In Cairo komt kleine topconferentie
In Australië 1943
Soldaten proefkonijn
bij gifgasoefeningen
Overstroomde
Elbe
oevers van
Politieke associaties
in Spanje goedgekeurd
Arts herkrijgt
abortus-
Labour-Lagerhuislid zou in VS gestraft zijn door Maffia
apparatuur
Stenen naar
Makarios
Mgr. Capucci in
hongerstaking
K.
„ALGEMEEN
STEMRECHT
RHODESIE”
Stassinopoulos
president
I
99
3
Beschikking raadkamer
maar
Een bontmantel is 1970 -
tiid iSkeomt deze «”ek naar Frank Bontmode.
M
wwuwr1"'
WOENSDAG
1 8
DECEMBER
1974
BINNEN- EN BUITENLAND
kwik
PLAN VAN VORSTER
;adeur
ardigd
effing
vlam
»orten
:hting
Absolute macht
name
„Leugens”
leven
lesco
filing
jntra
CIA
(Van onze redacteur in Jeruzalem,
mr. Jaap van Wesel)
Brave jongen
■■MB
HOESSEIN ONDER DRUK
J
Wilson: „Stonehouse geen spion
(Van onze redacteur in Londen, Rudolf Bakker)
Dit kan te maken hebben met:
(ADVERTENTIE)
Ook deze verondei'stelling werd door
3B) zal
Kamer
van en-
de mi-
ielijk of
opt. Als
Kamer
ran Van
van de
eeft de
k ver-
>p fos-
le ont-
iddelen
deling,
ispoor-
rember
orraad.
ispoor-
:n nog
:onden.
is 9000
olgend
meren
ig van
ig van
Noor-
telling
vooral
laag-
’nifici
roken
Israel
ctores
iet de
ksge-
lings-
zond-
groep
>ering
ebied
i om-
ntueel
MADRID. Alle Spaanse dagbladen
meldden gisteren op hun voorpagina’s,
zonder al te veel enthousiasme, de goed
keuring van het wetsvoorstel over „poli
tieke associaties”, dat twee weken gele
den door minister-president Arias Na
varro was voorgelegd aan de 98 leden
van de Nationale Raad van de staatspar
tij. Er waren geen tegenstemmen: 95
leden stemden voor en slechts drie ont
hielden zich (als een voorzichtig protest)
van stemming.
AMMAN (Reuter). De Melchitische
aartsbisschop van Jeruzalem, mgr. Hila-
rion Capucci, is in hongerstaking gegaan
uit protest tegen zijn veroordeling door
„een militaire bezettingsrechtbank”.
Dit meldde gisteravond het Jordaanse
persbureau, dat zei berichten hierover
uit Cisjordan*e te hebben ontvangen.
Mgr. Capucci is onlangs veroordeeld
tot twaalf jaar gevangenisstraf. De Is
raëlische rechtbank die hem dit vonnis
oplegde achtte de aartsbisschop schuldig
San wapensmokkel ten behoeve van de
Palestijnse verzetsorganisatie „El Fatah”.
(Van onze redacteur in Madrid,
Robert Bosschart)
De Palestijnen en de Jordaanse Hasje-
mieten zijn erfvijanden, en koning Hoes
sein weet dat zijn troon bedreigd wordt
als de Palestijnen weer vrijelijk in Jor
danië kunnen opereren.
een pathologische achterdocht jegens
de Britse pers, die inderdaad over het
algemeen niet veel van Harold Wilson
en zijn manoeuvres moet hebben;
John Stonehouse was op de 20e no
vember tijdens een zakenreis in het door
de Maffia beheerste Fontaineblue hotel
aangekomen. In de middag had hij ge
zegd te zullen gaan zwemmen.
Nu is er de relatie met de communis
ten. Ze komt tegelijkertijd met artikelen
als zou Stonehouse met de Amerikaanse
CIA in verbinding hebben gestaan.
