Squash aan begin van opmars
Wat is
Squash?
De scheidsrechter
en de krant
en
IK
AT
w
door Pieter Mul
NG
In Australië en Zuid-Afrika is tennis reeds verdrongen
EMM
ZATERDAG
19 7 5
1 5
FEBRUARI
24
s
uw-
ge-
>ka-
Goedmakertjes
eze
Zwakke figuur
□on
Ld
sch.
zoor
0 40
)nze
:t U
vies
Slijtvast
ager
Bondscoach Ken Sommers en David Brown.
rmeer-
Plannen voor
aanleg van zestig banen
GEN
kamers,
7-13905.
/as-
a.s.
STOPPER.
ir 2
eel
iude
ium,
laapka-
zolder.
oorzien
as kan-
Enge-
Ie UNI-
ke ver
drijven,
lan een
De vurigheid waarmee de heren Sommers en Brown hun geloof in
squash belijden wordt natuurlijk grotendeels door hun zakelijke belangen
gevoed. „Binnen vijf jaar is badminton in Nederland overvleugeld door
squash. In Australië en Zuid-Afrika heeft die sport het tennis al verdron
gen, in Japan is do groei indrukwekkend terwjjl Zweden het Engelse
voorbeeld aan het volgen is”.
David Brown (35 jaar) zal geen middel onbeproefd laten ook Nederland
helemaal plat te krijgen. Hij is verkoopleider van de Engelse firma Yel
low Dot Sportswear, een onderneming die uitsluitend leeft van de pro-
duktie en afzet van squash-kleding. Hoogstwaarschijnlijk gaat Aristo
Sport bv in Zoetermeer, het bedrijf dat met „Yonex” het overgrote deel
van de Nederlandse badmintonmarkt in handen heeft. Yellow Dot ver
tegenwoordigen. De badmintontop, veelal uitgerust met Yonex-materiaal,
krijgt van Aristo dan Yellow Dot kleding om het merk te pousseren.
Brown: „Er staat jullie land nog meer te wachten. Op dit ogenblik zijn
British Caledonian en mjjn firma de sponsors van een aantal squash
toernooien in Engeland. De beste acht professionals ter wereld, waaron
der wereldkampioen Geoff Hunt (Australië), nemen aan die reeks deel.
Er is tachtigduizend gulden te verdienen waarvan een kwart voor degene
dia erin zou slagen alle vier toernooien te winnen. De finale is half maart
in Wembley en wordt door de tv uitgezonden. Dat kan omdat daar de
aantal squashspelers wordt daar
nu op ongeveer tweeënhalfmiljoen
geschat en daarvan zijn er ander
half miljoen geregistreerd bij de
bond. Het overblijvende miljoen
speelt niet in clubverband en huurt
af en toe gewoon een baan. Net
als tennissers die in ons land doen.
We willen die ontwikkeling in
ons land goed begeleiden. Openba
re banen willen we graag maar je
moet er op bedacht zijn dat de
De grote makke van de scheids
rechter is nu eenmaal, dat het nor-
Nationaal ontmoeten die elkaar
in de zeven teams die van septem-
hiereen halen is voor
haalbare kaart.
iten «i
tie.
dgieter.
Voor de groei van de sport zijn
we ook meer afhankelijk van een
projectleider die er in een bepaald
gebied zijn schouders onder wil
zetten. In Blaricum heb ik zelf
een film vertoond en een praatje
gehouden. Binnen de kortste ke
ren hadden 160 mensen zich al*
lid aangemeld”.
Kijk, Guy Defaix van FC Twente
heeft nu wel bakzeil gehaald, door
terug te nemen dat onze scheidsrech
ters zich te veel laten beïnvloeden
door de atmosfeer binnen en buiten
het veld, en door het verschil in
gewicht van de verschillende clubs,
maar dat wil niet zeggen dat hij hele
maal ongelijk had. Ik zag laatst nog
een scheidsrechter die zijn fluiten in
de tweede helft afstemde op de stand
in de wedstrijd en op eerdere beslis
singen. In een duidelijk geval geen
penalty geven omdat de stand (1-0)
het nog niet gedoogde, en later in een
iets minder schrijpende situatie wel
een penalty geven omdat de thuisclub
inmiddels toch al onbereikbaar was
geworden. En daar tussenin een paar
„goedmakertjes" op het middenveld,
en enige lankmoedigheid op kaarteti-
gebied omdat een gele kaart voor die
speler op dat moment, na die eerdere
onbestrafte overtreding tegen hem,
„ongelegen" kwam. Zo stop je als
scheidsrechter het ene gat met het
andere, en lopen de spelregels als los
zand tussen je vingers door, wegge
jaagd door de wind.
