KIND VAN DE ZON
RENE VAN NIE OVER
Van Nie’s revanche
Josée Ruiter
Goede nositie
buitenlanders
n
T
Moderne kunst
Volle zalen voor Filmfestival Rotterdam
uit Rusland
in Wenen
EL
ir.
0
lil
Wereldomroep
5.50
„Ik heb me nog
nooit zo eenzaam gevoeld”
99
99
:8r
Minister Van Doorn
Duitse surrealist
Bellmer overleden
162,
Poolse schrijvers
gewaarschuwd
huis.
NA „DE 5 VAN DE 4-DAAGSE”
Portret Cor Ruys
in stadsschouwburg
Hi
9
19 75
FEBRUARI
DINSDAG
25
KUNST
door Kees Tops
door Charles Boost
Milieubepaald
:n al-
1(023)
;erdam,
Jtrecht.
Afschuwelijk
nd
gen
jen een
en zijn
issander
Eenzaam
ig
stuks
„Vragen naar de dag waarop
ik genezen werd, is hetzelfde als
vragen naar de dag waarop ik
gek werd”. Met deze zin eindigt
de film die René van Nie ge
maakt heeft rond een schizofreen
meisje met paranoïde neigingen,
een geval” dus, waarmee de om
geving geen raad weet. Het meis
je Anna (Josée Ruiter) is een kind
uit een net middenstandsmilieu
dat in de burgerlijke omgeving
van weinig fantasievolle ouders,
broer en zuster opvalt door haar
artistieke neigingen. Zij weet
door te zetten dat ze naar de
kunstnijverheidsschool gaat en
dus buiten de vertrouwde om
geving van haar eigen huis komt
te leven op kamers, samen met
een vriendin. Ze is dan zeventien.
Je moet je er in verliezen
René van Nie en Josée Ruiter.
en
zoveel
’ns
DEZE
werken
i rustig
;n of u
Dat geldt zeker voor de scène waarin
Anna een shockbehandeling ondergaat.
Josée: „Dat was afschuwelijk. De psy
chiater deed voor hoe dat in werkelijk
heid ging. Vroeger werden patiënten
vastgebonden, maar door die shock ga je
zo bewegen dat het voorkwam dat een
arm uit de kom schoot. Het is beestach
tig. En het gebeurt nog steeds. Soms
moet het ook. Ik heb een psychiatei’
gesproken, die er tegen is, maar die het
eens heeft gedaan om iemand van de
dood te redden. Het was de afschuwe
lijkste scène om te spelen. En dat meisje
is wel 15 keer geshockt! Het was trou
wens de laatste draaidag en ik wou op
een gegeven moment niet meer. Maar
René wist wat hij mocht verwachten en
dat zette hij ijzerenheinig door”.
Jonne Severijn zei na afloop
Anna niet hebt gespeeld, maar
Anna was.
en deze week iedere dag drie,
zitten telkens stampvol”, aldus
dat je
dat je
weer
klaar
DEN HAAG (ANP). Minister Van
Doorn (CRM) vindt niet dat de buiten
landers die bij de Wereldomroep werken
een onzekere rechtspositie hebben. Hij
heeft dit dinsdag geantwoord op schrif
telijke vragen van het Tweede Kamerlid
Voogd (PvdA).
i.
Ben je er door veranderd?
af ben ik blij dat ik het heb mogen
doen, alleen al voor de ontwikkeling van
mezelf”.
„Toen René en ik elkaar ontmoetten,
was het duidelijk dat ik het zou doen”,
zegt Josée enige dagen voor de première,
in haar huisje in Arnhem. „Het ging niet
alleen om iemand die die rol ging spelen,
het ging in de eerste plaats om iemand
die werkelijk geïnteresseerd was. Psy
chiatrie heeft me altijd beziggehouden,
dus dit sprak me direct aan. Toen ik de
uitgetypte gesprekken van René met dat
meisje had gelyezen, was ik ontzettend
geëmotioneerd. Vooral door de manier
waarop het stond geregistreerd: direct,
met alle twijfels, alls tegenstellingen”.
