ALS GEVANGEN HONGERSTAKER STERFT:
Baader-Meinhof-groep
d
stopt hongerstaking
Aan Kanaal-
tunnel wordt
nog steeds
gegraven
Noodtoestand afgekondigd
Israels Defensie-minister gaf jaren
lang „onwettige
bevelen
Stakende
rechters
Leger
slaags
en politie
in Peru
Amin bedreigt
oud-minister
Veiligheidsmaatregelen rond Augustin
Vier kandidaten thans in de strijd
AG RAN AT-COMM1SSIE:
„OPPERBEVELHEBBER VERANTWOORDELIJK”
VS hervatten mogelijk
wapenleveranties
aan Pakistan
r a
3
BINNEN- EN BUITENLAND
1975
DONDERDAG
6
FEBRUARI
Mobiliseren
ekoek
iizoen
Teng
Harm
tand”
fout”
rzoek
erleg
inder
chts”
Ongeschreven recht
IRA dreigt met terreuractie
(Van onze redacteur in Londen, Rudolf Bakker)
(Van onze redacteur in Bonn)
waar zij
(Van onze redacteur in Jeruzalem, mr. J. van Wesel)
van
.'-i
LONDEN. (AP)— Hoewel Groot-Brit-
tannië zich vorige maand uit het Frans-
Britse Kanaaltunnel project heeft terug
getrokken wordt aan beide zijden van
het kanaal nog driftig doorgegraven.
(Van onze redacteur in Londen,
Rudolf Bakker)
legeert aan de minister van Defensie,
in haar geheel verantwoordelijk
In
over
dan
:ht, dat
>penen.
:h: het
31 mei
Liecri-
tieids-
caanse
under
Dit kreeg het Engelse Lagerhuis giste
ren te horen; een reden voor het parle
mentslid Leslie Huckfield om op te mer
ken: „Het wordt zo ongeveer tijd dat
iemand hen eens vertelt dat ze ermee
moeten kappen!
elementen opleveren. „Wij verzoeken
jullie de staking nu te beëindigen, of
schoon hét doel de opheffing van de
isolering niet kon worden bereikt.
Dit is een bevel”, zo staat er in de
brief.
e prins
vil we-
t heeft
kopen.
i. Zoals
toe de
aan de
lus een
de Ar-
t.
in de
irkeer-
thaven
t tele-
;n. Zij
rvalste
idelijk
wijk
len te
lij een
neling
‘t een
:enden
reke-
nieuw
schaft
ehaald
22.000
ink en
larstig
Smith
naan-
sloten,
woor-
slende
listen,
jd en
ionele
rentie
Rho-
laken.
1 met
Sitho-
erden
in d«
vindt,
ld mo-
„Houdt
had de
len via
j heeft
vraagd
zender
„doel-
ven is
Lek
;n on-
ind in
enhuis
die is
in de-
;eken-
antoe-
ntbre-
ilf af-
ït ge-
oldigd
vorm
m het
elkaar
ekent.
KVP,
lat de
echtse
en tot
)emo-
gende
i. Het
.veken
/roeg-
remier
i staf-
ellende
vice-
ssie in
unisti-
n uit-
ijn de
op de
OOK OP het gebied van de defensie
deden zich geen juridische problemen
voor over de afbakening van bevoegdhe
den. David Ben Goerion was in de
vijftiger jaren zowel premier, minister
van Defensie als baas van de Mapai.
sie. De opperbevelhebber wordt door de
regering benoemd, op aanbeveling van
de minister van Defensie, zodat de ver
antwoordelijkheid bij de hele regering
berust.
Tanks met machinegeweren schoten in
de grond, toen studenten in het centrum
van Lima tegen de regering demon
streerden. In andere wijken schoten sol
daten in de lucht, toen ze door jongeren
met stenen werden bekogeld. Betogers
en ontsnapte politiemannen staken bus-
sen in brand en probeerden barricades
op te richten.
LIMA (Reuter, AFP, UPI). In
Lima, de hoofdstad van Peru, zijn
gisteren gevechten uitgebroken na
dat militairen een staking van de
politie met geweld hadden neerge
slagen. Met tanks en machinege
weren is een eind gemaakt aan een
twee dagen geleden begonnen sta
king van de politie, die loonsverho
ging, betere arbeidsvoorwaarden en
het ontslag van een generaal eiste.