Het Engelse woord „squash”
betekent onder meer „plat druk
ken” en „kneuzen”. Het lijdend
voorwerp daarbij is een klein
met lucht gevuld rubber balle
tje (ongeveer half zo groot al»
een tennisbal) dat door twe«
spelers beurtelings tegen d*
voorwand geslagen moet wor
den van een uit Vier muren
bestaande ruimte. Het speelveld
meet 9,25 m bij 6,40 m. Het
speelvlak op de achtermuur ia
2,15 m hoog en loopt naar vo
ren op tot 4,55 op de voorwand.
de vereiste papieren. Een van hen
is Ken Sommers die de bondstrai-
ner voor onze jeugd is. Hij is
tevens een goede coach maar de
beste Nederlandse spelers hebben
van hem weinig te leren. Als spe
ler zou ik Sommers bij de tien
sterksten in ons land rangschik
ken.
Wel, de koppen beloven al niet veel
goeds: „Arbiter helpt Utrecht aan 0-
0" en „Commentaar op zwak fluiten”.
Pijper was bij AZ-Amsterdam ge
woon een zwakke figuur die beide
partijen soms zo hard op elkaar liet
intrappen, dat het een wonder mag
heten dat slechts één speler het eind
signaal niet haalde, schrijft Rob van
Willigen. En Dick Ariese rept ten
aanzien van FC TItrecht-Feyenoord
van „het uiterst zwakke optreden van
beide grensrechters." En dan is er
nog de vraag of Leo van der Kroft
terecht (op advies van zijn grensrech
ter) een doelpunt toekende toen de
bal van paal tot paal over de doellijn
Moeten we de scheidsrechter dan
maar zwijgend laten aanmodderen,
zonder onze stem te verheffen? Die
goeie man mag toch ook wel fouten
maken, net als de spelers, zult u
zeggen. Ja, dat vind ik ook. De vraag
is alleen: net als welke spelers? Ik
heb zowel gevoetbald als gescheids
rechterd, allebei in ongeveer dezelfde
lage regionen, dus ik kan beide tak
ken van sport uitstekend met elkaar
vergelijken. Welnu, het is mijn heili
ge overtuiging, dat scheidsrechteren
een stuk gemakkelijker is dan voet
ballen. De scheidsrechter moet hollen,
goed uit zijn doppen kijken, en dien-
De overeenkomst tussen Robert McNamara (de president van
de Wereldbank), Nigeria's staatshoofd Gowon, Eise Borgers en
Ken Rosewall ligt niet zo direct voor de hand. De verklaring:
alle vier mogen gerekend worden tot de enthousiaste beoefe
naren van „squash”. Dat is hun gemeenschappelijke hobby. De
Nederlander in het bovenstaande kwartet, Eise Borgers, is
uiterst welwillend bij pogingen het een en ander over de hier
nog vrij onbekende sport uit de doeken te doen. Niet erg ver
wonderlijk, want als vice-voorzitter van de Nederlandse Squash
Rackets Bond wordt niet anders van hem verwacht. Opmerke
lijkste bewering uit zijn verhaal: squash gaat het de eerstkomen
de jaren maken, het aantal beoefenaren van de sport zal op
sensationele wijze toenemen.
Wat gaat er dan door je heen, als
je zo’n trits van aanmerkingen alias
beschuldigingen over de hoofden van
je collega’s ziet uitgestort? Je prijst
je, als Haye Honnebier, natuurlijk
gelukkig dat .jij dit keer niet de
pineut bent, en je verdringt pijlsnel
de kwalijke gedachte dat iedere blun
der van je concurrenten je eigen
mogelijkheden op een plaatsje op de
internationale lijst alleen maar ver
groot. En verder kan het bijna niet
anders of je moet het gevoel krijgen
dat je tot een minderheidsgroepering
behoort, die, net als Surinamers, ho
mofielen en Turkse gastarbeiders, het
buitenbeentje is waartegen straffeloos
geschopt mag worden, in de hoop dat
het (het buitenbeentje) in een weinig
flatteuze plas modder omver valt.
overeenkomstig fluiten. De voetbal
ler moet veel harder hollen (voortdu
rend tot het uiterste gaan), hij moet
ook goed uit zijn doppen kijken, en
dienovereenkomstig allerlei moeilijke
balhandelingen verrichten. Het is dan
ook gemakkelijker om op je vijftig
ste nog een goede scheidsrechter te
zijn, dan op je vijfendertigste nog een
goede voetballer.
