Je kunt in
Heemskerk
dit gebied
positief
niet merken
tegenover
dat hier zoveel
IJmond met
hersens bij
Haarlem
in één regio
elkaar zitten
„Voorhaven in deze
vorm onaanvaardbaar”
I
i
REEHORST:
Terugloop
BRUINSMA:
NIELEN:
Voorhaven
Hoogovens
J
f- ---
ZATERDAG
28
DECEMBER
1974
25
iiiiiiinimmiiiiiiiimniiiiiiHiiiiniiiniiiiiimiiiiiiHiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiHiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiisiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiisii
4
11
&S I
IIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIHIIII
IIIII1II1I1IIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIII1UI1IIIIIIIII
wil
IJmond
als
dat
Over de relatie Hoogovens-IJmond
Dat is al om te beginnen de ambulan
cedienst. Die mag blijkbaar niet zo groot
zijn dat het om driehonderdduizend in
woners gaat, maar die is hier georgani
seerd voor die honderdveertigduizend in
woners. Politie en brandweer zullen wel
helemaal regionaal worden, want daar
schijnen weer grotere eenheden voor te
moeten zijn. Hoe je dat uitmaakt is
natuurlijk subjectief. Een schoolbegelei
dingsdienst, dat wordt duidelijk subge
westelijk.
dat
we
Over het gewest als nieuwe bestuurs
laag
wel mogelijk zijn, maar of het econo
misch haalbaar is, dat zal de grote vraag
zijn.
sen. Niet aan wegen, of culturele voor
zieningen, hotels en restaurants en de
hele mikmak meer. Omdat de gemeen
ten altijd heel kleintjes zijn gehouden.
BRUINSMA: Er zijn zelfs mensen die
zeggen: De voorhaven moet je niet aan
de zuidkant gaan leggen. Aan de noord
kant moet het komen. Aan de kant van
Wijk aan Zee. Die geluiden hoor ik ook!
Dan zeg ik weer: Over m’n lijk! Want
dat zou me een SCHENDING zijn van
dit gebied. Ze zeggen dan: Aan de
noordkant woont toch geen kip.daar
heb je alleen Hoogovens en dan nog een
klein badplaatsje. Maar dat kan natuur
lijk niet. Dan zou je nog een zwaardere
belasting voor dit gebied krijgen.
D’r is in Europa ook niet één bedrijf
dat zich zo heeft vereenzelvigd met de
omgeving. En is dit nou een gebied waai
de mensen KROM LOPEN onder die
Hoogovens? Worden ze eerder ziek?
Gaan ze eerder dood? GEEN SPRAKE
VAN. Onderzoekingen geven helemaal
niet een apart beeld te zien, anders dan
bijvoorbeeld in Hengelo of zo. Als ik
hoor wat voor een armoede hier was,
voor de oorlog.
Haarlem? WAT IS DAT? Wij zijn al
gewend in eikaars gemeentehuis te ver
gaderen.
REEHORST: Het gewest Kennemerland
is niet zo van: Haarlem en een aantal
d’r omheen. We zijn in de IJmond IN
ZEKERE ZIN georiënteerd op Haarlem,
maar heel anders dan Zandvoort, Heem
stede. We zullen toch wel een soort
subgewest worden. Daar bedoel ik mee,
dat Kennemerland en daarmee Haarlem
voorop de drie IJmondgemeenten ruimte
moet geven bepaalde dingen samen te
doen. En misschien zelfs samendoen met
Castricum en Uitgeest.
Nou, dat zit er niet in. Van de kant
van het Rijk. We zijn te klein voor een
eigen gewest. Dan moet je er maar één
stad van maken. Bovendien hoop ik dat
God dat verhoede, want net zomin als
de zaak mentaal rijp was voor één stad,
is de IJmond mentaal rijp voor één
gewest.
Ik zie in dat gewest een technisch
niveau komen, over het hele gewest
uitstralen. Dan krijg je gemeenten met
een gekozen voorzitter. En dan heb je
geen burgemeester meer nodig. Dan
krijg je meer gelegenheid voor een soci
ale gemeenschap, van het prettig maken
in onze hoek. Van een beetje leuk ver
sieren. Een beetje meer boompies. Feest
jes organiseren. De mensen willen toch
een ander leven. Dat ga je krijgen. Daar
hoef je geen dure door de kroon be
noemde burgemeester meer voor te heb
ben. Laat de oudste maar voorzitter zijn.