Hij bevestigde hiermee eerdere uitla
tingen van twee voormalige Au
stralische officieren, die zeiden bij
de proeven betrokken te zijn ge
weest, die in 1943 in het geheim
werden genomen. In totaal zouden
ongeveer duizend militairen aan de
experimenten hebben deelgenomen.
in Phi-
ie PSP
;n over
ontract
)e PSP
resaille
73 aan
bestuur
te her-
FRANK toentmecte
HAARLEM: Barteljorisstraat 5 - tel.: 023 - 32 04 25
Amsterdam - Hilversum
AMSTERDAM (ANP). De door de
justitie in beslag genomen medische ap
paratuur van een op 7 november geslo
ten abortuskliniek aan de Sarphatistraat
in Amsterdam moet aan de arts worden
teruggegeven. Daar komt de beschikking
op neer, die de raadkamer van de Am
sterdamse rechtbank gisteren heeft gege
ven op het door de arts ingediende
klaagschrift tegen de inbeslagneming.
•uisin-
at de
'P op
wach-
iaaro-
isteld.
Warns-
met je
van GS
veelhe-
ian. De
aat op
stads-
elling
ge
ndoen
inden
t het
rij te
ifzon-
n bij
terense
soms
nd het
vooral
lager,
r Van
net de
CANBERRA (Reuter). In de Twee
de Wereldoorlog zijn Australische
militairen als „proefkonijnen” ge
bruikt bij experimenten met gifgas
in Nieuw-Zuid-Wales en Queens
land. Dit heeft de minister voor
Repatriëring en Schadeloosstelling,
John Wheeldom, gisteren gezegd.
Een Duits jongetje speelt op de ondergelopen oever van de Elbe, in de omgeving van Schnakenburg. Ook hier kampt
men met overstromingen na de overvloedige regenval van de afgelopen dagen.
premier Wilson als een leugen bestem
peld. Intussen is de geachte afgevaardig
de voor het kiesdistrict Walsall-North
kennelijk van de aardbodem verdwenen.
Hij liet zijn weduwe en kinderen verze
keringspolissen na tot een waarde van
120.000 pond. Maar zolang de dood niet is
vastgesteld, moeten de ergenamen zeven
jaar wachten voor zij er iets mee kun
nen doen.
De spanning in de familie neemt on
draaglijke vormen aan. Stonehouse’s
moeder heeft een hartaanval gehad, zo
meldde premier Wilson in het Lagerhuis.
En hij vroeg de pers zich voortaan niet
meer met de zaak te bemoeien.
n
’O on-
8 per-
anders
ibische
fan de
lercent
komt,
oorzet,
s zeg-
ir het
steeds
iel en
e ver-
eleken
s niet
LONDEN Geruchten, als zou het op 20 november in Miami verdwenen Labour-
Lagerhuislid John Stonehouse een communistische spion zijn geweest, werden gis
teren door premier Wilson in het Lagerhuis als „leugens” afgedaan. Stonehouse is
na zijn geheimzinnige verdwijning al met alles en nog wat in verband gebracht. Het
afgelopen weekeinde echter hebben Britse bladen het oude verhaal van de vroegere
majoor in het Tsjechoslowaakse leger Frolik over Stonehouse nog eens uitgegraven.
Froiik liep na de Russische inval in zijn land over naar de Amerikanen en werd,
door de CIA als een van de grootste vangsten beschouwd.
Men neemt aan dat de tekst binnen
enkele dagen per decreet van kracht zal
worden, overeenkomstig Arias Navarro’s
belofte dat Spanje nog voor 1975 politie
ke associaties zou hebben.
De enige wijziging van belang die de
Nationale Raad in de tekst aanbracht,
was het verlagen van het percentage
van inwoners van de verschillende pro
vincies, dat een associatie nodig heeft
om officiële toestemming te krijgen.
Zoals bekend moeten er tenminste
25.000 leden, verspreid over minimaal
vijftien van de 52 Spaanse provincies
zijn, dit cm „separatisten”-groeperingen
in streken als Catalonië, het Baskenland
en Galicië te voorkomen.
De politieke associaties in de huidige
vormd zullen hooguit een lapmiddel zijn
om te voorkomen dat Spanje na Franco
een sprong in de politieke leegte zou
moeten maken.
Geen wonder dat bijna alle Nationale-
Raadsleden de uiteindelijke tekst goed
keurden, want deze geeft hun praktisch
absolute macht (zonder werkelijke
gelijkheid van hoger beroep)
toekomstige politieke associaties.
