Patiënten over André Bolhuis:
Nederlands hockeyteam krijgt het
moeilijk bij verdedigen van titel
Frankrijk
Onze jongens
Oude stempel
door Bert Brevoord
Geen triomftocht
Leider
is
ZATERDAG
2 2
FEBRUARI
19 75
ft i
V elsen*Deveiiter
Toen André Bolhuis zich na de succesvol afgesloten finale
tegen India in het toernooi om de wereldbeker 1973 terugtrok,
leefde zelfs bij tal van insiders de idee dat ook hij het absolute
hoogtepunt in de Nederlandse hockeygeschiedenis als het eind
station van zijn internationale carrière wenste te beschouwen.
Niets was minder waar. Bolhuis zou vorig jaar januari maar
wat graag in het vliegtuig zijn gestapt toen de nationale ploeg
aan een zes weken durende tournee door Nieuw-Zeeland en
Australië begon. Omdat zijn drukke werkzaamheden als tand
arts hem niet toestonden zo kort na het toernooi in Amstelveen
nog eens een fors aantal weken louter aan hockey te besteden,
stelde „Bolle” onmiddellijk na het veroveren van de wereld
beker zijn plaats beschikbaar. „Maar”, zegt hij met de nodige
nadruk, „op dat moment al had ik in mijn achterhoofd het plan
om terug te komen in het Nederlands elftal”.
Pijper floot
23
Onvoorstelbaar dat
die hockeyer dezelfde
is als de tandarts
ng.
jens
die hij in het
dan
zou
een
is
gen
STOPPER
ing,
vrij
want
en
□Hi
de
ofd-
nen
van
nte-
t de
L’Equipe geeft ook de uitslagen van
de Nederlandse eredivisie. Wat me
Nog gekker is natuurlijk dat PSV
ieder verband met Philips verliest
In potentie is hij eigenlijk altijd
een soort leider geweest door de
zelfverzekerdheid
veld uitstraalt”.
Kroft, maar de anderen dachten eer
der aan Charles Corner.
Op 1 september 1973 toonden Nico
Spits, André Bolhuis en Maarten
Sikking (v.l.n.r.) de langbegeerde
wereldcup aan het publiek in het
Amstelveense hockeystadion.
aderlating,
staat stil
door.
Want
mild
elptu
keren,
regel-
tè hè,
evoel.
J.V.
its-
23-
5 98
9
lil
ma.
ste.
Maar kennelijk vind ik het alle
maal nog zo leuk, dat ik die
opofferingen er voor over heb-
Wie schetste dan ook onze verba
zing toen Henk Pijper uit de Gouden
Koets stapte'. Een mijner collega’s
riep uit de grond van zijn hart: „Hé,
gatverdarrie, Pijper, een thuisflui-
ter!”, een uitroep die mij frappeerde,
want als zodanig was Pijper me nog
nooit opgevallen. Ik heb, er nu eens
op zitten letten, en ik moet inderdaad
toegeven dat het waar is. Niet dat hij
glaszuivere doelpunten van Ajax af
keurde of Twente een penalty of
freerde die er niet was, maar het
ging om de kleine dingen des levens.
Het gebeurde schier onmerkbaar en
daardoor, wat Pijper betreft, mis
schien wel onbewust. Een aangescho
ten hands van een Twentenaar bleef
onbestraft en een opspringende bal
tegen de elleboog van een Ajacied
leverde een vrije schop op. Dat soort
dingen. In de meeste twijfelgevallen
trok Ajax aan het kortste eind, ech
ter zonder dat dit de einduitslag
merkbaar beïnvloedde. Het meest ty
perend was bijvoorbeeld dat Eddy
Achterberg, die van het begin af aan
een guerrillaoorlog tegen de Ajacieden
organiseerde, geen enkele vrije trap
tegen zich kreeg, terwijl hij toch
links en rechts aardig wat slachtof
fers maakte.
