George Sluizer filmde Palestijnse vluchtelingen
Dubbele bodem in
De terreur van
politieke idealisten
maritiem ritueel
Kunstdiefstal
in Wassenaar
Twee
Kamerleden
tegen censuur
in Maastricht
Antieke atlas
voor 135.000
Rufus in Amstelveen
KOFFIE
is de echte
worms...
NTB vraagt steun voor Forum
De Eerste Kerk van de Spook Kapitein
n
Protest van comité
Februari-staking
tegen NOS-journaal
GEZELSCHAP KAN OPGAAN IN OPERASTICHTING
Vanavond in Cultureel Centrum
ki
„Het Autokerkhof”
Hilversum 3 vanaf
1 juni in stereo
„Spotkoopje”
r
13
FEBRUARI 1975
KUNST
DONDERDAG
2 7
12
le.
Noord-Ierland
Voor goede en
duurzame vloeren
EDELHOUT
4
vloeren
HAARLEM
Viggen-37
POMPEN EN
UIT VOORRAad
1
het
op-
ver-
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
CHAKA KHAN
'U,
l
(Van onze speciale verslaggever)
ROTTERDAM Wat Arafat
laatst op de televisie uiteenzette
tegenover Hiltermann, wordt ook
nog eens uit de doeken gedaan in
de film Het land der Vaderen van
de Nederlandse filmer George Slui
zer, een film die woensdag zijn pre
mière kreeg op Film International
en vanavond door de televisie wordt
uitgezonden.
Een scène uit Die Verrohung des Franz
Blum, een speelfilm over het Duitse ge
vangeniswezen, die op Film International
in Rotterdam werd vertoond.
Ziilstraat 96
Telef. 3105 80
Er zou voorts de mogelijkheid bestaan
dat Forum de regionale „dochter” wordt
van de Nederlandse Operastichting. De
Operastichting is in principe bereid over
een vorm van samenwerking met Forum
te praten, waarbij het Enschedese gezel
schap dan de taak krijgt toebedeeld in
de provincie te spelen. Forum zelf heeft
zich tot nog toe niet erg bereid getoond
met de Operastichting te overleggen,
maar onder de huidige dreiging van de
liquidatie lijkt er voor Forum weinig
anders op te zitten.
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG. Het Limburgse Twee-
de-Kamerlid ds. J. Knot (PvdA) is het
niet eens met het besluit van het be
stuur van het Cultureel Centrum in
Maastricht om het stuk van de Spaanse
schrijver Fernando Arrabal, „Het auto
kerkhof”, niet te laten opvoeren.
AMSTELVEEN. Vanavond geeft
de Amerikaanse groep Rufus een
eenmalig concert in Nederland, in het
Cultureel Centrum te Amstelveen. De
groep, aangevoerd door zangeres Cha
ka Khan, speelt rhytm blues. Het
optreden, georganiseerd door BTM-
concerts, begint om 20.15 uur. Toe
gang 7,50.
„Deze houding verontrust ons ernstig,
vooral in verband met de komende vie
ring van de 30ste verjaardag van de
bevrijding”, aldus het comité. Het
zoekt in verband met het laatste om een
onderhoud. Het telegram was onderte
kend door de secretaresse van het comi
té mej. D. de Haas en de voorzitter S.
Korper.
WASSENAAR. (ANP) Eind vorige
maand zijn uit een villa in Wassenaar
negen schilderijen gestolen met een ver
zekerde waarde van 200.000 gulden. Dit
heeft de Wassenaarse politie woensdag
bekend gemaakt. De diefstal was tot nu
toe op verzoek van de eigenaar geheim
gehouden.
De eigenaar van de schilderijen, een
76-jarige alleen wonende man, heeft
niets van de inbraak gemerkt. Hij bleef
doorslapen toen de dieven via een open
gebroken achterdeur het onbeveiligde
pand betraden. De Wassenaarse recherche
heeft tot nu toe geen enkele aanwijzing
over de identiteit van de daders. Men
heeft echter direct na de diefstal een
signalement van de gestolen doeken in
binnen- en buitenland verspreid zodat,
volgens de politie, de kans klein is dat
de dieven hun buit kunnen verkopen.