De twee ex-militairen, Bill Soper
en Brihn Westwood, hebben een
beroep op de regering gedaan een
schadevergoeding te betalen aan
slachtoffers die als gevolg van de
proeven lijden aan ademhalings
moeilijkheden, huidkwalen, haar-
verlies en andere handicaps.
Makarios zei dit toen hij het woord
richtte tot een menigte Grieks-Cyprio-
ten, van wie familieleden worden ver
mist die vermoedelijk in Turkse gevan-
geschap verkeren.
„Ik overweeg bepaalde concessies, een
soort van gebaar, tegenover de Turken”,
aldus Makarios.
Toen de aartsbisschop later een Turks
vluchtelingenkamp in Paramali wilde
bezoeken, werd hij door een menigte
Turkse Cyprioten tegengehouden. Het
kamp ligt binnen de Britse soevereine
basis Episkopi, in het zuiden van Cyprus.
Ongeveer honderd Turken blokkeer
den de hoofdweg van Paramali en gooi
den met stenen naar de presidentiële
stoet. Door de dreigende huding van de
Turkse Cyprioten was Makarios genood
zaakt onverrichterzake de terugweg te
aanvaarden. Het was de eerste maal dat
de president na zijn terugkeer up het
eiland een poging deed met de Turken
in rechtstreeks contact te treden.
Van deze expeditie keerde hij niet
terug. Ook zijn lijk werd niet gevonden.
Onmiddellijk begonnen de speculaties.
Allereerst was het de Maffia. Stonehouse
was bestuurslid geweest van een organi
satie die, zo heette het eerst, geld inza
melde om de hongerende bevolking in
Bangladesj voedsel te verschaffen. Later
bleek dat het fonds bestemd was om
wapens en munitie te verschaffen aan
de toen nog voorlopige regering van
Bangladesj die voor de vrijheid van het
land en tegen Pakistan vocht.
Hoe dit ook zij, er waren giften bin
nengekomen van een miljoen pond Ster
ling en daarvan was minder dan de
helft in de boeken terug te vinden
geweest. De onzorgvuldigheid van som
mige Engelse boulevardbladen blijkt uit
het feit dat men hier ook lezen kon:
„Eén miljoen achterovergedrukt”. De
conclusie was, dat Stonehouse er achter
was gekomen dat de internationale Maf
fia zich meester had gemaakt van het
leeuwedeel van dergelijke fondsen. En
dat hij daarvoor gestraft was.
Frolik had indertijd Stonehouse en
nog twee andere Britse parlementsleden
genoemd als spionnen voor communis
tisch geregeerde landen. Wilson vertelde
het Lagerhuis nu, dat indertijd deze
beweringen tot op het bot zijn onder
zocht, dat Stonehouse zelf aan het on
derzoek had meegewerkt, dat hij toen-
dertijd van iedere blaam was gezuiverd
en dat ook nu, naar aanleiding van de
nieuwe geruchten, de Britse geheime
diensten de premier hebben verteld dat
Stonehouse niets met dergelijke dingen
te maken had gehad.
mo-
over de
Het feit dat premier Wilson de kran
ten van „leugens” beschuldigde, duidt
aan welke emotionaliteit achter zijn
verklaring verscholen ging.
Anderzijds kan hij moeilijk de druk
uit de gehele Arabische wereld, om met
de PLO samen te werken, negeren. De
Palestijnen zouden hebben beloofd hun
campagnes tegen de Jordaanse vorst te
zullen staken, maar ze zijn verdeeld.
Vooral de meer extreme groepen binnen
de PLO en de groeperingen die zich niet
bij de PLO hebben aangesloten, blijven
onverzoenlijk tegenover de Jordaanse
koning.
In Israel wordt gevreesd dat de Arabi
sche mini-top opnieuw, net als in Rabat,
uitloopt op een nederlaag voor Hoessein,
wat ook voor Israel bijzonder ernstige
gevolgen kan hebben. Als de Palestijnen
weer de vrije hand krijgen in Jordanië,
zal ook dit land bij een volgend gewa
pend conflict tussen Israël en zijn Ara
bische buurlanden niet buiten schot
kunnen blijven. Israel moet dan een
oorlog op drie fronten voeren.
week
Noord-
die dag
<se, die
nwoor-
Noord-
De „modelhouding” van de koning uit
zich :n zijn verzekering dat hij de eerste
zal zijn, die een r.egering in ballingschap
van de PLO zal erkennen.