Die opent een school, plant bomen. Als
nou in zijn gebied het C.A.IJ. komt, dan
mag ie bij de opening naast de koningin
lopen, bij wijze van spreken. Je moet
eens weten wat die gewesten teweeg
gaan brengen, daar heb je geen idee van.
Ik geloof ook niet, dat de burgers zo
geweldig onder de indruk zijn van de
structuren die wij allemaal bedenken en
maken. Als je ziet wat je voor vragen
krijgt op die voorlichtingsavonden in de
gemeente, dan gaan ze echt niet over de
grote politieke vraagstukken. Die gaan
over een lantaarnpaal voor de deur en
zo.
NIELEN: Ik heb zo m’n bedenkingen
tegen een nieuwe bestuurslaag. Ik vraag
me af, of zo’n bestuursorgaan nog aan
spreekbaar is voor de kiezers. Want ik
hou ’t er wel op, dat zo’n gewestelijk
bestuur gekozen gaat worden door de
bevolking van het gewest. Rechtstreeks.
Zal de burger daar nog zoveel belang
stelling voor hebben? We doen al alles
om die burger te betrekken bij het
raadswerk. De raad is zoiets geworden
als een zuurstok. Daar kan je aan lik
ken. Maar hoe zal dat nou worden bij
zo’n gewestelijk bestuur, dat daar straks
ergens zetelt?
gemeentelijke indeling dat was inder
tijd al de filosofie van Beernink kom
je er wel. Dan houden we tenminste
onze drie lagen en je blijft een beetje in
de traditie. Want een provincie zegt de
mensen nog iets
Maar om zomaar een stukje in Bols-
ward neer te zetten ik noem maar
wat heeft natuurlijk niet de minste
betekenis. Dit bedrijf met alle investe
ringen, moet hier blijven. Alleen al aan
de noordkant is voor tweeënhalf miljard
in een jaar of vijf, zes, neergezet. Dat
kan alleen maar gedijen als alles mee
groeit. (Roept lyrisch uit)ZO’N BE
DRIJF KENT BIJNA GEEN LAND IN
DE WERELD voor zo’n klein pest-
landje.met zulke internationale rela
ties. zo opgezet.
REEHORST: De commissie Samkalden
uit het Zeehavenoverleg heeft gezegd
dat de vier havens binnen Nederland
bestuurd moeten worden door regio’s.
Dat zijn dan Rotterdam en omstreken,
Vlissingen en omstreken, Amsterdam en
omgeving en in het Noorden de Eemsha-
ven. Dat is alleen gedacht vanuit die ene
havenfunctie. Maar er zijn meer func
ties. Ik denk niet dat Haarlem het in
dankbaarheid zal aanvaarden, als de IJ
mond van het gewest Kennemerland
wordt afgesneden.
Je kunt in dit gebied niet merken, dat
hier zoveel HERSENS bij elkaar zitten.
Daar vind je de grondslag niet van terug
in Beverwijk, of in Heemskerk of Vel-
REEHORST: Met de mond belijdt de
ze regering meneer Gruyters voorop
dat de steden leefbaar moeten blij
ven, en al die prachtige termen. Maar
als ie ons niet toestaat om een heel
klein snertstukje van het recreatiege
bied, dat immens groot is, af te nemen,
dan zeg ik, ik hang niet zo aan Spaarn-
woude dat daar werkelijk geen snipper
af mag, aan deze westkant, om ons een
aantal huizen te laten bouwen. Ik moet
zeggen dat we bij het college van Gede
puteerden en bij de minister gewoon
keihard willen vechten om deze gemeen
te op peil te houden. Niet omdat we
anders in salaris achteruit gaan, maar
gewoon omdat het anders geen behoor
lijke gemeente blijft. En we zullen niet
zeggen dat Velsen precies op vijfenzes
tigduizend inwoners moet blijven. Als
het er drieënzestig- of tweeënzestigdui
zend worden, dan kan dat nog wel.
Maar we moeten niet teruglopen tot
achtenvijftigduizend, want dan wordt
het een HELE RARE GEMEENTE. Met
een hoop ellende. Met een schouwburg
die ’t niet meer doet. Met dichtgespij
kerde winkels, met een Telstar dat geen
publiek meer trekt. En zoiets haalt ook
de moed uit de bestuurders, de ambtena
ren, de winkeliers, de organisaties.«te
mensen.
