STADSBESTUUR VIEL DOOR
(METRO)MAND
OVER DE ZON, DE ZWAAN EN DE LEIDSEGRACHT
Pendelen tussen Kalverstraat
en Rijksmuseum
Romantiek op
veiling
tactvolle doorzetter
Feest (1)
590.000
Bloembakken
Jaap Balk
Feest (3)
Feest(2)
„gewone
Jos Wibaut: „Amsterdam in gevaarlijke situatie”
ir
IUICI
ICE
ION
r
r
JMPI
1
Ui
I
DONDERDAG
2 7
FEBRUARI
1975
9
VARIA
4
DE VEILING van Mak „Chris
tie’s” Van Waay heeft de naam
vanwege de astronomische bedra
gen die kunst en antiek er opbren
gen, maar écht leuk is het er niet.
Geheel in de sfeer van „Mien mot
je nou ’s sien” opgetrokken koop
jesjagers komen in andere veiling
gebouwen, die zo Amsterdams zijn
dat het alleen voor de gein al de
moeite waard is er een kijkje te
nemen.
ER
92,
494
RB
ONDER REDACTIE VAN ROLF STALLING
-
■c
ill A
De fietsenveiling aan de Leidsegracht.
DR. S. H. LEVIE
Was
Mastenbroeks
;e d: n
voor langere tijd naar
8-6 uui
1 9-5 ut
;raat 36
lelef 1:
DE MASTENBROEKS: twee broers en
hun administratief onderlegde zuster, die
vertrekt zij
Amerika.
zonnest
wering,
ontage,
Ichers
rinsesse
Tel. 01
andtlaat
het ambachtelijk bedrijf van vader heb
ben voortgezet. Het is ze zogezegd met
de paplepel ingegoten en ze weten niet
anders meer. Deze twee-wekelijkse „po-
litieveiling” (op 1 en 2 maart is het weer
feest) is mateloos populair, want waar
anders worden zo’n honderd fietsen en
brommers vaak tegen fancyprijzen-
publiekelijk verkocht?
DE MEESTE klanten komen voor een
fiets. Vaak knappe (race) karretjes, die
door de politie van straat zijn geplukt
en voor een paar tientjes of tweehon
derd gulden worden verkocht. Om geen
prijsbederf te plegen wordt het aanbod
van rollend materieel bewust beperkt.
Op de kijkdag komt een buurvrouw
naar een fietsje kijken. Dat doet ze zo
ongeveer om de maand want als iets
zijn leven in de hoofdstad onveilig is, is
het de fiets wel. Mastenbroek: „Ze kap-
vuur gespeeld dat ik de neiging heb
een stukje hei voor hem te kopen.
Hij zal geen minister meer worden
en ik heb zelfs de indruk dat hij ook
een toekomstig burgemeesterschap van
Amsterdam verspeeld heeft”.
Onderonsje toen het in het college nog beter ging tussen burgemeester
Samkalden en wethouder Van Duyn.
Intussen wacht men op het Prinse-
hof nu op een beter „klimaat”, waar
binnen op een vertrouwenwekkende
manier gewerkt kan worden. Wie dat
moeten zijn, zo redeneert men, is een
zorg voor morgen.
geren".
inboedel
waar.
oordeel
atis sp
■r.
genheid
verver
•u’s bij
Jrtinget
worde
dienen.
BOB LUYCKEN vertelt daarna dat
het niet zo is dat de VVV iets ten
aanzien van New York organiseert.
Volgens hem moet dat onder de „pa
pen ze van de bomen af en als het effe
kan, nemen ze de bomen ook nog mee.
Het is toch verschrikkelijk? Ik denk wel
eens: er wonen in Amsterdam 800.000
dieven”.