Het verbreken van de banden met de
Jordaanwestoever komt tot uiting in het
stopzetten van de salarissen, die tot nu
toe aan ambtenaren op de Westoever
door Amman werden betaald. Een klein
maar illustratief voorbeeld: de Jordaan
se televisie heeft het testbeeld van de
heilige Omar-moskee in Jeruzalem afge
schaft: nu is het heel symbolisch
een beeld met bomen op de voorgrond
en ver weg Jeruzalem op de achter
grond-
Harold Wilsons buikgriep die, naar
hij in bedekte maar ongebruikelijke di
plomatieke termen tekennen gaf, was te
wijten aan de kwaliteit van het voedsel
dat hem in het Elysée was voorgezet
gedurende de EEG-topconferentie.
(„Geef mij maar het Engelse bier en een
goede Engelse burgermanspot”.)
Ook de Syrische minister van Buiten
landse Zaken heeft dit bepleit tijdens
zijn recente bezoek aan Amman, dat
overigens vooral ten doel had Hoesseins
instemming te krijgen dat Syrië vrije
doortocht krijgt om in geval van oorlog
met Israel van Jordaans grondgebied
gebruik te kunnen maken.
Deze diplomatieke activiteit gaat voor
af aan de mini-top van de Arabische
frontstaten (Egypte, Syrië, Jordanië en
de PLO), die waarschijnlijk eind deze
maand in Cairo wordt gehouden. Daar
zullen deze landen en de Palestijnen
hun politiek tegenover Israel coördine
ren, zoals af gesproken op de jongste
Arabische topconferentie in oktober in
de Marokkaanse hoofdstad Rabat.
Sinds de conferentie van Rabat heeft
koning Hoessein een stiptheidsactie uit
gevoerd. Ais een brave jongen heeft hij
zich bij de wil van de meerderheid near-
gelegd, al noemde hij de leidende rol van
de PLO „een historische vergissing”.
het geval-John Stonehouse zelf, een
succesvolle zakenman, die in Wilsons
vorige regeringen enige lagere ministers
posten bezette en toendertijd als voor
komende man werd beschouwd, maar
die zich daarna met meer succes in de
zakenwereld terugtrok;
JERUZALEM Koning Hoes--
sein van Jordanië staat onder grote
druk van Egypte, Syrië en de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie PLO
om de Palestijnen in Jordanië toe
te laten en de Palestijnen in staat
te stellen vanaf Jordaans grondge-
gebied tegen Israel te opereren. In
Israel vraagt men zich af hoe lang
de Jordaanse vorst deze druk kan
weerstaan.
In de beschikking staat dat de straf
vordering zich niet verzet tegen de te
ruggave van de apparatuur. De officier
van Justitie mr. L. van den Berge gaat
vermoedelijk van deze beschikking niet
in cassatie bij de Hoge Raad in Den
Haag. Aangenomen kan worden dat de
arts zijn werk in de kliniek weer zal
hervatten.
In juli sloten de twee dokters van de
abortuskliniek, toen het „Sarphatihuis”
genaamd, de kliniek, nadat de hoofdoffi
cier hun had meegedeeld dat hij zou
ingrijpen als zij dit niet vrijwillig deden.
In mei werd in deze kliniek een 37-
jarige Belgische vrouw geaborteerd, die
tijdens de behandeling overleed. Tegen
beide artsen werd een strafvervolging
ingesteld. Een van de artsen opende op 1
november de kliniek. Daarna volgde de
inbeslagneming en sluiting van de kli
niek.
Deze arts vroeg en verkreeg herope
ning van het gerechtelijk vooronderzoek
in de strafzaak die oorspronkelijk op 21
november had zullen dienen voor de
rechtbank in Amsterdam.
NICOSIA (UPI en DPA). President
Makarios van Cyprus heeft gisteren
verklaard dat hij „bepaalde concessies”
zal doen om hervatt’ng van de Turks-
Griekse besprekingen op het eiland mo
gelijk te maken.
