Raadsman Proloog trekt van leer tegen kamerlid
Kerst, kant en
klatergoud
Phia Berghout
krijgt
Singer-prijs
3
IBolÉBïïEÉ
van
K g i
ITS»:
Spontane Cobra „acrylografie
Pierre Alechinsky verveelt snel
f
ffij
Er
99
w
Annie M. G. Schmidt
kreeg prijs
IN MUSEUM BOYMANS-VAN BEUNINGEN
theemancipatie
F W*
f
1 7
DECEMBER
NOORDHOLLANDS PH1LHARMON1SCH ORKEST
ÏNSDAG
KERSTMIS heeft vrijwel on
veranderd voor zeer veel mensen
een totaal verschillende beteke
nis. De één zal aan deze dagen
een diep religieuze inhoud toe
kennen, de ander wrijft zich ge
lukzalig in de handen bij de ge
dachte aan wat extra vakantie,
terwijl een derde zich misschien
in de voorafgaande dagen tot
enig vasten aanzet om daarna
met volle inzet te kunnen toe
slaan bij het eetfestijn. Ach, het
is maar hoe je het sfeervolle
kerstfeest wilt benaderen.
F w
ROTTERDAM Acryl-schilde-
rijen, tekeningen en grafiek van de
bekende Belgische Cobra-kunste-
naar Pierre Alechinsky zijn tot en
met 5 januari a.s. in Museum Boy-
mans-Van Beuningen te zien. Het
is een grote overzichtstentoonstel
ling, waarmee het werk vanaf 1965
wordt getoond, het jaar van „de
ommekeer”, waarin Alechinsky
met acrylverf ging werken, doch
overigens in de stijl, die hij voor
die tijd toepaste in olieverf en
gouache. Hij is eigenlijk een van
de weinigen, die de Cobra-stijl in
wezenlijke zin is trouw gebleven.
De meeste andere Belgische schil
ders van die groep zijn andere we
gen gegaan, evenals overigens in
ons land en Denemarken.
1974
life 1
met waar gemaakt
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
- vrijdag 20 december 1974 20.15 uur
onder redactie van Bé ter Maat
Pierre Alechinsky is altijd geobsedeerd
geweest door handschrift. Zijn moeder
was grafologe, hij was er dus vanaf zijn
jeugd vertrouwd mee, dat karaktereigen
schappen en handschrift hand in hand
Make-up met een gouden gloed van Harriet Hubbard Ayer, be
kroond door een kerstroos-kapsel van Alexandre.
Eveneens van Franka is deze beel
dige avondjapon van beige kant.
fest V*
I
I
„Central Park” van Pierre Alechinsky,
in 1965 in New York ontstaan en tevens
het werk dat een ommekeer in zijn
oeuvre betekende.
natuurlijk is de houding van de schilder
zittend, staand of liggend werken
van invloed op diens motoriek, de bewe
gingsmogelijkheden, en dus ook op het
uiteindelijke resultaat.
Nu was het zo, althans in de Neder
landse Cobra-beweging en vooral bij
hen, die Karei Appel het naast stonden
dat olieverf als materie en dan ook
nog zwaar opgebracht, een der aantrek
kelijkheden van Cobra-stijl uitmaakten.
De kindertekening lag eraan ten grond
slag, de spontane uiting, maar juist het
worstelen met de moeilijke materie (ac
tion-painting) gaf aan het werk de vol
wassenheid en typische Cobra-expressie.
Bovendien het belangrijkste: het werk
wordt niet door het materiaal „ge
maakt”, maai- nog altijd door de man,
die het materiaal toepast.
Alechinsky is gaan zweren bij de ex
pressie van een materiaal, in water op
geloste acryl, die primair gebruikt kleu
ren oplevert waarvan je hoofdpijn krijgt
als je meer dan drie schilderingen (of
liever gezegd „acrylografieën”) naast el
kaar ziet. Helaas beschikt hij ook niet
over de meditatieve afgewogenheid,
waarmee ook moderne Japanse calligra-
A:^"
dermijnen. Mr Bakker Schut bestreed
alle beschuldigingen die hij als pure
smad kwalificeerde, aan de hand van
gepubliceerde verklaringen van verschil
lende autoriteiten, onder wie de pre
mier.