Ter voorbereiding yas Josée vele boe
ken. sprak in inrichtingen met patiënten
en psychiaters en voerde ellenlange ge
sprekken met René van Nie. Maar voor
namelijk dook ze in zichzelf. „Met de
productie mee, ben ik er drie en een
halve maand onafgebroken mee bezig
geweest. Dat heeft een grote invloed op
jezelf. Het gaf een enorme spanning
vooraf. De film werd ook telkens maar
uitgesteld. Dat was verschrikkelijk. Ik
kreeg iets.dat ik stond te trappelen.
Zo van: godverdomme, beginnen we nou
of niet? Achteraf ben ik er blij om. Als
ik een kortere tijd had gehad om me
voor te bereiden, hadden er tijdens de
opnamen grotere moeilijkheden kunnen
ontstaan. Nu was ik er al klaar mee,
voordat het draaien begon. Ik geloof dat,
als we eerder waren begonnen, de film
niet geworden was, wat hij geworden
is”.
„Sneeuwstorm” gaat over de onont
koombaarheid van het menselijk nood
lot, in dit geval door de oorlog. Er is een
bij bepaalde volkeren (Japanners, eski
mo’s, Mongolen) bekend volksgebruik in
verwerkt, dat volgens overlevering wil
dat oude of onnuttige mensen de bergen
intrekken om daar dan te sterven. Kosa:
„Het motief is niet hetzelfde in die
landen. In Japan is het vooral honger en
armoede. In Hongaars Transsilvanië is
het de ouderdom. In Sneeuwstorm heb
ik die twee motieven verwerkt tot een
geheel. De ouderdom en de algemeen
menselijke armoede, die de oorlog eigen
lijk is”.
„Het liep erg door elkaar heen. Tij
dens de groepstherapie bijvoorbeeld,
moest ik zeggen: mijn ouders deden dit
en ik denk over sex dat. Maar dat sloeg
dan op Anna, terwijl die andere mensen
(uit psychiatrische dagverblijven en zelfs
van e en figuratiebureau) voor zichzelf
praatten. Voor een heleboel mensen was
het vaak de vraag: wie is Josje nou? Ik
stelde mezelf ook wel de vraag. Speciaal
in het geval van zo’n meisje weet je van
tevoren dat je de zaken niet meer altijd
kan scheiden”.
PARIJS (DPA.) De Duitse schilder
Hans Bellmer, een der groten van het
surrealisme, is in de nacht van zondag
op maandag in Parijs na langdurige
ziekte op de leeftijd van 73 jaar overle
den.
Bellmer was in Katowice geboren en
werd op 16-jarige leeftijd mijnwerker. -
Van 1922 t ot 1924 leerde hij aan een
technische school in Berlijn tekenen en
sloot zich aan bij de Dadaïsten. Tot 1934
moest hij in zijn levensonderhoud voor
zien met reclametekenen. Al in 1924
ontdekte hij in Parijs de surrealisten en
in 1938 vestigde hij zich in Frankrijk.
Met perfecte techniek illustreerde hij
onder meer de bekende „l’Histoire c’O”
en „madame Edwarda”.
AMSTERDAM. In de Amsterdamse
stadsschouwburg is in een der wandel
gangen een portret geplaatst van de
acteur Cor Ruys (1889-1952). Het schil
derij, dat door Frits Schiller in 1928
werd vervaardigd, is een geschenk van
de oudste zoon van Cor Ruys. Het initia
tief tot deze schenking werd genomen
tijdens de verleden jaar in het Toneel-
museum te Amsterdam gehouden ten
toonstelling over Cor Ruys.
De héle film is opgehangen aan de
slotzin „Vragen naar de dag waarop ik
genezen werd, is hetzelfde als vragen
naar de dag waarop ik gek werd”, aldus
Van Nie. De zin is afkomstig van het
meisje met wie hij een hele nacht ge
sprekken heeft gevoerd. Uit die zin is de
filmvorm ontstaan: twee lijnen (ziek
worden en „genezen”) niet chronolo
gisch, maar associatief door e Ikaar
geweven.
