MIJN NACHTEN MET SUSAN” WERD EENONGEWONE MISDAADFILM
De la Parra sluit eerste
periode verantwoord af
Sater met arbeidersstuk in Velsen en Haarlem
Hilversum 4 wordt
klassieke zender
S
film
in Amsterdam
Junckers
deens.
parket
Voetbal en amusementtoppers
in VARA’s Portugal-actie
99
99
9
BASKETBALL
LEVI’s—
Sperry-Remiirton
1
IKSI
t
MARATHONUITZENDING TOT MIDDERNACHT
1
15
KUNST
VRIJDAG 24
JANUARI
1975
90 53
I 543
2 65 4i
■ra
het
het
l’Invitation
h
SCORPIO FILMS heeft nu in totaal elf grote speelfilms gemaakt
waarvan Wim Verstappen er zeven voor zijn rekening heeft genomen
en Pim de la Parra met „Mijn nachten met Susan, Olga, Albert, Julie,
Piet en Sandra” zijn vierde heeft afgeleverd. Tegelijk kondigt hij
aan dat zijn vijfde produktie zal gaan over Suriname’s onafhankelijk
heid, met als opgaaf van redenen: „Op zijn 35ste jaar kan Pim een
confrontatie met zijn geboorteland niet langer uit de weg gaan”.
VELSEN In het satirische stuk
„Ja baas, nee baas” van toneelgroep
Sater zien we vooral hoe de directie
van een bedrijf door middel van de
ondernemingsraad en de vakbond
de arbeider kan manipuleren. Hoe
dat systeem werkt zien we aan de
hand van een arbeidster die lid is
van de Ondernemingsraad. Duide
lijk wordt getoond hoe machteloos
beide instellingen zijn, zodra
aankomt op reorganisatie van
bedrijf en massaal ontslag.
La bonne Année
F
N achtvoorstellingen
Ukr i
I
MV
55
■nt
Twee van de „ontembare furiën” in Pims „Mijn nachten met Susan
1
Ja baas, nee baas
zinvolle satire
tijd
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Aanvang 20.45 uur
Op zaterdag 25 januari speelt
in de Kennemersporthal
muziek, waaronder valt opera, oratori
um, liederen en koren.
Op zaterdag zou de amateuristische
muziekbeoefening een duidelijker plaats
moeten hebben en wat de zondag be
treft, zouden de klassieke programma’s
van Hilversum 1 en 2, zoals de uitzen
dingen van het Concertgebouw Orkest,
moeten worden overgeheveld naar de
nieuwe zender.
DE PREMIERE VAN deze week is
„l’Invitation”, een Zwitserse film van
Claude Goretta die in mei ’73 in
Cannes ten doop werd gehouden en
sindsdien overal met lovende kritie
ken begroet werd. Men kan nu van
deze uitzonderlijke film van een jon
ge industrie die de laatste tijd voort
durend van zich doet spreken, kennis
nemen in The Movies.
NOS bij tijd en wijle met wat verrich
tingen van de Euopese schaatskampioen-
schappen voor heren in Heerenveen.
„LES ZOZOS” van de maker van
„Huil niet is terug in Studio K
en „Everything you always wanted to
know about sex, but were afraid to
ask” van en met Woody Allen kan
men nog eens zien in Alhambra 2. In
Kri terion komt Cinestud met twee
opvallende nacht voor stellingen: Orson
Welles „The third Man” en de pre
mière van „Landschap na de Slag”
Van de Pool Andrej Wajda. In Rem-
brandtplein Theater een nachtelijke
voorpremière van Pirn’s „Mijn nach
ten met hierboven besproken.
Fm
van de arbeidersklasse juist de macht
van de werkgevers in de hand werkt.
Iemand suggereerde dat het vakbondka-
der beter informatie moet doorgeven en
een ander wees op de scholingscursussen
van de vakbonden.
Een jongeman stelde de principiële
vraag waarom Werk in ons land nog
steeds Heilig is. Hij vroeg zich af of het
wel waard is te pleiten voor recht op
werk, als dat werk bestaat uit sleurar-
beid aan de lopende band. Hij bepleitte
een gegarandeerd inkomen ongeacht het
soort en de omvang van het werk. Dat
leidde tot een discussie over maatschap
pijhervorming.