HET „KLEIN” goed van de KLM en
domeinen gaat de eerste avond in vei
ling. Men vindt er van alles wat haasti
ge luchtpiraten hebben verloren of be
wust hebben laten liggen omdat ze de
douane vreesden. Nieuwe stereoappara
tuur, fototoestellen, sieraden, hoogtezon-
nen, dozen vol brillen, een gereedschaps
kist met pruik („Zeker van een ver
momde inbreker”) of een blokfluit. Men
kan zo gek niet denken of het is er wel.
Niet zo vreemd want de Mastenbroeks
hebben per veiling een slordige duizend
nummers.
DE REACTIE op de handelwijze
van het college loog er niet om. Van
uit alle fracties in de raad was er
kritiek, behalve dan van de commu
nisten die echter bereid zijn om aan
de hand van wethouder Verheij heel
ver te gaan om ook genuanceerde
tegenstanders van het Amster
damse Scheppingsverhaal monddood
te maken.
De grootste bonje was er nog wel
in de PvdA, waarvan de gewestelijke
vergadering eiste dat de vier socialis
tische wethouders hun excuus zouden
aanbieden. Nou, vergeet het maar. De
achterban kan nog meer vertellen
maar we trekken ons er mooi niets
van aan. Daarop kwam ongeveer de
IET ENIGE feestelijke aan hem op
de dag tan zijn benoeming tot hoofddi-
recteir van het Rijksmuseum was mis
schien zijn kanariegele das maar voor de
rest bleef dr. Simon H. Levie er stoïcijns
onder. Én al even onopvallend wees hij
kort daarna enkele verdwaalde bezoe
kers de weg naar de catacomben van
het Amsterdams Historisch Museum,
waar eet. receptie woedde.
JOURNALISTIEK Amsterdam hul
digde deze week Jaap Balk van
NRC/Handelsblad, die al veertig jaar
in her vak zit en als een der laatste
krantemensen aan de Nieuwezijds
zijn dagelijkse kolom „Onder de Kei
zerskroon” met doorgaans curieuze
Wetenswaardigheden vult. Een kro
niekschrijver, die het leuk probeert te
houden en de reputatie heeft alles
over Amsterdam te weten. Een colle
ga vergeleek hem met een „slordige
Engelse journalist, maar dan wel aan
de Times verbonden”.
TERWIJL de door politieke en per
soonlijke twisten gespleten PvdA-
ploeg vijf uur lang zat te zweten op
een boodschap die duidelijk moest
maken dat er in Amsterdam op een
paar misverstanden na eigenlijk hele
maal niets aan de hand was, waren
Arie Pais (WD) en Arnold Martini
(de laatste D’66-er) bezig met een
potje schaak. De uitslag was lood om
oud ijzer want de uiteindelijke ver
liezers bevonden zich ver van hun
bord.
In het poltieke café „De Apenrots”
van oud-Kabouter Melvin Visser
werd daarop al menig pilsje geheven.
Apetrots manifesteerden zich daar
bijvoorbeeld de volgelingen van de
liberale fractieleider Huib Jacobse,
die kraakhelder wist uit te leggen
waarom het huidige college van B. en
W. als een Haags kabinet naar huis
moest worden gestuurd.
De basis voor bestuursverantwoor-
delijkheid, zo zei hij, was immers
verdwenen en met zo’n krakend schip
kun je moeilijk de stroomverscnellin-
gen van de Nieuwmarktbuurt op. Ze
ker niet als daar tussen de oproerpo
litie en actiegroepen een veldslag
wordt geleverd. Want dat het in deze
„vermaledijde oude stad bulkt van een
sfeer van terreur heeft burgemeester
Samkalden vorige week tot vervelens
toe herhaald.