De kazerne waar de 1.500 politie
mannen zich hadden verschanst,
werd omsingeld door tanks en troe
pen, die het gebouw na een strijd
van een half uur bestormden. Er
zouden daarbij veel slachtoffers zijn
gevallen.
LONDEN. Met ingehouden adem wachten de Ieren op de dood van
de eerste van de 17 IRA>-gevangenen die in hongerstaking zijn. Een jonge
man uit de groep, die zit opgesloten in een gevangenis van Port Laoise
in de Ierse Republiek, is naar een ziekenhuis overgebracht. Zijn einde is
binnenkort te verwachten. De regering in Dublin heeft categorisch ge
weigerd op de eis van de IRA-terroristen in te gaan om hem als politieke
gevangene te beschouwen.
De krachtige houding van de Ierse
regering heeft intussen tot gevolg gehad
dat de IRA nog niet opnieuw het vuren
wil staken. Overlijdt de eerste honger
staker, dan zal de IRA een terreuractie
van ongekende omvang uitvoeren. Aan
genomen wordt dat deze zich in eerste
Whitelaw heeft zich, in de combinatie
van bonhomie en ijzeren doorzettings
vermogen die hem eigen is, op de beeld
buizen laten zien. Jim Prior is een
hereboer, die in het begin van Heaths
regering een tijdlang het ministerie van
landbouw beheerde. Hij is een warm
voorstander van Engelands lidmaatschap
van de EEG. John Peyton is een produkt
van de ultra-rechts zogenaamde „Mon
day Club”. Hij werd door Heath bij de
vorming van zijn kabinet in 1970 aan
het werk gezet als minister van trans
port. Sir Geoffrey Howe behoort binnen
de Conservatieve partij tot de zoge
naamde „Bow-groep”. Hierin verzamel-
instantie op het gebied van de Ierse
Republiek zal richten.
Dé „provisional” IRA' heeft zelfs ge
dreigd twee Ierse ministers te vermoor
den als één van de hongerstakende IRA-
gevangenen zou overlijden, zo is uit re
geringskringen in Dublin vernomen. De
den zich de jongere intellectuelen, die
met hun conservatisme en enthousiasme
voor de welvaartsstaat een redelijke en
onbaatzuchtige hulp aan de Derde We
reld wisten te combineren.
Een van de rnogelijke kandidaten aan
de horizon is nog de zoon van de
vroegere conservatieve premier Macmil
lan, Maurice. Hij was minister voor
werkverschaffing in het kabinet-Heath.
Edward Heath maakte de dag na zijn
nederlaag bekend dat hij gewoon lid van
het Lagerhuis zal blijven. Maar eerst
neemt hij vakantie om uit te rusten van
„tien jaar leiderschap” en om over de
toekomst na te denken.
LONDEN. Margaret Thatcher
is niet meer de enige kandidaat voor
het leiderschap van de Conserva
tieve partij. Kort na het aftreden
van Heath verklaarde William
Whitelaw dat hij zich kandidaat
stelde voor de tweede ronde. Giste
ren volgden nog drie oud-ministers,
namelijk de oud-minister voor landr-
bouw, Jim Prior, die voor transport,
John Peyton, en de oud-minister
voor handel, Sir Geoffrey Howe.
In de tweede verkiezingsronde van
aanstaande dinsdag is diegene winnaar
die de absolute meerderheid (de helft
plus één) van de uitgebrachte stemmen
verwerft. Mocht geen van de kandidaten
deze meerderheid halen, dan volgt een
week later een derde en laatste ronde.
In dat geval is degene winnaar die de
meeste stemmen op zich verenigt.
Na de ondergang van oud-premier
Heath is de Conservatieve party in grote
verwarring geraakt. De kansen voor
Margaret Thatcher zijn niet verbeterd.
