Tüfthans
Na terugkeer ds. Heinrich Albertz:
Ontvoering van
Peter Lorenz
Afrikaanse Nationale Raad (ANC):
Geen onderhandelingen meer
Kabinets-
totdat Sithole vrij is
wijziging
in Spanje
CAMBODJA EN VIETNAM
Zuid-Afrika Namibië te
verlaten
VN-druk
op
achtergrond
VS ZIJN VERDEELD OVER
K
J
99
99
Ontwapeningsgesprek
hervat in Genève
1
2
5
WOENSDAG
MAART
1975
BINNEN- EN BUITENLAND
rand
otest
Proces
/isum
„Thuislanden”
i
oting I
ereni-
;f aan
zeede-
weer
g van
leratie
te ge-
jegro-
hoven
afge-
zaad
ngres
'eland
Grondstoffen
ngen
n van I
to-on- I
ouden
*n Den
tie het
;en 61- I
erstdag
mstad
Verkiezingen
Gevaarlijkste fase Westduits
ontvoeringsdrama
(Vervolg van pagina 1)
’ezet
(27
vond
Direct na de verklaring die Albertz,
(Van een speciale medewerker)
klinkt
iking
sische
(Van onze redacteur in Washington,
mr. Henk Leffelaar)
DAR-ES-SALAAM. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties
verwacht van de Zuidafrikaanse regering dat vóór 30 mei stappen
worden ondernomen om een definitief einde te maken aan de bezet
ting van Namibië (Zuidwest-Afrika) om de macht over te dragen aan
het Namibische volk. Dit bracht secretaris-generaal Waldheim nog
eens nadrukkelijk naar voren, toen hij op 30 januari de jongste zitting
opende van de speciale VN-commissie inzake dekolonisatie.
SINDS 1968 is het duidelijker dan
ooit dat de Zuidafrikaanse regering in
Namibië een soortgelijk beleid voert
als in eigen land.
saris van de VN voor Namibië Sean
MacBride dat Namibië binnen een tot
drie jaar onafhankelijk zal zijn.
id in
lestte,
lewo-
deren
ilgens
n tot
goede
gezin
gezin
huis
i een
:ente-
let de
•dam-
van
nheid
eld.
ng in
:enin-
tellen
rege-
reke-
zerla-
s van
net 8
gedwongen
De
zou
de
Moezorewa zei dat de ANC geschokt
is door de arrestatie van Sithole. Hij zag
in de arrestatie een aantasting van de
vrede, de eenheid en de kracht van de
ANC en van „het tot stand brengen van
de Rhodesische onafhankelijkheid”.
Robert Moegabe, de tweede man van
ZANU, noemde Sithole’s arrestatie een
poging om de ZANU-leiders zodanig te
intimideren dat ze zich onderwerpen aan
de politiek oneerlijke listen” van lan
Smith, waarvan de enige bedoeling is de
heerschappij van de blanke kolonisten
over de de Afrikanen tot in lengte van
dagen te kunnen voortzetten binnen een
wettig gemaakte politieke en grondwet
tige orde”. Volgens Moegabe zijn Sithole
en andere ZANU-leiders al eerder ge
waarschuwd door de Rhodesische autori
teiten dat ze hun mond moeten houden
en geen militante verklaringen af dienen
te leggen.
leiden,
radio.
„Wij
gaan
n op
msen,
beta-
lerom
tiderd
‘ggen,
■ovin-
;ië en
visum
:unnen
istaans
in die
visum
duidelijk vermoeid van de 32 uur duren
de zwerftocht, voorlas, vroeg de politie
in een speciale oproep de ontvoerders
om Lorenz vrij te laten en de plaats
bekend te maken waar hij te vinden zou
zijn. Opnieuw werd de ontvoerders ge
vraagd bij een eventueel contact met de
politie de plaats te noemen waar Peter
Lorenz een bepaald stuk houtsnijwerk
had gekocht.
GENEVE. (DPA) De internationale
ontwapeningsonderhandelingen zijn gis
teren in Genève hervat na een onder
breking van een half jaar. Men ging
tevens het veertiende onderhandelings-
jaar in.