HET IS evenwel onjuist om de
schuld van de Amsterdamse be
stuurscrisis in de schoenen van de
Nieuwmarkters te schuiven. Het is
begrijpelijk dat het voortdurende
verzet tegen de metro het college
meer dan kriegelig heeft gestemd,
hoewel het eigenlijk nog verbazing
wekkender is dat de buurt na zoveel
tegenslagen het moede hoofd nog niet
in de schoot heeft gelegd. Waar het
Het hoofdstuk bromfietsen is vooral
het stekkie van de opkopers. Ze kopen
de brommers met bosjes tegelijk. Het
publiek scandeert hun steeds maar weer
terugkerende namen. En mort als een
meisje dat tegen de opkopers op wilde
bieden, duidelijk het schip in gaat Is dat
niet vervelend? „Ach, ik val er soms bij
in slaap. Het is routine: je hebt zoveel
nummers en daar moet je doorheen.
Weet je, als het kijkdag is geweekt, ben
ik ’s avonds geradbraakt”.
MAAR DE laatste jaren is het in het
Rijksmuseum, waar aan staf en bewa
kers zo’n 350 mensen hun boterham
verdienen, organisatorisch gezien een
beetje uit de hand gelopen. Mogelijk had
dat iets te maken met de wat zwakkere
gezondheid van dr. Van Schendel, feit is
toch ook dat zijn verdiensten vooral op
andere terreinen lagen. Gevolg is dat de
diensten in het bastion aan de Stadhou
derskade stroever draaien dan men voor
wenselijk houdt.
Daar zitten dan nog wel eens curieuze
zaken tussen. Zoals een gouden plaat.
Mastenbroek: „Laatst hadden we er
trambestuurders hier”, meent hij,
„weten niet eens waar je het bureau
Amsterdam 700 kan vinden”. Henny
van Huystee, assistente van het bu
reau, weet te vertellen dat Masten
broek haar had gezegd dat dit duide
lijk een zaak voor de VVV was. Ze
ontkent niet dat het rond het bureau-
700 minder soepel marcheert dan
men zich had voorgesteld. Overigens
zal Henny er niet zolang meer gebukt
onder gaan want over enkele weken
AMSTERDAM zal over acht jaar
nog maar 590.U00 tot 620.000 inwoners
tellen. Dat is 150.000 minder dan nu
nog het geval is. Uit een onderzoek
van het bureau van statistiek van de
gemeente is wei gebleken dat het
v ngscijfer van 31.000 naar 36'-00
is gestegen. maar gezien de situatie
op rif woningmarkt wordt niet ver
wacht dat de .import” z< hoog zal
blijven.
BITTER teleurgesteld is Art Tutt-
man, de Amerikaan die een tijdje
geleden op deze plaats enthousiaste
verhalen ophing over de feesten die
de van oudsher verbonden steden
Amsterdam en New York zouden
kunnen organiseren. Hij wilde daar
graag bij helpen. Maar Art, die Paul
van Vliet nog in de arm wil nemen,
is geen stap verder gekomen. Voor
zijn gevoel is hij bij autoriteiten als
voorlichter Jan Mastenbroek en
VW-directeur Bob Luycken op een
muur van onbegrip gestoten. „Ik heb
ze tientallen keren gebeld maar er
kwam geen enkele reactie”, aldus
Tuttman, die een gesprek met Luy
cken heeft gehad. „Misschien zien ze
mij wel als een gekke Amerikaan
maar zoiets heb ik nog nooit meege
maakt. Als je niet kunt praten, kun
je verder ook niets meer onderne
men”.
TERWIJL het tussen B. en W. en
raad niet botert, is het water in het
met een keizersnede ter wereld geko
men programcollege al even troebel.
Nieuwkomers als Roel van Duyn
(PPR) en Huib Riethof (PSP) waren
eigenlijk niet zo gewenst en hun
koppen hadden al voor kerstmis moe
ten rollen. Vooral de confessionelen
keerden de onderste steen boven om
zo hun verloren wethouderszetels te
rug te kunnen verdienen.