REEHORST: Ik begin zo langzamer
hand te denken dat we de elf Neder
landse provincies helemaal moeten ver
nieuwen; de provincies, waarvan ieder
een brult dat ze weg moeten, maar die
we intussen steeds meer taken geven. De
vernieuwde provincies kunnen dan de
planning maken en met een nieuwe
NIELEN: We kunnen allemaal be
zwaar maken tegen het aantal kilo’s stof
dat de Hoogovens omhoog blaast, maar
als we weten dat er op dit punt van
alles gedaan wordt om het milieu zo
schoon mogelijk te houden, dan moeten
we ook weer niet het ONMOGELIJKE
eisen. Want dan zou het kunnen gebeu
ren dat zo’n bedrijf zou zeggen: Tja, d’r
is toch eigenlijk geen plaats meer voor
mij. We moeten met zulke dingen soms
wat geduld hebben.
REEHORST: Ik dacht dat Hoogovens
ondanks alle structurele ontwikkelingen,
van Afrika en zo, dat de Hoogovens hier
gewoon moet kunnen blijven uitbreiden,
om in de geweldige concurrentiestrijd in
de wereld bij de groten te blijven. Als
er stilstand komt, is het naar mijn
gevoel mis. Ik hoop, dat de nieuwe
dingen die ze zullen doen, de uitbreiding,
ook een gedeeltelijke vervanging zullen
inhouden. Ik hoop, dat per saldo de
milieubelasting in allerlei opzichten, zo
wel stank, stof als lawaai en congesties
van het verkeer, dat die per saldo min
stens gelijk blijven, maar liefst nog
afnemen. En dat zal we) een heksentoer
voor ze zijn. Technisch zal het allemaal
Alle burgemeesters van het district
Haarlem zijn trouwens voor een regio
naal optreden van de politie. En dan
kan je zeggen: Ja, en straks gaan jullie
een nieuw bureau bouwen! NATUUR
LIJK. Die politie in een gemeente van
veertigduizend inwoners heeft z’n eigen
taak. Maar er is hier een grote samen
werking. Recherche, verkeer, alles. Een
burgemester is wel hoofd van de politie
en zo, dat is nu eenmaal een structureel
gegeven, maar vroeger was het zo, dat
als er een brandweerauto naar een an
dere gemeente moest, dan moest eerst de
burgemeester gebeld worden. Nu niet
meer. Daar werden vroeger burgemees
ters kwaad om. Zo van: MIJN SPUIT
SPOOT IN ACHTERKARSPELEN EN
IK WIST HET NIET. We hebben daar
voor nu een algemeen contract getekend.
Zelfs met medewerking van de Rijkspo
litie. Dat is uniek in den lande!
Daar heb ik begrip voor. Daarom zeg
ik altijd tegen Amsterdam en tegen de
Scheepvaartvereniging Noord: Kom nou
eens met alternatieven. Misschien is er
wat mogelijk met de havens van Hoogo
vens, misschien iets met de visserij
daar zijn publikaties over geweest.
Maar de voorhaven, zoals die nu gepland
is, met die poot in het strand, is in deze
vorm onaanvaardbaar. Ze moeten ge
woon eens met andere mogelijkheden
komen. En dan zeg ik niet dat ik altijd
tegen veranderingen ben.
Maar hoe moeten de relaties worden
tussen de gewesten Kennemerland en
Amsterdam? Er zullen op veel punten
belangrijke bestuurlijke maatregelen
tussen die twee gewesten getroffen moe
ten worden. Ik denk aan het Noordzee-
kanaal, dat door twee gewesten heen
gaat. Misschien kan een kanaalschap
daar oplossing brengen.
Maar nu ze er wel zijn en we gaan na
wat er in Heemskerk aan economische
draagkracht werd ingevoerd, dan is dat
in verhouding, nationaal gezien, zeer en
zeer veel. Dat is prettig voor de hele
samenleving. In dat opzicht hebben we
inderdaad welvaart. Dat zal absoluut
teloor gaan indien je geen volop begrip
hebt voor de aanwezigheid van Hoogo
vens. Hoe graag je misschien be
paalde verbetering oök wenst.
Maar waar wel een taak voor Amster
dam ligt, is het toenemen van het ver
voer met containers. En ik kan me
voorstellen dat Amsterdam op dit punt
een uitweg zoekt naar zee. Amsterdam
wil natuurlijk voor de wereld niet door
gaan als een haven waarin niets gebeurt.
