Weekend vol goede muziek in Amsterdam
Gregor leidde APhO tot
Schonberg en Webern verrasten
Vervenne met „Couples” bij
Nederlands Danstheater
naar muzikale hoogtepunten
Moedeloos
Franse auteur
Raymond Cartier
Mime-ballet over
overleden
Marilyn Monroe
I
Weer prijs voor
Orson Welles
weelderige expressie
André Kaart voerde „Haerlem”
jazzconcert
bij Radio-orkesten en koor
r
ft
99
Misty speelt
Marilyn Monroe
J
Diana Ross in
de modewereld
m
Lawrence Weingarten
overleden
In het Haagse HOT
Fenomenaal pianospel van Alwin Bar
Reece bij Cat-Jazz
FxnosiFe-niil Amerika
en Soviet-Unie
Spaanse artiesten
kregen boeten
s Will
ESkFmk
MAANDAG
1975
KUNST
7
door Toon Vranken
6
„Avond der piano’s”. Het is een
tournee waarin zondagavond Am
sterdam aan de beurt was.
Het Gelders Orkest (in lange tijd
hier niet meer gehoord) was de eer
ste verrassing. Een hecht ensemble
waarin de milde klank van de strij
kers prevaleert, onder een prima
dirigent Yoav Talmi, die zorgvuldig
de klank van het orkest afweegt
en in het samenspel tussen de so
listen en het orkest een behoedzaam
sluitende schakel betekende.
xar-
HAARLEM Het symfonie
orkest „Haerlem” stond op het con
cert, dat het orkest zaterdagavond
in het Haarlemse Concertgebouw
gegeven heeft, voor een veeleisen
de taak. Het ging op deze avond
om de uitvoering van werken, die
van de amateur-musici, die het en
semble telt, niet alleen een grote
spel-bedrevenheid vergden, maar
ook een gerichtheid, die beantwoor
den kon aan de intensief-muzikale
intenties van de dirigent André
Kaart. Intenties, die ontwikkeld wa-
ren door een natuurlijk-artistieke
relatie van de dirigent tot de ge
kozen composities, te weten de acht
Russische Volksliedmelodieën voor
orkest opus 58 van Anatol Liadof.
het derde Concert voor piano en or
kest opus 30 van Serge Rachmani-
nof en de Symfonie in C grote terts
van Georges Bizet.
10 FEBRUARI
AMSTERDAM Drie pianisten,
drie pianoconcerten en een concert
voor drie piano’s en orkest vormden
de indrukwekkende verzameling
van de concertserie onder de titel:
k'Jfc.- i
-
E 1
Boeiende „Avond der piano’s
de
ider-
►ns,
de
ack
kwis
?de-
an-
Daniël Wayenberg aan de vleugel.
bij
P. ZWAANSWIJK
alvorens de
CEES STRAUS
auteur
71-jarige
«ibele
les
tot
naga-
AMSTERDAM- In het weekend vol
muziek manifesteerde zich het Abonne
mentsconcert van de serie C niet als een
van de drukst bezochte, maar wel als
het belangrijkste concert in muziekstad
Amsterdam. De Radio-orkesten plaatsen
Schonberg en Webern in een brandpunt
van aandacht en dat gaf stof voor nieu
we verrassingen en ervaringen.
De onderscheiding werd Welles in het
Century Plaza Hotel van Los Angeles
overhandigd door Frank Sinatra.
De Life Achievement Award werd in
1973 voor het eerst uitgereikt. De onder
scheiding is een eerbetoon aan wijlen
John Ford. James Cagney kreeg haar in
maart van het afgelopen jaar.
Hoewel Marilyn Monroe alweer enige
jaren dood is, blijkt ze voor regisseurs
toch nog steeds een aantrekkelijk onder
werp tot verfilming te zijn. Larry Bu
chanan heeft zich nu verdiept in de pe
riode dat Marilyn Monroe op het punt
stond volwassen te worden. Als redelijk
goed lijkend type trok hij voor de hoofd
rol de 20-jarige actrice Misty Rowe aan.