Van Nie: „Kijk, wat dat meisje mee
maakt, is geen blindedarmoperatie. Je
kan niet zeggen: na zoveel tijd is ze
genezen. Je kan trouwens helemaal
nooit zeggen of ze Is genezen. Vandaar
Een van de mooiste scènes is die
waarin Anna tegen haar moeder praat
en haar hoort antwoorden, terwijl ze er
helemaal niet is. Josée: „Die scène was
bedoeld om de paranoïde neigingen van
dat meisje in beeld te brengen; dat ze
dingen ziet en hoort die er niet zijn. In
deze scène is ze op haar gekst. Het is de
enige plek in de film waar je kan zien:
ja. dat meisje is maf. Dat hoort haar
moeder praten en die moeder is er niet.
Voor het overige is er door de adviseur.
Van der Lande, erg veel op de montage
tafel geknipt om juist te vermijden dat
de mensen zeggen: die is gek. De eerste
tien minuten van de film ben ik volko
men normaal. Anders ben je verkocht.
Het gaat erom dat de mensen in zichzelf
duiken en herkenningspunten vinden,
niet verstandelijk, maar gevoelsmatig.
En die zijn er. Absoluut”.
Het meest komt dat tot uiting in het
theater De Lantaarn (een van de drie
theaters in het festival), waar vorig jaar
slechts een voorstelling per dag werd
gegeven
„En die
Bals.
WENEN (AP). In Wenen is zater
dag de eerste belangrijke tentoonstelling
van ncn-eonformistische Russische schil
ders in het Westen geopend. Het gaat
om ongeveer 80 schilderijen van 21 kun
stenaars.
De schilderijen zijn naar Wenen ge
bracht door de Russische dichter en
kunstverzamelaar Alexander Gleser, die
-- - -i van de
ge-
de samenstellers van het
een
handen
de
het grotesk en komisch schilderen van
bepaalde situaties en dan vooral van de
Amerikaanse maatschappij. De films die
hij maakte hebben dan ook meer bete
kenis dan gewone „Nudies” en de laatste
tijd tendeert hij zelfs naar steeds minder
regelrecht bloot in zijn films. Een uit
spraak van de meester uit 1969: „My
cup of tea is sex, dat is wat ik leuk vind
en op dat gebied wil ik kunst maken”.
Het is te hopen dat de filmkeuring
zich niet aan Meyer zal verslikken, maar
als dat zo is, zal de festivalleiding weer
naar de noodrem van de zogenaamd
besloten voorstellingen grijpen. Procedu
re: men koopt een „lidmaatschap” van
1,- en verzilvert die later aan de bar.
Voor twee films is dat inmiddels nodig
gebleken: „Female trouble” en „Pink
flamingo' van de Amerikaanse under-
groundfilmer John Waters. Zeer waar
schijnlijke aanleiding: de aanzienlijke
geslachtelijke activiteiten in beide films.
De beide afkeuringen kwamen maan
dag, de vierde dag van dit vierde Film
International Rotterdam. Toch een vro
lijke dag voor organisator Bals, omdat
hij blijmoedig kon constateren dat „de
publieke belangstelling in vergelijking
met vorig jaar al bijna verdubbeld is”.
Nu, na afloop, komt Josée tot de
conclusie dat ze psychisch sterker is dan
ze dacht. „Kijk, ik wist dat ik het aan
zou kunnen. Maar ik wist niet wat er
met me zou gebeuren. Het is een erg
gevaarlijk onderwerp. Doordat je dingen
uit jezelf haalt, kan je in grote moeilijk
heden komen. Nu was ik bewust al erg
vaak volgens sommige mensen te
vaak met mezelf bezig. Maar je weet
niet van tevoren hoe het uitpakt. Achter-
maken, „Doodzonde”, voor een groot deel
autobiografisch. Het is iets wat me altijd
bezighoudt: hoe iemand vrijkomt van
zijn afkomst. Ik heb me nu met deze
film bekwaamd in deze filmvorm. Die is
nieuw. Met die filmvorm en met deze
problematiek ga ik in mijn eigen films
door”.