Want als je die image hebt, dan kun je
het met je haven wel vergeten.
BRUINSMA: Er zijn ook mensen die
zeggen: We moeten een regio hebben
van Amsterdam tot aan de kust. Met
Hoogovens en de hele troep d’r bij. Maar
Velsen en ook wij zijn daar
beducht voor.
BRUINSMA: In Beverwijk heb je een
stroming die zegt: We moeten bij Alk
maar. Anderen zeggen: alleen Velsen,
Beverwijk, Heemskerk, Castricum en
Uitgeest. Maar dat is te klein in de ogen
van de heren in Den Haag. Maar
zou ’t mooiste gewest zijn, want
doen alles samen.
BRUINSMA: Wat die regionalisatie
betreft, wat zegt nou onze gemeente
Beverwijk? Wij gaan een interregionaal
topje maken van mensen die belangstel
ling hebben voor de kunst. Om de stads
schouwburg, en Heerjansduinen en de
Slof in één programma te brengen. De
Slof krijgt niet de opdracht om abonne-
mentsvoorstellingen te organiseren. We
gaan dus een intergemeentelijke regeling
maken, waarbij we culturele dingen sa
men bekijken. Opdat we eikaars belan
gen een beetje dienen. En dat vindt
Velsen ook goed.
BRUINSMA: Het is te hopen dat de
uitbreidingen van Hoogovens HIER
plaatsvinden. Er zijn aanwijzingen en
we hebben hierover ook besprekingen
gehad. Er komt natuurlijk weer een
hoogoven bij en er zal een nieuwe
staalfabriek verrijzen en een oude staal
fabriek worden afgebroken. Dat moet
allemaal hier blijven. Dat ga je niet
versplinteren. Ze willen wel ergens an
ders een heel nieuw Hoogovenbedrijf,
met andere produkten.
NIELEN (Ook over de mogelijke ves
tiging van de voorhaven aan de noord
kant): Jaach de muren, die zeggen
het wel eens. Dat zijn dingen die op een
gegeven moment ook eens afgewogen
moeten worden. Komt die voorhaven?
Zo ja, waar dan? Is het absoluut een
nationaal belang? In dat licht moeten
we het zien. Het moet geen kwestie zijn
van Amsterdam wil het zo graag.
BRUINSMA (Beverwijk zakte van
44.000 naar 38.000 inwoners): Voor het
goeie zullen we nog drie, vierhonderd
woningen per jaar moeten bouwen. Heel
moeilijk. We zitten nu de gaten op te
vullen. We zouden dolgraag aan de
overkant van de rijksweg willen bou
wen. We zouden daar wel achtduizend
woningen kunnen neerzetten. Dat zou
geweldig zijn voor het milieu. Dan hoe
ven ze niet in een ouwe auto, die rook
en rotzooi maakt, van Heerhugowaard
naar Beverwijk te komen. Toen ik hier
pas was, heb ik al eens gezegd: maak nu
eens een monorail. Via Hoogovens, stati
on Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest, Ca
stricum, Alkmaar en zo terug. Dat is
openbaar vervoer.
De overloop is een RAMP. Een poli
tiek ideaal voor sommigen. Een RAMP!
Je mag het natuurlijk niet zeggen, maar
als ik amper de tunnel uit ben, in de
richting van Spaarnwoude, dan liggen
daar toch terreinen waar je een prachti
ge gemeenschap zou kunnen stichten. En
dan blijft er nog voldoende grond over
om recreatiemogelijkheden te houden.
Dan kun je die golfbanen laten liggen.
Ze zijn namelijk grote golflinks aan het
aanleggen.maar ik zou wel eens wil
len weten, of iemand uit dit gebied daar
gaat golfen.
NIELEN: Mijn eigen gedachte is,
er veel minder gewesten komen als nu
in die bestuursschets aangegeven wordt.
Ik weet niet wat dat inhoudt voor
Noord-Holland. Maar dan blijft bij mij
toch de gedachte dat er in Kennemer
land één gewest gaat ontstaan en dat
Alkmaar ook een apart gewest wordt.
Heemstede
Velsen is een
die zuidkant,
Over de terugloop van de bevolking in
de IJmond
REEHORST: Het is absoluut noodza
kelijk enige honderden huizen per jaar
te bouwen, willen we hier niet een
GEWELDIGE MALAISE-SFEER krij
gen. Dat is al honderd keer gezegd. Dat
is van belang voor onze winkelstand. We
hebben hier een ziekenhuis neergezet.
