Bewerking brengt dramatiek in Vondels tragede
Boeiend pleidooi voor
Donizetti’s „Poliuto
Opnieuw werk
van Couperus
in TV-serie
Nenad Parpov: virtuoos
romantische aquarellist
Tweede expositie
van abstracten
in Leningrad
UNOP BV i.o.
2
ATTENTIE!
Wasserij DU.YN
'tas
Velser Operakoor „Bel Canto”
IN KUNSTZALEN HEERKENS THUSSEN
Weense kunstenaars
in Singer Museum
Christian Science
wil geen zendtijd
[ATERDAG 18
9
JANUARI
19 75
KUNST
Verwarmingsservicc
l
4
KW
MATHOT BV DE GROOTSTE MEDISCHE SPECIAALZAAK
IN KENNEMERLAND GEEFT CASH CARRY KORTING
OP HANAU SOLARIUM. DE ZON VOOR HET HELE GE
ZIN. EN OOK OP ANDERE HANAU HOOGTEZONNEN
DIE ZO NODIG ZIJN VOOR U ZELF EN VOOR UW KIN
DEREN NA ZO’N LANGE ZONLOZE ZOMER EN WINTER.
MATHOT BV ZIJLSTRAAT NEGENENZESTIG. HAARLEM.
TELEFOON DRIE-EEN-NUL-ZEVEN-VIJF-NUL.
Gas- en oliestook-
installaties
Onderhoud
Airconditioning
Ombouw olie op gas
Tel. 023-310440*
Spaarncsiad
Ij
Friese Varkenmarkt 4 - Haarlem
EERSTE IJMUIDER
MARKIEZENFABR1EK
KvanVEEUN
•AARKJEZEN/ZONKIESCWERMfM.
HAARLEM Nenad V. Karpov
exposeert in de kunstzalen van
Heerkens Thijssen zijn aquarellen
en tekeningen. Hij woont in ons
land na een studieperiode aan
Amerikaanse universiteiten, waar
hij is opgeleid in architectuur en
industriële vormgeving, waarin hij
een graad haalde. Van die oplei
ding is weinig meer terug te vinden
in het werk dat hier hangt, maar
wel iets anders. Hij heeft in Ameri
ka ook toneel gespeeld en heeft zich
daar heel sterk geïdentificeerd
met Shakespeare’s Hamlet, de rol
die hij het liefst speelde bij het
studententoneel, waaraan hij deel
nam.
'■v2
„REINO” B.V.
voor tapijtreiniging
Vaste vloerbedekking
Losse kleden
Telefoon 023 - 31 3289
AMSTERDAM. Vroeger kon
je maar op één moment lachen bij
de Gijsbreght. Dat was als de por-
I tier van ’t Karthuizer klooster zegt,
dat soldaten zelden geluk brengen:
j „We zien ze no van voor en ’t aller
liefst van achter”. De hoogbejaarde
Philippe la Chapelle kreeg dan al
tijd een beschroomde lach. Voor de
rest was het een sonoor klinkende
plechtigheid op afgemeten vers
voeten.
VELSEN. Het Velser Opera
koor „Bel Canto” heeft gisteravond
een bewonderenswaardige presta
tie geleverd met de eerste opvoe
ring in Nederland van de opera
„Poliuto” van Donizetti. Maanden
en maanden is er met grote ijver
gerepeteerd door solisten en door
het koor. Een volkomen onbekende
opera op het'repertoire nemen be
tekent, dat elke partij noot voor
noot moet worden ingestudeerd. De
partijen moesten alle met de hand
uit de partituur worden overge
schreven en alleen al daarvoor is
een onblusbaar enthousiasme no
dig.
MHL -
A'.