Lijnrecht tegenover die ontboe
zeming staat evenwel de mening
van Cees Tania. „In Barcelona
heeft André zich voor mij als een
voorbeeldige aanvoerder ontpopt.
aan alle kanten tijd tekort. Voor
je werk moet je allerlei zaken
regelen, je hebt je centrale trai
ningen, je moet zorgen dat je op
tijd de voorbereidingen voor die
reis hebt geregeld en het is niet
onredelijk dat m’n vrouw me af
en toe ook nog wel eens wil zien.
Sommige wedstrijden in de eredivi
sie, en een groot deel van de wed
strijden in de eerste divese komen er
in de Nederlandse kranten bekaaider
af dan de wedstrijden van Barcelona,
omdat daar nu toevallig drie Neder
landers bij betrokken zijn. Alsof er
niet veel meer Nederlanders betrok
ken zijn bij VeendamFC Dordrecht!
Over Dick van Dijk, die toch ook in
Spanje voetbalt (en met niet eens
zoveel slechtere resultaten dan Bar
celona), hoor je zelden iets, laat staan
dat je ooit nog iets hoort over de
Nederlanders in Frankrijk.
Zijn die er dan?, vraagt u
misschien verbaasd. Bij mijn weten
zijn er nog maar twee: trainer Hen-
nie Hollink bij Straussbourg, en ex-
Spartaspeler Jan Klijnjan bij So-
chaux. Ik heb maar weer eens een
Equipe van maandag gekocht en in
alle elftalopstellingen de Nederlandse
namen opgezocht tussen zulke wellui
dende namen als Hausknecht, Pech,
Marie, Piazza, Duguépéroux, Bour
geois, Poubelle, Terrier, Chateau, In
fante, Bataille, Dublin, Secré en For
mica.
^nige bekende namen die ik ter-
genkwam waren Klijnjan, Schilcher
(bij Nimes, ik had geen idee dat hij
alweer weg was uit Parijs) en Hol
link en Vasovic. De laatste is sinds
korte tijd trainer van Angers, dat zo
te zien reddeloos onderaan staat met
17 punten uit 27 wedstrijden en een
doelsaldo van 26-45. Er moeten ech
ter nog 11 wedstrijden gespeeld wor
den, en Vasovic kan nog hoop koeste
ren de achterstand van vier punten
de nummers 18 en 19 te overbrug-
ben met het oog op Maleisië wel
iswaar gezegd: ok, maar ik ben er
zeker van dat ze daar nu wel een
beetje spijt van hebben. Ik durf
dan ook echt niet te filosoferen
over de vraag of mijn internatio
nale carrière zich nog verder zal
uitstrekken dan dat toernooi in
Maleisië. Zeker met het oog op de
grote toernooien zal dat toch wel
steeds moeilijker worden. Die
laatste weken voor het vertrek
naar Maleisië zijn eigenlijk één
grote janboel geweest. Je komt
uit te stappen is in de eerste
plaats natuurlijk toestemming van
mijn superieuren nodig. Die heb-
Die krijgt er wel eens een beetje
de balen van. Ze heeft dan ook
niet staan juichen toen ik me
weer beschikbaar stelde voor het
Nederlands elftal. Laten we het er
maar op houden dat ze niet al te
veel heeft tegengewerkt.
werd het Nederlands elftal ook
niet bepaald benadeeld. In ieder
geval hebben die Maleisiërs ons al
mooi te pakken met die wedstrijd
in Ipoh (Nederland treedt in deze
ruim 200 kilometer ten noorden van
Koeala Loempoer gelegen stad aan
tegen het organiserende land). Dat
betekent natuurlijk wel een x-aan-
tal uren met bus of trein, spelen,
slapen, de volgende dag meteen
terug naar Koeala Loempoer en
dan meteen weer de wei in tegen
Polen. Dat zijn van die dingen die
je lelijk kunnen opbreken. Maar
ook daar moet je aan wennen. De
tijd dat ik daarvan wakker lag
ligt al lang achter me, dat leer je
wel in de loop der jaren. Je moet
trouwens in zo’n toernooi nooit
lang stilstaan bij bepaalde zaken
of details daarvan. Het is voortdu
rend een kwestie van omschake
len. Ik vind dat zelf wel een
aantrekkelijk aspect”.
