar tem
po, rythme en non-verbale expressie
niet minder populair werd dan in het
land van herkomst-
„That’s Entertainment” (een betere
titel was natuurlijk „That was Enter
tainment”) geeft een uitstekende in
druk van wat musical en showfilm
uit de jaren dertig en veertig en nog
even uit het volgende decennium te
bieden hadden. De namen die er on-
inspannen om culturele isolatie van Is
rael tegen te gaan”, aldus d’e federatie.
De Raad voor de Kunst heeft eveneens
in een advies aan minister Van Doorn
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk culturele discriminatie van
Israel door de Unesco afgewezen. Met
name keurt de raad het streven af om
de culturele omweg te gebruiken voor
een aanval op het bestaansrecht van
Israel.
Een culturele wereldorganisatie als de
Unesco zal ernstig tekort schieten als ze
de besluiten van de algemene conferen
tie ten uitvoer zal brengen, meent de
Raad voor de Kunst. Hij vraagt minister
Van Doorn dan ook in het kabinet aan
te dringen op initiatieven die kunnen
leiden tot herroeping van de dicrimine-
rende besluiten van de Unesco.
gehaast „een schuldige” te straffen en
ging akkoord met Brennans ontslag zon
der hem eerst te horen. De onderne
mingsraad heeft een collega als een
baksteen laten vallen en daarmee het
bestuur en de directie naar de mond
gepraat”, aldus de brief.
De kritische brief verwijt verder de
ondernemingsraad onmacht en vraagt
het gedrag van de gekozen leden van de
ondernemingsraad ter discussie te stellen
in een personeelsbijeenkomst vóór 10
december.
Woensdag kwam er een reactie van de
ondernemingsraad op de brief. Men
stemde in met een bijeenkomst van het
gehele Wereldomroep-personeel, die of
wel op maandagavond 9 of op dinsdaga
vond 10 december zal worden gehouden.
Een tweede brief, ondertekend door de
57 Wereldomroepmensen, die zich ook
achter de schriftelijke kritiek op de
ondernemingsraad schaarden, ging naar
de vakbonden. Daarin stond onder meer
dat vakbondsleden in de ondernemings
raad hun plicht hadden verzaakt en dat
zij hun gedrag dienden te verklaren op
vakbondsvergadering voor 13 de
cember. Op deze laatste brief is nog
geen reactie gekomen
Intussen hebben negen hoofden van
dienst bij de Wereldomroep hun bestuur
op 3 december een telegram gezonden,
waarin zij hun verontwaardiging uit
spreken over de kritische publikaties
van de laatste dagen. Zij vinden dat
daardoor de vakbekwaamheid en de in
tegriteit van Wereldomroepmedewerkers
in een leidende functie in het geding
zijn gekomen. Zij wijzen de strekking
van de publikaties af en verzoeken het
bestuur stappen te ondernemen om de
goede naam van de bekritiseerde Wereld
omroepmensen te herstellen.
Het bestuur van de Wereldomroep, dat
woensdag in Utrecht een spoedvergade
ring belegde naar aanleiding van de
onrust bij de Wereldomroep, heeft laten
weten, dat het de met naam en functie
bekritiseerde medewerkers in bescher
ming neemt.
HAMBURG (DPA). Een Westduits
theaterschip zal komend voorjaar als
„culturele ambassadeur” van de stad
Hamburg een tournee langs de Westeu-
ropese zee- en binnenhavensteden ma
ken. Naar de eigenaar van het schip en
kunstzinnig leider van het Hamburgse
„Theater voor kinderen”, Eberhard Moe
bius, heeft meegedeeld, wil men met dit
drijvende toneel propaganda voor het
kindertheater in Hamburg maken.
Het theaterschip is een vroegere Ne
derlandse kustvaarder, waarvan de laad
ruimte is verbouwd tot een toneelzaaltje
dat aan honderd bezoekers plaats biedt.
Na de toneelvoorstellingen staat dit
zaaltje ter beschikking van politici en
kunstenaars om er te discussiëren. Het
ligt verder in de bedoeling andere gezel
schappen als gastspelers uit te nodigen.
Pietro Germi heeft zich in het bijzon
der toegelegd op een nauwkeurige mi
lieuschildering, zonder daarbij modestro
mingen in de filmregie te volgen. Het
handelen van zijn figuren wordt bepaald
door hun maatschappelijke achtergrond.