De pogingen van de Zuidafrikaanse
regering in de afgelopen maanden om
de betrekkingen met zwarte regerin
gen in Afrika te verbeteren hebben
hier en daar de hoop gewekt dat
Pretoria een soepelere houding zal
gaan aannemen in de kwestie-Nami-
bië. Tot nu toe hebben Vorster en
ministers uit zijn regering echter niet
veel meer gezegd dan dat de volken
van Namibië de kans zouden krijgen
over hun eigen toekomst te beslissen.
Maar er zijn nog geen duidelijke
aanwijzingen dat de Zuidafrikaanse
regering deze keer wel gehoor zal
geven aan de uitspraken in de VN.
Of de Veiligheidsraad inderdaad be
reid is eventueel ingrijpende maatre
gelen tegen Zuid-Afrika te nemen, is
onderhouden.
zeer twijfelachtig gezien de goede be
trekkingen die met name de Verenigde
Staten en Frankrijk met Zuid-Afrika
Niettemin heerst er in VN-krin-
gen op het ogenblik een gematigd
optimisme, zoals valt op te maken uit
de recente uitlating van de commis-
Bisschop Moezorewa zei ook nog dat
geen besprekingen meer gehouden zullen
worden met de regering zolang er nog
mensen zonder proces in de gevangenis
zitten. Dat gold naar zijn zeggen ook
voor de constitutionele conferentie,
waarop een blauwdruk voor de toekom
stige structuur van Rhodesië ontworpen
zal moeten worden.
Een vermoeide Heinrich Albertz verlaat de Boeing-707 van Lufthansa die gister
middag uit Aden in Frankfort landde. Van de terugkeer van de Westduitse geeste
lijke naar West-Berlijn hing de vrijlating van de ontvoerde CDU-politicus Peter
Lorenz af.
irting
ran de I
mdou- I
an de
:orting
id. Op
CGT
plaats. I
ïdeling I
■nacht
en uit
inge- I
ms de I
le be- I
ie zou
verte-
:hting
van
et dit
iking, I
r ont- I
in ter I
swerk
n an-
’ezeld
m de
■n dat
i, die
;s bij-
i zijn: I
lig de I
n 1974
‘kaapt, I
itpira- I
zhtha- I
ukken I
Ex-advocaat Horst Mahler wei
gerde op het aanbod van de ont
voerders in te gaan. De vijf ove
rigen vertrokken maandagochtend
met een Boeing-707 onder bege
leiding van dominee Albertz uit
Frankfort. Syrië en Libië weiger
den toestemming voor een lan
ding.
politieke
om het
ver-
Die datum van 30 mei staat in een
resolutie die op 17 december met
algemene stemmen door de Veilig
heidsraad werd aangenomen. In deze
resolutie wordt niet alleen de onwet
tige bezetting van Namibië door
Zuid-Afrika veroordeeld, maar ook
wat de raad noemt „de onwettige en
willekeurige toepassing door Zuid-Af
rika van naar ras discriminerende en
onderdrukkende wetten en praktijken
in Namibië
hij ruim vijftig minuten later op de
luchthaven Tempelhof landde. Daar
stond een helikopter met roterende wen
telwieken gereed om hem onmiddellijk
naar de zender Freies Berlin te brengen,
waar hij zijn verklaring kon voorlezen.
ZANU-leiders is te verstaan gegeven
dat ze zich moeten gedragen als de
andere ANC-leiders, die hebben laten
blijken in te stemmen met een grond
wettelijke orde, gebaseerd op een pro
vinciale opdeling (een verdeling in zwar
te en blanke gebieden met afzonderlijk
bestuur) en voortgezette blanke over
heersing”, aldus Moegabe.
In Zambia heeft president Kenneth
Kaoenda de arrestatie van Sithole ver
oordeeld als een daad gericht op het
saboteren van het streven van de ANC
een eenheid te vormen, de massa van
de Afrikanen te mobiliseren en een
eensgezind front te vormen bij de onder
handelingen over onafhankelijkheid.
