DAT speelt De ziekte van Parkinson
NPO onder Trhlik op
Bureaucratie als burleske zeepbel
meesterlijk niveau
Belangrijke kerk in
Jeruzalem ontdekt
Josine van Dalsum krijgt toch
WW na conflict met regisseur
Geen maatregel
John McLaughlin
en Lou Reed
naar ons land
gecensureerd
i
lot 9% rente
op ABN Kasbiljetten
de ABN
een goede grote bank
1 kuipers
Werk winkel’
minister tegen
„Werkwinkel”
1
a
L
15
BERLIOZ INDRUKWEKKEND
ACTRICE MAG ARTISTIEKE EISEN STELLEN
Controverse NOS en
Algemene Bank Nederland
I
Voorlichting over
dienstplicht
1
„Wij vrouwen eisen”
KUNST
1975
DONDERDAG
1 6
JANUARI
1
DE
-)
-)
-)
-)
-sr
AMSTERDAM Het Dokumen-
tair Aktueel Theater lijkt op weg
om langzamerhand een volwaardige
toneelgroep te worden. Het vertrek
van Fons Eickholt heeft het gezel
schap kennelijk goed gedaan, want
er wordt nu tamelijk acceptabel to
neel gespeeld. En onder leiding van
regisseur Paul Vermeulen Wind-
sant worden nu ook pogingen aan
gewend voor een redelijke dramati
sering. Iets waaraan DAT de voor
afgaande jaren nogal groot gebrek
heeft gehad.
f 866,25
f8.662,50
f 728,15
f7.281,50
f 616,—
f6.160,-
Na 17 januari 1975 wordt het aankoopbedrag elke
dag iets hoger als gevolg van het verstrijken van
de looptijd.
Kasbiljetten hebben, door het opschuiven van de
rente-inkomsten, ook belangrijke fiscale voordelen
voor mensen die binnenkort met pensioen gaan.
Op elk ABN-kantoor is er iemand die u alles over
déze manier van sparen kan vertellen.
Op 17 januari 1975 betaalt u voor:
Kasbiljet f 1.000 met einddatum 1-3-1977:
Kasbiljet f 10.000 met einddatum 1-3-1977:
Kasbiljet f 1.000 met einddatum 1-3-1979:
Kasbiljet f 10.000 met einddatum 1-3-1979:
Kasbiljet f 1.000 met einddatum 1-9-1980:
Kasbiljet f 10.000 met einddatum 1-9-1980:
^ZIJLSTRAAT 971 TEL: 31 01 81^
Hebt u wat geld dat u voor een tijdje ergens veilig
wilt wegbrengen met flinke rentewinst? Zonder
rompslomp? Dan kunnen wij u helpen. De ABN
geeft namelijk 3 soorten Kasbiljetten uit, met een
looptijd van circa 2 jaar en 3 maanden,
4 jaar en 3 maanden of 5 jaar en 9 maanden.
ABN Kasbiljetten zijn waardepapieren
aan toonder; ze zijn te krijgen in stukken van
1.000 of 10.000 gulden, rente inbegrepen. Dat is
het bedrag dat wordt uitbetaald aan het eind van
de rit. Bij aankoop is de rente afgetrokken.
Voor Kasbiljetten, die u vanaf heden bij ons kunt
kopen, gelden de volgende rentepercentages:
Kasbiljet met einddatum 1-3-1977:7%
Kasbiljet met einddatum 1-3-1979:8%
Kasbiljet met einddatum 1-9-1980:9%
g a
te
P. ZWAANSWIJK
(Van onze kunstredactie)
en
edische
(ADVERTENTIE)
jongere
Toneelspelen
(ADVERTENTIE)
•vice.
m onze
genland,
:n inte-
hebben geleid en welke andere omstan
digheden zich hebben voorgedaan”-
Alleen de vorm is wat eigentijdser
geworden (waarvan Paul Gallis verant
woordelijk is) en de inhoud van enkele
modieuze trekjes voorzien. Maar pak-
kender is het allemaal niet geworden.
En daar wringt ook de schoen bij Teis
ter, want de betrokkenheid die hij be
toogt is vrijwel nihil.
Nu maakt de schrijver het zijn pu
bliek in dat opzicht ook erg moeilijk.