Hij zei te verwachten dat de officier
van justitie mevr. Van Venendaal zal
vervolgen wegens smaad Zo de officier
dit niet doet, zal hij de verdenking op
zich laden klasse-justitie te bedrijven,
aldus pleiter. De actie van mevr. Van
Veenendaal noemde hij „een heksenjacht
via een veel gelezen sensatieblad”. -
Mr. Bakker Schut deelde nog mede,
dat CRM-minister Van Doom zijn be
slissing om rijkssubsidie aan Proloog te
geven uitstelt tot na de uitspraak van de
president van de rechtbank in Den
Bosch in het k'ort geding. „Dinsdagmid
dag doet de president van de rechtbank
van Amsterdam uitspraak in het kort
geding van Proloog tegen de Telegraaf.’
De advocaat van mevrouw Van Veen
endaal, mr. H. P. Ütermark zei dat zijn
cliënte zich in radio- en t.v.-interviews
wel achter de feiten in de Telegraaf-
interview had gesteld, maar zich uit
drukkelijk distantieert van de bewoor
dingen. Haar doel was landelijk de aan
dacht te vestigen op aktiviteiten die
de democratie ondermijnen. Het oogmerk
om te beledigen was niet aanwezig. De
enige reden is dat mevrouw Van Veen
endaal zich al geruime tijd ernstige
zorgen maakt over het gedrag van Pro
loog en het uitblijven van een reactie
daarop aldus pleiter. Steëds meer men
sen vertrekken uit het gezelschap omdat
zij zich met de koers niet kunnen vere
nigen zei mr. Ütermark. Bij het aanne
men van nieuwe spelers is alleen de
politieke kleur van belang en niet meer
de kwaliteit.
Proloog houdt zich niet bezig met
creatieve vorming van de jeugd maar
met een sterk eenzijdige indoctrinatie
van de jeugd, zo vervolgde pleiter. De
activiteiten van Proloog zijn van dien
aard dat de subsidies per 1 september jl.
zijn gestaakt.
Mevrouw Van Veenendaal is bij di
verse instanties om inlldhitimgen geweest,
maar zij stuitte op een gebrek aan
medewerking. De uitlatingen die zij ge
daan heeft zijn niet in een nodeloos
grievende vorm gedaan, aldus pleiter
De bewijslast dat de mededelingen on
juist zijn berust volgens mr. Ütermark
bij eiser.
In het Telegraaf-interview stond bdj de
beschuldigingen ondermeer diefstal van
uiterst geheime Philipsdocumenten. De
advocaat zei dat het hier een fotokopie
betreft van een ondernemersdocument
van een werkgeversorganisatie, waarvoor
Proloog belangstelling had. Er staat op
„streng vertrouwelijk” en het was aan
een beperkt aantal leden der organisatie
verzonden. Dit stuk is inderdaad ont
vreemd, zo stelde mr. Ütermark. Volgens
mr. Bakker Schut is het een document
van de werkgeversorganisatie in de me
taalindustrie met tips om acties en sta
kingen te breken.
Mr. Ütermark zei dat na inbraken in
het gebouw van de kunststichting in
Eindhoven directeur Ben Sies stukken
„Beschuldigingen zijn
LAREN (ANP). De Singer-prijs
1974, van de stichting Singer Memorial
Foundation in Laren, is toegekend aan
de harpiste en muziekpedagoge Phia
Berghout uit Breukelen. Zij krijgt de
prijs, waaraan een bedrag van 3.000 is
verbonden, wegens haar verdiensten
voor het muziekleven, op artistiek, peda
gogisch en organisatorisch terrein. Bur
gemeester Eisen van Laren zal haar de
prijs uitreiken op 26 december, voor de
aanvang van een kerstconcert in de
Singer Concertzaal.