De verzekeringsmaatschappij heeft in
middels een ruime beloning uitgeloofd
voor inlichtingen die tot teruggave van
de schilderijen voeren.
Geneeskrachtig zeewater in flesjes en
doosjes met zeelucht worden verkocht,
alsmede een meditatiemap vol tractaat-
jes, gebeden en allerhande talismans
(touw in zeemansknopen). Beleefde Brit
se stemmen manen een ieder aan zich
bij de beweging aan te sluiten.
De dienst, die het publiek te zien
krijgt, is een voorstelling; de Kerk van
de Spook Kapitein is een theatergroepje
uit Engeland, die z’n pseudoreligie tot in
Anderzijds laat Ireland behind the
wire ook zien hoe averechts de terreur
van het leger uitpakt en de beangstigen
de felheid van de katholieken alleen
maar aanwaïkkert, waardoor de terreur
acties van de IRA weliswaar niet gede
savoueerd, maar wel beter begrepen
kunnen worden. Een bezwaar van deze
De film Viggen-37 is een documentai
re over de buitenproportionele wapenin
dustrie in Zweden, toegespitst op de
straaljagerprojecten van de Saab-fabrie-
ken. Zaterdagmiddag ha Film Internatio
nal een speciale voorstelling van deze
film ingelast ten gerieve van parlemen
tariërs die zich er nader mee zouden
kunnen oriënteren over een van de vier
gevechtsvliegtuigen die kandidaat staan
om de Nederlandse Starfighter te ver
vangen.
Het verschil tussen de reportages over
bepaalde politieke kwesties, zoals regel
matig op de televisie te zien zijn en een
documentaire als Ireland behind the
Wire heeft te maken met helt feit dat tv-
reportages over bijvoorbeeld Noord-Ier-
land meestal in een zeer beperkte tijds
spanne vervaardigd worden, terwijl het
Berwick Street Film Collective er jaren
de tijd voor heeft kunnen nemen.
Dat heeft de mensen van dit collectief
in de gelegenheid gesteld zeer indrin
gend en uniek materiaal te verzamelen
over de achtergronden van het Noord-
ierse conflict. Het is echter wel zeer
eenzijdig materiaal, samengesteld vanuit
de visie en met de woorden van de
katholieke arbeiders in Derry en Belfast.
De leden van het Engelse Berwick
Street hebben namelijk uitdrukkelijk
partij gekozen voor de katholieke min
derheid in Ulster, omdat volgens hen
over deze groepering de meeste misver
standen en vooroordelen bestaan, in de
hand gewerkt door de volgens hen ook
te veroordelen terroristische acties
waaraan leden van deze minderheid zich
schuldig maken.
AMSTERDAM. De bovenste zaal
van het Shaffytheater wordt geacht een
kapel te zijn, waar een merkwaardige
secte zijn samenkomsten viert. Het is
The First Church of the Phantom Cap
tain - reformed oftewel de Eerste Kerk
van de Spook Kapitein - hervormd. De
bedienaren zijn gekleed in koopvaardij
achtige uniformen. Zij groeten elkaar
door de wijsvinger enigszins stiekem aan
de neuspunt te brengen en daarna aan
de klep van de pet.
De filmers zetten op een in Rotterdam
gegeven persconferentie uiteen dat ze
betrekkelijk neutraal naar Ulster zijn
vertrokken, maar dat de behandeling die
zij van de zijde van protestanten en het
Engelse leger kregen en de manier
waarop de katholieken door het leger
behandeld worden hen „katholiek” ge
maakt heeft. De film wilde niet uit de
weg ruimen dat het Engelse leger in
Noord-Ierland de functie uitoefent van
een vredeskorps. In tegenstelling tot die
neutrale rol opereert het leger er met
zijn Schotse (protestantse) eenheden er
op de eerste plaats als verlengstuk van
het protestantse, Engelsgezinde volksdeel
en maakt zich schuldig aan eenzijdige
onderdrukking, waarvan deze film in
serie in hun
documentaire is dat hij niet is onderti
teld, waardoor zelfs mensen die het
Engels redelijk machtig zijn problemen
kunnen krijgen om al die Ieren, die
uitgebreid aan het woord komen, be
hoorlijk te volgen.