In ieder geval bleek, dat het stuk van
Sater een goed middel is om een discus
sie los te slaan Vanavond speelt Sater
weer in De Schouw. Op 3 februari is „Ja
baas, nee baas” te zien in de Haarlemse
stadsschouwburg, een vrije voorstelling.
Het is de moeite waard het te gaan zien.
De zmvolle inhoud heeft een geestige en
met zorg uitgevoerde vorm.
JAC HEIJER.
baas, nee baas” vraagt om een vervolg.
Sater heeft voor dit zelfgemaakte stuk
een vaak humoristische dialoog gevon
den. Op vele momenten is het uitsteken
de satire, die met een vertellende speel-
trant vaak voortreffelijk in beeld wordt
gebracht. Jaap van Donselaar en Wouter
ten Pas beelden met nadrukkelijk gesti
leerde gebaren de leidinggevende perso
nages uit. Gelukkig niet met sigaren en
hoge hoeden, zoals het vormingstheater
dikwijls Pleegt te doen, maar in pastel
kleur! ge snelle kostuums en trendy
stropdassen. Blitze managers, die mario
netten zijn in de handen van - hoe kan
het anders - de multinational.
Martien van den Ouwelant treft kari
katuraal een vakbondsleider, de mond
vol met „beste vrienden” en de handen
in een posititie van afhouden. Uiteraard
wordt het arbeidersvolk niet als karika
tuur voorgesteld; het publiek moet zich-
gemakkelijk me* hen kunnen identifice
ren. Maar Marcelle Meulemans, Yvonne
Petit en Jan-Jaap Jansen hebben daar
toch wel enige moeite mee, misschien
omdat de tekst hun weinig psychologisch
houvast geeft.
Hoewel de arbeidster al lange
onraad ruikt, kan ze niets ondernemen.
Pas als de arbeiders solidair zijn, kan
het met ontslag bedreigde personeel op
treden. Het is jammer, dat het stuk
verzuimt aan te geven hoe die eendracht
bereikt wordt. In „Ja baas, nee baas” is
het massale ontslag de enige reden,
maar dan is het te laat. Het stuk toont
niet hoe solidariteit er al veel eerder moet
zijn.
besluit met uitgebreide radio- en televi-
sie-uitzendingen, wordt deze veteranen
wedstrijd rechtstreeks <20.30 uur Neder
land I) op het scherm gebracht. Herman
Kuiphof doet zijn commentaar uit 1963
ook nog eens over.
De VARA maakt er op de tv een
echte marathonuitzending van, die al om
kwart voor drie ’s middags begint. De
zaterdagse kinderuitzending moet zelfs
de wijk nemen naar het tweede net.
De grote instuif in het Utrechtse Jaar-
beurs-Congrescentrum brengt heel wat
vooraanstaande politici, onder wie de
Portugese minister van buitenlandse za
ken Mario Soares, en artiesten in beeld.
Koos Postema praat de scènes van de
actie aan elkaar.
Goretta gaat van een heel eenvou
dig gegeven uit. Van een klein kan
toor dat in zijn uiteenlopende perso
neelsleden kort en exact omschreven
wordt in de eerste beelden van de
film, neemt een der boekhouders tij
delijk ziekteverlof omdat de dood van
zijn moeder hem zo sterk aangegre
pen heeft dat hij aan een zenuwin-
storting toe is. Teruggekomen van
een langdurige afwezigheid, nodigt hij
zijn directeur en al zijn collega’s uit
om zijn nieuwe woning in te wijden.
Hij blijkt inmiddels verhuisd naar
een klein kasteeltje met een vorste
lijk gazon, waarschijnlijk- betaald uit
de erfenis van zijn geadoreerde moe
der. Ieder der geïnviteerden reageert
anders op de gestegen welvaart van
hun collega die zich vroeger door
niets onderscheidde, behalve door zijn
grote gehechtheid aan zijn moeder,
voor zover die naar buiten merkbaar
was. Sommigen tonen nauwelijks
verborgen jaloezie, anderen zijn geïn
teresseerd en nieuwsgierig naar het
nieuwe huis dat van onder tot boven
bekeken wordt, weer anderen maken
onbeschaamd gebruik van de door
een gehuurde ober geserveerde dran
ken en van het overvloedige buffet.