DEN BOSCH (ANP en GPD)
Er is weinig overgebleven van de
ernstige beschuldigingen van het
Kamerlid voor DS ’70, mevrouw
Phia van Veenendaal, aan het adres
van de Eindhovense toneelwerk-
groep Proloog. Zo bleek gisteren
tijdens het kort geding dat Proloog
tegen haar had aangespannen en
dat diende voor de rechtbank in
Den Bosch. De toneelgroep heeft
geëist dat mevrouw Van Veenen
daal verboden wordt in de toe
komst opnieuw uitlatingen over
Proloog te doen zoals zij heeft ge
daan in het interview in De Tele
graaf van 3 december.
DE MAKE-UP VAN AVER ken
merkt zich door zeer verfijnde goud-
effecten. De gentiaanblauwe oog
schaduw, aangebracht in een golven
de lijn, wordt goudglanzend verzacht
door de Nacré d’Or Fixante. Ook de
golvende lijn van de wenkbrauwen
krijgt zo’n feestelijk vleugje goud.
Maar we zijn er nog niet. De huid
verkrijgt een dergelijk gouden glans
door de Poudre Perle d’Or, terwijl de
lippen een goudbronzen gloed afstra
len door middel van de Rose Doré
Super Hydratant lipstick.
U ZIET. HET IS EEN en al goud
wat er blinkt. Van mijn kant kan ik
alleen maar van harte hopen, dat u
tijdens de komende kerstdagen en
evenzeer het komende jaar vrij con
stant een glans van geluk op uw
gezicht mag meedragen. Maar vooral
gezondheid, lieve mensen, dan hebt u
zonder meer een voorspoedig 1975.
De repliek van mr. Bakker Schut
kwam er op neer dat geen der beschul
digingen waar is gemaakt. Het onderne
mersdocument was Proloog ongeveer
anderhalf jaar geleden toegezonden,
merkte hij nog op. In zijn repliek zei
mr. Ütermark nog dat als stukken over
Proloog in een politiekluis worden opge-
borgen daar een bijzondere reden voor is.
Uitspraak maandag 23 december om
15.00 uur.
fen te werk gaan. Alechinsky kan dan
wel die verf gebruiken om er zo direct
en gemakkelijk mogelijk mee te schrij
ven, hij kan er bij op de grond gaan
zitten, maar hij wordt er geen echte
Japanner mee en evenmin calligraaf,
behalve dan misschien binnen het kader
van de Cobra-ideologie. In feite is het
zo, dat hij op zoek is naar de gemakke
lijkste methode om zo snel mogelijk
grote vellen spontaan vol te schrijven
met voorstellingen.
Wie het zich opzettelijk gemakkelijk
maakt om de worsteling met de midde
len uit de weg te gaan, loopt kans een
flodderaar te worden. Daar helpen
lyrische bekentenissen omtrent de acryl
verf en de acht centimeter lange pense
len (op bamboe van eerste kwaliteit
bevestigd) geen lieve moedertje aan. Wat
dan ook overbliift. na de eerste verblij
dende indruk in Museum Boymans, de
verrassing van het spontane, wordt na
het derde schilderij een soort vermoei
ende kleurenblindheid en verveling na
de zoveelste herhaling, ongeacht het feit
of Alechinsky al dan niet geschiedenis
heeft gemaakt in en door de Cobra-
beweging. Zo komt hij hier althans ovar.
HEIN STEEHOUWER
Namens zijn cliënt trok mr ütermark
de beschuldiging dat Proloog valse de
claraties bij de gemeente Eindhoven zou
hebben ingediend in en bood veront-
schufdigingen aan De vordering van
Proloog achtte pleiter niet toewijsbaar
Het is onaanvaardbaar dat mevrouw
Van Veenendaal monddood gemaakt
wordt zoals door Proloog wordt geëist,
aldus mr. Ütermark.
die betrekking hadden op Proloog in een
kluis op het politiebureau opborg. Een
politiefunctionaris had de directeur ge
waarschuwd voor het afluisteren van
gesprekken in zijn kamer in het gebouw
van de Kunststichting, zo deelde pleiter
mede. Hij had de betrokken politiefunc
tionaris gedagvaard om hem eventueel
als getuige te laten horen, maar zei de
indruk te hebben dat de man niet zou
komen.