Want De ziekte van Parkinson is meer
een revuetje. een aaneenschakeling van
half-komische sketches, dan een aangrij
pende veroordeling van de misverstan
den die worden aangetoond op het ge
bied van de woningnood, psychiatrie,
rijksgenoten en nog heel wat meer voor
beelden van onze dagelijkse portie ellen
de.
Scène uit De ziekte van Parkinson: een ambtenaar van CRM, gespeeld door Robert
Borremans, staat een rijksgenoot te woord.
(Van onze correspondent in Israel)
JERUZALEM. Israëlische archeolo
gen, zo meldt het zondagsblad The Ob
server, hebben de fundamenten blootge-
De laffe smaak die veel kijkers vol
gens genoemde Kamerleden in de mond
hebben gekregen geeft, aldus ir. Vrede-
ling, op zichzelf geen grond voor het
oordeel dat die uitzending in strijd moet
worden geacht met het voorschrift van
art. 10 tweede lid van de Omroepwet. De
uitzendingen mogen namelijk niets be
vatten dat gevaar oplevert voor de vei
ligheid van de staat, de openbare orde of
de goede zeden.
Voorlichting over de erkenning van
gewetensbezwaren en de gevolgen daar
van wordt ook door het ministerie van
Defensie reeds gegeven, onder meer door
middel van spreekbeurten, op scholen en
in documentatiemateriaal van de Direc
tie Voorlichting, aldus de minister van
Defensie.
king in een sierlijk-muzikale verfijning
gehouden heeft, lenig ritmisch en spran
kelend transparant. Daarom vergde deze
kwetsbare muziek alle aandacht van het
orkest.
JOSINE VAN DALSUM
heel gevecht
lijk zal
litgaan-
beheer
I? ’--«I
Eeuwen lang is er naar deze plek
gezocht. De theorie dat de kerk zich in
de joodse wijk van de oude stad zou
bevinden zoals aangeduid op een in de
zesde eeuw in Madaba ten zuidoosten
van de Dode Zee gevonden mozaïek-
plattegrond, blijkt nu juist te zijn.
legd van de grootste en schitterendste
kerk van Byzantijns Jeruzalem. Dit was
de „nieuwe kerk van de heilige maagd”
of de zogenoemd Nea-kerk zoals deze bij
haar Griekse naam bekend was. Zij
werd gebouwd onder keizer Justinianus
en werd in 542 geconsacreerd.
Procopius van Caesarea, een kroniek
schrijver uit die tijd, schreef dat de
prachtige kerk met geen enkele andere
kon worden vergeleken. De kerk werd
tegen het einde van de achtste eeuw
door een aardbeving verwoest. Jeruza
lem was toen een Mohammedaanse stad
zodat niemand erover peinsde de kerk te
herbouwen. Men nam zelfs niet de
moeite om de plaats waar het kerkge
bouw had gestaan aan te geven.
Ieder onderwerpje wordt aangedragen
in de vorm van een rollenspel dat ge
speeld wordt in een kliniex, daarbij van
„commentaar” voorzien door de genees
heer. Met „ziekte” wordt hier bedoeld de
gevolgen van de bureaucratie ook wel
genoemd de wet van Parkinson. En
waar anders kan dat verschijnsel gesitu
eerd worden dan ter burele van de
Haagse ministers. Een vier meter hoge
ambtenaar dient daartoe als een voort
durend aanwezig symbool.
-317251.
- ook welke motieven tot die afwijzing
UTRECHT (ANP) Actrice Josine van Dalsum heeft alsnog recht op een uit
kering uit de werkloosheidswet over de periode van september 1972 tot begin 1973.
De Centrale Raad van Beroep in Utrecht heeft gisteren bepaald dat de door de be
drijfsvereniging aangevoerde redenen om haar destijds een uitkering te weigeren,
niet voldoende grond hebben. De Raad van Beroep in Den Bosch vond dat ook al,
maar de bedrijfsvereniging was van die uitspraak in appèl gegaan bij de Centrale
Raad.
Met de uitvoering van deze symfonie
heeft het orkest een indrukwekkende
prestatie geleverd
Trhlik overtuigend
dirigent te zijn.