Daartoe wil hij een vaste kern van
medewerkers om zich heen verzamelen.
„Een crew van mensen, waarvan ik weet
dat ze fantastisch zijn. Josée wil ik daar
zeker bij hebben. Wat zij in deze film
gepresteerd heeft, had niemand anders
kunnen doen. Daar ben ik voor 100 pet.
zeker van. Daarom houd ik haar stiekem
een beetje in de gaten, let ik een beetje
op wat voor scripts ze aanneemt, opdat
ze niet een of ander commercieel xlut-
project neemt”.
Tenslotte over de vorm van „Kind van
de zon”: „Het is in het begin inderdaad
even wennen. Maar het gaat erom dat
men er werkelijk mee bezig is. Het is de
enige manier om je er totaal in te
verliezen”.
De minister van Cultuurzaken Jozef
Tejchma, die lid is van het communisti
sche politburo, zei die dag op een schrij-
verscongres te Poznan: „Enige jaren ge
leden slaagden wij erin bepaalde stro
mingen te doen verdwijnen die de let
terkunde hadden gedevalueerd tot pro
paganda zonder meer. Maar vandaag
kunnen wij wat geen letterkunde meer
is maar zuiver een vijandige propaganda,
niet aanvaarden. Hoe meer solidariteit
met de principiële socialistische doelein
den zal worden betoond (door de schrij
vers), des te beter zullen de voorwaar
den worden voor kunstzinnige activitei
ten”.
Op het congres werd de 81-jarige
dichter Jarosla Ivaszkievicz herkozen als
voorzitter van de schrijversbond.
„Nou. ik heb uit mijn omgeving niet
gehoord dat ik echt veranderd ben.
Maar je krijgt natuurlijk een soort shot
door die spanning. Dat gaat met een
grote hevigheid gepaard. Een persoonlijk
leven buiten de set had ik niet. Ik sliep
bij René boven, we waren de hele dag
bezig met opnemen, ’s avonds gingen we
nog even een borrel drinken, praatte je
toch weer over de film, totdat je ging
slapen. Ik kon niet even terug naar
Arnhem om mijn hondje uit te laten. Ik
heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld.
Hoewel de mensen ontzettend lief voor
me waren. Maar ik moest het uiteinde
lijk helemaal alleen doen. En je weet
dat het lukken moet. Dat er
belangen op het spel staan”.
ARNHEM. „Mijn grootste probleem
was de vraag: waar haal ik het in
godsnaam vandaan. Maar toen ik in
mezelf ging zoeken, bleek dat het bij
mij ook niet zo overzichtelijk lag. En
daar gaat het om. Dat de mensen straks
bij zichzelf dat doosje opentrekken en
merken dat het bij hen ook niet zo
keurig gerangschikt is. En dat dat ook
niet hoeft. Maar dat ze daarom anderen,
bij wie het wat ingewikkelder ligt, niet
mogen veroordelen”. Aldus Josée Ruiter
over de rol van Anna in „Een kind van
de zon”. Geen gemakkelijke rol, maar
daar zijn de betrokkenen het over eens
een rol die alleen zij kon spelen.
De rechtspositie van deze mensen is
steeds duidelijk geregeld geweest, hetzij
bij contract voor bepaalde tijd, hetzij bij
de cao voor het omroeppersoneel. Aan
enkele medewerkers worden opdrachten
voor incidentele medewerking verleend.
Onder de laatste groep valt ook de
Australiër Paul Brennan, wiens mede
werking werd opgezegd, nadat hij een
kritisch artikel over de Wereldomroep in
het weekblad „Vrij Nederland” had ge
publiceerd.
In enkele gevallen zijn moeilijkheden
ontstaan, toen de Wereldomroep niet
bereid was contracten voor bepaalde tijd
te verlengen, toen de termijn was afge
lopen. Bestuur en directie van de Wereld
omroep hebben in overleg met de vak
bonden en de ondernemingsraad voor
deze moeilijkheden de mogelijkheid van
arbitrage geschapen. Die regeling geldt
voorlopig voor een jaar. aldus de be
windsman.
dat ik die twee lijnen door elkaar heb
gevlochten. Zo kan hét gebeuren dat het
begin van het gek worden aan het einde
van het genezen ligt”.