De Britse regering heeft gisteren
verklaard „teleurgesteld” te zijn door de
arrestatie van Sithole.
Piper-
op het
op de
daar-
aen. Er
lukken
ig ver-
EIND SEPTEMBER besliste de
Raad voor Namibië dat voortaan alle
grondstoffen die zonder toestemming
van de Raad uit Namibië zouden zijn
uitgevoerd, in beslag genomen zouden
moeten worden. Hoe dit besluit in de
praktijk moet worden uitgevoerd is
nog niet erg duidelijk, maar het heeft
toch in zoverre al effect gehad dat
vier Amerikaanse oliemaatschappijen
hun activiteiten voor de kust van
Namibië hebben stopgezet.
Toen stemde het Zuidafrikaanse
parlement namelijk in met het plan
van de regering om ook in Namibië
zelfbesturende „thuislanden” voor de
afzonderlijke Afrikaanse bevolkings
groepen in het leven te roepen. De
elf geplande thuislanden beslaan
slechts een-derde van het totale
grondgebied van Namibië, terwijl de
negers gezamenlijk 82 percent van de
bevolking uitmaken. Bovendien zou
den volgens dit plan de 90.000 blan
ken de rijkste delen van het land
toegewezen krijgen. Escher kwam
dan ook in 1972 tot de weinig verba
zingwekkende conclusie dat deze po
litiek xan opsplitsing niet de steun
geniet van de meerderheid van de
niet-blanke bevolking.
In het thuisland van de Ovambo’s,
in het noorden aan de grens met
Angola, werden in augustus 1973 voor
het eerst verkiezingen gehouden voor
een eigen parlement. Deze liepen op
een grote mislukking uit als gevolg
Hij vroeg om een openbaar proces
waaruit moet blijken dat recht wordt
gedaan, en dat verdenkingen onder de
Afrikanen en tussen ANC en regering
uit de weg zal ruimen. Een andere
ANC-leider, hoofd van de voormalige
bevrijdingsbeweging ZAPU, Joshua Nko-
nfio, zei dat het niet de eerste keer was
dat i‘é?nand wordt gearresteerd terwijl
onderhandelingen gaande.zijn. „Wij zijn
één en zullen niet met ons laten sollen
zoals in 1963. Als iemand niet meer deel
wil hebben aan het akkoord van Loesa-
ka maken ze de grootste vergissing van
hun leven”.
Stein
idsaf- I
lerpte
deren,
«lijke I
Vier I
n 189
:herp- I
Twee van de verdwenen ministers,
José Utrera Molina als secretaris-gene
raal van de Movimento, en minister van
Justitie Francisco Ruiz Jarabo worden
beschouwd als vertegenwoordigers van
uiterst rechts. De nieuwe ministers staan
in meerderheid bekend als gematigde
figuren. De vorige minister van Arbeid
Licinio de la Fuente was al demissionair
sinds zijn ontslagaanvrage van vorige
week. Volgens welingelichte kringen is
hij afgetreden omdat zijn voorstel voor
een beperkte erkenning van het sta
kingsrecht niet acceptabel was voor zijn
collega’s in het kabinet.
Bij zijn aankomst in Frankfort had de
vertegenwoordiger van de Lufthansa de
dominee een grote wereldatlas overhan
digd, ter herinnering aan zijn eendaagse
Afrika-vlucht, zoals later werd meege
deeld. Deze vlucht heeft de Westduitse
regering, die de Boeing charterde, waar
schijnlijk 300.000 mark gekost. Direct na
zijn terugkeer bedankte burgemeester
Klaus Schütz van West-Berlijn ds. Al
bertz namens alle bewoners van de stad
voor zijn inzet.
Schütz zei: „Hij heeft de moeilijke
opgave op zich genomen om een mens te
redden. Wij hopen dat hij succes zal
hebben”. Schütz wilde geen enkele
prognose doen over de afloop van de
ontvoeringsaffaire. Na de zitting van de
crisisstaven in West-Berlijn en in Bonn
wilde men eveneens geen enkele mede
deling doen over het besprokene.