Bureaucratie en de wet van Parkin
son, dat is volgens Teister een ziekte. Dé
ziekte dus van Parkinson, hetgeen licht
verward kan worden met de echte ziek
te van Parkinson, maar dat is, dunkt
me, een graag gewild grapje van de
schrijver. Door trouwens het hele stuk
van dit soort halve humor te doorspek
ken, krijgt het geheel een lichtvoetig
karakter. Niet meer dan een zeepbel die
bij aanraken hoogstens wat vochtigheid
nalaat.
De bedrijfsvereniging meende dat Jo
sine van Dalsum vrijwillig werkloos was
geworden, omdat zij begin 1972 niet was
ingegaan op een aanbod van het Nieuw
Rotterdams Toneel om ook in het sei
zoen 1972-1973 bij dat gezelschap te
blijven. Josine van Dalsum was in 1971
door het NRT gecontracteerd, maar dan
voor de Piccolo-werkgroep, een kleine
groep jonge acteurs binnen het gezel
schap die vrijheid kregen zich met expe
rimentele theatervormen bezig te hou
den. De Centrale raad wijst er in de
uitspraak op, dat dat ook nadrukkelijk
in haar contract stond.
HAARLEM. Lou Reed en John
McLaughlin zijn twee van de beroemde
popartiesten die in de komende maanden
ons land zullen bezoeken. McLaughlin zal
op 4 februari samen met het Mahavish-
nu Orchestra een optreden verzorgen in
het Concertgebouw in Amsterdam. Lou
Reed komt voor maar liefst vijf optre
dens, respectievelijk in Rotterdam, Bre
da, Kerkrade, Groningen en Amsterdam
in de eerste week van maart.
Professor Nahman Avigad van de He
breeuwse universiteit dolf hele straten
en huizen op met inbegrip van de ver
koolde resten uit de tijd dat de Romei
nen de joodse stad in het jaar 70
vernietigden. Bij de juist voltooide op
gravingen vond hij ook de Nea. Zijn
eerste vondst was een overblijfsel van
een muur van niet minder dan zeven
meter dikte. Dit was reeds een aanwij
zing dat het een gigantisch bouwwerk
betrof. Ook werden de muren en de
marmeren vloeren van een enorme bin
nenplaats aangetroffen. Verdere vond
sten lieten er geen twijfel over bestaan
dat men met de Nea te doen had.
Onder de duidelijke, bewuste directie
kwam, een kleine oneffenheid in de
Gigue daargelaten, een gave, tintelende
uitvoering tot stand, die veel voldoening
gaf.
BEVERWIJK Het Noordhollands
Philharmonisch Orkest' heeft woensdaga
vond in de Vredevorstkerk te Beverwijk
het derde concert gegeven van de abon-
nements-serie, die door de afdeling Be
verwijk van de Maatschappij tot Bevor
dering der Toonkunst voor dit seizoen
werd vastgesteld.
I
I
Af en toe hebben de grapjes een
burlesk tintje en lijkt het er op alsof de
avond nog even goed gek kan worden.
In die zin is De ziekte van Parkinson
best onderhoudend. Of de gediscrimi
neerde Surinamers en de kreperende ou
den van dagen daarmee gediend zijn, is
punt twee. Misschien dat DAT zich daar
vroeger meer bewust van is geweest.
CEES STRAUS
Deze keer stond het orkest onder lei
ding van een gastdirigent, namelijk de
Tsjechische dirigent Otakar Trhlik, met
wie het orkest reeds eerder, in 1972
contact heeft gehad voor het geven van
concerten.
Het programma, dat nu door hem tot
uitvoering werd gebracht en waarvoor
ook aandacht wordt gevraagd op het
concert, dat het orkest morgen, vrijdag
avond in het Haarlemse Concertgebouw
geeft, bestond uit werken van Franse
componisten.
Weliswaar werd het eerste nummer,
de balletsuite van dansen uit de opera
„Céphale et Procris”, in 1773 te Parijs
gecomponeerd door de Belg André Gré-
try, vertolkt in een bewerking van de in
Oostenrijk geboren componist-dirigent
Felix Josef Mottl, maar hiermede werd
het Franse karakter van het concert
toch bewaard, omdat Mottl zijn bewer
en heeft Otakar
bewezen een groot
lOPpCBNl
Toneelspelen stelt naast technische
ook artistieke eisen, vindt de raad, plus
een belangrijke inzet van de persoon.