Iedereen heeft volgens Van Nie met
de film te maken. „Niet alleen José had
herkenningspunten in het verhaal. Voor
mij zijn er, evenals voor .jou, even grote
herkenningspunten, raakvlakken met je
eigen situatie. Het is geen «wart-wit-
tekening. Het gaat over het gemis van
intermenselijke kontakten het is een
rot woord zonder dat dat zo sterk
hoeft te zijn dat je gek wordt. Het is je
eigen onmacht die je net niet kan ver
dragen. Concrete aangrijpingspunten zijn
in de film niet van belang. Ik heb ze
zelfs bewust weggelaten, omdat je door
ze concreet aan te geven de mensen
tevreden stelt. Die zeggen dan: o. maar
bij ons is dat niet zo. Je geeft ze
daardoor de gelegenheid zich te distan
tiëren en dat is niet de bedoeling. En
zoals ik al zei, moest het geen zwart-
wit-beeld worden”.
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM. Bij wijze van ver
rassing is maandagavond bekend
maakt wat
Rotterdamse Film International al
tijdje zich vergenoegd de
wrijvend wisten: de komst van
Amerikaanse regisseur Russ Meyer, be
kend als „King of the Nudie Movies”.
„Het is niet alleen een stunt”, aldus een
van de FIR (Film International Rotter-
dam)-organisatoren Huub Bals, ,,hij is in
het genre erg goed en het wordt tijd
dat-ie ’ns wordt uitgelift boven de sfeer
van de sex-bioscopen”.
Meyzr geniet in Nederland enige be
kendheid als de regisseur van „Beyond
the valley of the dolls” en op het
festival zal hij zijn nieuwste: „Super-
vixen” introduceren. Daarnaast zullen
nog twee films van hem worden ver
toond: „Finders, keepers, lovers, wee
pers” (1968) en „Faster, pussycat. Kill.
Kill” (1966). In de Nederlandse bioscopen
is hij voornamelijk bekend van „Mud
honey”, een film die hier onder de titel
„Poel der ontucht” is vertoond.
Kenners beschouwen Meyer als een
van de pilaren van het super-realisme,
De opvallendste van zijn twee bijdra
gen aan het FIR, „Sneeuwstorm”, trekt
op het moment volle zalen in tal van
Oosteuropese landen. Na Rotterdam gaat
hij bovendien nog naar België, Frankrijk
en Japan om vertoningen van zijn film
bij te wonen. In Hongarije heeft hij al
een anderhalf uur durende film
over de reacties op „Sneeuw
storm”. Hij schat het aantal mensen dat
in Hongarije (10 miljoen inwoners) zijn
films ziet, per film tussen het half en
het heel miljoen.
MAANDAG was ook de dag
waarop de beide films van de 34-jarige
Hongaar Ferenc Kosa werden vertoond:
„Sneeuwstorm” en „Voorbij de tijd”. Ko
sa, die in een collectief wei kt, is een
van de belangrijkste vertegenwoordigers
van de moderne Hongaarse film. Hij
debuteerde in 1967 in Cannes met zijn
eindexamenwerkstuk „Tienduizend zon
nen” en sleepte daar meteen de eerste
prijs voor regie weg.
Hij beschrijft zijn manier van werken
met te verwijzen naar de grote Hon
gaarse componist Bela Bartók, onver
moeid speurder naar authentieke volks
muziek, die deze muziek dan weer ver
werkte in de hedendaagse stijlmiddelen
van de symfonische muziek. Ook Kosa
gaat voo: het maken van een film eerst
een paar maanden wonen bij de mensen
over wie zijn film gaat: veelal boeren en
arbeiders.
