Fries volksboek
Ere-expositie
beeldhouwer
geëxposeerd
Stauthamer
Ruim stipendium
voor Zuidhoek
MAGISCHE HISTORIE ROND HITLER
heren
dames
en
s
Mt
sbi'’1
h
Kunstenaarsdorp voor Nixon j
„De lans
het lot"
Centrum met tweede stuk van Bernlef: „In verwachting”
^verrukkelijk nieuws!
DRQSTE kersenbonbons
99
van
I
F
Egyptische sagen
SSS: WlJ ONTVINGEN
it
I “h
boeien nog
9
WOENSDAG
1 1
DECEMBER
KUNST
19 7 4
door Jac. Heyer
Herinnering
165 gram (15 stuks) voor slechts
k
SE
HAARLEM Donderdagavond
brengt toneelgroep Centrum in de
Toneelschuur een nieuw stuk van
eigen bodem in première: „In ver
wachting” van J. Bernlef. Het is
een stuk over een vader (een werk
loze particulier chauffeur en we
duwnaar); zijn dochter en haar man
die bij hem inwonen. Gewone men
sen, die als zovelen hun conflicten
„proberen weg te poetsen”, aldus
Rob Scholten, de dramaturg die de
produktie heeft begeleid.
J
Nieuwsgaring
»J| O
Volrode kersen, gedrenkt in de fijnste likeur,
gevat in echte chocolade van Droste kwaliteit
smakelijk gepresenteerd in doorkijkdoos
i
proberen weg te poetsen
van
nu
ADVERTENTIE
zoekt in Haarlem en omstreken
HEIN STEEHOUWER
H.R.
wJia w.'Ïaaw
b
Dan met spoed een briefje met naam, adres, woonplaats en
telefoonnummer onder nr. 7077 bureau van dit blad.
Heeft u telefoon?
Heeft u een goede telefoonstem?
Heeft u veel vrije tijd?
Wilt u iets extra’s verdienen?
UTRECHT (ANP).Burgemeester en
Wethouders van Utrecht hebben een sti
pendium van 10.000 toegekend aan de
Utrechtse tekenaar Arne Zuidhoek als
blijk van waardering voor zijn werk.
nissen. Ik ben daar beter over geïnfor
meerd dan de acteurs; ook emotioneel
meer betrokken. Daar wil ik eerst zelf
een stuk over maken en de acteurs eerst
voldoende informatie verschaffen. Dan
kan in een later stadium pas geïmprovi
seerd worden”.
l'
i-?:
ROTTERDAM (ANP). De in Rot
terdam wonende Italiaanse beeld
houwer Tomasso Geraci heeft het
kunstenaarsdorp, dat hij in 1969 in
Cefalu op Sicilië stichtte, omge
doopt in ,Nixon’s vrede club”. Hij
wil de voormalige Westduitse
bondskanselier Willy Brandt vra
gen burgemeester van het dorp te
worden. Samen met kunstenaars
uit andere fanden wil Geraci elk
initiatief steunen om Nixon in ere
te herstellen en naar het president
schap van de Verenigde Staten te
rug te brengen.
GROOT GERENOMMEERD UITGEVERSBEDRIJF
IN HET WESTEN VAN HET LAND
wel in een boekje te vinden. De moei
lijkheden met z’n schoonvader en vrouw
ontstaan omdat ze in een veel te kleine
ruimte samenwonen. Hij ontvlucht de
werkelijkheid door een zeilbootje te
bouwen in de huiskamer. Het was erg
fijn door middel van improvisaties te
werken, zo dat deze figuren erg dicht bij
ons zelf komen te staan. Die Paul is
toch wel iemand anders dan ik, maar je
kunt alles uit jezelf halen en vergroten”.
Het hele team van „In verwachting’’ bij
elkaar. Bovenste ry van links naar
rechts: Rob Scholten dramaturg, Antho
ny Olthof technicus, Polio Hamburger
acteur, Frans Koppers acteur, Henriëtte
de Wever regie-assistente, Christiaan
Nortier regisseur. Daaronder van links
naar rechts: Irène Boller souffleuse,
Trudy de Jong actrice, J. Bernlef schrij
ver, Doortje Deurland kleedster en Harry
Faanhof technicus.