Met de 130 op haar uitgebrachte stem
men was ze weliswaar maar negen
stemmen van de absolute meerderheid
af, maar het dringt nu tot de Conserva
tieve gelederen door dat een aantal la
gerhuisleden op de vrouwelijke oud-mi
nister van onderwijs heeft gestemd lou
ter en alleen om van Edward Heath af
te komen. Deze stemmen zullen in de
volgende ronde naar een van de andere
kandidaten gaan. Aangenomen wordt
dat oud-minister William Whitelaw vol
gende week de meeste kans maakt.
BONN. De 24 leden van de
Baader-Meinhof-groep, die bijna
vijf maanden in hongerstaking
waren, hebben deze actie giste
ren beëindigd. Alle 24 gevange
nen zijn zeer zwak, maar niet in
acuut levensgevaar. De honger
staking, die de laatste dagen was
verscherpt met een dorststaking,
werd beëindigd nadat in een
brief, die was geschreven door
de RAF (Rote Armee Fraktion -
afdeling van het Rode Leger) en
die op 2 februari in West-Berlijn
was gepost, dit bevel werd gege
ven.
De Britse minister van verkeer, Fred
Mulley, heeft hierop geantwoord dat er
momenteel nog wordt gegraven om nog
zo veel mogelijk informatie te kunnen
verzamelen, yoordat het project voor
goed van de baan is. Bovendien zouden
de huidige werkzaamheden niet veel ex
tra kosten met zich meebrengen
maar
blijft.”
In Israel komt niet de begroting van
iedere minister afzonderlijk ter goedkeu
ring in de Knesset, maar de regeringsbe-
groting in zijn geheel. Het parlement
kan dus niet de begroting van een
bepaald ministerie verwerpen en ook
kan het geen motie van afkeuring indie-
nën tegen een bepaalde minister. Het
enige middel dat de Knesset ter beschik
king staat, is een motie van wantrouwen
tegen de hele regering.
Dit soort constitutionele vragen heb
ben in Israel nooit zo’n belangrijke rol
gespeeld, omdat het samenspel tussen
regering en parlement, zoals wij dat in
Nederland kennen, in Israel niet bestaat.
De regerende Arbeiderspartij, vroeger de
Mapai, is al meer dan 26 jaar aan de
macht en belangrijke beslissingen wor
den in het secretariaat van de partij
genomen, die dan automatisch door het
parlement worden goedgekeurd.
De brief was gestuurd naar de
rechtbank in Stuttgart, naar enkele
kranten in Stuttgart en naar het
evangelisch persbureau. Dit persbu
reau ging ermee naar de advocaat
Klaus Croissant, die als woordvoerder
optreedt voor de advocaten van de
gevangen genomen leden van de
groep. Deze heeft de brief naar de
kernleden van de groep in de gevan
genis van Stuttgart gebracht. Na een
zeer uitvoerige discussie zijn onder
anderen Ulrike Meinhof en Andreas
Baader tot de conclusie gekomen dat
de brief echt was en dat men de
hongerstaking moest beëindigen.
De gevangenen in Stuttgart zijn
toen in de gelegenheid gesteld telefo
nisch contact o{3 te nemen met de
andere gevangen' genomen leden van
de Baader-Meinhof-groep in de ge
vangenissen van West-Berlijn, Hano
ver (Ronald Augustin), Zweibrücken
en Hamburg.
In de brief wordt gezegd dat het
weinig zinvol is de staking voort te
zetten. Dat wat men aan anti-imperi-
alistische krachten heeft willen mobi
liseren, is bereikt. De escalatie van de
staking zou geen nieuwe positieve
Het nationale rechtersgenootschap riep
op tot staking ondanks een verklaring
v«n president Giovanni Leone dat „een
staking niet overeenstemt met de consti
tutionele positie van de rechterlijke
macht”.
Ministeriële verantwoordelijkheid is in
een democratie een elementaire zaak.
„De koning is onschendbaar, de minis
ters zijn verantwoordelijk”, zegt artikel
55 van onze Grondwet.