WASHINGTON Het State
Department is van mening dat de
door het Congres in 1973 bevolen
staking van de bombardementen op
Cambodja een „veelbelovende kans
om vredesonderhandelingen op
gang te krijgen” onmogelijk maak
te. Om die reden zou minister Hen
ry Kissinger er dan ook geen heil
in zien om zich op dit ogenblik in
te spannen om een nieuwe oplos
sing voor Cambodja en Zuid-Viet-
nam te vinden.
In een kort persoonlijk dankwoord zei
Albertz dat de vijf vrijgelaten gevange
nen zich verstandig en weloverwogen
hadden gedragen. Hij zei dat hij gehan
deld had in zijn verantwoordelijkheid
van dominee van de Evangelische Kerk.
„Ik was niemands onderdaan; nóch van
de regering, nóch van de vrijgelaten
gevangenen”, zo zei hij. De verantwoor
delijke politici bedankte hij dat ze geen
valkuilen en misleidingen hadden ge
bruikt om op deze wijze de ontvoerders
te kunnen arresteren. Albertz zei dank
baar te zijn dat hij kon bijdragen aan
het redden van een mensenleven, en
eiste van de ontvoerders dat ze hun
erewoord zouden houden en Lorenz vrij
zouden laten.
Waarnemers in Salisbury zien hierin
een teken van de ernstige meningsver
schillen tussen de Afrikaanse leiders,
sinds eind vorig jaar in Loesaka werd
besloten tot een gezamenlijk optrekken
van de nationalistische beweging. ZANU
staat bekend als de militantste beweging,
die op het standpunt staat da er onmid
dellijk een zwarte meerderheidsregering
moet komen in Rhodesië. Als andere
middelen falen, wil ZANU opnieuw zijn
toevlucht nemen tot de gewapende strijd.
Tot zijn vrijlating in december j.l. heeft
ds. Sithole tien jaar zonder proces ge
vangen gezeten.
MADRID. (AFP) De Spaanse pre
mier Carlos Arias Navarro heeft giste
ren ingrijpende wijzigingen aangebracht
in zijn kabinet. Er zijn vijf nieuwe
ministers benoemd: Fernando Herrero
Tejedor, die secretaris-generaal van de
Movimento wordt (het leiderschap van
de falangistische beweging is in Spanje
een kabinetspost); José Maria Sanchez
Ventura op Justitie; Alfonso Alvarez
Miranda op het ministerie voor Industrie;
José Luis Ceron op het ministerie van
Handel en José Luis Suarez op het
ministerie van Arbeid.
van een effectieve oproep tot boycot
van de verkiezingen door de SWAPO,
de internationaal erkende bevrij
dingsbeweging van Namibië die onaf
hankelijkheid eist voor het land in
zijn geheel.
Sean MacBride heeft aangekondigd
dat hij binnenkort zijn hoofdkwartier
zal overbrengen van New York naar
de Zambiaanse hoofdstad Loesaka,
waar tevens een instituut zal worden
opgericht voor de opleiding van Na-
mibiërs die straks het overheidsappa
raat in hun land moeten bemannen.
Ook in SWAPO-kringen is men nog
steeds vol goede moed. Deze verzets
beweging werd in 1959 opgericht en
begon zeven jaar later met gewapen
de acties tegen het Zuidafrikaanse
leger, vooral in Ovamboland en de
Caprivi-strook in het uiterste noord
oosten van het land. De laatste tijd
ontplooit de SWAPO nog maar wei
nig militaire activiteit, o.a. vanwege
de angst dat de burgerbevolking het
slachtoffer zal worden van Zuidafri
kaanse tegenacties.
De onafhankelijkheid van het
buurland Angola zou echter wel eens
kunnen bijdragen tot een opleving
van de strijd, want de SWAPO ver
wacht dat de regering van een onaf
hankelijk Angola niet zal aarzelen
haar alle gewenste steun te verlenen.