De film draagt de titel „Goodbye Norma
Jean’.
erop
i in
De overleden producer kreeg vorig
jaar bij de Oscar-uitreiking de speciale
Irving Thalberg Award.
ge-
pro-
-po-
alte
iktu-
Fall
20.00
richt,
lera-
nma.
mit
22.40
t en
op
die
tet-
zei
van
tad.
der
iwe
tvas
hij.
eer
ter
ing
18.30
•am-
etje.
voor
i (K)
(K)
stfa-
taar.
rbe-
iten.
r de
in ’t
ada,
ma-
(K)
j is
is l
istie
.v-
haft,
>apa.
(K)
tv-
21.15
Vest,
lera-
MADRID (Reuter). De Spaanse re
gering heeft zondag zware boeten opge
legd aan acht vooraanstaande Spaanse
artiesten van het toneel, de film en de
televisie, die een staking steunen voor
het recht, hun eigen bond te vormen
Volgens een officieel communique
werden de boeten opgelegd, nadat de
politie een verboden demonstratie van
acteurs zaterdagavond had opgeheven.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat
hij met het Amsterdams Philharmonisch
Orkest een werk van Janacek bracht,
namelijk het symponisch gedicht „Taras
Bulba”, een orkestrapsodie waarin de
componist in zekere mate de vrije teugel
kan laten aan zijn fantasie.
Het verhaal dat eraan ten grondslag
ligt, de vrijheidsstrijd van de Don Ko
zakken tegen Polen, de pathetische ver
ering voor de kozakkenheld Taras Bulba
de waanzinnige fataliteit, past niet meer
in deze tijd, maar respect verdient zeer
LOS ANGELES (UPI). Orson Wel
les heeft zondag van het American Film
Institute zijn derde „Life Achievement
Award” gekregen voor zijn werk ter
bevordering van de filmkunst.
Nauwelijks een jaar na de dood van
Schönberg schreef zijn toen 27-jarige
leerling Boulez in 1952 „Schönberg est
mort”, waarmee hij wilde verklaren, dat
de muziek van Schönberg passé was.
als twee mensen precies hetzelfde doen,
betekent dat ook een zekere relatie.
Nog verder kwam er een projectie van
twee koppen die nu eens Werkelijk el
kaar aanzagen. En ja hoor, het volgen
de duet speelde zich af terwijl de twee
dansers elkaar voortdurend in de pop
petjes van hun ogen bleven kijken.
Tot slot kregen we ook nog eens de
drie paren samen, maar toen was mijn
interesse inmiddels zodanig geluwd, dat
het me niet meer lukte de zin daarvan
te onderkennen. Het geheel werd goed
gedanst zonder dat een van de uitvoe
renden tot indrukwekkende prestaties
kwam en het zat organisatorisch goed in
elkaar.
Binnenkort zal het in een gewone
schouwburg komen. Als het totale effect
dan sterker blijkt te zijn dan nu, zal ik
het zeker laten weten.
CONRAD VAN DE WEETERING
HOLLYWOOD (UPI). De Ameri
kaanse filmproducer Lawrence Weingar
ten is de afgelopen week op 77-jarige
leeftijd overleden, zo hebben zijn dok
ters zondag bekendgemaakt.
Weingarten was zijn filmcarrière be
gonnen met het produceren van bijbelse
epen en maakte tenslotte films met
Buster Keaton en de Marx Brothers.
Onder Weingartens films zijn Adam»
Rib met Spencer Tracy en Katherine
Hepburn, The Tender Trap met Frank
Sinatra en Debbie Reynolds en Cat on a
Hot Tin Roof met Elizabeth Taylor en
Paul Newman.
Niemand, ook Boulez niet, zou dat nu
nog kunnen onderschrijven, want sinds
lang en heel bijzonder dit Schönberg-
jaar is men tot het besef gekomen dat
Schönberg’s muziek nog volkomen in de
belangstelling staat en dat men nog
18e eeuwse polyphonic en werkt dit uit
in een contrapuntisch gecompliceerde
polyfoontechniek. Desondanks behoudt
het zijn beroemde transparante helder
heid. De uitvoering onder leiding van
Hans Vonk werd gezongen door het
Radiokoor, de sopraansoliste Elise Ros
en de bas Günter Reich. De typisch
moeilijke intervallen van Webern wer
den met grote zekerheid en souplesse
gehanteerd en dit geldt ook voor het
Radiokamerorkest.