Het feest loopt langzaam uit de
hand, zoals dat gebeurde in de beken
de Tsjechische film van Milos For
man, „Het brandt m’n liefje”. Wat
vroeger een hechte eenheid leek bin
nen de kantoormuren valt uiteen in
individuen die zichzelf in nauwelijks
merkbare details en gedragingen ont
hullen. Het enige meisje van het
gezelschap wordt door de drank over
moedig en begint een voorzichtige
striptease, de directeur doet avances
in de richting van de niet meer zo
jonge secretaresse die hij vroeger
nauwelijks bekeek. De vrolijke Frans
van het gezelschap verzint dwaze
spelletjes in het park, waarvan ieder
op eigen manier profijt trekt.
In één woord, iedereen is anders
geworden of laat nu pas zien wie hij
werkelijk is. De eenzame figuur is de
gastheer die de schuld krijgt van
Albert heeft vanuit zijn afgesloten
kamertje via een gat in de muur
(„Obsession”!) vrij zicht op het doen
en laten van de losgeslagen meisjes
en Anton (Hans van der Gragt) laat
zich niet onbetuigd als hij Susan
(Willeke van Ammelrooy) ontmoet
al heeft deze laatste iets droevigs en
ingetogens over zich.
Al met al een ongewone misdaad
film die jammer genoeg weinig moei
te doet althans enigszins situatie en
karakters te verduidelijken en aanne
melijk te maken. Het Hollandse land
schap, met zee, dijk en laag gelegen
achterland wordt functioneel bekeken
door de camera van Maro Felperlaan,
de teksten hadden beter gekund en
hier en daar wat minder gewild-
uitdagend. Hans van der Gragt is
geen groot acteur, het spel van Olga
en Sandra (Franulka Heyermans en
Marja de Heer) is amateuristisch en
net niet gevaarlijk Lolita-achtig ge
noeg om reliëf te geven aan haar rol
van moderne furiën. Een „complete”
rol speelt Nelly Frijda die van gekke
Piet een aandoénlijk-tragische figuur
maakt die voor dit bedachte divertis
sement bijna te goed is.
verder in Rotterdam, Amsterdam, Eind
hoven en Groningen.
alles mogelijk is door het feit, dat de
arbeidsverhoudingen in ons land ook bij
de wet voorgeschreven zijn. Met andere
woorden: er is niet alleen een kapitalis
tische verhouding tussen werkgever en
werknemer, maar ook een parlementaire
wijze tot stand gekomen wettelijke ver
houding.
Die twee elementen, de verdeeldheid
van de arbeiders en ’s lands wetten,
komen nauwelijks of niet in het stuk
voor. Niet dat het zo erg is. Je moet
toch ergens beginnen. Ik zie Sater daar
nog wel andere stukken over maken. „Ja
Piet” zit op het erf van een boerderij
tussen twee lijken. Alle drie zitten ze
op krakende tuinstoelen, alle drie
hebben ze een rokende sigaar in de
mond en met een zegevierende glim
lach om de mond slaat „malle Piet”
de armen om haar nieuw verworven
bezit als omarmt zij voor het eerst
een man.
Eer het zo ver is gekomen, is er
heel wat gebeurd, vreselijke gebeur
tenissen die hard aankomen omdat ze
zich afspelen in een landelijke omge
ving, waar alles rust en vrede ademt.
En omdat ze het gevolg zijn van
Susan’s goedheid die haar boerderij,
ergens achter een glooiende zeedijk
open heeft gesteld voor kneusjes uit
haar vriendenkring die het niet meer
zo zien zitten en een tijdje moeten
verdwijnen uit de ongezonde stads
sfeer. Zelf heeft ze rust trachten te
vinden door buiten te gaan wonen,
maar de later bijgekomen gasten, Al
bert die zich opgesloten heeft in een
lichtloos vertrekje van de boerderij
en niemand wil ontmoeten en een
tweetal losgeslagen meisjes, Olga en
Sandra, geven haar handevol werk en
veel kopzorgen.