Alsu
weet dat
coffefaevrije
koffie beter
De bond vindt het hoogst onverant
woordelijk een subsidiënt, die één per
cent van het subsidie verleent, in staat
te stellen een reeds vele jaren goed
functionerende opera te liquideren. „U
kunt beslissen dat de regering moet
ingrijpen”, aldus de NTB tot de kamer
fracties. „U kunt beslissen dat de mu
ziekdramatische kunst (Nederlandse
Opera, Forum en de Hoofdstadoperette)
in een nationale stichting gebundeld en
door het rijk gefinancierd moet wor
den.”
Direct na de koop merkte de heer
Speerstra op dit antiquarisch veiling-
pronkstuk niet duur te vinden. Hij wilde
zichzelf geen verzamelaar, alleen een
belangstellende, voor de atlas noemen.
Direct na de veiling schreef hij een
cheque van 157.000 (veilingbod plus
allerlei veilingkosten) uit, terwijl de elf
fors uitziende delen van de atlas in zijn
auto werden gelaten.
De veiling van deze beroemde atlas,
waarvan er maar een zestig exemplaren
bekend zijn, was overigens een anti
climax. Binnen een minuut na het eerste
bod van 90.000, 'kon veilingmeester di
recteur H. L. Gumbert van het Utrecht
se antiquariaat al het eenmaal-ander-
maal uitspreken en de hamer laten vallen
ten teken dat de koop was gesloten.
De atlas is onlangs aangetroffen in
een kasteel, dat door een stichting is
gekocht. Om welk kasteel en om welke
stichting het gaat, wordt zorgvuldig bin
nenskamers gehouden. De nu gekochte
elfdelige atlas volgens kenners een
meesterwerk van 17e eeuwse cartografie
en ambachtelijke drukkunst is punt
gaaf.
het absurde volhoudt. Voor en na de
voorstelling speelt het viermanschap
dóór, ook al mengt men zich tussen de
bezoekers.
Het stuk zelf, Secretians or The Secret
Service, bestaat uit een dertigtal korte
scènes. Het ritueel is ontleend aan mari
tieme gebruiken en een doorsnee-kerk-
dienst, er zijn persoonlijke getuigenissen,
preekj es, gezang volgens een enigszins
obscure maar plechtige liturgie.
Het is allemaal heel maf; je giechelt
wat af. Maar het vernuftige is, dat niet
alleen de draak gestoken wordt met
sectarische gebruiken ter kerke en ter
zee, maar ook met een bepaald soort
experimenteel toneel, dat vooral aan het
eind van de jaren zestig opgang maakte.
In een van de latere scènes, „ketterij”
getiteld, krijgt zo’n geüniformeerde be
dienaar een aanval van eerlijkheid en
bijt z’n geloofsgenoten toe dat het maar
eens uit moet zijn met dit soort vrijblij
vende theatermaken. Een ingebouwde
kritiek, die heel slim eventuele kritiek
van buitenaf voorkomt. De hele voor
stelling, die toch al zo verneukeratief
van toon is, krijgt er nog eens een
mooie dubbele bodem bij.
De teksten zijn niet altijd even sterk,
maar de voorstelling zit voortreffelijk in
elkaar en wordt met een ironische intel
ligentie geleid door Neil Hornick.
JAC HEIJER
Maar het maakt wel een heel verschil
of je de fanatieke idealen optekent uit
de mond van een politiek voorman, of
uit de monden van de door hem verte
genwoordigde doodgewone mensen die er
blijkbaar precies hetzelfde over denken.
En het zijn erg aardige mensen, die
Palestijnse vluchtelingen die Sluizer met
zijn filmploeg in hun kampen is gaan
opzoeken Brave, toegewijde huisvaders
en ijverige kantoorbediendes die oprecht,
en terecht menen dat hen onrecht is
gedaan. Ze willen terug naar de gebie
den waar ze eeuwen gewoond hebben en
die nu door Israel bezet zijn.