Israel heeft geen grondwet, maar dat
is van ondergeschikt belang. Want de
regering moet wel degelijk verantwoor
ding afleggen voor haar daden tegenover
het parlement, de Knesset. „Maar”, zo
verklaren Israëlische rechtskundigen,
„de regering is in haar geheel verant
woordelijk voor de daden van een mi
nister en niet iedere minister afzonder
lijk. Als we zeggen dat de minister van
Defensie verantwoordelijk is voor het
militaire apparaat, dan bedoelen we dat
de regering die verantwoordelijkheid de-
Tanks van het Peruviaanse leger rollen hier door de straten van Lima op weg naar het kazerneterrein van de politie, waar zij
de poort ramden, om vervolgens een staking van de politie met geweld neer te slaan. Bij de daarop volgende felle gevechten
zouden veel slachtoffers zijn gevallen.
De regering van Peru heeft de nood
toestand afgekondigd voor het hele land.
De grondrechten zijn opgeschort. Vol
gens ooggetuigen verpletterde een tank
een toegangspoort, nadat de stakers een
ultimatum om zich over te geven had
den afgewezen. Toen de troepen tot de
bestorming overgingen opende de politie
het vuur met automatische wapens. Vol
gens een legerofficier zijn verscheidene
politiemannen gedood.
De aartsbisschop van Lima, monseig
neur Luis Bambaren, die de kazerne na
de slag bezocht, zei dat er wel veel
gewonden, maar geen doden waren. In
woners van Lima, die ooggetuige waren
geweest van het gebeuren, protesteerden
tegen het legeroptreden, maar werden
door soldaten tegengehouden.
Volgens ooggetuigen werden sommige
politiemannen neergeschoten toen ze al
schietend door zij-uitgangen probeerden
te vluchten. Andere politiemannen ga
ven zich over. Ongeveer 300 politieman
nen in burgerkleren zaten vóór de ka
zerne, met de handen op het hoofd
gevouwen, onder bewaking van militai
ren. Ze werden met bussen afgevoerd,
maar politiemannen die ontsnapten
voegden zich bij betogers tegen de rege
ring en het kwam op verscneidene
plaatsen in de stad tot gewelddadige
uitbarstingen.
woon-
i sferen
Tieven
deden
tegen
nd” in
stratie
staken
wrak-
n aan
KAMPALA (Reuter) De Oegandase
regering van president Idi Amin heeft
gisteren de voormalige minister van fi
nanciën, Emmanuel Wakhweja, gewaar
schuwd zijn „kwaadwillige propaganda”
tegen het land te staken als hij niet wil
dat zijn familie daarvan te lijden krijgt.
In een vraaggesprek met het West-
duitse weekblad Stern heeft de ex-mi
nister gezegd dat de schatkist van Oe
ganda op 6 november geen dollar aan
buitenlandse deviezen meer bevatte.
Wakhweja, die enige weken geleden
naar Londen uitweek, zei verder dat een
minister van financiën onder Amin niets
te vertellen heeft.
Een militaire woordvoerder in Kam
pala vroeg zich gisteren af, als deze
beschuldigingen waar zijn, hoe Oeganda
meer dan 300.000 vrachtwagens bij het
Tata-concern in India kon bestellen. Hij
beschuldigde op zijn beurt de ex-minis-
ter ervan geld het land te hebben uitge
smokkeld.
Oeganda zal alle buitenlandse journa
listen die zeggen dat zij president Amin
komen interviewen, de toegang tot het
land ontzeggen omdat zij, zo zei een
woordvoerder in Kampala gisteren ’’al
leen maar voor hun imperialistische op
drachtgevers komen spioneren”. Hij
noemde alle gepubliceerde vraaggesprek
ken „verdraaide verhalen over Amin en
Oeganda”.
Ook geeft de opdrachtgever toe dat
men de legale linkse beweging niet
voldoende heeft kunnen mobiliseren.
De minister van justitie van de deel
staat Baden-Württemberg onder
wiens supervisie op 21 mei het grote
proces tegen de leden van de Baader-
Meinhof-groep begint, dr. Traugott
Bender, verklaarde gisteren dat de
hongerstaking als strategisch middel
niet tot succes heeft geleid.