In die ongewone en explosieve situ
atie verschijnt Albert op zijn motor,
een toonbeeld van gezondheid en nor
maliteit. Hij komt eigenlijk iets te
laat, want kort voor zijn komst heb
ben Olga en Sandra in een baldadige
bui een Amerikaanse toerist met zijn
eigen whiskyfles in zijn eigen auto de
hersens ingeslagen. De auto rijden de
meisjes in het struikgewas, de dode
Amerikaan (een pikante bijzonder
heid" de Amerikaan is volgens de
„crew”-lijst gekleed door „Anders
dan Anderen”) wordt achteloos in ’n
stil watertje gedumpt. Piet die daar
in de buurt in een krot woont, heeft
alles gezien en zonder precies te be
grijpen wat er gebeurd is, heeft zij
het lijk in haar huisje gesleept, waar
schijnlijk om wat gezelligheid te heb
ben in haar eenzaamheid.
De verdere gang van zaken die
tenslotte leidt tot het hierboven be
schreven eindbeeld, moet men zelf
gaan zien, want het viertal dat het
screenplay geschreven heeft (Charles
Gormley, David Kaufman, Harry
Kamel en Pim de la Parra Jr.) heèft
nog wat pijlen op de boog. Ook
erotische pijlen, want de zonderling
alles wat verkeerd gaat en zijn inge
huurde bediende voorstelt als huis
houder te blijven, omdat hij weet hoe
alleen hij straks weer zal zijn.
„Tlnvitation” is aandoelijk van
eenvoud en tegelijk een krachtig ant
woord aan degenen die bij film alleen
aan superlatieven en sensaties kun
nen denken. Wat regisseur Goretta
(hij maakte in ’57 met zijn landge
noot Alain Tanner het nu bijna le
gendarische „Nice Time” in Engeland,
als typisch product van de toen be
staande beweging „Free Cinema”) van
dit kleine gegeven maakt is boeiend
als een menselijk mini-drama zoals
alleen het gevoelige camera-oog dat
kan ontdekken.
NA EEN TIJDLANG dicht te zijn
geweest voor restauratiewerken opent
Cineac Damrak zijn tweede bioscoop
met een film van Claude Lelouch
„La bonne Année”. Een ingenieuze
opzet van Lino Ventura om een ju
welier aan de Croisette in Cannes te
beroven leidt tot kennismaking en
een groeiende vriendschap met de jon
ge eigenares van een antiekzaakje dat
zich naast de juwelenzaak bevindt.
Alle spanning van een perfecte in
braak heeft Lelouch handig als hij in
zijn meeste films is, gecombineerd
met een liefdesverhouding die de ge
deeltelijke mislukking van Ventura’s
onderneming en zelfs diens gevangen
schap overleeft.
Regisseur Peter de Baan Iaat de dia
loog zeer rustig spreken, met tussenlig
gende stiltes, opdat de tekst goed kon
doordringen Het gaat naar mijn gevoel
’ets te langzaam, althans te spanning-
loos. De toeschouwers zijn toch echt
geen kleuter meer. De muziek remde
vaak af en ook de scènes onderling
worden zonder werkelijke spanning aan
elkaar geregen, maar dat kan aan de
werkomstandigheden hebben gelegen De
voorstelling ging gisteravond in De
Schuw, in Velsen-Noord, dat geen vol-
ledige theateraccommodatie heeft.
De Schouw zat goed vol met vooral
jonge mensen. Na afloop leidde het Ka
merlid Stan Poppe een rustige discussie,
niet met de spelers, maar tussen de
toeschouwers onderling. Daar werden
zinnige dingen gezegd, zowel over het
stuk als over de algemene problemen
van met name de vakbond.
Daverend applaus was er voor de
man, die opmerkte dat de verdeeldheid
BEUKEN, EIKEN, ESSEN, SYLVAKET
20 SOORTEN EN PATRONEN
SHOWROOM Kampersingel 22 Haarlem
Telefoon023-31 91 20
ook op zaterdag geopend
(10-16uur)
HAARLEM Parkeerruimte aanwezig.