Ze zeggen dat ze niet anti-joods zijn,
alleen maar anti-aionistisch. Ze willen
vechten en dat doen ze ook voor een
Palestijnse staat waarin de joden „als
gasten” zullen mogen blijven wonen,
maar piekeren er niet over als gediscri
mineerde minderheid gedoogd te worden
in een Israëlische staat. Hun onverzette
lijkheid komt uit Sluizers documentaire
angstwekkend naar voren, culminerend
in de beelden die laten zien hoe de
kinderen gedrild worden en met dezelf
de idealen geïndoctrineerd.
Men kan van hun strijdmethode den
ken wat men wil en het doet er niet toe
of je partij kiest voor Palestijnen of
Israëliërs, Land der Vaderen profeteert
de treurige waarheid dat waar twee
partijen zo zeer gelijk menen te hebben
en zo doodsbenauwd zijn voor elkaar,
een oplossing voor het probleem voorlo
pig nog niet te vinden zal zijn.
gen van het filmfestival. Een speelfilm
over het gevangeniswezen in Duitsland,
maar niet alleen daar, dat het tegendeel
is van een verbeteringsinstituut. Regis
seur Rainhard Hauff werkte naar een
scenario van Burkhard Driest, een ex-
bankrover die er zijn eigen bevindingen
in het tuchthuis voor gebruikte, zoals hij
dat eerder al gedaan had in een deels
autobiografische roman. Driest zelf
speelt de rol van Kuul, die binnen de
regels van het tuchthuis met intimidatie
en chantage kans ziet een schaalver
kleining van het kapitalistische maat
schappij systeem op te bouwen, waarin
de sterken de zwakkeren uitbuiten. Kuul
echter stuit op het verzet van Franz
Blum, veroordeeld voor een bankroof,
maar een in wezen zachtaardige jongen
die nog niet bedorven is door het gevan
genisleven en aanvankelijk nog in staat
is gevoelens van medemenselijkheid op
te brengen voor underdogs, tot hij daar
mee botst op de junglewetten van de
gedetineerden onderling.
Blum gelooft maar èèn kans op over
leven te hebben, en dat is zich boven die
wetten te plaatsen door een machtsgreep
naar Kuuls bevoorrechte, alles regelende
positie. Daarvoor dient Blum zijn huma
ne principes te laten vallen, en als hij
door zijn grotere intelligentie dan die
van Kuul inderdaad ten slotte de ver
houdingen onder de gevangenen nog ge
wetenlozer dan Kuul deed, bestieren
kan, wordt hij „wegens goed gedrag”
vervroegd uit de strafinrichting ontsla
gen, met op de valreep de uitspraak van
de directeur: „Ik geloof dat je hier een
ander mens bent geworden”. Hetgeen in
cynische zin maar al te waar is.
Hauffs film wordt perfect geacteerd
en treft door zijn sobere, maar harde
stijl, die soms zeer spannend werkt
maar zijn moraliserende uitwerking niet
kan missen.
Les Hautes Solitudes is een film die
door de 26-jarige Franse cineast Philippe
We hebben in de zaal niet een kamer
lid kunnen ontwaren, wat voor hen een
gemiste kans betekent, want deze film
van Maj Wechselmann geeft over
vliegtuig voortreffelijke informatie die
bovendien redelijk smaakvol wordt op
gediend met speelse animatiefragmenten.
De film wil aantonen dat de gigantische
AMSTERDAM. (ANP) Het Februa-
ri-herdenkingscomité heeft in een tele
gram aan de programmacommissaris van
de NOS-TV geprotesteerd tegen het
overmeld laten in het NOS-TV-journaal
dinsdagavond 25 februari van de her
denking der februaristaking die middag
om vijf uur in Amsterdam.
vaardigen.
De volgende film, Die Verrohung des
Franz Blum (uit Duitsland, dat het ver
rassendst voor de dag komt op Film
International), is een van de openbarin-
(Van onze RTV-redactie)
HILVERSUM. Vanaf 1 juni zal het
programma van Hilversum-3 geheel in
stereo worden uitgezonden. Op die da
tum komt de nieuwe studioapparatuur
beschikbaar, waardoor de disc-jockey’s
hun uitzendingen zelf in stereo kunnen
verzorgen In een provisorisch studioge-
deelte in de expeditieruimte van het
muziekpaviljoen van de NOS staat een
splinternieuwe stereo disc-jockeytafel
opgesteld.