TRUDY DE JONG zegt over haar
personage: „Ze is een jonge vrouw, die
gekneld zit tussen twee mannen; ze laat
zich manipuleren. Dat heeft te maken
met haar opvoeding, haar jeugd toen ze
ook ingekneld zat tussen die vader en
die moeder. Omdat ze zwanger is. zit ze
nog méér gevangen. Heel belangrijk in
dit stuk is de opvoeding van vrouwen in
dit milieu. Ze heeft niet de mogelijkheid
gehad zich te ontwikkelen. Dat weet ze
eigenlijk wel. Maar ze ziet niet wat ze
er aan kan doen. Dat blijkt een beetje,
wanneer ze bezig is de advertenties uit
te knippen. We laten in het midden of
dat contactadvertenties zijn of voor een
baan”.
Niet alleen in de vorm van het uitge
geven boek, maar in vele gevallen ook
in de vorm van een handschrift, bijge
voegde correspondentie, ontwerpen voor
omslagtekeningen, foto’s van de schrij
ver. De KFFB is een vereniging die in
1934 is opgericht, met 85 leden met de
bedoeling Christelijk Friese Volksboeken
uit te geven. Gestart werd met de uitga
ve van een familie-roman die destijds
aan de leden werd gestuurd voor 10
per stuk. Thans heeft de vereniging
bijna 100.000 leden.
Ter gelegenheid van dit 40-jarig jubi
leum heeft de KFFB een boek uitgegeven
onder de titel: Ljocht (licht) waarin op
genomen een 70 meditaties bij bijbelge
deelten. Dit is een boekwerk op oecu
menische basis. Predikanten en leken en
pastoors uit protestantse en R.K. kerken
doen hieraan mee.
Dat alles vindt men terug in dit
met veel overtuiging geschreven
boek, te eenzijdig, maar wel de moei
te waard om nu eens een andere
geschiedenis te lezen dan men ge
woon is.
WA.wM. A. «W* A.
met telefoon thuis, goede telefonisten, veel vrije tijd,
minimaal 3 4 uur per dag inclusief avond, voor het
afsluipen van introduktie-abonnementen voor een
nieuw te lanceren 14-daags magazine, dat zich bezig
houd* met het bereiken van optimaal woongenot.
dat „de nieuwsgaring van de auteur”. De
werkwijze bij zijn stukken „Sterf de
moord” en „In verwachting” heeft het
voordeel „dat de spelers zich geweldig
betrokken voelen, omdat ze ook in de
tekst een eigen inbreng hebben. Ik ben
eigenwijs genoeg, dat ik bepaalde zaken
die voor mij van essentieel belang zijn,
niet door de acteurs laat veranderen.
Het is niet de enige methode voor to
neelschrijvers. Het is alleen geschikt
voor een beperkt aantal acteurs; met
bijvoorbeeld vijftien man is het niet te
doen. Het gaat evenmin bij specialisti
sche, maatschappelijke toestanden. Ik
heb een idee voor een stuk over een
gevangenbewaarder. Ik heb twee jaar
met fotograaf Siet Zuiderland gewerkt
aan ons boek over Nederlandse gevange-
AMSTERDAM (ANP).Ter gelegen
heid van de 75ste verjaardag van de
Amsterdamse beeldhouwer Cephas Stau-
thameris in het atlier van de kunstenaar
een tentoonstelling van zijn werken in
gericht. Maandagavond wordt een recep
tie gehouden voor vrienden en relaties.
De beeldhouwer die in Zeeuws-Vlaan
deren werd geboren, woont en werkt al
meer dan 40 jaar in het huis Hendrik de
Keyzer bij de Rijksacademie in Amster
dam, waar hij monumentale kunst onder
prof. R. N. Roland Holst studeerde. Zijn
eerste werken ontstonden rond 1930 en
waren terk religieus gericht. Na de
tweede wereldoorlog vervaardigde hij
verscheidene grote monumenten zoals
het Pools Monument in Ael en oorlogs
monumenten in Lisse, Vianen, Oldenzaal
en Vinkeveen.
Behalve beeldhouwwerken maakte hij
ook kleine plastics, etsen en glas-in-
loodramen. Verder ontwierp hij erepen
ningen voor de gemeenten Nijmegen en
Leeuwarden, de rijksuniversiteitn; de
ANWB en het Koningin Wilhelmina-
fonds.
Stauthamer, die nog steeds creatief
bezig is, gaf van 1955 tot 1965 les aan de
academie te Arnhem.
OVER DE MAGISCHE aantrek
kingskracht van Adolf Hitler op het
Duitse volk is al veel geschreven.
Ook over occulte manipulaties door
Hitler en mensen uit zijn omgeving is
iets bekend. De meeste historici gaan
daar niet op in. Ze zien Hitler louter
als een verderfelijke figuur die op
politieke gronden aan de macht
kwam in een land, dat om een „ver
losser” vroeg. Die historici doen niet
aan legendevorming en geven dus
geen antwoord op vragen, die tóch
wel mogen worden gesteld.