Dat ziekenhuis komt onrendabel te
staan. Dat geldt ook voor onze schouw
burg, dat geldt straks voor een aantal
sport- en culturele accommodaties. En
dat zou dan niet zo vreselijk zijn, maar
diezelfde dingen moeten allemaal weer
gebouwd worden in Heerhugowaard en
zovoort. Dus. dat betekent teruglopen
van de bevolking, houdt kapitaalsvernie
tiging in.
NIELEN: Nou, zo nu en dan komen
wij ook een maand tegen dat de bevol
king zich niet meer stabiliseert, maar
zakt. Onherroepelijk. We hebben altijd
gedacht, dat we veertigduizend inwoners
zouden hebben, als we helemaal vol
waren. Maar misschien hebben we er
dan maar dertigduizend. Dan zijn we
aangewezen op Alkmaar, het overloop-
gebied. Dat zou niet zo erg zijn, als daar
onze oudere bewoners naar toe zouden
gaan en als de jongeren wat hier bleven.
Dan zou je een kern, een hart, overheb
ben, dat in de gemeente kan kloppen.
Een vergrijzing brengt ons op een gege
ven moment voor geweldige problemen.
Bouwen over de rijksweg is maar een
betrekkelijke inbreuk op de overloop.
REEHORST: Nee, ik moet zeggen dat
ik steeds minder enthousiast word over
de gewestvorming. Kijk, in de filosofie
zegt men dan: Er blijven drie bestuurs
lagen. Het rijk, de provincies die mis
schien dan vijf landsdelen worden, en in
de derde plaats de gewesten. Maar er
blijven wel de gemeenten, gemeenten-
nieuwe-stijl, en er komen wijken. Dus
eigenljk vijf besturen. Sommige mensen
vinden dat het summum van democratie.
Ik zeg: het betekent ook vijf frustraties.
Daar wordt iedereen toch doodziek
van. Ik moet zeggen dat de boel volko
men dolgedraaid wordt. Als we twintig
jaar verder zijn zal iedereen er achter
komen, dat het veel eenvoudiger moet.
Democratie is wel inspraak, maar ieder
een moet kunnen accepteren, dat de
zaken op een paar plaatsen beslist wor
den. Dat is in het stadhuis, in Haarlem
en in Den Haag. En je moet je niet
verbeelden dat we overal met z’n allen
alles kunnen beslissen.
REEHORST: Wat de voorhaven be
treft, en ik heb het al eens eerder
gezegd, geloof ik persoonlijk dat Am
sterdam de erts en de olie wel kan
vergeten. De olie kan door pijpleidingen
van Rotterdam komen en in dit volle
gebied kan je niet verwachten dat er
ook nog raffinaderijen komen. Wat de
erts betreft, geloof ik dat de fabrieken
in Duitsland, zover van de zee, hele
andere procedé’s gaan krijgen.
BRUINSMA: Gewest, noodzakelijk.
NOTWÈNDIG. Een fatalisme waar niet
meer aan te ontkomen is. Ik vind het
ook ideaal, noodzakelijk. Want we kun
nen hier lucht, milieu, niet meer oplos
sen. Dat bestaat niet. Dat kan alleen in
groter verband.
Hoogovens vind ik van levensbelang.
Dat heeft Ons doen ontwikkelen. Als
Hoogovens zou vertrekken, helemaal,
bijvoorbeeld naar Zuid-Afrika, dan weet
ik niet wat we hier moeten doen. Niet
meer als vroeger spinazie verbouwen. Of
aardbeien. Ik weet het niet
REEHORST: (Over de
zelfstandig gewest):
eraan. En Velsen.
mooie gemeente
verdikkeme, een
mooie gemeente. Nou, van Zeewijk moet
dan een stuk worden afgebroken. Want
daar komt wat doorheen hoor. (Buigt
zich wat naar voren): Terwijl Velsen, na
de oorlog, en dat weet bijna niemand,
tegen Amsterdam heeft gezegd: Kom
maar.kom hier maar met je haven
zitten. Toen alles plat lag en alles ka-
potgetrapt was.
BRUINSMA: Want Amsterdam
nog altijd die voorhaven hè.en die
verkrijt de heleboel hier hoor! Dan gaat
zelfs
want
hoor,
f: 1 “_u -F/a 5