DE MODE PAST ZICH DAAR ui
teraard helemaal bij aan. Mocht u op
een lang verbeide kerstreis gaan, dan
heeft de Engelse ontwerpstei- Franka
een verrukkelijke outfit voor u ge
creëerd. Van soepele, roestbruine
Concertgebouw Haarlem
derde concert serie C
dirigent: ANDRÉ VANDERNOOT
solisten: KAMIEL D’HOOGHE - orgel BOUW LEMKES en
1EANNE VOS - viool JACQUES MEERTENS klarinet
programma: Handel - Orgelconcert in Bes op. 7 no 3 Badings - Concert voor 2
violen no 2/ Debussy- Rhapsodie voor klarinet Debussy - Prélude
a i'après-midi d’un faune I Debussy - Henkemans - Préludes, livre II
entrée f. 5,(a.l.) c.j.p. geldig
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw,
Lange Begijnestraat 13 van 10-15 uur: telefonisch 32 09 94 van 12-15 uur
MAASTRICHT (ANP). Mevrouw
Rika de Backer, de Belgische minister
voor Nederlandse Cultuur heeft zaterdag
avond in de Maastrichtse schouwburg
tijdens het negende colloquium van de
Nederlandstalige toneelschrijvers uit
België en Nederland de jaarlijkse Ed
mond Hustinx-prijs, groot 2000, uitge
reikt aan Annie M. G. Schmidt.
In het jury-rapport staat dat de prijs
is toegekend omdat zij in haar werk de
mensen een spiegel voorhoudt waarin zij
hun eigen vertekening zien en zich daar
in herkennen.
'Eindelijk wordt.thee recht,
gedaan. 3M Duikertjes.
Makkelijk, lékker en niet duur.
Een jury, bestaande uit prof. dr. Mari
us Flothuis, Joop Stokkermans en Jos
Clebèr, heeft eenstemmig geadviseerd de
prijs aan Phia Berghout toe te kennen.
In het juryrapport worden haar verdien
sten als harpiste genoemd (zij inspireer
de ook tal van componisten tot het
schrijven van nieuwe werken voor
harp), als pedagoge („de tot ver buiten
onze landsgrenzen herkenbare speelstijl
uit de school van Phia Berghout komt
aan vele orkesten en kamermuziekgezel-
schappen ten goede”) en als organisatri
ce van de meestercursussen van de Edu
ard van Beinum Stichting op het land
goed Queekhoven.
De Singer-prijs, in 1968 ingesteld ter
nagedachtenis aan wat de schilder Willi
am Singer en zijn vrouw hebben
gedaan ter bevordering van het cul-
tuerel leven, wordt om de drie jaar
uitgereikt voor bijzondere verdien
sten op het gebied van het museumwe
zen, de beeldende kunst of de muziek-
De graficus M. C. Escher ontving de
prijs in 1971.
In het interview dat als kop had
,Proloog-groep is een rode mantelorgani
satie, uitte mevr. Van Veenendaal een
aantal ernstige beschuldigingen aan het
adres van Proloog. De advocaat van de
toneelgroep mr. P. H. Bakker Schut zei
dat uit het intervieuw met mevr. Van
Veenendaal blijkt, dat zij precies de
bedoeling had dit geding aangespannen
te krijgen. „Als ik voor de rechter kom.
komen al de bewijzen keihard op tafel”,
zo citeerde pleiter uit het tweede inter
view.
De meest perverse beschuldiging vond
hij die dat Proloog een marxistische
mantel-organisatie is die enorme bedra
gen uit het buitenland krijgt om in
Nederland met alle mogelijke, ook on-
wettige, middelen de democratie te on-
gaan. Bovendien was hij in de Cobraja-
ren bevriend met Dotremont, de theore
ticus van de beweging en eveneens op
experimenten met handschrift ingesteld.