In het proces tegen de 25-jarige
Nederlander Ronald Augustin, die er
van wordt verdacht lid van de Baa
der-Meinhof-groep te zijn, zullen
waarschijnlijk de twee leiders van de
groep, Ulrike Meinhof en Andreas
Baader, als getuigen optreden. Zij
staan op de lijst van 99 getuigen die
de rechtbank kan oproepen. Augustin
is aangeklaagd wegens een poging tot
moord. Volgens de Westduitse wet
staat daarop een maximale straf van
levenslang en een minimale straf van
drie jaar.
Het proces tegen Augustin zal om
veiligheidsredenen in de nieuwe ge
bouwde werkhal (kosten 12 miljoen
mark) van de gevangenis van het
standje Bückeburg worden gehouden.
Deze werkhal staat, evenals de ge
vangenis, buiten de bebouwde kom en
is daarom uitstekend te bewaken. Het
proces zal openbaar zijn. Toeschou
wers en journalisten zullen echter
grondig gefouilleerd worden voor ze
de geïmproviseerde rechtszaal mogen
betreden. Het gebouw is nu reeds met
rollen prikkeldraad omgeven. Het is
de eerste keer dat een jury-rechtbank
van de arrondissementsrechtbank van
Osnabrück om veiligheidsredenen een
proces buiten het eigen gerechtsge
bouw voert.
De onlusten in Lima lijken een slecht
voorteken voor de linkse militaire rege
ring van Peru, die sinds 1968 aan het
bewind is, maar het laatste jaar met
groeiende politieke moeilijkheden te
kampen kreeg. De stakende politieman
nen hebben steeds gezegd dat hun actie
niet tegen de regering was gericht, maar
tegen „slechte officieren.” De regering
schijnt zich het meest te hebben gesto
ten aan de eis tot ontslag van generaal
Enrique Ibanez Burga, hoofd van de
militaire dienst van het presidentieel
paleis, die vorig jaar een politieman zou
hebben geslagen.
Het klinkt wat vreemd in Nederlandse
oren om uit Israel te horen dat de
verantwoordelijkheid van de minister
van Defensie voor het militaire apparaat
niet vaststaat, zoals de Agranat-commis-
sie heeft vastgesteld.
Gedrang om leiderschap
Conservatieve partij
JERUZALEM Heeft 26 jaar lang de minister van Defensie op
onrechtmatige wijze orders gegeven aan de opperbevelhebber? Dat
is de vraag die we ons moeten stellen op grond van de conclusies
van de Agranat-commissie, die in november 1973 benoemd werd om
„de paraatheid van het leger en de oorlogsvoering tot het einde van
het defensieve stadium” uit te zoeken. De commissie heeft als haar
oordeel uitgesproken dat de minister van Defensie dat recht niet
heeft en ook niet verantwoordelijk is voor de operatieve daden
het leger.
WASHINGTON (AP). President
Ford en de Pakistaanse premier Zoelfi-
kar Ali Boetto, zijn gisteren besprekin
gen begonnen over de hervatting van de
Amerikaanse wapenleveranties aan Pa
kistan. Aan de besprekingen nemen ook
de ministers van buitenlandse zaken van
de VS en Pakistan respectievelijk Henry
Kissinger en Aziz Achmed, deel. De
regeringsleiders zullen ook praten over
meer voedselhulp aan Pakistan.
Washington verbood in 1965 de verkoop
#wn wapens aan Pakistan en later ook
aan India, omdat deze Zuidaziatische
buurlanden elkaar met Amerikaanse
wapens hadden bestreden.
De situatie in zuidelijk Azië is echter
veranderd na de ondergrondse kern
proef, die India vorig jaar heeft geno
men. Boetto zal Ford vragen het wapen
embargo te verzachten zodat Pakistan
ia staat blijft zich af doende te verdedi
gen.
dreiging met deze moord zou al tien
dagen geleden zijn overgebracht door
een groep katholieke en protestante
geestelijken die met de IRA in contact
staan.