Vrijdag maakten de ontvoerders
in een brief hun eisen bekend.
Deze omvatten onder meer de
vrijlating van zes anarchisten,
een Boeing voor hun aftocht en
begeleiding door ex-burgemeester
Albertz van West-Berlijn. Ze
dreigden hun slachtoffer te zul
len doden als niet vóór maandag
ochtend 9 uur aan hun eisen
zou zijn voldaan.
de formele opdracht kreeg het land
te besturen en voor te bereiden op de
onafhankelijkheid. De Zuidafrikaanse
regering wil echter met deze raad
niets te maken hebben. Wel is er
regelmatig diplomatiek contact tussen
de VN en Zuid-Afrika. Waldheim
bezocht in 1972 zelf Namibië en
stuurde enkele maanden later de
Zwitserse diplomaat Escher als speci
ale afgezant om de discussie voort te
zetten.
giste
ler za-
de De
jvende
es. De
ras na
er.
Toen de Boeing gisterochtend uit
Aden vertrok gaven de anarchis
ten die daar achtergebleven wa
ren via de radio een code door
die tot de vrijlating van Lorenz
zou moeten leiden. Dit meldde
de Israëlische radio. De bood
schap luidde: „Wij danken de
heer Albertz voor zijn bemoeiin-
de Westduitse regering
van de
al onze
tot herhaling
Donderdagochtend (27 februari)
werd de auto van CDU-leider
Peter Lorenz in West-Berlijn tot
stilstand gedwongen door drie
mannen. De Duitse politicus
werd in een andere auto meege
nomen.
Volgens een zegsman van het State
Department zou Kissinger van mening
zijn dat de communisten bij hernieuwde
gesprekken sterker zullen staan dan de
Verenigde Staten omdat zij vanuit hun
positie van militaire superioriteit kunnen
onderhandelen.
Een onlangs teruggekeerde delegatie
van acht leden van het Congres die in
Zuid-Vietnam en Cambodja een onder
zoek instelde naar de wenselijkheid om
de militaire hulpverlening aan beide
landen te verhogen, had Kissinger ge
vraagd nieuwe diplomatieke pogingen
aan te wenden om de oorlog te beëindi
gen. De delegatie bracht gisteren achter
gesloten deuren verslag uit van haar
bevindingen omdat er een aantal „gevoe
lige feiten” waren die de „veiligheid van
de Verenigde Staten” in gevaar zouden
kunnen brengen.
Zoals bekend, heeft president Ford het
Congres gevraagd 750 miljoen gul
den extra ter beschikking te stellen van
het regime van de Zuidvietnamese dicta
tor Thieu, en 550 miljoen gulden voor
diens tegenhanger in Cambodja, de
Amerikaanse vazal president Lon Nol.
Het Congres verzette zich onmiddellijk
tegen nieuwe toewijzingen. President
Ford, gesteund door minister Henry Kis
singer, begon daarop een ongekende
SALISBURY (Reuter en AFP)
De Afrikaanse Nationale Raad
(ANC) zal geen besprekingen meer
voeren met de Rhodesische regering
voordat dominee Ndabaningi Si
thole is vrijgelaten, zo heeft ANC-
voorzitter bisschop Abel Moezorewa
gisteren in Salisbury verklaard. Si
thole, leider van de bevrijdingsbe
weging ZANU, die in de ANC is op
gegaan, werd, zoals eerder gemeld,
gisteren gearresteerd. Volgens de
beschuldigingen van de Rhodesi
sche regering zou hij plannen heb
ben gesmeed enkele
mededingers in de strijd
leiderschap van de ANC te
moorden.
ALS ZUID-AFRIKA zich niet naar
de resolutie schikt, zal de Raad zich
uiterlijk 30 mei beraden over maatre
gelen die het binnen de mogelijkhe
den van het Handvest van de VN
kan nemen.