De enige man in het elftal met wie
ie de scheidsrechter enigszins kan
vergelijken is de keeper, die het in
enkele opzichten ook gemakkelijker
heeft dan zijn medespelers. De ge
middelde keeper kan daardoor ouder
worden dan de gemiddelde veldspeler.
Hij is slijtvaster dan de midvoor en
zelfs de ausputzer, maar natuurlijk
nog niet zo slijtvast als de scheids
rechter. Een keeper, zo zegt de volks
mond (en de trainer zegt het hem
na), mag geen fouten maken. Een
enkel foutje, vooruit, maar geen fata
le fouten die doelpunten ten gevolge
hebben. Een midvoor mag desnoods
vier kansen voor open doel verprut
sen, maar dat zal hem minder wor
den aangerekend dan die ene bal die
de keeper bij het vangen uit zijn
handen laat glippen waardoor het een
doelpunt wordt.
ber tot april een competitie afwer
ken. Dat half jaar is wel de actie
ve periode (veel squashers tennis
sen in de zomer) maar de sport
kan natuurlijk het hele jaar wor
den bedreven. In het vroege voor
jaar hebben we ook steeds een
toernooi waaraan zeer sterke bui
tenlandse spelers deelnemen. We
hebben hier al Engelsen, Egypte-
naren en Pakistani’s gehad die
later prof werden. Die laatste groep
maal wordt gevonden (en de moeite
van het vermelden nauwelijks waard)
als hij goed en zelfs foutloos fluit.
Wat dat betreft is hij net een vlieg
tuig. Niemand schrijft een opgewon
den, enthousiast, lovend ingezonden
stuk naar de krant als het vliegtuig
naar Belgrado precies op tijd ver
trekt, en zelfs kijkt niemand er gek
van op als hetzelfde vliegtuig verras
senderwijs vijf minuten eerder op het
vliegveld van Belgrado landt dan
stond aangegeven. Maar als hij later
vertrekt en later arriveert, dan staan
alle passagiers op hun achterste be
nen.
En met dat laatste begrip geeft
de 48-jarige Borgers zijns inziens
de hoofdreden aan voor het wijder
worden van de kring squashbeoe-
fenaren. „De na-oorlogse economie
is altijd sterk gericht geweest op
de welvaart, het accent is steeds
meer verschoven naar het welzijn.
Er is veel tijd vrijgekomen en de
mensen zoeken uiteraard naar een
zinvolle besteding”. Tennis kende
de doorbraak naar een grote mas
sa beoefenaren al een jaar of tien
terug, waarschijnlijk mede omdat
het als kijksport bij veel meer
mensen bekend was dan squash
dagblad van Nederland: het NRC-
Handelsblad. Deze krant doet zo wei
nig sportbejag in zijn kolommen dat
zij tien cent duurder moet zijn dan
de andere kranten om rond te kun
nen komen, en wat er aan sport in
staat wordt dan altijd nog op een
enigszins afstandelijke manier behan
deld. Geen sensationeel gestook, geen
onbekookte artikelen, kortom de aan
pak van een krant die geen meneer is
maar een mijnheer.
Maandagavond tegen zes uur viel
het NRC-Handelsblad bij Haye Hon
nebier in de bus. Hoewel lezen tij
dens het eten ontzettend ongezond
schijnt te zijn, kon hij het niet nala
ten het sportkatem al tijdens de
warme hap die zijn vrouw met zoveel
liefde had klaargemaakt, begerig door
te lezen. Uiteraard interesseerde hij
zich het meest voor wat er over zijn
collega’s geschreven werd, niet uit
„Schadenfreude” maar gewoon omdat
hij ze allemaal nu eenmaal goed
kende.
eerste baan ter wereld is met een achterwand van gewapend glas. De
capaciteit voor de toeschouwers is al opgevoerd tot 400 mensen. We gaan
proberen volgend jaar zo’n toernooi in Nederland te organiseren, ook
met topsquashers. Bovema, de Nederlandse tak van EMI, financieert de
aanleg van banen in Dordrecht. In Engeland bezit het concern ongeveer
honderd banen waarop tien clubs spelen, wellicht dat ze het hier ook
groot aanpakken”.