Graag vestig ik nog de aandacht op
Concert opus 24 voor kleine instrumen
tale bezetting van Webern, een specimen
van scherp geëtste muzikale soberheid
en op de Variaties voor Orkest opus 31.
Het is als de eerste grote orkestcomposi-
tie een resultaat van Schonbergs
twaalftoonsechniek. Hans Vonk leidde
het Radio Philharmonisch Orkest voor
treffelijk: doelbewust en haarscherp.
PARIJS (AFP). Raymond Cartier,
een Franse journalist en auteur van
wereldfaam, is zaterdag op
leeftijd in Parijs overleden.
DEN HAAG. Het Nederlands Dans
theater gaf vrijdagavond in het Hot
opnieuw een kans aan een van zijn
dansers om een ballet te maken. Of het
Hot voor dit speciale ballet geschikt te
noemen is waag ik te betwijfelen, want
dat is een theater in het rond en in dit
werk komen projecties voor, die in de
rondet slech tot hun recht komen.
In 1972 maakte Frans Vervenne ook
al een ballet voor Het Nederlands Dans
theater onder de titel „Pudding en Gis
teren”. Net als nu gebruikte hij ook toen
popmuziek maar destijds verschool hij
zich achter een geweldige pop-aankle-
ding. Nu kregen we een choreografie te
zien waarin het werkelijk om de dans
gaat.
Het stuk heet „Couples”. Er zijn drie
paren en de hoofdlijn bestaat uit het
onderzoeken van allerlei soorten contac
ten die twee eenlingen tot een paar
maken met de bewegingen die daar
eventueel bij kunnen horen.
Om ons op weg te helpen krijgen we
op het achterdoek in foto’s de relatie
tussen de koppen van de bezigzijnde
dansers te zien. Na een inleiding van de
zes dansers samen verschenen er op het
achterdoek dus twee koppen waarvan de
ene naar de andere keek, maar die
andere opzij wegstaarde. De zich op het
toneel afspelende pas de deux bestond
dan ook uit een jongen die een meisje
probeerde te veroveren, zonder dat zij
erg toeschietelijk deed-
Even later kregen we de projectie van
een stel dat elkaar met de rug aankeek.
Geestelijk hadden ze kennelijk niet veel
contact met elkaar, maar lichamelijk
des te meer, alles gebeurde met de
buiken tegen elkaar, rollen over de
vloer, staan, zitten en liggen. Bij het
derde stel keken de geprojecteerde kop
pen het publiek aan. De bewegingen van
de dansers speelden zich dan ook volko
men parallel aan elkaar af en inderdaad,
Cartier die in Parijs letteren en rech
ten studeerde, begon zijn journalistieke
loopbaan op 25-jarige leeftijd. Hij is
vooral bekend geworden om zijn leer
het zogenaamde Cartierisme die c
neerkwam dat de arme gebieden
Frankrijk zelf eerst tot ontwikkeling
gebracht moeten worden
onderontwikkelde landen van Frankrijks
hulp mogen profiteren.
Cartier die onder meer hoofdredacteur
van het weekblad Paris-Match is ge
weest, was erg pro-Amerikaans. Hij
heeft verscheidene boeken geschreven,
waaronder „l’Europe a la conquete de
l’Amerique”, „La Seconde Guerre Mon
diale”, „Hitler et ses Generaux” en „Les
dix neuf Europes”.
rijpt artiest, die het brillante van Grieg
en zijn innigheid meesterlijk samen vatte.
Het Concert voor drie piano’s en or
kest van Wayenberg zelf, zou dan de
apotheose moeten zijn van de verwach
tingsvolle avond. Natuurlijk sloot dit
niet aan bij de romantische sfeer van
het voorafgaande programma, want
Wayenberg schrijft modern. Hij verdeelt
zijn materiaal in twee klankblokken: de
drie solo-instrumenten als klankblok
één, tegenover het andere het orkest.