Alle drie zijn voormalige topmannen
van de regering: generaal Garicano Go-
ni, die in 1969 (toen voor de eerste maal
een wetsvoorstel over politieke associa
ties werd opgesteld dat nooit is goedge
keurd) minister van Binnenlandse Zaken
was; en zijn toenmalige onderminister,
signor Cruylles. Tenslotte Marcelino
Oreja, de jonge en briljante onderminis
ter van voorlichting in de eerste tien
maanden van dit jaar, een kopstuk van
een vooruitstrevende christen-democra-
ten-groep die onder het gemeenschappe
lijk pseudoniem van Tacito politieke be
schouwingen publiceert in de Spaanse
pers.
Alle drie onderstreepten dat het huidi
ge wetsvoorstel ontoereikend is om de
politieke realiteit van Spanje, met haar
talrijke groeperingen die het absoluut
niet eens zijn met de staatspartij, te
legaliseren. Cruylles ging nog verder en
verzekerde dat de huidige tekst een
„compromis uit angst” is - angst voor de
uiterst rechtervleugel van het regime,
overdonderend vertegenwoordigd in de
Nationale Raad en die inderdaad de
minister-president dwong om zijn (oor
spronkelijk veel bredere) „associatie”-
plannen tot een bekrompen tekst te
beperken.
De Griekse regering heeft de 71-jarige
Michael Stassinopoulos aangewezen als
president ad interim. Het parlement
moet deze benoeming vandaag goed
keuren, wat bijna zeker is aangezien de
regering 219 van de 300 zetels bezet. Als
president ad interim krijgt de juridische
hoogleraar Stassinopoulos slechts cere
moniële bevoegdheden.
SALISBURY(AFP en UPI). De
Zuidafrikaanse premier John Vorster
heeft een plan opgesteld voor een gelei
delijke ontwikkeling naar een meerder-
heidsbewind in Rhodesië. Volgens goed-
ingelichte politieke kringen in Salisbu
ry zou uitvoering van het plan Vorster
over vijf jaar tot een Afrikaans meer-
derheidsbewind leiden.
Het plan zou door de Zambiaanse
president Kenneth Kaoenda enthousiast
ontvangen zijn, en het hem mogelijk
hebben gemaakt van de Rhodesische na
tionalisten een stopzetting van de guer-
rilla-oorlog en de bereidheid tot onder
handelen te verkrijgen.
Dit plan zou het stemrecht geven aan
alle zwarte Rhodesiërs met zeven jaar
lagere school en een jaar voortgezet
onderwijs. De schattingen over het aantal
Afrikanen dat krachtens zo’n regeling
stemgerechtigd zou worden lopen uiteen
van 15 000 tot 300.000. Op het ogenblik
zijn slechts 7.000 Afrikanen stemgerech
tigd voor de 14 Afrikaanse zetels in het
64 zetels tellende parlement. Van de
ongeveer 270.000 blanken zijn er 84.000
kiesgerechtigd.
In Rhodesische regeringskringen wordt
het betiteld als „pure speculatie” dat een
dergelijk plan besproken zou worden
tijdens de komende constitutionele be
sprekingen- „In het verleden hebben
dergelijke speculaties de kansen op een
regeling geschaad”, zo werd gezegd.
In kringen van de Afrikaanse nationa
listen klinkt de beschuldiging dat het
regime Smith nog geen begin heeft ge
maakt met de vrijlating van politieke
gevangenen, zoals was overeengekomen.
De Veiligheidsraad wil van Zuid-Afri-
ka de plechtige belofte dat het zijn
handen van Namibië (Zuid-West Afrika)
zal aftrekken.
De raad besloot gisteren tevens dat
voor 30 mei volgend jaar de situatie
opnieuw zal worden bezien om „passen
de maatregelen’^ te nemen als Zuid Afri
ka op dat moment de eis van dé Raad
niet heeft ingewilligd.
Zowel Egpte als de PLO heeft niet
nader genoemde afgezanten naar de Jor
daanse hoofdstad gestuurd om er bij
Hoessein op aan te dringen zijn verhou
ding met de PLO te zuiveren