Om die redenen kan niet zonder meer
voorbij worden gegaan aan de subjectie
ve mening van Josine van Dalsum om
trent haar geschiktheid voor het passend
zijn van beschikbare arbeid.
De raad gaat dan vervolgens in op die
„andere omstandigheden”. In januari
1972 werd Josine van Dalsum door een
collega benaderd met het verzoek bij
NRT te blijven, maar dan onder Gutt-
t mann en niet in experimentele werk
groep. „Zij kon dit verzoek terecht niet
plaatsen”, aldus de raad, „want zij wist
•p dat moment niet dat die collega later
h het jaar zakelijk leider zou worden.
De liberale Kamerleden Joekes en Ke-
ja hadden de bewindsman van defensie
schriftelijk gevraagd welke maatregelen
hij dacht te nemen om de laffe smaak
die veel kijkers van bedoeld programma
in de mond zouden hebben gekregen
weg t e nemen, aangezien in dit pro
gramma de vervulling van de dienst
plicht in diskrediet werd gebracht en de
dienstweigering aangemoedigd.
Aan het concert werd solistische me
dewerking verleend door de violoncellist
Jean Decroos. Hij had het geliefde,
fraaie concert voor violoncel en orkest
in a kleine terts, opus 33 van Camille
Saint-Saëns ter vertolking gekozen. Hij
speelde het zo voortreffelijk voor het
solo-instrument geschreven werk met
grote virtuoze beheersing en met een
bewogen, stuwende muzikaliteit, die tot
uitdrukking kwam in een vaak aangrij
pende voordracht en in de bezieling van
de toon van zijn prachtig instrument.
Otakar Trhlik en het orkest begeleid
den de solist met grote volgzaamheid en
nauwgezetheid en ook in muzikaal-ex-
pressieve zin zorgden zij voor een lof
waardige vertolkings-eenheid.
Na de pauze heeft Otakar Trhlik de
toehoorders in verrukking gebracht met
een grootse uitvoering van de Sympho
nic fantastique van Hector Berlioz.
Het orkest kon zich veilig voelen bij
zijn meesterlijke leiding, welke berustte
op een zeldzame vertrouwdheid met de
geladen, romantische en sfeerrijke mu
ziek van het veel gespeelde werk, dat nu
weer de verrassing van een hernieuwde
kennismaking gaf, omdat de dirigent
zich bij de uitvoering in de eerste plaats
richtte op de muzikale essentie.
Zij werd de basis, waarvan de gewel
dige uitdrukkingskracht uitging, de
schoonheidswerking van de klank, de
mysterieuze sfeer en de spannende dra
matiek, die zich in een navrant sarcasme
hult.
De jazzrockgroep Retum to Forever
met Chick Corea geeft 17 februari een
concert in het Concertgebouw te Am
sterdam. De groep bestaat verder uit
Stanley Clarke, Lennie White en Al
Dimeola. Bad Company, met Paul Rod
gers, Boz Burrell, Mick Ralphs en Simon
Kirke speelt op 22 februari in dezelfde
zaal.
Theater Carré wordt 24 februari ge
bruikt voor een concert van de snel in
populariteit stijgende formatie Genesis
uit Engeland. „Een wereld van illusie en
fantasie”, zo omschrijft de impresario
de groep.
Op 3 maart tenslotte een optreden van
Super Tramp, eveneens in het Carré-
theater in Amsterdam. Alle concerten
worden geboekt door Acket en Mojo in
Den Haag.
De bouw van de Nea was een even
ambitieuze onderneming als die van Jus
tinianus’ andere religieuze monument, de
grootse Heilige Sophia-kathedraal in het
vroegere Constantinopel. Het grondplan
herinnert aan dat van de Sint Pieter in
Rome. Na de herovering van Jordaans-
Jeruzalem in 1967 werden in de joodse
wijk terreinen vrijgemaakt voor nieuw
bouw. Dit gebied, de bovenstad van het
Jeruzalem van Herodes, bleek een goud
mijn voor archeologen.