Daar kwam dan nog bij, dat Alechinsky
enige jaren in Japan is geweest om
studie te maken van wat daar gebeurt
op het gebied van de geschilderde calli-
grafie. Hij heeft er ook een belangrijke
rol gespeeld als schakel tussen oost en
west op dit speciale terrein.
In de catalogus heft Alechinsky een
loflied aan op het gebruik van acrylverf,
aangelengd met water, synthetische
aquarelverf dus eigenlijk, althans op de
ze manier toegepast. Hij bekent ook,
zich twintig jaar lang te hebben vergist
door aanvankelijk in olieverf te hebben
geschilderd, waarop hij nu enorm af
geeft. Voeg daarbij, dat hij op de Japan
se manier schildert, op de grond gezeten
met de vellen Japans papier voor zich
en met Japanse penselen, dat alles om
zich zo vrij en spontaan mogelijk te
kunnen overgeven aan het „schrijven
van een schilderij”.
Het klinkt allemaal heel interessant
en overtuigend, want inderdaad heeft
elk materiaal zijn eigen expressie en
ONZE LONDENSE VRIEND Frank
Usher heeft evenmin stil gezeten. Hij
ontwierp onder andere twee aparte
avondjaponnen van Terylene georget
te. De ene japon voorzag hij van een
peilloze V-hals en lange wijde mou
wen op een strakke manchet. De
andere japon daarentegen was asym
metrisch van lijn verkregen door één
blote schouder, terwijl het andere
schoudergedeelte door een speelse ca
pe werd bedekt.
WAS HET TOT NU TOE alles
Engels wat de kerstklok sloeg, dan
thans over naar het op z’n Frans
gekapte en opgemaakte kerst-hoofd,
respectievelijk gerealiseerd door de
befaamde Parijse coiffeur Alexandre
en Harriet Hubbard Ayer. Het kapsel
van Alexandre kreeg de zeer toepas
selijke doopnaam Kerstroos. De vrij
strakke coiffure loopt opzij uit in een
krul, waarin een bloem van diamant
jes werd verwerkt.
Terylene georgette avondjaponnen
van de Engelse ontwerper Frank' Vs-
her.
wollen stof maakte ze een heerlijk
pak met kraag en manchetten van
astrakan, waarvan ook de bijpassende
baret. Voor de extra koude uurtjes
completeerde ze het pak met een
geruite cape.
Eenmaal op de plaats van bestem
ming zijnde, liet Franka u niet aan
uw lot over om daar de feestelijke
uurtjes in niet minder feestelijke kle
dij te kunnen doorbrengen. Van fraai
beige kant toonde zij althans een
beeldig avondtoilet; een super-vrou-
welijk geheel bestaande uit een
enigszins gerende lange rok waarop
een mouwloze casaque met col. Deze
creatie werd vervolmaakt door een
kort cape-je van hetzelfde materiaal
AM:
Comfortabele outfit voor op reis
van Franka uit Londen.
DEN HAAG. De PvdA-kamerleden
Koste en Voogd hebben CRM-minister
Van Doorn gevraagd op korte termijn
een beslissing te nemen over een even
tuele subsidie-verlening aan Proloog.
Volgens beide kamerleden zal een verder
uitstel van een beslissing deze toneel
groep wezenlijk schade doen.
Aanleiding tot het stellen van schrif
telijke vragen over deze zaak ijs
volgens beide kamerleden een moge
lijke opschorting van de subsidie-beslis-
sing nu geen uitspraak is gevallen in het
kort geding van Proloog tegen mevrouw
Van Veenendaal. De kamerleden herin
neren er aan, dat de subsidie-beslissing
tegen half december in het vooruitzicht
was gesteld. Zij stellen, dat opschorting
van de beslisisnig een beïnvloeding van
de rechter zou kunnen betekenen. Zij
vragen minister Van Doorn niet te
wachten tot in het kort geding een
uitspraak is gevallen.
KUNST
■K SKI
if