André Bolhuis noemt zichzelf
een „hockeyer van de oude stem
pel”. „Ik ben niet iemand die de
hele dag aan hockey loopt te den
ken. Dat steeds maar met die
sport bezig zijn en filosoferen over
eventuele nieuwigheidjes hoeft
van mij niet zo verschrikkelijk
meer. Ik weet dat wat ik nu ga
zeggen een afgezaagd cliché is,
maar ik zie hockey echt als een
spelletje dat ik leuk vind om te
doen. Ik heb de neiging om het
Niet dat Ajax zo brandschoon was
(Rep sloeg een keer zijn tegenstander
in het gezicht en Suurbier legde ie
mand genadeloos neer), maar een feit
is dat de guerrilla-activiteiten door
Twente werden aangezwengeld ter
wijl Pijper voornamelijk oog had
voor de Ajax-activiteiten. De kritiek
op Pijper was in de kranten dan ook
genadeloos, en ik had dan ook graag
even met hem en Meuleman terugge
reden om te horen wat de KNVB-
voorzitter op de thuisreis daarover
heeft opgemerkt. De meest genadelo
ze kritiek kwam overigens van Wim
Suurbier. Ik citeer even wat hij in
zijn „eigen” column in Het Parool
daarover zei:
„Het enige wat me van FC Twente
is opgevallen is Eddy Achterberg. Jé,
wat is die knaap ontstellend gemeen.
En maar kletsen hè, al maar kletsen.
Zo erg zelfs dat hij er niet alleen
zichzelf mee kapot maakte maar ook
zijn ploeg.”
„Uiteraard begrenp ik heus wel dat
een aantal mensen nu zegt, hou jij
nou je mond over Achterberg, want
zelf ging je er ook een paar keer
pittig tegenaan. Okay, maar ik heb
wel eerst goed gekeken hoever we
van scheidsrechter Pijper mochten
gaan. En toen hij tot driemaal toe
Achterberg geen gele kaart had gege
ven, toen dacht ik, nou, dan kan ik
ook aan de slag.’’
„Een keer bijvoorbeeld moest ik
een van die Tukkers echt even neer
leggen. Hij was erdoor en ik dacht
strekken met die hap. Het publiek
begon meteen te gillen om de gele
kaart, maar uiteraard en dat wist
ik dus van tevoren, want er is gerust
nog wel rechtvaardigheid op deze we
reld gaf Pijper die niet. Nogmaals:
dan had hij Achterberg al drie van
die gele dingen moeten laten zien.”
hele sportgebeuren te relativeren.
Dat uit zich ook in mijn relatie
tot de publiciteitsmedia. Als ie
mand mij vraagt om een inter
view zal ik de boot niet afhouden,
maar ik ben beslist niet iemand
die zo nodig om de haverklap in
de krant moet. Verre van dat. Ik
denk ook niet dat ik, als ik zelf
niet meer speel, nog erg nauw met
de hockeywereld verbonden zal
blijven in die zin, dat ik allerlei
bondsfuncties ga bekleden. Hoog
uit zie je me terug in het bestuur
van een club. Ik zal blij zijn als
ik straks eindelijk de tijd heb om
lekker aan mijn .huis te rotzooien
of eens uitgebreid met vakantie te
gaan. Van al dat soort dingen is
de laatste jaren niets gekomen, ik
heb elke minuut van de dag nodig
om het allemaal bij te benen.
het wedstrijdritme had vastgehou
den, in het geheel niet. „In condi
tioneel opzicht had ik misschien
wat achterstand, maar verder was
er geen enkel probleem”. Het feit
dat Bolhuis enkele maanden na
zijn rentree met Frans Spits en
Ties Kruize werd gekozen in de
Europese ploeg die afgelopen na
jaar in Brussel tegen Azië uit
kwam, onderschrijft dat de terug
keer van de lakoniek ogende ver-
dediger-annex-middenvelder geen
half werk was.