De programmaleiding van de NOS liet
de Stichting Werkwinkel, die het pro
gramma verzorgt, weten dat met name
dit laatste onderdeel aanleiding was ge
weest om de uitzending niet door te
laten gaan. Hierin zouden vrijwilligers
opgeroepen worden om actie te voeren
voor legalisatie van abortus. En dit zou
gebeuren op een manier die de indruk
zou wekken dat de NOS erachter zou
staan, verklaarde een NOS-woord voer
der desgevraagd, terwijl de NOS alleen
gelegenheid wil bieden om bepaalde za
ken aan de orde te stellen. De Stichting
Werkwinkel stelt met de medewerking
van de NOS in „Werkwinkel” welzijns
organisaties en actiegroepen in staat
mankracht te werven voor hun activitei
ten.
HILVERSUM (ANP). „Omdat het
niet tijdig klaargekomen was in de vorm
die voor uitzending geschikt was” heeft
de NOS woensdagavond het TV-pro-
gramma „Werkwinkel” niet uitgezonden.
In deze uitzending zouden vrijwilligers
opgeroepen worden voor het nationaal
comité voor het jaar van de vrouw
voor de actie „Wij vrouwen eisen”.
DEN HAAG (ANP). Minister Vre-
deling ziet geen aanleiding tot het ne
men van maatregelen in verband met de
NOS-TV-uitzending „Werkwinkel” van
18 december jl.
De nieuwste produktie, De ziekte van
Parkinson, laat zien dat het eindelijk de
goede weg opgaat met DAT. Het stuk,
geschreven door Alain Teister, ging gis
teren in première in De Engelenbak. Een
nieuw theatertje, met een stoelenplan
dat is afgekeken van Mickery (dus al
leen zuiver functioneel) en gelegen in de
Nes hoek Kuipersteeg. De Engelenbak,
bij deze eerste gelegenheid al direct
meer dan uitverkocht, zal door DAT
vast worden bespeeld.
De verbeterde opzet bij DAT neemt
niet weg dat met deze nieuwe voorstel
ling afbreuk wordt gedaan aan de twee
eerste begrippen in de naam van het
gezelschap. Want De ziekte van Parkin
son is documentair noch actueel. Teister
heeft zelfs een heel afgekloven onder
werp ter hand genomen, namelijk de
bureaucratie. Waar de Russische auteurs
schitterende verhalen over schreven,
doet Teister het nog eens dunnetjes
over, maar helaas zonder al te veel
talent en met te veel omhaal van woor
den.
Ook moest nog maar worden afgewacht
of Guttmann haar zou accepteren”.
De raad vindt het ook van belang dat
zij toen nog werk had bij een NCRV-
televisie-programma. Zij kon niet weten
dat zij per eind augustus zonder werk
zou komen, omdat het programma
werd gewijzigd en men van haar dien
sten geen gebruik meer wenste te ma
ken. Daardoor en niet door de gang van
zaken bij het NRT werd zij in feite per
1 september 1972 werkloos, vindt de
Centrale raad van beroep. Haar weige
ring eerder dat jaar op het vage aanbod
van de collega-acteur, die later zakelijk
leider bij het NRT werd, in te gaan, kan
haar niet al te kwalijk worden genomen.
Ingaan op dat aanbod zou de geloof
waardigheid van haar opvattingen heb
ben aangetast. Het valt volgens de raad
te accepteren dat zij de handen vrij
hield om eventueel op andere, haar
meer aansprekende aanbiedingen in te
gaan. Weliswaar zat daarin een zeker
werkloosheidsrisico, maar dat was, alle
omstandigheden in aanmerking geno
men, acceptabel gezien haar toen nog
lopende contract met de NCRV. Conclu
sie van de Centrale raad, zij heeft niet
in onvoldoende mate getracht arbeid te
krijgen, zoals de bedrijfsvereniging heeft
gesteld.