Op dit moment worden de 35 mede
werkers van Hilversum 3 met de nieuwe
tafel vertrouwd gemaakt. De nieuwe ap
paratuur is ook in overleg met deze
medewerkers ontworpen. De ruimte voor
Hilversum-3 in het muziekpaviljoen van
de NOS is te krap voor de uitbreiding
met deze stereotafel. Daarom moet men
uitwijken met de gebruikelijke presenta
ties naar de expeditieruimte. Binnenkort
zal het Hilversum-3-gedeelte worden
verbouwd om meer ruimte te creëren.
Garrel met buitengewone moed gemaakt
is en, mits men bepaalde weerstanden
kan overwinnen (de film heeft geen
geluid), te genieten is als pure poëzie of
muziek. Het gaat om een bijna ruwe
cinema, die bedoelt de kijker alle ruimte
te geven voor zijn eigen intuïtie en
emoties. Elk beeld staat op zichzelf, de
montage is niets anders dan een instinc
tieve rangschikking waarbij men dus
niet noodzakelijk naar logische verban
den moet gaan zoeken.
•ZWANENBURG
Wilgenlaan 68, Telefoon 02907-3541
„Na de liquidatie van de Nederlandse
Opera en de Zuid-Nederlandse Opera
staat Nederland, indien er niet snel
wordt ingegrepen, voor de liquidatie van
het enige volledige operagezelschap dat
we nog bezitten. De minister van CRM,
die de huidige romp-Nederlandse opera
voor 85 pet subsidieert, weigert Forum
voor meer dan 50 pet te subsidiëren”,
aldus de NTB. „Dat het vigerende subsi
diesysteem onhoudbaar is en fundamen
teel onjuist blijkt uit het feit dat de
eerste de beste kleine subsidiënt in staat
is een nationale kunstinstelling ten on
der te laten gaan. In het onderhavige
geval weigert de provincie Groningen
die iets meer dan één percent van het
subsidie opbrengt, verder te subsidiëren
als niet aan haar wensen tegemoet
wordt gekomen. Indien de provincie
Groningen niet meer subsidieert is het
met Forum gedaan omdat bij verlaging
van het subsidie door de lagere overhe
den ook het rijk zijn aandeel vermin
dert. Er worden door de provincie Gro
ningen voorwaarden gesteld die door het
Forumbestuur onvervulbaar zijn en
daarom vrezen wij te maken te hebben
met een vooropgezet plan om Forum te
liquideren”, aldus de NTB.
Het gaat om een ontledingsproces van
de psychen van drie vrouwen en een
man, door niets anders bewerkstelligd
dan door de onbarmhartige door-regi-
strerende camera. Jean Seberg, Laurent
Terzieff, Tina Aumont en de ex-Warhol-
actrice Nico, thans popzangeres, worden
gedwongen zichzelf bloot te leggen in
een spel dat van start gaat met summie
re regieaanwijzingen die gaandeweg ach
terwege blijven. Tot het moment dat
zijn improvisatievermogen, hun acteer-
routine is uitgeput en ieder gebaar en
iedere blik nog slechts close-ups geven
van menselijke radeloosheid, angst, of
wat voor deprimerende gevoelens de kij
ker er ook maar in meent te kunnen
herkennen. Een wreed, maar onthullend
spel, waar je maar net tegen moet
kunnen, maar dat in elk géval gevangen
is in een schitterende, grofkorrelige fo
tografie.
bedragen die de Zweedse regering in de
ontwikkeling van de Viggen-37 en de
hele vliegtuigindustrie van Saab stopt,
verspild geld geweest is, zowel vanuit
militair-strategisch als vanuit econo
misch belang gerekend. Zweden, een
land dat 150 jaar lang niet in oorlog
geweest is, staat met zijn aan defensie
bestede fondsen, gerekend per hoofd van
de bevolking, op de vierde plaats in de
wereldbewapeningswedloop.