Zijn maatschappijkritiek die in zijn eer
ste films nog sterk gevoelsmatig gestalte
kreeg neemt later steeds meer de vorm
van een satire aan. Met Germi die in
verscheidene films ook de hoofdrol
speelde, verloor de Italiaanse film een
man, die wars van compromissen, zijn
eigen weg ging.
TWEE PREMIERES binnen het
Tuschinski Theater: in Tuschinski I
de Franse comedie „En blok aan je
Been” („L’Emmerdeur”) met Lino
Ventura en Jacques Brei en in Tu
schinski II „Te Baby Maker” van
James Bridges met Barbara Hershey
als het vrijgevochten meisje dat voor
geld een kind krijgt van een man
met een kinderloos huwelijk.
Barbara Hershey als Tish Gray leeft
in een hippie-kolonie op de Holly-
wood-strip in Los Angeles. Ze heeft
een los-vaste vriend en door toeval
komt zij in aanraking met het echt
paar Wilcox dat geen kinderen kan
krijgen, geen kinderen wil adopteren
en in Tish het onafhankelijke meisje
vinden dat wel voor een kind wil
zorgen. De film van Robert Wise, die
zó modern en begrijpelijk doet dat
men hem terugwenst bij zijn „Sound
of Music”, komt niet verder dan tot
de anecdote die eindigt als Tish het
gezonde kind van haar en Jay Wilcox
overdraagt aan de onvruchtbare
vrouw van Jay, terwijl eigenlijk dan
pas de boeiende problemen zich voor
gaan doen. Maar regisseur Wise is
een meester in het ontlopen van pro
blemen, filmt mooi en aandoénlijk en
geeft gedurende de film via een „off
screen” stem een voordracht in de
ontwikkeling van de feutus tot de
voldragen, maar nog niet geboren
baby. Zeer leerzaam!
„Een blok aan je been” van Edou
ard Molinaro is veel leuker. Molinaro
samen met Lino Ventura betekent
per definitie een misdaadfilm en
Ventura gaat ook van het begin af
aan met een dreigende blik de be
roepsmoordenaar spelen die in op
dracht een zwaar bewaakte getuige in
een strafproces moet doden. Hij heeft
daarvoor een gunstige kamer gehuurd
AMSTERDAM. In het Stedelijk
Museum in Amsterdam wordt van 7
december tot en met 26 januari een
tentoonstelling gehouden van de uit Is
rael afkomstige kunstenaar Benni Efrat.
Benni Efrat werd in 1936 in Beyroeth
geboren. Hij studeerde in Tel Aviv en
werd, voor hij in 1964 naar Europa ging,
tot de meest opvallende jonge kunste
naars in Israel gerekend.
in een hotel tegenover het betrokken
rechtsgebouw, niet vermoedend dat
naast hem een door zijn vrouw ver
laten echtgenoot met zelfmoordnei-
gingen logeert. Dat is Jacques Brei
die zich ontpopt als een komisch
acteur die op de meest ongelegen
momenten de plannen van de ge
huurde moordenaar doorkruist. Dat
geeft aanleiding tot een enigszins
slapstick-achtige film die men niet
direct achter regisseur Molinaro en
nog minder achter Lino Ventura ge
zocht zou hebben.
In City II een Franse soldaten
klucht die dan ook „Waar is toch die
verrekte 7de Compagnie gebleven”,
geregisseerd door Robert Lamoureux.
Voor de rest wat verplaatsingen,
maar geen vernieuwingen. Kriterion
brengt nu een reprise van de intrige
rende film „Don’t look now” van
Nicolas Roeg met Julie Christie en
Donald Sutherland, Rivoli (boven Ri
alto) gaat zich bij de nadering van
„Chinatown” (op 19 december) inte
resseren voor Roman Polanski en
vertoont diens „Met jouw tanden in
mijn nek” en Cinétol geeft een Truf-
faut-week, waar men de Franse fil
mer zeven dagen lang kan volgen
van zijn „Fahrenheit 451” tot en met
„La Peau douce”
In de serie „Wakkerblijvertjes” kan
men in Cinétol Charles Bronson ont
moeten, resp. in „Buil of the West” en
Dirty Dingus Magee. „Drive he said”
van Jack Nicholson (de hoofdrolspe
ler in Polanski’s „Chinatown”) is nu
in City, terwijl men Clint Eastwood
te zien krijgt in „Dirty Harry” (Ca
lypso), en „Play Misty for me” in
Rex. „Diary of a mad Housewife” van
Frank Perry is in het Leidseplein
Theater beland en René van Nie’s
„De 5 van de 4-daagse” is zowel