„Het is een heel gevecht geweest
maar ik ben ontzettend blij dat ik deze
zaak uiteindelijk heb gewonnen”, aldus
Josine van Dalsum In een reactie op de
„In het algemeen en ook in dit geval
behoeft deze subjectieve mening nog
niet voldoende te zijn om het van de
hand wijzen van overigens passende ar
beid voor toepassing van de werkloos
heidswet aanvaardbaar te maken”, zo
overweegt de centrale raad verder,
„maar wel kan deze subjectieve mening
gevoegd bij andere van betekenis zijnde
omstandigheden, een factor zijn waaraan
waarde niet kan worden ontzegd”.
uitspraak van de Centrale raad van
beroep. „Ik heb 2 jaar voor mijn princi
pe geknokt dat je als acteur niet iedere
rol hoeft te accepteren en dat je ook
artistieke overwegingen mag laten gel
den, zonder dat je daarbij het recht op
aanspraak op de sociale wetgeving ver
liest”.
Het gaat volgens Josine van Dalsum
over uitkering over een periode van
ongeveer zeven en een halve maand, van
september 1972 tot half april 1973. „Ik
verdiende toen niet zoveel en het bedrag
is dus ook niet groot. Om het geld heb
ik dat proces niet gevoerd, ik had het
ook kunnen veeliezen en dan had ik
voor de kosten op moeten draaien- Ik
vind het hoe, het wat en het waarom
van je werk als acteur het belangrijkst.
Ik kan alleen maar een rol spelen met
m’n heie persoon, daarom kan ik geen
rollen doen die me niet aanspreken,
waar ik niet achter kan staan”.
Het actiecomité „Wij vrouwen eisen”
heeft woensdagavond een verklaring uit
gegeven waarin met klem geprotesteerd
wordt tegen de „politieke censuur” var
de NOS. Zonder opgaaf van redenen
heeft de NOS-leiding dat deel van „Werk
winkel” waarin „Wij vrouwen eisen”
oproept handtekeningen te verzamelen
voor de legalisering van abortus verbo
den, aldus de verontwaardigde vrouwen.
De actiegroep beschouwt dat als een
politieke stellingname van de NOS tegen
abortus. Een handtekeningenactie, aldus
het actiecomté, is een van de middelen
om een discussie op gang te brengen. In
de verklaring wordt gesteld dat de
handtekeningenactie dan ook gewoon
door gaat.
De Stichting Werkwinkel heeft de
NOS verweten haar pas op het laatste
moment van de beslissing om niet uit te
zenden op de hoogte te hebben gesteld.
De belangen van de organisaties die aan
bod zouden komen en de potentiële vrij
willigers worden hierdoor in hoge mate
geschaad, meent de stichting. De NOS is
wel van plan om volgende maand een
uitzending aan de onderwerpen van
woensdagavond te besteden in „voor uit
zending geschikte vorm”, aldus de NOS-
woordvoerder.
geweigerd,
spelen van
traditionele
particuliere
aard worden gezien”, meende de be
drijfsvereniging.
De Centrale raad blijkt het daar niet
geheel en al mee eens, maar de raad
neemt ook de door Josine van Dalsum
zelf aangevoerde principiële argumenten
niet geheel over. In de uitspraak wordt
gezegd dat de raad van oordeel is dat
Josine gezien haar opleiding aan de
toneelschool naar objectieve maatstaven
gemeten geschikt moet worden geacht
voor het spelen van rollen in het zoge
naamde traditionele toneel. Werken bij
het NRT kan dan ook, aldus de raad, in
beginsel als passende arbeid worden
aangemerkt.
„Dit enkele feit echter”, zo gaat de
raad verder, „is niet voldoende voor het
afwijzen van de uitkering. Van belang is
Door grote moeilijkheden tussen het
NRT en de gemeente Rotterdam moest
de Piccolo-werkgroep worden opge
heven en ook het NRT. werd omge
vormd. Onder meer werd regisseur
Karl Guttmann aangetrokken, een regis
seur onder wie Josine van Dalsum ge
zien haar opvattingen niet wilde werken.
De heer Guttmann beschouwde zij als
een uitgesproken voorstander van het
„traditionele toneel”, zij zelf heeft grote
voorkeur voor experimentele vormen van
theater, waarin men aspecten van het
eigen denken terugvindt en waar men
zich mee kan engageren.
De bedrijfsvereniging meende dat Jo
sine passende arbeid had
„Haar bezwaren tegen het
rollen bij het zogenaamde
toneel moeten van louter