Nieuwe Gijsbrecht: twee mensen
reageren op oorlogstoestand
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
J. H. MOOLENIJZER.
(ADVERTENTIE)
JAC. HEIJER
(Van onze RTV-redactie)
(ADVERTENTIE)
i
(ADVERTENTIE)
„Beethoven”,
(Van onze correspondent)
HEIN STEEHOUWER
(ADVERTENTIE)
-JU. k
Mi
Middenhavenstraat 27
IJmuiden - Telefoon 02550 - l 41 98
Na 18.00 uur telefoon 02550 - l 12 02
(ADVERTENTIE)
Donizetti heeft bij elkaar 70 opera’s
gecomponeerd en had daar slechts 27
jaar voor nodig. Er zijn vier opera’s
overgebleven, die nu nog vrij regelmatig
gespeeld worden: „Elisir d’amore”, „Lu-
cia di Lammermoor”, „La Fille du Régi
ment” en „Don Pasquale”. Hoe het ge
beuren kon, dat „Poliuto” indertijd ge
vallen is als een baksteen, is niet meer
na te gaan. Het ligt niet aan de muziek
LAREN (ANP). Een tentoonstelling
„Fantastisch Realisme uit Wenen”, be
staande uit tekeningen, aquarellen en
grafiek', en samengesteld door het Oos
tenrijkse ministerie voor Onderwijs en
Kunst, zal 24 januari in het Singer
Museum in Laren worden geopend door
ambassaderaad dr. G. Potyka van de
Oostenrijkse ambassade. De expositie zal
tot en met 23 februari duren.
MOSKOU (AP). Een groep non-
conformistische schifders in Leningrad
die in december met toestemming van
de autoriteiten een tentoonstelling van
hun abstracte kunst hielden, hebben het
stadsbestuur verzocht een tweede expo
sitie te mogen houden.
kening. zoals er ook een Hamlet met de
bekende schedel te vinden is. In beide
gevallen weer een hang naar een dra
matische expressie, door de knappe lijn
voering onderstreept.
Hij is overigens toch sterk verknocht
aan de lijn, zoals ook blijkt uit een
centaur (paardmens), met regelrechte
herinneringen aan de lijnvoering uit de
Jugendstil, maar ook aan het symbolis
me in die tijd. Behalve het symbolisme
trekt ook het surrealisme hem, getuige
een uitstekende aquarel van een paard
HILVERSUM. De AVRO heeft on
der regie van Walter van der Kamp
(van De Stille Kracht) de tv-bewerking
van de Couperus-roman „Van oude men
sen, de dingen die voorbijgaan” in pro-
duktie genomen.
seven sisters
Door het wegvallen van de serie die
Annie M. G. Schmidt voor de AVRO zou
schrijven, zijn er studiofaciliteiten vrij
gekomen die nu voor de Couperus-serie
gebruikt kunnen worden. Daardoor is de
produktietijd nu vervroegd.
De cast is dan ook nog niet helemaal
rond maar een aantal namen ds wel
bekend: Josine van Dalsum, Paul Steen
bergen. Caro van Eyck, Andrea Dom
burg, Lex van Delden, Han Bentz van
den Berg, Ellen Vogel, Johan Remmelts,
terwijl ook een aantal mensen uit De
Stille Kracht aan deze produktie mee
zullen werken.
De serie zal zes afleveringen beslaan,
die niet vóór eind 1976 op het scherm
zullen komen.
klinkt al te ongeschoold. Jan Kieboom,
die vaak met Lobo samenwerkt, ont
wierp een steigerachtig speelvlak van
verschillende verdiepingen. Het is omge
ven met rode lappen, die omhoog ge
trokken worden als de verwoesting van
Amsterdam een feit is. De gestileerde
ruïnes worden dan zichtbaar. Een aan
vaardbaar toneelbeeld, dat goed gebruikt
’t Krom 22, Haarlem, tel. 32 32 81
Na 6 uur 31 75 90 (bij Bakenesser-
gracht). Elk door ons aangenomen
werk kan op een snelle en voor
delige wijze worden gefinancierd.
Aannemersbedrijf
Door ons allround bedrijf zijn wij
de enige, die het meest efficiënt
en goedkoop kan werken overal
in Nederland.
JALOUZI66N
Wij doen voor i
Nieuwbouw
Metselwerk
Loodg.werk
Stucadoors-
werk
Spuiten van
muren
Stalen steiger
bouw - Tuinarchitectuur
AMSTERDAMSEVAART 20
HAARLEM - TEL. 322462
u o.a.:
- Verbouw
- Voegwerk
- Timmerwerk
- Schilderswerk
binnen en buiten
Kompl. keukens
- Dubbele ramen
Gozewijn; zijn verzen vloeien mooi en
doorleefd. Henk Rigters is Vosmeer, in
wie alle vijanden verenigd zijn. Zijn spie
is geen schoelje, maar een intelligente
kolonel die de strijd volledig de baas is.
Deze „nieuwe” figuur is door de bewer
kers uitstekend opgebouwd uit de oor
spronkelijke gegevens. Theu Boermans
als broer Arend laat de verzen voor wat
ze zijn, maar portretteert scherp een
dodelijk vermoeide, gedesillusioneerde
krijgsman. Herman van Elteren typeert
een malle portier: (als Vondel zich niet
omkeert in zijn graf, dan La Chapelle
toch wel).