Aangespoord door „onderkoning”
Han Lammers, die volgens mensen
uit zijn omgeving na zoveely kritiek
op zijn beleid de oude niet meer is en
best eens met opstappen zou kunnen
dreigen hoewel dat ook weer niet te
rijmen valt met zijn ambities, koos
Riethof al meteen eieren voor zijn
geld. De „briljante activist”, die bij
wijze van spreken al bij zijn geboorte
tegen de metro was, toonde zich als
bestuurder ineens voorstander. En nu,
terwijl de PSP op het punt stond hem
te royeren (maar dan is hij bij de
CPN welkom, zegt men) herinnert
Riethof zich plotsklaps een respecta
bel pacifistisch beginsel en vroeg
vanwege het voorspelbare politiege-
weld om opschorting van de metro-
bouw. Omdat hij daarmee het college-
standpunt in een zo gevoelige zaak af
viel, was zijn aftreden onvermijdelijk.
Roel van Duyn intussen prakizeert
niet over aftreden. Hij kan er terecht
op wijzen dat hij als enige met
schone handen van de bom-polemie-
ken is afgekomen, maar wat heb je er
aan als de meerderheid je niet meer
pruimt? Want soms hanteert men in
de politiek zijn eigen fatsoensregels.
Het zijn huizen die al een halve eeuw
of langer tweedehands goed zien komen
en gaan. Huizen ook waar veilingmees
ter en publiek zich tot een traditioneel
rollenspel van grappen en grollen laten
verleiden, waar de lampen soms van het
plafond vallen en oma’s koffer nog voor
een dubbeltje kan weggaan. Zoals in „De
Zon”, Singel 118.
4
Tussen die plaatsen wordt het voor
Simon Levie pendelen geblazen. Deze
dubbelrol wordt hem opgedrongen om
dat dr. A. F. E. van Schendel het na
bijna veertig jaar Rijksmuseum eind
mei, voor gezien houdt en hij zijn levens
werk tot dusver de restauratie en
verbouwing van het voormalige Burger
weeshuis aan de Kalverstraat tot histo
risch museum eerst wil afmaken En
die klus zit er pas eind oktober op.
De mannen lijken eikaars tegenpolen.
Levie, uiterlijk en innerlijk zeker tien
jaar jonger dan de vijftig, die hij is,
uiterst beminnelijk en bescheiden in de
omgang maar niet minder bekwaam in
historische zaken gezien het feit dat hij
ooit in Bazel cum laude promoveerde en
aan de andere kant de minder toeganke
lijke „diplomaat” Van Schendel, die
dat moet gezegd lof verdiende voor
zijn museale opvattingen en over enor
me internationale contacten beschikte.
Andere veilinggebouwen die tot de
verbeelding spreken zijn „De Westerto-
ren”, Bilderdijkstraat 66-70, „De Zwaan”
Keizersgracht 474 en „Leidsegracht” die
op nummer 76 schuin tegenover de
klokgave optrekjes van Lammers en
Wiegel te vinden is. De faam van de
Leidsegracht, waar de Mastenbroeks re
geren, reikt tot ver over de stadsgrenzen
want hier worden de gevonden voorwer
pen van de KLM, domeinen en politie
aan de man of vrouw gebracht.
verklaring van fractievoorzitter Mat-
teman neer. Het was, zei hij, ook niet
nodig want de vier wethouders had
den immers laten weten dat ze de
verklaring van het college achteraf
ook zeer onzorgvuldig hadden gevon
den.
In dat geval hadden ze kunnen
aftreden. Waarom is dat niet overwo
gen? „Da’s een academische vraag”,
mompelde Matteman, die in eigen
kring ook nog eens met vijf tot acht
„dissidenten” (de groep rond Felle
Mug en Treumann) te maken heeft.
Alles wat in veiling wordt gebracht,
gaat onherroepelijk weg. „Want” roepen
de Mastenbroeks in koor, „we houden
niets op”. Ook als de prijzen tegenval
len? „Altijd. Daar kun je immers geen
peil op trekken. Soms valt de opbrengst
van een stuk, waarvan je veel verwacht,
zwaai- tegen maar weer andere dingen
gaan door de emotie van de veiling hard
omhoog”.