Als herinneringssteuntje Bunuel’s
„Le Phantóme de la Liberté” vcor de
tweede week in Calypso, Polanski’s
„Chinatown” in City 2, „That’s Enter
tainment” in Du Midi, „Contes immo-
raux” in Leidseplein Theater en Flo
ra, „The Sting” voor de 26ste week in
Nöggerath, „Andrej Roublev” in Kri-
terion, Makavejev’s „Mysteries van het
organime” in Cinétol, „De rovers-
symphonie” zondagmiddag in The
Movies en Fassbinder’s „Effie Briest”
voor de derde week in de Mini
Movies, tenslotte „Huil niet met je
mond vol” voor de 16de en laatste
week in De Uitkijk.
Voor Nederlandse films kan men
de komende maanden steeds terecht
in City 4 dat deze week opent met
René Daalder’s „De blanke slavin”.
Hoogstwaarschijnlijk zal Hilversum 4
behalve klassieke klanken ook actuali
teiten krijgen. De werkgroep reportage
van de omroep stelt voor één of twee
uitzendingen te plaatsen tegen het eind
van de ochtend en/of de middag. Dat
zouden dan uitzendingen moeten zijn
van een kwartier tot 20 minuten lengte.
Het college van programmaleiders van
de omroep zou het schema voor de
nieuwe zender voorlopig als proef willen
Zien. In principe zou men op Hilversum
4 70 tot 80 procent klassieke muziek
willen uitzenden en twee uur gesproken
woord per dag.
Op elk heel uur van de uitzending
zijn grepen gepland uit succesvolle VA-
RA-programma’s van weleer, zoals Ton
van Duinhovens „Poep-Chinees” uit Ha-
dimassa, Wim Sonnevelds „Dora”, Tom
Manders „Poesie-mauw” en „majoor
Kees” van Paul van Vliet-
Tussen al die VARA-beelden komt de
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM De Nederlandse
radio krijgt binnenkort waarschijn
lijk zijn klassieke zender, waarvoor
de stichting Nederland-Muziek al
zolang geijverd heeft. Maar het
wordt voorlopig nog niet een geheel
volwaardige zender. Hilversum 4
zal zijn programma slechts brengen
tussen 7 uur ’s morgens en 5 uur
’s middags; zondags zou het pro
gramma om acht uur moeten aan
vangen.
Minister Van Doorn van CRM heeft
17 december laten weten akkoord te
gaan met de ontkoppeling van één zen
der. Vóór 1 februari moeten de omroep
organisaties en de NOS met een plan
voor deze nieuwe zender komen. Het
NOS-bestuur is vrijdag voorgesteld om
die nieuwe zender aan de klassieke mu
ziek te laten.
De werkgroep-muziek van de omroep
heeft reeds een indeling voor die zender
gemaakt, welke echter alleen voor de
vijf werkdagen zal gelden en die als
volgt luidt: van 7 tot 9 uur langere
werken uit de barok en het klassicisme;
tussen 10 en 11 uur orkestrale muziek
met of zonder solisten, uitgaande van
het standaard- of „ijzeren” repertoire;
van 11 tot 12 uur kamermuziek; van 12
tot 13 uur een promenadeconcert; van 1
tot 2 uur nieuwe platen met afwisselend
opera, orkestmuziek enz.; van 3 tot 4
uur muziek uit de 20e eeuw, met bijzon
dere aandacht voor de Nederlandse mu
ziek; van 4 tot 5 uur tenslotte vocale
Men kan dus „Mijn Nachten met
Susan.gevoegelijk als een afslui
ting van een eerste periode in Pirn’s
carrière beschouwen, een periode
waarin achtereenvolgens „Obsessions”
(„Het Gat in de Muur"), „Rubia’s
Jungle’’, „Frank en Eva’’ en nu de
film met de lange titel ontstond,
werk dat Pim zelf verdeelt in „luid
ruchtige films” („Obsessions”),
„Frank en Eva") en verstilde als
„Rubi’s J a ugle”. Zijn laatste film om
schrijft hij als een combinatie van de
elementen die in „Obsessions” aanwe
zig waren, te weten mysterie, psycho
en suspense, onopvallend vermengd
met de verstilde aspecten van „Rubi
a’s Jungle".