Ken Sommers, getrouwd met een Nederlandse, is ook een profeet die
brood eet. Hij is de enige full time-beroepstramer in ons land én heeft
sinds kort vier banen in Westerfoort bjj Arnhem. „In zes wéken tijd
meldden zich tweehonderd mensen die wilden spelen. Het lidmaatschap
kost bij mjj 175 gulden en daarvoor kan je een heel jaar naar de baan
komen. Per keer is de huur vier gulden en dan ben je dertig tot veertig
minuten bezig. Ean zweet je ontzettend want je bent voortdurend in
beweging. Na een douche ben je enorm fit, een gevoel dat je bjj tennis
of badminton normaal gesproken pas na veel langere speeltijd krijgt.
Squash is bovendien zo aantrekkelijk omdat het veel minder techniek
vereist de spelers kunnen bjj na meteen op een behoorlijk niveau aan
de slag. De Engelse luchtmacht introduceerde squash in de Tweede We
reldoorlog als fitheidssport bij uitstek. Toen is de elitesfeer doorbroken
en stroomden de beoefenaren toe. Geloof me, binnen de kortste keren is
het in Nederland niet anders”.
mensen na verloop van tijd toch
competitie willen spelen. Ze slui
ten zich dan bij een club aan en
die toeloop moet opgevangen kun
nen worden. Omdat squash een
uitstekende trimsport is, en dus een
wapen in de strijd tegen bewe
gingsarmoede, krijgen we steun
van CRM en NSF.
De training is een moeilijk punt
want ik dacht dat we in Neder
land maar twee man hebben met
Op die laatste muur geeft een
opslaglijn de minimale hoogte
bij de service aan. De terug
kaatsende bal mag direct op
het racket worden genomen
maar éénmaal stuiten op de
vloer is ook toegestaan. Vanwe
ge de beperkte ruimte wordt
het spel meestal door twee man
gespeeld maar dubbelspelen
zijn niet per se ónmogelijk- Een
scheidsrechter bepaalt of spe
lers elkaar opzettelijk of per
ongeluk in de weg hebben ge
lopen. In het laatste geval geeft
de arbiter een .onbeslist”. Als
de bal een van de spelers raakt
krijgt de serveerder een punt
op voorwaarde dat de bal zon
der de sta-in-de-weg wel een
geldig vlak zou hebben geraakt
Eén wedstrijd bestaat uit drie
of vijf spelen en ieder spel gaat
tot negen punten. Zij het dat bij
8-8 de niet-serverende speler
mag bepalen of tot 9 of tot 10
wordt gespeeld. De slag ven
een tegenstander is moeilijk te
voorzien omdat bij het slaan
naar de voormuur van de an
dere wanden gebruik mag wor
den gemaakt. Reactiesnelheid i*
daarom erg belangrijk.
Haye Honnebier heette hij, in mijn
verplaatsingsmanoeuvre. Om het zo
rustig mogelijk te houden had ik er
bovendien voor gezorgd dat Haye niet
op een zogenaamd .provinciaal” blad
geabonneerd was. Zo’n blad is altijd
sterk betrokken bij plaatselijke of
regionale clubs, er schijnen er zelfs
te zijn die een ongunstige uitslag
omzetten in een eclatante overwin
ning inclusief een daarop aansluitend
wedstrijdverslag, in de hoop op die
manier de supporters van de club
niet van zich te vervreemden. Ook
maakte ik hem geen abonnee op een
opgewonden respectievelijk cynisch
ochtendblad als De Telegraaf of De
Volkskrant, maar op het deftigste
Welnu, dat soort blunders mag een
scheidsrechter ook niet maken, en
een grensrechter helemaal niet. Dui
delijke buitenspel-gevallen bijvoor
beeld moeten scheidsrechter en
grensrechter samen kunnen constate
ren, zo niet, dan deugen zij evenmin
voor hun vak als de keeper die een
bal tussen zijn benen door laat gaan.
En een grensrechter moet bijvoor
beeld niet te gretig toehappen op de
mogelijkheid van een interessante be
slissing, door van ruim dertig meter
afstand, met vaak nog enkele spelers
in zijn gezichtsveld, met een juichend
gevoel in zijn maagstreek een doel
punt te constateren, terwijl de bal
blijkens de televisiebeelden hoogst
waarschijnlijk de lijn niet gepasseerd
is, laat staan dat die grensrechter dat
duidelijk heeft kunnen zien. Zo’n
happige grensrechter moet wel dege
lijk op zijn nummer worden gezet,
zoals een back die aldoor te gretig
toehapt op de schijnbewegingen van
zijn directe tegenstander en daardoor
voortdurend uitgespeeld wordt, ook
door de trainer vervangen zal worden
door een koeler voetballende clubge
noot.