Het decor van dit gebeuren heeft iets
weg van een dorpskroeg. Ook de sfeer,
want het publiek dat op bankjes gezeten
(dat zijn de geluksvogels want er zijn
meer staanplaatsen) de s how op het
schavotachtige podium volgt, gedraagt
zich buitengemeen gemoedelijk. Men
kent elkaar zo langzamerhand wel en
het wemelt er van de ome Willems,
tante Cobi’s en Jopen. Het is wel zaak
er ’s avonds vroeg bij te zijn want naar
goed gebruik is het er tjokvol.
om gaat is dat het stadsbestuur in zo
korte tijd zelden zoveel blunders
heeft begaan.
Het was allemaal nog niet zo erg
geweest als B- en W. na de arrestatie
van Nieuw Rechts-voorzitter Mex Le
win en zijn met bommen spelende
trawanten niet waren doorgegaan
met het gooien van modder naar een
bevolkingsgroep die er helemaal niets
mee te maken had en aan de voora
vond van een voorbeeldig verlopen
demonstratie stond. Maar de provoca
tie van „rechts” werd „links” wél
aangewreven. In dezelfde Nieuw-
martkbuurt had men het immers ge
presteerd om agenten met dakpannen
te bekogelen. Toen al was er de
gedachte om de daders wegens poging
tot doodslag voor de rechter te sle
pen. Dat is niet doorgegaan maar de
echo is wel blijven hangen: terreur.
SIMON LEVIE,
NIET ZOLANG geleden werden in
verschillende Amsterdamse wijken
bloembakken geplaatst om stoeppar-
keren te voorkomen. Daartoe dienen
ook de ijzeren paaltjes („Amsterdam
mertjes”), maar bloemen zien er
fleuriger uit. Vandaar. Hoe is dat nou
met die 200 bakken gegaan? Volgens
de gemeente zijn de reacties van het
publiek positief, maar is de proef
maar gedeeltelijk geslaagd, omdat ze
vaak versleept worden. Bekeken
wordt wat er nog meer gebeuren
moet om dit experiment te laten sla
gen.
weer eens een van The Cats. We hebben
ze nog gebeld maar ze stelden er geen
prijs op dat ding terug te hebben Maar
ja, als je tien keer per jaar zo’n gouden
plaat krijgt, kan het je niks meer sche
len. Bovendien, er zit waarschijnlijk
geen stukkie goud aan”. En een vals
gebit? „Die gooien we weg Want dat
brengt geen cent op”.
(te
voor i
J per
;en, Ka
muiden.
TUTTMAN begrijpt er ook geen
bal van dat Het Feest zo weinig
Amsterdammers aanspreekt. „Zelfs de
rapin’ van de gemeente gebeuren.
Luycken: „Ik piaat in het buitenland
al twee jaar over Amsterdam 700,
maar dit is gewoon vooral een feest
voor de Amsterdammers. Vanuit een
toeristische visie en dat van het be-
drijfs’even is dal wel jammer ja”.
Ook vanuit New York verwacht hij
geen gewe'dlge initiatieven „In Am-
st-'i-r1; -i‘ - et zu '•••'nvoud'r:
on ai se d: n n grote stad als New
rt 1 t - «en 'and on
:t het me eig moe.’k
vo'v,- zo'n viering te
Ook door particulieren wordt nogal
eens een partij aangeboden. En hoe sjie-
ker de spullen, hoe liever want tenslotte
is de berekende 26 percent previsie
„winst”. Mastenbroek zegt dan ook:
„Laat iemand uit het Gooi maar z’n
brengen. Was het maar
Het is waarschijnlijk dat dr. Levie die
uiterst doortastend bleek te kunnen zijn,
daarin als nieuwe regisseur de nodige
veranderingen wil aanbrengen. Het te
kent hem echter dat hij de verzamelde
pers op een afstand houdt om de stem
ming in het Rijksmuseum niet meteen
te bederven. „Ik wil eerst weten”, zegt
hij, „wat er bij de mensen daar leeft.