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboeken!
boekenboekenboekenboeken!
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
In het vredesdorp kunnen kunste
naars uit de hele wereld gratis hun
vakantie doorbrengen. De enige
voorwaarde is, dat zij tenminste
een van hun werken wijden aan de
problemen van de universele vrede
en de liefde in de wereld. In het.
dorp zal een groot monument voor
Nixon worden opgericht.
should do something for peace in
the world”, (oftewel een ieder zal
elke dag iets voor de vrede moeten
doen). Deze tekst staat ook boven
de ingang van net dorp.
Juist terug van zijn reis naar Sicilië
zei Tomasso Geraci dinsdag, dat
een man als Nixon, die veel voor
de vrede en ontspanning in de
wereld heeft gedaan, het niet ver
dient in de grond getrapt te wor
den. „Als de mensen zo door gaan,
komt er nooit vrede”.
En daarmee komen we dan terecht
bij Hitler en diens verafgoding van
Wagner, zijn geloof in de graal-le-
gende en de lans, die op hem in
Wenen een- onuitwisbare indruk
maakte en die hij met alle geweld
naar Duitsland wilde halen, hetgeen
hem ook is gelukt, de dag na de
annexatie van Oostenrijk. Onmiddel
lijk na de oorlog zocht een speciaal
Amerikaans commando de lans in
Neurenberg weer op en nu ligt ze
weer in een vitrine van het Hofburg-
museum. Waarom? Ook generaal Pat
ton geloofde in de invloed van de
lans en de graallegende, evenals ge
neraal Von Moltke en natuurlijk een
man als Rudolf Steiner.
Ik beschrijf dit boek niet om ie
mand erin te doen geloven, daarvoor
acht ik het te eenzijdig. Toch is het
nodig om te signaleren hoe velen in
Duitsland verziekt waren door de
duistere occultisme rond die lans. Een
groot aantal demonische figuren als
Hitler on consorten geloofden er na
melijk heilig in en vonden er ook een
soort krankzinnige verontschuldiging
in voor hun misdaden. Dat laat
ste is eveneens uit andere bronnen
bekend.
De invloed van Wagner en Nietsche
op Hitler is eveneens bekend, ook die
van idiote geleerden als prof. Karl
Haushofer, Houston Chamberlain en
vele anderen, allen overtuigd van de
suprematie van het germaanse „ras".
Met hen honderden onder de Duitse
geleerden, die allemaal aan de zwarte
kant stonden.
L. J. VEEN- WAGENINGEN
De circelreeks van Peter Usbome
geeft vier deeltjes: „Aan het Strand”,
„In het Park”, „In de Dierentuin” èn
„In het Oerwoud”. Deze boekjes zijn
bedoeld voor kindjes van 3-6 jaar om
ze al kijkend en als gevolg daarvan
al vragend vertrouwd te maken met
alles wat er om hen geen gebeurt,
bovendien op die manier het taalge
bruik te ontwikkelen en de woorden
schat te vergroten.
LEEUWARDEN (ANP).— Het Fries
letterkundig Museum en Documentatie
centrum brengt ter gelegenheid van het
veertigjarig bestaan van de KFFB
(Kristlik Fryske Folks Bibleteek), een
tentoonstelling waarin het volledige aan
tal titels dat deze vereniging in de loop
der jaren heeft uitgegeven is te zien.
DE VERTALER VAN „Egyptische
sagen en vertellingen”, dr. J. Borg-
houts, (een boek, verschenen bij
Unieboek, Bussum) voelt zich op één
lijn staan met de restaurateur van
een gebroken pot, waaraan menige
scherf ontbreekt. Hij kan hoogstens
hopen, dat het resultaat van zijn
herstellingen de oude vorm weer doer
herleven. Men heeft in vele gevallen
slechts het torso van het verhaal tot
zijn beschikking.
Wel, Borghouts heeft heel wat oude
potten op fraaie wijze gerestaureerd.
De Egyptische verhalen werken ver
frissend. Ze stammen uit een heel
andere denkwereld; uit een heel an
dere leefwereld ook, zodat wat voor
de Egyptenaren normaal was, voor
ons de dimensie heeft van iets won
derlijks, iets sprookjesachtigs. De
mengeling van hun overleveringen
met de werkelijkheidsbeleving in het
oude Egypte werkt fascinerend Ver-
.halen als de Twee Broers, Sinoehe,
De reis van Wenamon boeien nog
steeds.
r
„Over mensen die conflicten
De 33-jarige tekenaar is vooral bekend
geworden door zijn anarchistische
sprookjesboek „verzinsels van vader
Wapper”, dat het afgelopen Voorjaar is
verschenen.