Onlangs heb ik mij even proberen
te verplaatsen in het zieleleven van
een scheidsrechter. Niet in dat van
een huis-, tuin- en keukenscheids-
rechter, zo eentje die wekelijks de
hete adem van de langs de lijn opge
stelde supporters in zijn nek voelt en
per individu kan verstaan wat ze van
hem vinden zonder te hoeven wach
ten op een massaal gescandeerd
„hondelul!” van een duizendkoppige
menigte, maar in het zieleleven van
een topscheidsrechter die geregeld
ere- en eerste-divisie fluit. Een man
dus als Pijper, Wellinga of Van der
Kroft.
(Het „vedette-effect” dat Tom Dic
ker veroorzaakte is er natuurlijk
ook niet vreemd aan, maar dat
terzijde).
Blaricummer Borgers: „Rond
het squash-veld is nu eenmaal
weinig ruimte omdat het altijd
omgeven wordt door vier wanden
die per definitie in het spel wor
den betrokken. Toeschouwers kon
den daarom alleen boven de ach
terwand plaatsnemen. Uniek voor
Nederland is dat de twee banen
die in mijn woonplaats nu bijna
klaar zijn, een doorzichtige ach
terwand krijgen. Dat biedt uiter
aard voor publiek en televisie mo
gelijkheden”.
Die bereikbaarheid voor buiten
staanders is enige tijd terug in
figuurlijke en letterlijke zin door
de squashbond als uitgangspunt
van zijn beleid gekozen. De wijze
waarop de huidige bestuursleden
met de sport kennis maakten is in
dat opzicht illustratief. Teveel
heeft die kennismaking namelijk
op het toeval berust: kennissen die
het spel aanraadden of internatio
nale contacten. Borgers zelf kwam
er in Engeland mee in aanraking
door de zakentrips die hij er als
directeur van een verkoopmaat
schappij maakte. Ook Robert Jan
Anjema, al jaren Nederlands kam
pioen, ging in Engeland voor
squash door de knieën. Hij stu
deerde er en was gehuisvest bij
John Horry, de man die als secre
taris van de Internationale
Squashbond veel voor de verbrei
ding van de sport heeft gedaan.
„De sport zoals wij die nu ken
nen stamt ook uit Engeland waar,
zoals bij veel sporten, de rijke
luiszoontjes een eeuw geleden
het initiatief namen. Het huidige
huppelde, en of hij terecht een penal
ty toekende toen Nol Heijerman (bij
Excelsior-Sparta) die strafschop al
dan niet versierde? En dan zwijg ik
nog over het bericht dat SC Amers
foort een kwartier lang het veld
verliet omdat scheidsrechter Gans na
een Amersfoortse handsbal in de
doelmond de voordeelregel toepaste,
waardoor Eindhovens Blijenberg
„ongestraft” kon scoren.
Ik heb niet getracht mij in één
bepaalde scheidsrechter te verplaat
sen, die direct „belang" had bij wat
de maandagkranten schreven, maar
ik heb mij gewend tot de denkbeeldi
ge scheidsrechter Honnebier, die bo
vendien de afgelopen zondag niet had
hoeven fluiten omdat hij op eigen
verzoek een weekje rust had gekre
gen om een lichte enkelblessure te
laten genezen nadat hij zich de zon
dag daarvoor bij het leiden van een
eredivisiewedstrijd verstapt had.
„Het probleem zal niet de aan
dacht van de mensen voor squash
zijn, maar het bouwen van een
toereikend aantal banen. De vlucht
die deze vorm van actieve recrea
tie *al nemen tekent zich de laat
ste jaren al enigszins af. Vijf jaar
terug hadden we ongeveer acht
honderd leden, nu zijn dat er
ruim vierhonderd meer. Als je
uitgaaf van plusminus honderd-
rwintig mensen per baan dat is
dan wel het maximum én je
weet dat er plannen liggen voor
de aanleg van zo’n zestig banen in
twee jaar tijd dan kan je de groëi
wel berekenen”. De uitbreiding die
de squashbond onderging noopte
de officials eind vorig jaar een
directeur te benoemen (D. E. van
Heijningen) die het bureau in Den
Haag voorlopig nog alleen beheert.
„Het werk nam zo toe dat het
voor ons als amateurs niet meer
te doen was. De vrije tijd schoot
gewoon tekort”.
ons geen