DE MUZIEK van Bernard van. Beur-,
den en zijn geluidsdecor klinkt mooi en
ondersteunt het ritme van de voorstel
ling. Alleen het gezang van de spelers,
waarop sommige teksten gezet zijn,
met „natuurlijke” voorhand, maar een
achterband die een metamorfose is van
het bekende paard van Troje, een hou
ten paard dus. Daarnaast blijkt Karpov
dan ook nog een goede portrettist te
zijn. Een interessante figuur dus Nenad
V. Karpov, virtuoos en met een hang
naar dramatisch-romantische expressie.
i
Er hangt hier een serie tekeningen,
houtskool met wit krijt tegen een grij
ze achtergrond. Ze vormen de belang
rijkste scènes uit de Hamlet. En dan
blijkt Karpov een vituoze en vooral
romantische tekenaar te zijn. Daarnaast
is hij aan ballet verknocht en er hangt
dus ook een serie heel knap „geschre
ven” tekeningen van het Zwanenmeer,
zoals hij die tijdens de laatste opvoerin
gen van het Nationale Ballet noteerde.
Karpov is veelzijdig, misschien wel té
gemakkelijk werkend in meer stijlen,
steeds echter met een romantische on
dertoon, die het werk weer tot een
eenheid bindt. Die romantiek is vermoe
delijk te danken aan het feit, dat hij
Joegoslaaf is, in 1937 in Serajewo gebo
ren. Hij exposeerde in Joegoslavië, daar
na in de Verenigde Staten en ook al
eens in ons land.
Zijn verblijf in ons land heeft hem
een flink aantal grote aquarellen opgele
verd in een naturalistische stijl, ogen
schijnlijk typisch behorend tot de Ne
derlandse school, totdat je ziet, dat hij
daarin ook wat romantischer is, dan we
hier meestal gewend zijn. Schapen in
een weiland worden met dekwit extra
aangezet, echt wat je noemt „een witge-
wolde kudde”. Zo zijn ook zijn luchten
iets aan de dramatische kant, een
sneeuwlandschap éxtra wit, alles dus
sterker opgevoerd dan het werk van
veel aquarellisten hier. Hij doet dit
op het gevaar af van te „plaatj esachtig”
te worden, maar ongetwijfeld houdt het
toch met zijn romantische aard verband.
Die aard drijft hem op nog meer
wegen. Er is een uitstekend portret van
Beethoven met een partituur als achter
grond in een stijl die het midden houdt
tussen een aquarel en een waterverfte-
of aan de zangpartijen er is voor alle
solisten behoorlijk veel te zingen. Ver
moedelijk had het publiek in 1848 in
Napels geen behoefte aan dramatische
tonelen uit de eerste 250 jaar van het
Christendom. Dat de jonge held Poliuto
en zijn vrouw Paolina zich liever voor
de leeuwen lieten gooien, dan dat zij
hun geloof in Christus opgaven, daar
had 125 jaar geleden niemand belang
stelling voor.
Nu ik de opvoering van „Bel Canto”
heb gezien ben ik ervan overtuigd, dat
Poliuto een beter verdiend lot heeft en
het is te hopen dat andere gezelschappen
het Velsense voorbeeld zullen volgen.
„Bel Canto” heeft het zeer moeilijk
gehad voor deze première, want enkele
uren voor de voorstelling stond nog niet
vast of Margot Stroink zou kunnen zin
gen. Er was een lichte keelaandoening
geconstateerd en zingen werd haar afge
raden. Voor Margot stond het vast dat
de voorstelling moest doorgaan, dus..-
zingen! Hoe verder wij kwamen hoe
beter zij ging zingen en in de laatste
acte liet zij de remmen los, iedereen
luisterde met spanning en bewondering
naar haar stralende stem.
Ook de overige rollen waren sterk be
zet; toen de na de eerste taferelen de
zenuwen waren gekalmeerd, heb ik met
zeer veel genoegen naar Piet Maas, Jan
Polak, Arnold Alons en Theo Haly ge
luisterd. Hubert Waber in de rol van
Callistene stak natuurlijk wel met kop
en schouder boven zijn medezangers uit,
maar naar zo’n stem kan je zonder
bezwaar de hele avond luisteren. Het
orkest van het Amsterdams Conservato
rium en het Muzieklyceum (en niet het
Amsterdams Philharmonisch Orkest, zo
als in het programma stond) o.l.v. Kees
Bakels, heeft voor een uitstekende bege
leiding gezorgd. Dit Conservatoriumor-
kest is jong en onervaren, maar de
jongelieden weten de weg in hun partij
en!