Bolhuis kreeg die kans kort na
het toernooi om het Europees
kampioenschap dat vorig jaar mei
in Madrid werd gehouden en dat
Nederland achter Spanje en West-
Duitsland de derde plaats oplever
de. In de Spaanse hoofdstad was
Bolhuis afwezig om dezelfde reden
die hem had doen afzien van de
trip naar het vijfde werelddeel:
tijdgebrek. Omdat „Madrid” voor
vier topinternationals wel degelijk
het einde van hun internationale
hockey-besognes betekende, kwam
coach Cees Tania bij zijn pogingen
de opengevallen plaatsen zo sterk
mogelijk te bezetten al heel snel
Bolhuis daarover: „Dat is ook
pas van de laatste jaren, die zelf
verzekerdheid. Vroeger was ik ge
woon bang als ik in het veld
tegenover een of andere beroemd
heid stond. Nu probeer ik inder
daad meteen te laten zien wie ik
ben. Ik begin een wedstrijd met
de instelling om mijn directe te
genstander zo gauw mogelijk een
paar keer af te troeven en op die
manier die vent hetzelfde gevoel
te bezorgen dat ik vroeger zelf
had. Of het altijd lukt is een
tweede, maar het is een feit dat
vooral Aziaten in mentaal opzicht
vrij gemakkelijk af te troeven
zijn”.
Maar de praktische problemen
die de combinatie topsport-maat-
schappelijke beslommeringen nu
eenmaal met zich brengt, zijn er
voor André Bolhuis toch nauwe
lijks minder op geworden. Aan de
vooravond van het wereldkampi
oenschap in Maleisië realiseert hij
zich dat eens temeer- „De situatie
ligt misschien wat gemakkelijker
dan een jaar geleden ten aanzien
van die trip naar Nieuw-Zeeland
en Australië, maar het feit dat je
je werk vier weken in de steek
moet laten is een verre van een
voudige zaak. Ten aanzien van
mijn eigen praktijk is het alle
maal nog wel te overzien, die kan
in die periode door anderen wor
den waargenomen. Maar ik heb
naast die praktijk ook nog een
baan aan de Universiteit in
Utrecht en om daar een maandje
Van die wetenschap zal Bolhuis
ook in Koeala Loempoer zeker
gebruik maken, al realiseert hij
zich terdege dat met name de
Maleisiërs in eigen omgeving voor
afdoende tegenmaatregelen, zij het
wellicht in ander opzicht, zullen
zorgen. Bolhuis: „Natuurlijk zullen
die gasten optimaal gebruik ma
ken van het feit dat ze hun eigen
publiek achter zich hebben. Maar
dat is geen nieuw gegeven, dat
doet elk organiserend land- Bij het
toernooi om het wereldkampioen
schap in Barcelona (1971) konden
de Spanjaarden op de beste om
standigheden rekenen, bij de Oly-
pische Spelen in München was
voor de Westduitsers alles nog net
ietsje beter geregeld dan voor de
andere ploegen en in Amstelveen
terecht bij de man die in Amstel
veen tot de beste spelers van het
toernooi om de wereldbeker had
behoord, André Bolhuis. Moeite
om zich weer aan te passen aan
de nationale selectie had Bolhuis,
die bij landskampioen Kampong
het achterste van hun tong hebben
laten zien, terwijl wij juist wel
hebben geprobeerd zo goed moge
lijk te spelen”.