Het werk is als uit een stuk gegoten en
streeft naar een modern klankprocédé,
dat zich dan met een mengeling van
romantiek concentreert op het melodisch
element, op de impulsen van de piano’s
en op het slagwerk. Verrassende effec
ten schieten over en weer in dit werk,
dat atonaal van uitgangspunt is. Het
werk had veel succes vooral ook omdat
het hiei drie persoonlijkheden uit de
pianowereld te samen bracht. Een ge
beurtenis die zich niet zo gemakkelijk
zal herhalen.
zegging kent, van meeslepende vervoe
ring, maar ook de momenten van ver
stilling, waarin melancholie zich Iaat
gelden en hoorbaar wordt in een aan
grijpende melodie. Rachmaninof compo
neerde uit de bewogenheid, fel en beze
ten, maar gaf zijn concert toch ook, zij
het spaarzaam de bekoring van een
zuiver muzikale schoonheid.
Met de vertolking van de solo-nartij
van het concert heeft de pianist Alwin
Bar een magistrale prestatie geleverd.
Zijn interpretatie getuigde van een diep
gaande vereenzelviging met Rachmani-
nofs muziek in al haar facetten van
mededeelzaamheid. Een ontzagwekkende,
virtuoze technische beheersing stelde de
solist in staat om aan de uitzonderlijk
zware uitvoeringseisen te voldoen en de
overweldigende golven van uitdruk
kingskracht tot grote hoogten op te
stuwen.
André Kaart insnireerde het orkest tot
een muzikaal geladen begeleiding, die na
een groeiende verstandhouding met de
solist een hechte vertolkingseenheid be
werkte. waarbij het orkest een indruk
wekkend hoog spelniveau bereikte. Met
een langdurige ovatie hebben de toe
hoorders hun opgetogenheid jegens so
list. dirigent en orkest tot uitdrukking
gebracht.
Na de pauze bracht de uitvoering van
Bizets symfonie de charme, de ongekun
steldheid. de intieme eenvoud, die pure
muziek zo ontspannend vermag te bren
gen met ongecompliceerde melodische
lyriek en harmonieën en met de tinte
ling van een lenige ritmiek.
Enkele kleine oneffenheden deden
geen afbreuk aan de indruk, die de
lofwaardige vertolking van het verruk
kelijke werk maakte, mede door het
bijzonder fraaie solospel van de hoboïst
in het Andante.
Het concert begon met het Piano
concert van Schumann gespeeld door de
Franse pianiste Janine Dacosta. Deze
tengere vrouw speelde vanuit een diepe
bezinning en bracht met warme innig
heid nuanceringen aan in haar Schu-
mann-interpretatie. Haar forte-spel is
veerkrachtig, haar toucher doorgaans
mild en bezadigd, dit in contrast met
Michel Block, de tweede pianist, die een
partend toucher heeft en dat in Beetho
ven’s vierde Pianoconcert virtuoos toe
paste.
Toen kwam de pianist Daniel Wayen
berg in het Pianoconcert van Grieg,
gespeeld met de grandeur van een ge-
De Amerikaanse regisseur Berry Gordy
heeft soulzangeres Diana Ross aange
trokken om samen met Anthony Perkins
de hoofdrol te spelen in de film Maha-
gony. Opnamen daartoe zijn dezer dagen
in Rome van start gegaan. In de film,
die bijna negen miljoen gulden gaat kos
ten, wordt het verhaal verteld van een
jonge secretaresse wier enige verlangen
uitgaat naar een baan in de mode
wereld.
AMSTERDAM. De Tsjechische di
rigent Bohumil Gregor, die vrijdag het
Amsterdams Philharmonisch Orkest
leidde in het Concertgebouw te Amster
dam, heeft vooral op operagebied een
hele staat van dienst achter de rug. Hij
dirigeerde aan de opera te Praag, op
verschillende Europese Festivals en di
verse jaren aan de opera te Stockholm.