Ook de regisseur Arnold Alons moet
hard hebben gewerkt, want er werd met
overgave gespeeld. Er kan nog wat meer
vaart in komen, maar dat zal zeker in
de volgende voorstellingen gebeuren,
(maandag 20 en woensdag 22 januari in
de Velsense Schouwburg). Tenslotte nog
een luid bravo voor de constuums en
decors.
„Bel Canto” heeft een goede vondst
gedaan.
wordt. Zijn kostuums zijn minder ge
slaagd; ze geven nauwelijks blijk van
gevoel voor kleur en snit. Waarom loopt
Broer Peter in zo’n raar zwart pak en
waarom heeft Gijsbrecht zo’n uitgezakte
ijstrui terwijl alle anderen fluweel dra
gen?
De grote miskleun in kleding en regie
is de manier waarop vader Willebrord
getoond wordt. Hij is een Karthuizer
abt, maar hij wordt omgeven door non
netjes, die eruit zien als gesluierde hare-
krisjna-mensen compleet met belletjes.
Allemaal in het oranje en roze. En dat
alleen maar omdat in de tekst ergens
staat dat het klooster „zingt en klinkt”.
Een vondst, dat wel. Maar te gek om los
te lopen.
Sigrid Koetse en Hans Boswinkel als
Badeloch en Gijsbregt.
OM DE NIEUWE Gijsbrecht (let op de
moderne spelling) van het Publieksthea-
ter kun je echt plezier hebben. Regisseur
René Lobo en de spelers zien kans
humor en lucht tussen de Alexandrijnen
te krijgen, zonder Vondels verzen aan te
tasten. Lange tijd kun je de voorstelling
zelfs gezellig noemen en daarna zowaar
echt ontroerend. Wie had dat ooit kun
nen denken. Eindelijk gebeurt er wat in
dat statische stuk.
Het komt vooral door de manier
waarop Lobo Gijsbrecht en Badeloch
heeft geregisseerd en Hans Boswinkel en
Sigrid Koetse deze figuren invullen. Het
is geen hooggestemd echtpaar van mid
delbare leeftijd. Hun Gijs en Badeloch
zijn een jong stel, dat gek op elkaar is.
Boswinkel is een sympathieke, jongens
achtige anti-held, die met het hoofd in
de wolken loopt. Koetse is een frisse,
temperamentvolle vrouw, die de situatie
beter door heeft dan haar man. Daarom
komen ze in conflict met elkaar. Dit
conflict wordt door andere volgorde van
enkele scènes helder voorbereid. Boven
dien krijgt dit conflict diepte, omdat de
regisseur erin slaagt in de ondergang
van de stad Amsterdam een oorlogssitu
atie te suggereren, die herkenbaar reëel
overkomt. In Vondels verzen wordt veel
verhaald van gevechten, bloed, ver-
j krachting en verraad. Aan de manier
waarop de spelers deze verzen zeggen,
kun je al die rampspoed werkelijk zien.
Als bijvoorbeeld Ab Abspoel opkomt
om het bekende bode-verhaal te begin
nen, dan loopt daar echt een soldaat die
van het slagveld komt en de dood heeft
gezien. De nederlaag van Amsterdam
tegen de Kennemers is voor het publiek
duidelijk. Daardoor kan des te beter
uitkomen, hoe bezijden de werkelijkheid
Gijsbrecht denkt en handelt. Als hij
tenslotte erkent dat hij verloren heeft
en zijn Amstelland moet ontvluchten, is
dat een einde met ongekende dramati
sche spanning.
WAT DIT BETREFT zijn de drama
turgische ingrepen van het duo René
Lobo en Guus Rekers uitermate zinvol
geweest. Vondels klassieke tragedie heeft
er een verbazingwekkende dramatiek
door gekregen. Maar; er zijn ook veran
deringen die minder gelukkig uitpakken.
Op verschillende punten worden de
„reportages” van gebeurtenissen (die zich
elders hebben afgespeeld) onderbroken,
om op een hoger gelegen speelvlak die
gebeurtenissen te laten spelen. Dat geeft
wel eens een verwarrend geknutsel. Met
name in het geval van het beroemde
bodeverhaal, dat gehalveerd wordt door
de scène van bisschop Gozewijn en de
clarissen in te lassen.