De Britse minister voor Ulster, Rees,
hoopt nog steeds op een compromis met
de terroristen. Nog vorige week vonden
twee ontmoetingen tussen leden van zijn
staf en leden van de provisionele Sinn
Fein dat is de politieke vleugel van
de IRA plaats- De protestantse Unio
nisten worden inmiddels ongeduldig. Een
delegatie met ondermeer dominee Pais
ley, is Rees nog eens komen vertellen
dat de protestanten er tegen zijn dat de
minister direct of indirect met de terro
risten onderhandelt, en dat er geen ont
moetingen met de provisionele Sinn Fein
plaats dienen te hebben zolang het ge
weld voortgang vindt.
Gisteren kwam een groenboek van de
regering over de toekomst van Ulster ter
discussie. Het gaat opnieuw uit van een
regering voor het gebied, waaraan be
halve de protestantse meerderheid, ook
de katholieke minderheid deel moet
hebben. Gerry Fitt, de leider van de
katholieke minderheidspartij, heeft ge
zegd dat het rapport „uitvoerig bespro
ken” zal moeten worden. Discussie is een
van de ontspannende en minder gevaar
lijke trekken in het Ierse volkskarakter.
ROME (UPI). In Italië zijn d«
rechters, die er over klagen dat zij
minder verdienen dan buschauffeurs,
gisteren in staking gegaan. Het is nog
niet duidelijk hoeveel van de 7000 rech
ters de oproep tot staking beantwoord
den. maar de meeste rechtszittingen wer
den afgelast.
DE AGRANAT-COMMISSIE is voor
bijgegaan aan het ongeschreven recht,
zoals dat in de praktijk is ontstaan.
Maar het is in het kader van deze
discussie niet verwonderlijk dat Dajan in
april van het vorig jaar weigerde op te
stappen, toen de publieke opinie in ver
band met zijn „ministeriële verantwoor
delijkheid” zijn aftreden eiste.
„Het kabinet is verantwoordelijk. Als
de regering aftreedt, ga ook ik weg. zei
hij, maar ik ben niet bereid als enige
ontslag te nemen voor een zaak die de
verantwoordelijkheid van het hele kabi
net betreft.” Aan Golda Meir bleef dan
ook geen andere mogelijkheid dan het
ontslag van de hele regering te vragen,
om Dajan te dwingen af te treden.
De tijd van de sterke mannen, de
nationale leiders als Ben Goerion, Golda
Meir en Mosje Dajan is voorbij. De
regering heeft tot het eindrapport van
de Agranat-commissie gewacht voor zij
de bevoegdheden en verantwoordelijkhe
den van de minister van Defensie gaat
regelen.
Dat wetsvoorstel ligt nu op tafel.
Maar als de Agranat-commissie gelijk
heeft en de minister van Defensie 26
jaar lang onwetmatig bevelen heeft ge
geven aan de opperbevelhebber, dan is
dat toch wel een merkwaardige toe
stand.
Zijn wil was wet en niemand betwist
te zijn autoriteit. Het was vanzelfspre
kend dat Ben Goerion bevelen gaf aan
de opperbevelhebber, die een uitvoerend
ambtenaar was (soms een belangrijke en
zelfstandige, zoals Mosje Dajan, die het
volledige vertrouwen van Ben Goerion
had toen hij van 1954 tot 1958 opperbe
velhebber was).
Ook onder de opvolger van Ben Goe
rion, Esj kol, deden zich op militair ge
bied geen problemen voor, omdat er
geen oorlog was, en toen de oorlog van
1967 uitbrak, was Dajan minister van
Defensie.
De overwinning van 1967 maakte ook
iedere discussie overbodig. Zo gaf Dajan
buiten de opperbevelhebber om orders
om de Hoogten van Golan te veroveren.
Maar niemand vroeg zich achteraf af of
dat wel had gemogen. En zoals oud-
opperbevelhebber Elazar pas verteld
heeft, was het in de praktijk een van
zelfsprekende zaak dat hij directe orders
van Dajan kreeg, wat vanzelfsprekend
veranderde na de Jom-Kippoeroorlog.
De Agranat-commissie kwam tot de
conclusie dat nergens de bevoegdheden
van de minister van Defensie en van de
opperbevelhebber zijn afgebakend, en
dat de opperbevelhebber verantwoorde
lijk is voor alles wat in het leger
gebeurt, en niet de minister van Defen-
ggfe'i- i
•tfc-F””