In 1967 maakte hij in het Hollandfesti-
val indruk met de opera „Das schlaue
Füchslein” van Janacek en momenteel
leidt hij in serie diens „Makropoulos”
met de Nederlandse Operastichting.
zeker de orkestrale verwerking. In de
instrumentale bezetting is onder meer
een niet onbelangrijke functie toebe
deeld aan de piccolo, althobo, contrafa
got en de buisklokken, die met het orgel
een dramatische rol spelen in het gebeu
ren. Gregor inspireerde het orkest meer
malen tot een weelderige klankexpressie,
die gretig weerklank vond bij de toe
hoorders.
Het concert begon met de Praagse
Symfonie K.V.504 van Mozart en hier
kwam ik tot de gedachte, dat Gregor
wel eens meer opera- dan concertdiri-
gent zou kunnen zijn. Er zat weinig
sfeer in de uitvoering, er sloeg geen
vonkje over. Dit werd anders in het
Vioolconcert van Mendelssohn, maar
daar komt de gevoels- en gedachtenwe
reld ook veel gemakkeiijker aan de
oppervlakte.
Zino Francescatti, violist van wereld
naam benaderde met zijn zangerige toon
vooral het lyrisch aspect van dit con
cert; de poëtische snaar die dan ook in
het Andante de kern van de compositie
raakte. Het briljante element kwam
door een soms wat onrustig samenspel
met het orkest wel eens even in ver
drukking maar de grote lijnen werden
toch wel over en weer subtiel uitge
werkt. Dit romantisch vioolconcert is de
laatste tijd nogal eens aan de beurt ge
weest, maar voor het publiek blijft het
een bestseller, die ook deze avond hoge
punten scoorde.
HAARLEM. De belangstelling
het publiek voor de Cat-Jazz concerten
in de Zanderzaal van de Egelantier lijkt
nauwelijks meer serieus te noemen. Ook
afgelopen zaterdag moet het bezoekers
aantal het bestuur in lichte vertwijfe
ling naar het hoofd hebben doen grijpen.
„Om moedeloos van te worden” stond er
ook te lezen op de gezichten van de vier
musici die de taak hadden om een
concert te geven. -
Het werd dan ook een moedeloze ver
toning die trompettist Dizzy Reece sa
men met zijn begeleiders Rob Franken
(Fender-piano), Louis de Lussanet (slag
werk) en Arnold Dooijeweerd (bas) gaf.
Moedeloos omdat er van de schaarse
aanwezigen geen enkele response kwam.
Ook bloedeloos, omdat het er vaak op
leek dat de musici zich per noot lieten
betalen en zodoende een uiterst rijke
produktie etaleerden.
Toch had het nog best een redelijk
concert kunnen worden. Met name De
Lussanet zat Reece al direct flink op te
juinen. Hij deed dat in een ongenuan
ceerd hoog tempo, waarin hij bijkans
onnavolgbaar was. In de meest letterlij
ke zin want muzikaal bleek er steeds op
het eind niet veel meer te kloppen. Een
flinke kortsluiting was het gevolg waar
van vooral Dooijeweerd last had. De
bassist werkte duidelijk op swing, mocht
aanvankelijk nauwelijks soleren en
raakte steeds meer gefrustreerd. Fran
ken beperkte zich bij dit alles tot het
invullen van een aantal kleurloze partij
en. Met een positie die hij zaterdag
moest innemen 'ijkt hij nauwelijks ge
lukkig. Franken is gewoon niet iemand
om op een dergelijke avond op het
tweede plan te spelen. De keren dat
Reece zich terugtrok, bloeide de pianist
dan ook duidelijk op. De post-bop stijl
van Reece bracht op deze avond weinig
verrassingen en werd zelfs na de eerste
set vervelend door gebrek aan ritme-
wisseling. Een avond om maar snel te
vergeten.
steeds bezig is, de componist en zijn
school te ontdekken.
Aan kritiek heeft het hem niet ont
broken. Hij ontmaskert op geestige wijze
zijn tegenstanders in drie Satyren (opus
28) voor gemengd koor met begeleiding
van piano, cello en altviool. Het eerste
deel „Am Scheideweg” heette oorspron
kelijk „Tonal Oder Atonal”.
In het derde „Der neue Klassizismus”
maakt hij de componisten belachelijk
die de gulden middenweg willen bewan
delen, tussen tonaliteit en atonaliteit en
daarin onherroepelijk blijven steken.