Hoewel men dat van een speler
met een zo grote ervaring (meer
zestig interlands) niet
verwachten, heeft André Bolhuis
het niet zo gemakkelijk met zijn
nieuwe taak als aanvoerder. De
manier waarop Bolhuis zich op
het veld pleegt te manifesteren
wekt de indruk van een veldheer
wie de rol van bevelhebber op het
lijf geschreven lijkt. „Toch”, zegt
Bolhuis, „valt het me zwaar om
dat werk als aanvoerder goed te
doen èn zelf ook goed te blijven
spelen. Ik ben bij Kampong ook
captain geweest. Je moet op aller
lei kleine dingetjes letten. Kijk,
een hockeyer is iemand die van
nature alles beter denkt te weten.
trof was de onhebbelijke gewoonte
van veel buitenlandse kranten om de
namen van onze clubs niet te accep
teren zoals zij zijn. In Equipe gebeurt
dan .bovendien nogal inconsequent,
want waarom staat daarin wel dat
Roda en AZ’67 gelijk hebben gespeeld
met 2-2. maar wordt Go Ahead
EaglesFC Utrecht verbeterd in De
venterUtrecht? Ajax, Feyenoord,
Excelsior, Sparta, Roda, AZ’67 en
uiteraard Utrecht, Haarlem en Wape
ningen (ook NAC Breda wil ik nog
goed, rekenen) mogen hun naam wel
houden van l’Equipe, maar Telstar
wordt Velsen, FC Twente wordt En
schede (de ene aardrijkskundige naam
vertaald in ’n andere aardrijkskundige
naam!) en MVV wordt Maastricht.
Dat FC Den Haag verfranst wordt tot
La Haya is nog tot daarentoe (FC Köln
heeft in Frankrijk ook FC Cologne),
maar waarom krijgt Maastricht dan
niet ook zijn Franse naam Maas
tricht?
Op het veld ga je als een idioot
tekeer en in de behandelkamer
ben je de rust zelve. Maar daarom
doe ik het denk ik ook zo graag;
het is voor mij nog altijd de beste
manier om me helemaal af te
reageren”.
doordat het herdoopt is in Eindhoven.
Dat zal straks nog problemen geven
als het enige echte Eindhoven promo
veert: EindhovenEindhoven 6-3.
Wie stapten zondag bij het Diek-
man-stadion uit een en dezelfde au
to? KNVB-voorzitter Meuleman en
scheidsrechter Henk Pijper! Een net
gezelschap, daar niet van, ik zelf was
in een auto naar Enschede gereden
met sportjournalisten en een televi
siekomiek, dus je kan moeilijk zeggen
dat ik in een beter gezelschap ver
keerde dan Henk Pijper (of Wim
Meuleman). Onderweg hadden we
even gespeculeerd over de vraag wie
FC TwenteAjax zou fluiten. Ik zelf
schatte deze wedstrijd met bloed aan
de paal (Twente zou immers de
kunststukjes tegen PSV en Feyenoord
ook tegen Ajax willen herhalen, bo
vendien was de wedstrijd pikant om
dat er bij Ajax twee ex-Twente-
spelers meespeelden en bij Twente
één ex-Ajacied) op Leo van der
Er staan elf meningen in het veld
en daar moet je een beetje tussen
door proberen te schipperen. Dat
minder makkelijk dan het
lijkt”.
André Bolhuis is zich er terdege
van bewust, dat de derde editie
van het toernooi om de wereldbe
ker (nog steeds kent de internatio
nale hockeyfederatie niet het be
grip wereldkampioen) voor Neder
land naar alle waarschijnlijkheid
geen triomftocht wordt zoals
„Amstelveen” dat was. Bolhuis:
„Afgezien van het feit dat wij in
Amstelveen het voordeel hadden
dat we voor eigen publiek speel
den, we krijgen nu te maken met
klimatologische omstandigheden
waarvan ik zeker weet dat ze ons
behoorlijk zullen opbreken. Ge
lukkig gaan we ruimschoots op
tijd weg (de nationale ploeg ver
trok woensdag 19 februari naar
Singapore, red.) maar die overgang
blijftnadelig ten opzichte van
teams als die van India, Pakistan
en natuurlijk Maleisië. Maar de be
langrijke reden waarom we ver
moedtelijk met een wat mindere
klassering genoegen moeten ne
men is natuurlijk dat het team
van nu niet zo sterk is als dat
van anderhalf jaar geleden. Dat
mag ook niemand verwachten,
want voor een aantal spelers
wordt het toernooi in Maleisië het
eerste grote internationale evene
ment. Er zit heus wel talent in de
ploeg, maar uit de oefenwedstrij
den die we hebben gespeeld heb ik
eerlijk gezegd niet de indruk ge
kregen dat we het in Koeala
Loempoer wel eventjes gaan maken.