Maar natuurlijk neb ik deze functie erg
geambieerd”.
Dr. Levie kwam min of meer op een
puinhoop terecht toen hij na het vertrek
van Sandberg directeur werd van de
gemeente-musea. Sandberg was de man
geweest, die het Stedelijk Museum tot
een internationaal belangrijke tempel
van moderne kunst verhief maar op
historisch gebied waren er tot dan wei
nig mogelijkheden geweest. Het Amster
dams Historisch Museum zat toen nog in
de (te) kleine Waag op de Nieuwmarkt,
waar hei Joods Museum en Pharmaceu-
tisch Museum onlangs een passende be
huizing kregen, en het grootste deel van
het bezit lag in depóts te verkommeren.
DAT IS inmiddels verleden tijd want
na een jarenlange verbouwing, waarbij
nogal wat schedels van nonnen boven
water kwamen, veranderde het vroegere
weeshuis in een uiterst aantrekkelijk
complex met lichte museumzalen, een
originele schuttersgallerij en publieks
trekkers alt het David-enGoliath-res-
taurant en het zonneterras. Het Histo
risch w'ilde echter graag iets van allure
in huis hebben. Anders gezegd: een
Rembrandt. De keuze viel op het schilde
rij „De Staalmeesters”, maar het rijk
(lees Var Schendel) zei daar niets voor
te voelen. Het gevolg: een interessant
maar resultaatloos nummertje bekvech
ten tussen wethouder Lammers en Von-
hoff, die toen nog op CRM zat.
Simon Levie, de tactvolle onderhande
laar, fluisterde toen echter al glimla
chend: „Alles sal reg kom”. Dat doet
hij nog en het pikante is dat hij er nu
aan kat meewerken dat dit na de
„Nachtwacht” oeroemdste stuk van
Rembrandt op de dag van de officiële
opening aan het jarige Amsterdam
wordt geschonken.
Ja, en dan is er nog zoiets als een
nauwere samenwerking tussen de Am
sterdamse musea. Het speelt allang maar
er is nog bitter weinig van terecht
gekomen Wil hij daar iets aan gaan
doen? Levie: „Het zou een goede zaak
zijn, maar het is nu nog te vroeg om
daar over te praten”.
AL MET AL zit Amsterdam met
een bestuurscrisis opgescheept, die
moeilijk meer te lijmen valt. Het pro
gram-college is feitelijk al ontploft,
maar hoe het verder moet weet nog
niemand. Hoewel het geen geheim is
dat vooral Lammers weer met de
VVD, CDA en uiteraard de PvdA-
gevaarlijke CPN zou willen regeren.
Technisch lijkt dat niet zo’n pro
bleem want deze partijen staan van
ongeduld te trappelen. Als dat ge
beurt, zal wethouder De Cloe ver
moedelijk moeten afhaken. Maar dat
lijkt geen punt want die heeft het bij
het gewest toch al verbruid door zijn
koopavond-excapades. En op die ma
nier kan het PvdA-gewest ook weer
bruikbaar zijn
Maar zo simpel ligt het ook weer
niet want bij een moeilijk te peilen
deel van de achterban is men onge
lukkig over de manier waarop speci
aal de PvdA in de hoofdstad functio
neert. Jos Wibaut, kleindochter van
een grote wethouder, heeft met ge
respecteerde socialisten al over een of
andere actie gesproken. Zij zegt: „Het
is dit stadsbestuur dat Amsterdam in
een gevaarlijke situatie heeft ge
bracht. En Lammers heeft zo met
Hamvraag: kopen de
zelf wel eens wat? „Dat gebeurt wel
eens ja. maar een gegeven moment kom
je vol te zitten”.
I w
r