Wanneer werd ze „gek”? Regisseur
van Nie waarschuwt in zijn nawoord
niet naar dag en datum te vragen en
hij heeft het antwoord op de vraag
bovendien radicaal afgesneden door
het leven van Anna niet chronolo
gisch in beeld te brengen, maar de
film, zoals hijzelf toelicht, op te bou
wen uit twee lijnen, het proces van
ziek worden en het proces van gene
zen en die lijnen ten opzichte van
elkaar te verschuiven (men kan beter
zeggen door elkaar te kronkelen), zo
dat men nooit precies weet in welk
stadium van een der beide processen
men zich op een gegeven ogenblik
bevindt.
De film begint, tijdens de titeling,
met beelden van Anna die in zwaar
verwaarloosde toestand door een
bouwvakker gevonden wordt in een
loods, waar ze zich op een stuk zeil
als een foetus opgerold heeft. Een
zinvolle houding voor een meisje dat
waarschijnlijk tekort aan warmte en
genegenheid heeft gehad in haar kort
bestaan en nu niet meer in staat
blijkt zichzelf te geven en menselijke
contacten te maken. Hoe na deze
inzet het verdere verloop is van An
na’s geestelijke ziekte krijgen we dus
fragmentarisch en zonder direct lo
gisch verband te zien in beelden die
associatief wel iets met elkaar te
maken hebben, maar die ook uit
andere fasen van haar ziekteproces of
van haar langzame genezing zijn op
gediept.
Terwijl men in het begin enige
moeite heeft een logische draad in de
chaotische beeldopvolging te ontdek
ken of althans probeert uit de wisse
lende beelden een leven te reconstru
eren, gaat Van Nie’s werkwijze op
den duur functioneren als bevinden
we ons midden in het ziekteverloop
en moeten we, net als Anna, vechten
met de flarden herinneringen, onlogi
sche indrukken, onduidelijke situaties,
angstaanjagende visioenen die het
meisje beletten een normaal leven te
leiden.
We zien Anna thuis, pratend tegen
In de film „Family Life” werd heel
duidelijk de schuld geschoven i n de
schoenen van de ouders.
Van Nie: „Precies. Dat was nou
zwart-wit Daar zei iedereen gelijk: die
ouders zijn verschrikkelijk. Dat is bij
mij niet zo. Dat kan ook niet. Ze spelen
natuurlijk wel mee. Je bent nu eenmaal
afhankelijk van het milieu waarin je
opgroeit. Maar bij mij speelt alles mee.
Alle uiterlijke maatschappijvormen zit
ten in de inhoud”.
Het bepaald zijn door het milieu
spreekt Van Nie bijzonder aan. „Zelf
heb ik vijftien jaar geleden met mijn
ouders gebroken. Dat is de enige manier
om los te komen, om je eigen weg te
vinden. Doordat ik nu alles kwijt ben,
kan ik er mijn volgende film over
vorige week een uitreisvisum
Russische autoriteiten kreeg.
Gleser is vervolgd en gearresteerd om
dat hij tentoonstellingen van non-con-
formistische kunst in Leningrad en Mos
kou had georganiseerd.
De kunstenaars, wier werken een
week lang in het Künstlerhaus in We
nen te zien zijn, behoren tot de groep
van Oskar Rabin, die ook tentoonstelt in
Moskou.
Volgens deskundigen is het moeilijk te
zeggen of de groep de gehele non-
conformistische Russische schilders
school vertegenwoordigt. Naar verluidt
komt de stijl van de werken overeen
met de westerse kunststijl uit de jaren
vijftig.
zonder waarschuwing
waarschijnlijk te maken
een
in veel minder extreme
„Family Life” laat zien.
Anna’s ouders, eenvoudig en erg
levenswaar gespeeld door Johan te
Slaa en Dora van der Groen, zijn
eigenlijk niet minder tragisch in hun
beperkingen en hun machteloosheid
als de dochter die ze nooit begrepen
hebben en in haar ziekte helemaal
niet meer kunnen volgen. Huib Broos
als Anna’s broer, geen hoogvlieger
maar de enige met wie ze zich ver
bonden weet, is in enkele korte
scènes van een warme menselijkheid.