Het college van B. en W. heeft tot de
toekenning besloten op advies van een
commissie, bestaande uit de heren J. J
de Groot, prof. dr. Scholten en E Ver
meulen. Eerder werd een dergelijk sti
pendium voor een beeldend kunstenaar
in Utrecht verstrekt aan William D.
Kuik en Peter Vos.
Arne Zuidhoek studeerde in Amster
dam de Rijksacademie voor beeldende
kunsten. Enkele jaren was hij privé
leerling van William Kuik. Momenteel
werkt Zuidhoek aan verschillende boe
ken, waaronder een bundel zeerverhalen
en een boek met Arabische sprookjes.
,,IN VERWACHTING” is het eerste
stuk, dat helemaal binnen Centrum is
ontstaan. Op basis van het korte verhaal
„Druppel” uit zijn jongste bundel „Hon-
dendromen” heeft Bernlef een korte in
houd geschreven van een toneelstuk. Hij
had eerder met regisseur Christiaan
Nortier gewerkt aan „Sterf de moord”
bij Centrum en had toen enkele spelers
op het oog voor dit nieuwste stuk: Frans
Koppers, Karin Kilian en Polio Ham
burger. Hij gaf hen aan de hand van de
korte inhoud opdrachten om verschillen
de scènes te improviseren, zodat karak
ters en tekst veel meer van de spelers
zelf konden worden dan hij ze zelf zou
schrijven. Samen met Nortier werkt hij
het materiaal uit tot een script
Toen het spel dit seizoen in studie
genomen zou worden, werd Karin Kilian
ziek. Haar rol werd overgenomen door
Trudy de Jong, die op enkele punten het
karakter enigszins in eigen richting kon
buigen. Rob Scholten, de nieuwe drama
turg bij Centrum, maakte de dramati
sche analyse van het stuk en hield bij
het verdere werk de grote lijn in de
gaten.
AAN HENK BERNLEF de vraag naar
het verband van „In verwachting” met
z’n andere werk. „Dat bestaat hierin, dat
de mensen in de loop van hun leven
bezig zijn een verleden te verzamelen,
dat eigenlijk uit fictie bestaat: verhalen
die niets meer met de werkelijkheid van
nu of vroeger te maken hebben. Dat is
iets dat veel in mijn werk voorkomt,
ook in mijn poëzie”.
Bernlef is tegen het schrijven
stukken vanuit een idee. Hij begint lie
ver bij „het kijken naar mensen”, of ze
in tv-programma’s bezig zijn of als
acteur in improvisatie. Bernlef noemt
Iemand die dat wel doet is een
Engelse journalist, Trevor Ravens-
croft, een leerling van dr. Walter
Stein. De laatste heeft Hitler in
diens jonge jaren in Wenen (en ook
later) goed gekend. Hij werd histori
cus, maar ook parapsycholoog en vol
geling van dr. Rudolf Steiner, de
Aan de spelers de vraag wat voor
figuren zij uitbeelden.
FRANS KOPPERS, die de vader speelt:
„Hij is een man van 53, die door de
alcohol werkloos is geworden; ook het
overlijden van zijn vrouw heeft daarbij
een rol gespeeld. Hij weet niet goed wat
hij met het leven aan moet en leeft
daarom met zijn herinneringen. Van
mijzelf zit in die man z’n afkomst uit
een communistisch milieu, waar hij zich
tegen afzet maar dat hem ook heeft
uitgestoten. Zelf is die man nooit geko
men tot een ideologische stap: hij heeft
nooit deelgenomen aan dat communisme;
zijn familie wèl”.
POLLO HAMBURGER speelt de
schoonzoon. Hij zegt van z’n rob .,Die
Paul zit op kantoor. Hij heeft een opti
mistische kijk op het leven: alles is op
te lossen en zo niet, dan is de oplossing
CHRISTIAAN NORTIER is verant
woordelijk voor de vorm waarin de
voorstelling gespeeld wordt. Over die
stijl zegt hij: „Ik heb er eigenlijk geen
woordje voor. Het is niet naturalistisch
en niet realistisch, maar vindt daarin
wel z’n wortels. Het zijn herkenbare
mensen. De spelers doen authentieke
dingen, die interessant zijn; er zitten
maar weinig dingen in die niet van hen
zelf zijn. Ik moest natuurlijk zorgen dat
die eigen dingen met elkaar te maken
bleven”.