Dit wetende kan de toeschouwer
zich bij voorbaat al enigszins een
voorstelling maken van wat hij te
zien gaat krijgen bij een bezoek aan
„Mijn Nachten.Wat suspense (de
filmopnamen begonnen op de ver
jaardag van Hitchcock 13 augus
tus 1974), wat erotiek, maar dat alles
verwerkt in een verantwoord verhaal
dat psychologisch gemotiveerd is.
Met enige moeite kan men al deze
elementen wel terugvinden in Pirn’s
vierde film, waarvan men in het
algemeen kan vaststellen dat een ge
varieerde handeling met veel zorg en
afwisseling gefilmd is en uiteindelijk
leidt tot een slotbeeld dat in een film
van Aldrich of Corman niet zou heb
ben misstaan.
Nelly Frijda als de dorpsgek „malle
In afwachting van het grote voetbal-
treffen van ’s avonds wordt om half
zeven nog een samenvatting vertoond
van het eerste treffen tussen beide teams,
dat Feyenoord toen met 3-1 verloor.
Om kwart over zeven wordt de uitslag
van de „Twee voor twaalf”-quiz voor de
kijkers bekendgemaakt en daarna wordt
dit spel nog een keer gespeeld door Rijk
de Gooyer en Albert Mol.
Na de voetbalwedstrijd (circa 22.20
uur) is het tot middernacht weer actie
voeren geblazen met uiteraard tussen
door erg veel amusement.
Ook de radio-uitzendingen over de
Portugal-actie komen op Hilversum 2
vanuit het jaarbeurscentrum. De VARA-
programma’s, ZO, ZI, ZI-Sport en In de
Rooie Haan houden veel tijd vrij voor
Portugal, met reportages, documentaires,
interviews met leden van het comité van
aanbeveling en de stand van de inzame
ling. VARA-radioverslaggevers staan
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM. Sportief hoogtepunt
van de actie „Houdt Portugal vrij”, ge
organiseerd door VARA en PvdA, wordt
zaterdag een „herhaling” van de voetbal
wedstrijd BenficaFeyenoord, die elf
jaar geleden met a’s inzet de finale in
het Europa-Cuptoemooi in Lissabon
werd gespeeld. Beide teams laten de
„oudjes” van toen weer de groene zoden
weer opdraven. Bij Feyenoord zijn dat
Eddy Pieters Graafland, Gerard Kerkum,
Hans Kraay, Guus Haak, Cor Veldhoen,
Reinier Kreyermaat, Rinus Bennaers,
Gerard Bergholtz, Piet Kruiver, Frans
Bouwmeester en Coen Mouljjn.
Wisselspelers zijn Bert Kik, Henk
Schouten, Thijs Liebregts, Riny van
Woerden, Piet Steenbergen en Cor van
der Gijp. Bij Benfica hopen aan te
treden: Costa Pereira, Cavern, Cruz,
Humberto, Raul Coluna, Augusto, Santa
na, Torres, Eusebio en Simoes, sterren
van toen en wat enkelen van hen
betreft ook nog van nu.
Zaterdagavond, als de VARA de actie
„Ja baas, nee baas” laat wel even zien
hoe verdeeld de arbeiders zijn, maar hoe
dat komt wordt niet uitgebeeld. Toch
was daar wel de mogelijkheid voor. Als
de directie de arbeidster uit de onderne
mingsraad met sherry, mooie woordjes
en een betere baan probeert te paaien,
zegt ze heldhaftig als Jeanne d’Arc nee.
Maar zou ze dat ook gezegd hebben als
ze een gezin had te onderhouden? Daar
blijkt niets van.
Er wordt ook een oudere werknemer
getoond, die zich in de ondernemings
raad druk maakt over de kwaliteit van
de koffie. Hij laat zich door de veel
slimmere directeur en zijn personeels
chef naar de mond praten. Naar het
leven getypeerd, dat wel. Maar waarom
deze man zich tenslotte wel bij de
opstandigen schaart, blijft duister.
Wat „Ja baas, nee baas” wel erg goed
doet is duidelijk maken welke argumen
ten en overredingsmiddelen de bedrijfs
leiding kan gebruiken om essentiële in
formatie over de stand van zaken in het
bedrijf en de plannen te verzwijgen.
Maar weer niet wordt getoond, hoe dit
1
L L--