En ook de andere medespelers, hoe
kort ook op het doek, verhogen de
indruk van naar een angstwekkende
werkelijkheid te kijken.
René van Nie heeft zich wel volko
men gerevancheerd na „De Vijf van
de Vierdaagse” en misschien in deze
vorm van documentaire speelfilm
zijn eigenlijke werkterrein gevonden.
WARSCHAU. (AP) De Poolse
schrijvers hebben zondag de waarschu
wing ontvangen dat als zij anti-socialis-
tische propaganda maken in hun werk,
dit door de staat niet langer meer geto
lereerd zal worden.
een onzichtbare moeder die haar kal
merend en redelijk toespreekt, we
zien haar in een psychiatrische in
richting waar ze met veel begrip
omgeven wordt en waar geprobeerd
wordt haar gevoelsleven te „ontslui
ten”. Ze krijgt ook een shockbehande
ling in een polikliniek, maar of die
nu de genezing bevordert of juist
haar achterdocht vergroot, blijft on
duidelijk omdat weer overgeschakeld
wordt naar volgende indrukken. An
na zwervend door de stad, met vrien
den die ze na korte tijd weer ont
loopt, op een huurzolder in Amster
dam waar ze een ogenblik denkt een
rustpunt gevonden te hebben.
Maar de psychische onrust drijft
haar verder, ze isoleert zich steeds
meer, ze verwaarloost zich, verft de
zolder met alles wat erin staat tot de
schemerlamp met kap toe spierwit en
gaat temidden van de witte rommel
op haar bed liggen. Een aangrijpend
beeld dat later herhaald wordt, is het
huilend gezicht van haar stuurse va
der als hij de witte zolder ziet en
misschien eerst dan pas doorkrijgt
door welke hel van angsten en onuit
gesproken verdriet zijn dochter is
moeten gaan om tot zoiets te komen.
Toen het betrokken (bestaande)
meisje het uiteindelijke resultaat zag,
herkende ze haar eigen probleem,
hoezeer ook afgeweken was van per
soonlijke details. In niet geringe mate
is de kwaliteit van de film mede
bepaald door het spel van Josée Rui
ter die met een enorm inlevingsver
mogen het meisje Anna in al haar
stemmingen woede-uitbartstingen en
ongecontroleerde reacties gestalte
geeft. Zij is bijna voortdurend aan
wezig op het doek en weet een on
grijpbare en niet te benaderen zieke
uit te beelden in haar niet gewild
isolement en haar smartelijke een
zaamheid, zonder dat een ogenblik
aan „spel” gedacht wordt.
Enige tijd geleden trok de Engelse
film „Family Life” van Kenneth Lo
ach, die een soortgelijk geval van
schizofrenie behandelt, sterk de aan
dacht. Het was een op zichzelf staand
geval dat heel sterk door het gedrag
van de ouders geprovoceerd werd.
René van Nie heeft Anna’s ziekte
meer algemeen behandeld als iets dat
begint en
heeft met
vorm van opvoeding, maar dan
vorm dan
AMSTERDAM Gisteravond ging in het Amsterdamse Calypsotheater de nieuwe
film van René van Nie, „Kind van de zon”, officieel in première. De film is lang ge
leden opgezet als documentaire van een half uur, in opdracht van de Stichting Pan
dora die zich bezighoudt met het geven van voorlichting op het gebied van de psy
chiatrie. De film gaat over een schizofreen meisje, Anna, dat gevolgd wordt in het
proces van ziek worden en in het proces van „genezen”. Het verhaal is gebaseerd op
gesprekken van Van Nie met een bestaand meisje, dat in een dergelijke situatie heeft
verkeerd. In samenwerking met de filmer Jonne Severijn heeft Van Nie een scenario
schreven, dat is uitgegroeid tot een speelfilm van anderhalf uur. De hoofdrol wordt
gespeeld door Josée Ruiter. „Kind van de zon” is vanaf donderdag te zien in Kri-
terion en het Leidsepleintheater in Amsterdam.