Uit het toernooi dat we begin dit
jaar in Barcelona hebben gespeeld
moet niemand afleiden dat we nog
net zo sterk zijn als in Amstel
veen. De resultaten die we in
Barcelona hebben bereikt waren
weliswaar erg aardig (met als uit
schieter een 4-1 overwinning op
aartsrivaal West-Duitland. red.)
maar ik had toch wel sterk de
indruk dat de andere ploegen niet
Ook in financieel opzicht bete
kent een evenement als een we
reldkampioenschap voor mij
mijn praktijk
de kosten draaien
Maar daar til ik niet zo
zwaar aan, want ik ben zo geluk
kig dat ik in maatschappelijk op
zicht niet tot de misdeelde klasse
behoor. Zoals ik hier nu met je zit
te praten ben ik iemand die meer
zin heeft in een maandje hoc
keyen dan in een maandje wer
ken. Als ik hockey geef ik me
daar ook helemaal aan over. Pa
tiënten van me die me ook wel
eens op het hockeyveld bezig zien
zeggen wel eens: het is onvoorstel
baar dat je dezelfde Bolhuis bent.
In het Nederlandse hoc
keyteam, dat naar Azië is af
gereisd en zich daar voor
bereidt op het derde toer
nooi om de wereldbeker in
Koeala Loempoer, is André
Bolhuis een van de weinige
erkende routiniers. Bolhuis
werd na zijn terugkeer in de
nationale ploeg èn het af
scheid van record-internati
onal Frans Spits dan ook
vrijwel vanzelfsprekend aan
voerder. Daarom en gelet op
het feit dat Bolhuis een
enorme dosis internationale
ervaring heeft, dient de
Kampong-speler te worden
beschouwd als een van de
absolute steunpilaren in de
jonge en dus vrij onervaren
formatie van bondscoach
Cees Tania. Realist als hij
is, laat André Bolhuis zich
- over de kansen van Neder
land om de anderhalf jaar
geleden in Amstelveen ver
overde wereldtitel met suc
ces te verdedigen, in zeer
gematigde termen uit.
gen, want Angers won afgelopen zon
dag met 2-0 van Nimes, dat op de
derde plaats staat.
De Oostenrijker en ex-Ajacied
Schilcher speelt dus in een topclub
(Nimes), Klijnjan echter in een
staartclub: Sochaux, dat op de 17e
plaats staat. Sochaux speelde met 0-0
gelijk tegen Red Star, dat op de 18e
plaats staat. Klijnjan werd in de
opstelling onder het wedstrijdverslag
vet gedrukt, dat betekent dat hij goed
was. Hij werd ook aangemerkt als
„de gevaarlijkste aanvaller” van So
chaux. Hij is in feite dus de enige
overgebleven Nederlander in Frank
rijk, nu Dick van Dijk, Ruud Suuren-
donk, Cas Janssens en Kees van
Kooten (misschien vergeet ik nog ie
mand) nu al weer één of twee jaar
geleden naar Nederland zijn terugge
keerd of naar een derde vaderland
zijn verhuisd (Van Dijk naar Spanje,
Janssens naar België).
Eigenlijk heel merkwaardig, dat in
het Frankrijk waarin Ajax en het
Nederlands elftal zo bewierookt wor
den (Kovacs zit er niet voor niets op
rozen), en waar de velden overspoeld
worden met Joegoslavische en sinds
kort ook Zuidamerikaanse spelers,
het Nederlandse aandeel zoveel klei
ner is aan in de tijd van Rijvers,
Appel, De Harder, Van der Hart,
Vreeken, De Kubber en vele anderen,
toen het Nederlandse voetbal nog
niets te betekenen had!
1