„Deze manier van werken is ideaal”,
zegt Nortier, „omdat het collectief ge
beurt, al houdt ieder z’n eigen verant
woordelijkheid. Op deze manier kom ik
als regisseur het verste. De ideeën, beel
den, oplossingen voor bepaalde proble
men, komen voort uit wat ik zie gebeu
ren bij de spelers. Dan kom ik zelf op
ideeën. Als ik zelf moet gaan verzinnen
lukt het me niet: Ik heb inspiratie nodig
om inspritatie te kunnen geven”.
WEST-FRIESLAND B.V. - HOORN
Hans de Groot-Canté: „Wegen
kruisen soms”, roman voor jonge
meisjes.
Het onsterfelijke verhaal van de
overwintering op Nova Zembla van
Heemskerck en Barentsz: „Het Be
houden Huis” door A. D. Hildebrand.
Catalijn Claes: „De Bronzen Stem”,
een dorpsroman over Zappa, een goe
de lieve beiaardier, die dol is op zijn
carillon en zijn kleine, vlijmscherpe
vrouw Lollechien, die hem het leven
o zo zuur maakt tegen beter weten
in! Roman voor jonge mensen.
stichter van de antroposofische bewe
ging. Dr. Stein kwam na zijn vlucht
uit Duitsland in de Hitler-jaren in
Engeland terecht. Daar was hij eco
noom en persoonlijk adviseur van
Churchill, die achter de oorzaken van
de „occulte invloed” van Hitler wilde
komen. Daarvoor had dr. Stein in
Duitsland historische werken gepubli
ceerd.
Je komt bij hem terecht in een
wonderlijk type geschiedschrijving,
antroposofisch gericht en in het licht
van begrippen als „hoger bewustzijn”,
reïncarnatie, karma en dergelijke.
Dat zijn natuurlijk geen uitgangspun
ten voor historisch onderzoek, omdat
methode en uitkomsten niet verifieer
baar zijn. Bovendien heerst er op die
terreinen enorm veel „beminnelijk
zelfbedrog”. Daarnaast echter hante
ren Ravenscroft en Stein heel veel
échte documenten en gegevens. Maar
goed, het is een uiterst subjectieve
methode, zoals overigens geschied
schrijving op historisch-materialisti-
sche basis (met uitsluitend de klas-
sen-ideologie als „oorzaak aller din
gen”) eveneens is, ook al lijkt ze
beter gefundeerd.
Liefhebbers echter van een zeer
boeiend geschreven speculatieve be
nadering moeten kennis nemen van:
„De lans van het lot” van Ravens
croft, samengesteld uit gesprekken en
papieren met dr. Stein. Het heeft als
ondertitel „De occulte macht achter
de lans, die de zijde van Christus
doorstaken hoe Hitler de kracht
misbruikte om de wereld aan zijn
voeten te krijgen”. Het is een goed
geïllustreerde uitgave van Ankh-
Hermes in Deventer.
De genoemde lans is een relikwie,
dat al eeuwen behoort tot de Groot-
Duitse kroonschatten, te zien in het
Hofburg-museum in Wenen, naast de
keizerskroon van Karei de Grote en
andere regalia. Volgens de legende is
ze afkomstig uit het oude Israel en
gebruikt door de Romeinse legionair,
als een bron van magische I «L 8
Het zou ook de lans zijn, I IX; I.
ZUIDHOLLANDSE UITGEVERS
MAATSCHAPPIJ - DEN HAAG
Thera Coppens vertelt en Pien Ha
zenberg tekent de spannende reisa
vonturen van een klein meisje en een
vliegend hondje oder de vrolijke
titel van: „Hi Ha Hoebelba”, en ook
nog een ander spannend avontuur
over kurketrekvogels, roofridders en
nog veel meer, dat zij: „Hoebelerrmet
Daan” noemden. Leuke verzorgde
boeken, waaruit het ook prettig voor
lezen is.
Twee bijzonder mooie sprookjes
boeken met illustraties van Anton
Pieck: „De ring van Zeven”, een Oos
ters sprookje van Lidow; en „Ezeltjes
vertelden”, het kerstverhaal van Mar
garet Morrison.
Om zijn activiteiten te financieren
brengt de kunstenaar een penning
op de markt met aan de voorzijde
een fluitspeler en de tekst „Nixon’s
Peace Village Cefalu” en aan de
achterzijde een tekst van Willy
Brandt „everybody every day
zien
kracht,
waarvan sprake is in de leèende over rtf'c
Parcival en de Graal, onder meer
door Richard Wagner bezongen in -
een opera.
die Christus lichaam aan het kruis
doorstak. De lans zwierf daarna door &BL
Europa en wordt al eeuwenlang ge- '1$ I Bï|
zien als een bron van magische j ’■«LSI I
(ADVERTENTIE)
I