Interviews die Maj Wechselmann ge
maakt heeft met politici, industriëlen en
generaals, maken duidelijk hoe er in het
verleden in de Zweedse vliegtuigindu
strie geblunderd is en over wat voor
zwakke argumenten men beschikte om
de geldverslindende projecten te recht-
Rufus brak pas de vorige zomer
door in Amerika met de hits „Teil
me something good” en „You got the
love”. Van het album waarop deze
nummers voorkomen, „Rags to Ru
fus”, werden in anderhalve maand
een miljoen exemplaren verkocht.
Van de nieuwe elpee, „Rufusised”, is
inmiddels een single getrokken.
Behalve Chaka Kahn, die enige ja
ren geleden als zangeres bij Rufus
begonnen is, bestaat de groep uit
Andre Fischer (drums), Kevin Murp
hy (toetsen), Bobby Watson (bas) en
Tony Maiden (gitaar). De laatste twee
speelden geruime tijd samen in ande
re groepen voordat ze bij rufus kwa
men. Fischer drumde onder meer bij
Curtis Mayfield en O. C. Smith;
Murphy deed ervaring op bij Del
Shannon en Brian Hyland. Behalve
vanavond in Amstelveen, is het gezel
schap binnenkort te zien in Toppop.
AMSTERDAM (ANP-GPD). De Ne
derlandse Toonkunstenaars Bond heeft
in een brief een dringend beroep gedaan
op de Eerste en Tweede Kamerfracties
hun bemiddeling te verlenen bij het
instandhouden van het operagezelschap
Forum te Enschede, dat met de onder
gang wordt bedreigd.
Volwassenen mensen, aldus ds. Knot,
kunnen toch zeker zelf wel bepalen wat
zij al dan niet willen zien. Bovendien
kna iedereen, wie een bepaald stuk niet
aanstaat, weglopen.
Het motief (godslasterlijke scènes)
van het schouwburgbestuur om „Het
autokerkhof” te weigeren, noemt kamer-
lid Knot een hoogst merkwaardige zaak.
„Wat moet dat een kleine God zijn,
wanneer hij door stervelingen gelasterd
kan worden”.
Een andeer motief zou zijn, het kwet
sen van menselijke gevoelens. Maar ook
daar moet men niet te gauw mee scher
men, aldus Knot. Sommige mensen heb
ben vaak erg lange tenen. Bovendien
vindt hij, dat men niet te snel iets moet
onderdrukken wat men zelf vreemd
vindt. Het standpunt van het Maas
trichtse schouwburgbestuur beschouwt
ds. Knot als een vorm van betutteling.
Zijn partijgenoot M. Konings noemt
het Maastrichtse besluit een schandelijke
zaak, die Limburg geen goed doet. „Wat
in Maastricht gebeurt, is weer eens de
zoveelste verabsolutering van een be-
paalde norm. Geen wonder, dat Limburg
in de rest van ons land vaak niet best »-■
overkomt”. ~-n
Werner Schroef es Der schwarze Engel
werd op Film Iternational of diep be
wonderd of finaal weggelachen, al naar
gelang de bereidheid dit onalledaagse
filmwerk serieus te nemen. De structuur
is complex, de bedoelingen waarschijn
lijk evenzeer. De hoofdlijn van het ver
haal, voor zover daar sprake van is,
schetst de reis die twee Europese vrou
wen maken naar Mexico om in de
schaduw van de Maya-cultuur tot zelf
vervulling te geraken. De ene vrouw
zoekt daarbij een weg langs de uiterlijk
heid, de andere langs de innerlijkheid,
maar beiden gaan zeer exaltatisch en
melodramatisch hun gang en eindigen in
trivialiteit. Daar tussen door snijdt
Schroete fel constrasterende beelden en
losse notities over de tragische neer
gang die de Mexicaanse revolutie heeft
doen verzanden tot de functie van troos
teloze satelliet van de VS.
bruutheid shockerende
staaltjes bewijzen aanvoert.
UTRECHT (ANP). De beroemde
17e eeuwse elfdelige en uit zeshonderd
kaarten bestaande Atlas Maior van de
Hollandse kaartenmakers Joan en Wil
lem Blaeu, is woensdagavond bij anti
quair J. L. Beyers in Utrecht voor
135.000 verkocht. Koper was de Am
sterdamse ondernemer W. Speerstra, di
recteur van een handelsonderneming in
importartikelen, gouden sieraden en hor
loges.