Het werk werd met verbluffend élan
puntgaaf uitgevoerd door het Omroep
koor onder voortreffelijke leiding van
Frans Müller.
Nieuwe aspecten kwamen naar voren
in Tweede Cantate opus 31 van Webern.
Het is zijn laatste compositie geweest.
Hij put hier o.a. uit zijn studie van de
MOSKOU (AFP). De Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie gaan dit jaar
schilderijen uitwisselen.
Gedurende een half jaar zullen 40
beroemde werken uit het museum de
Hermitage in Leningrad te zien zijn in
verscheidene expositieruimten in de Ver
enigde Staten. Daaronder zijn werken
van Rembrandt, Frans Hals, Van Dyck,
Rubens en Veronese.
In diezelfde tijd zullen 40 schilderijen
uit Amerikaanse musea worden tentoon
gesteld in de Hermitage en het Poesjkin-
museum in Moskou Daarnaast stuurt
het Museum Buffalo Bill een verzame
ling kunst en gebruiksvoorwerpen uit
het Amerikaanse „Verre Westen” uit de
19de eeuw.
Dit is zaterdag in Moskou meegedeeld
door Admand Hammer, de 76-jarige pre-
sident-directeur van de Amerikaanse
maatschappij „Occidental Petroleum”. In
maart 1973 leende hij verscheidene
schilderijen van zijn particuliere collec
tie uit aan de Sovjet-Unie, terwijl de
Hermitage vele werken uit de periode
van het Impressionisme en na-Impres-
sionisme naar Amerika zond.
De leden van amateur-orkesten verke
ren in de benijdenswaardige situatie zich
geruime tijd in een compositie te kun
nen verdiepen, toe te kunnen groeien
naar de geest van de muziek, haar
essentie en haar schoonheid. Zo heeft
ook het symfonieorkest ..Haerlem” zich
op tal van repetities met grote betrok
kenheid bezig kunnen houden met het
gekozen programma, waarbij ook de
technische beheersing steeds betrouw
baarder werd en eindelijk het resultaat
van alle inspanning getoond kon worden
op een concert, waarvoor bij de talrijke
toehoorders, gezien de ervaringen op
voorgaande concerten van „Haerlem” de
ve’-wachtmgen hoog gesteld waren.
Die verwpchtinven ziin verheugend,
vrijwel geheel in vervulling gegaan.
Eerst bü d» steerritke vertolking van de
Volksmelodieën van Liadof, waarbij de
orL-erfvinnif ;n (ip uitnemende instru
mentatie steeds de beeldend-muzikale
f”nc+;e voor hetgeen met de melo
die van het volkslied in dans en woord
tot ui+drukkteg wordt gebracht. Subtiele
muziek vaak in ragfijne tekening ook.
die verschillende instrumentalisten de
kans gaf tot verrassend solo-spel, zoals
de bekwame b°snee)ster van de Piccolo,
die terecht even afzonderlijk in het
succes van de uitvoering betrokken
werd.
Met de vertolking van Rachmaninofs
pianoconcert werd de Russische geest
gehandhaafd, zij het dan op een ander,
nu verbeven romantisch-muzikaal ni
veau. Hof snreekt de taal van een bewo
gen sensitieve groot-meester in een be
toog, dat genblikken van emotionele
LONDEN. (AP) In het Londense
Arts Theater is donderdagavond het mi-
me-ballet „Marilyn” in première gegaan,
het gedramatiseerde verhaal over leven
en dood van Norma-Jean Baker, beter
bekend als Marilyn Monroe.
De titelrol in deze door choreograaf
Adam Darius gerealiseerde produktie
wordt yertolkt door Tessa Bill-Yeald,
een blondine die uiterlijk veel weg heeft
van Marilyn.
De produktie is door de Londense
theatercritici met gemengde gevoelens
ontvangen. Voor hoofdrolspeelster Tessa
Bill-Yeald was echter algemeen veel lof.
Enkele reacties: „Als kruising tussen
mime en ballet is het stuk, wellicht
onvermijdelijk, een mengelmoes van
kwaliteit en het tegendeel” (Daily Tele
graph)-
-ƒ ,:W