Het is voorts de bedoeling dat het
publiek begrijpt, dat Badeloch tot drie
maal toe de geest van haar overleden
nicht Machteld oproept. De eerste keer
I als Badeloch vertelt hoe ze van haar
gedroomd heeft; vervolgens om de rei
i „Waar werd oprechter trouw” en ten
slotte om de tekst van Rafaël te zeggen.
Dat oproepen wordt niet waar gemaakt.
Machteld staat er telkens net zo realis
tisch bij als de scènes met Vosmeer en
Gozewijn. Overigens zegt Celia Nufaar
met name die rei over de huwelijks
trouw met een enthousiaste geloof
waardigheid.
HOOGTEPUNT VAN DE voorstelling
levert Sigrid Koetse, als ze de Rei der
Clarissen zegt. Toen ik dertien was, zag
ik het Charlotte Kohier doen en hoe:
Oóóóóóóóó, Kèrstnacht, schóóóóóóóóner
daaaan de daaaaèggn! Onvergetelijk,
maar zo belachelijk door het hoge
galmende zingen, dat ze van Willem
Royaards had geleerd.
Koetse zegt de rei óp een moment dat
het haar en het publiek duidelijk
is dat het oorlog is in Amsterdam en de
kerstnacht in stukken ligt. Koetse komt
1 dan helemaal naar voren en zegt de rei
vol verontwaardiging én woede. Het lot
I van Rachels kinderen, van wie dan
sprake is, komt dan over als het lot van
alle oorlogskinderen. Koetse laat dat zo
indrukwekkend klinken dat je eigenlijk
pas voor het eerst hoort wat er staat.
Het klinkt als een hoogst actueel paci
fistisch protestgedicht.
Het spel van Sigrid Koetse is door
gaans van een abjecte aanstellerij. Maar
waartoe René Lobo haar heeft aangezet
is ongelofelijk. Voor het eerst komt uit
dat mooie gezichtje een tekst, waarin je
kunt geloven en waarom je ontroerd
wordt. Haar handgebaren zijn nog sier-
fratsen en haar lopen is nog loos geflad
der, maar dat vergeet je gauw door haar
spel in het eerste deel. In het tweede
deel gaat ze jammer genoeg over de
schreef; ze raast en tiert te veel. Toen
ze gisteren na zo’n heftige toestand,
tegen Gijsbrecht zei: „Bedaar wat”,
schoot de zaal spontaan in de lach.
Ook Hans Boswinkel is prachtig in de
weer en consequenter dan Koetse. Max
Croiset is misschien iets te oude-vrij ste
rachtig van toon als abt Willebrord,
maar toont een indrukwekkend dappere
DEN HAAG. Minister mr. H. W.
van Doorn heeft Christian Science onthe
ven van de verplichting om per maand
een kwartier radio zendtijd te vullen. Het
kerkgenootschap heeft zelf om deze ont
heffing gevraagd. Het is de eerste keer
dat een zendgemach' gde in dit geval
een „mini-omroep” op eigen verzoek
zijn zendtijd kwijtraakt.
De reden is, dat de resultaten met
name op het gebied van de werving
niet aan de verwachtingen van Christi
an Science hebben beantwoord. Het be
sluit om niet langer geld in de radio-
uitzendingen te steken, is afkomstig van
de Moederkerk van Christian Science in
Boston. Het beschikbaar gestelde geld
zal nu voor andere doeleinden besteed
worden.
Op een persconferentie in Moskou
deelden de schilders Joera Sjarkitsj,
Alexander Leonov en Jevgeny Roechin
aan Westerse journalisten mee dat zij
deze tentoonstelling voor 15-23 maart
willen organiseren.
De groep heeft een paviljoen met een
tentoonstellingsgebouw in de omgeving
van de haven aangevraagd, groot genoeg
om ongeveer 1000 bezoekers tegelijk te
ontvangen. Volgens de organisatoren was
de eerste expositieruimte te klein. Er
waren toen in vier dagen 10 tot 12.000
bezoekers geweest.
De groep uit Leningrad wil verder in
mei samen met Moskouse kunstenaars ia
de Russische hoofdstad exposenm.
een aquarel van Nenad
V. Karpov.
‘i
J 1
,-V-
r