NA DE EERSTE Wereldoorlog
kreeg Zuid-Afrika van de Volken
bond het mandaat over de voormalige
Duitse kolonie Zuidwest-Afrika. De
Volkenbond behield de uiteindelijke
verantwoordelijkheid voor het gebied,
maar de Zuidafrikaanse regering be
stuurde het gebied alsof het een deel
van Zuid-Afrika was.
gen en
voor haar behandeling
zaak. Wij zullen met
krachten werken
van deze mooie dag.”
Maandag na het vertrek uit
Frankfort verklaarde de West
duitse regering dat op de eisen
was ingegaan om het leven van
Lorenz te redden. Dit betekende
„niet dat terroristen een vrijbrief
voor hun daden krijgen”.
Uren nadat ds. Heinrich Albertz
zijn verklaring had voorgelezen
voor de Westduitse televisie, ont
brak gisteren nog elk spoor van de
ontvoerde Westberlijnse politicus
Peter Lorenz. De gevaarlijkste fase
in het ontvoeringsdrama was aan
gebroken. De politie had haar ac
tiviteiten in de stad tot een mini
mum gereduceerd, om het leven
van Lorenz niet in gevaar te bren
gen. Weliswaar waren alle eisen
van de ontvoerders ingewilligd,
maar men wilde ze, nu zij zich uit
de voeten wilden maken, niet tot
oncontroleerbare reacties verleiden.
Politieke waarnemers zien in deze
campagne echter een strategie die ervan
uitgaat dat de Amerikaanse regering in
wezen Cambodja al heeft afgeschreven.
Door het Congres al bij voorbaat te
intimideren, wil zij voorts bewerkstelli
gen dat de Senaat en het Huis van
Afgevaardigden zich dan verplicht voe
len om de militaire hulpverlening aan
Zuid-Vietnam in ieder geval voort te
zetten.
Ds. Albertz was met de Boeing-707,
die de vijf vrijgelaten gevangenen naar
Aden, de hoofdstad van de volksrepu
bliek Zuid-Jemen, had gebracht, om
streeks half vijf gistermiddag op de
luchthaven van Frankfort gearriveerd.
Zeventien minuten na zijn aankomst
vertrok hij met een speciaal Amerikaans
legervliegtuig naar West-Berlijn, waar
pressie-campagne waarbij zij het Con
gres verantwoordelijk stelden wanneer
Cambodja „verloren” zou gaan.
IN JANUARI van dit jaar werden
er opnieuw verkiezingen gehouden en
deze keer slaagden de autoriteiten er
dankzij allerlei intimidatie in het op
komstpercentage op te schroeven tot
55 percent. Nu stuurt men aan op
volledige onafhankelijkheid voor
Ovamboland. zoals in Zuid-Afrika
zelf Transkei het eerste onafhankelij
ke thuisland moet worden.
Het was dan ook niet verwonder
lijk dat Zuid-Afrika na de Tweede
Wereldoorlog de VN, als opvolger der
Volkenbond, voorstelde dat het gebied
bij Zuid-Afrika zou worden ingelijfd.
Dit voorstel werd afgewezen, maar
het mandaat werd verlengd.
In 1966 besloot de Algemene Ver
gadering van de VN het mandaat
toch maar in te trekken. Pretoria gaf
geen krimp, zelfs niet toen het Inter
nationale Gerechtshof in Den Haag in
1971 tot de uitspraak kwam dat de
aanwezigheid van Zuid-Afrika in
Zuidwest-Afrika (Namibië) onwettig
was en dat Zuid-Afrika zich onmid
dellijk uit het gebied moest terug
trekken.
Intussen was in 1967 binnen de VN
de Raad voor Namibië opgericht, die
Er nemen 30 landen aan het gesprek
deel. De voornaamste punten van be
spreking zijn staking van de onder
grondse kernproeven en een verbod op
vervaardiging en gebruik van chemische
wapens.
Dit klinkt allemaal heel flink,
maar wie het geharrewar over Nami
bië in de VN tot nu toe heeft ge
volgd, stelt niet al te veel vertrouwen
meer in de effectiviteit van een der
gelijke uitspraak. Het regime-Vorster
in Pretoria houdt al jaren de VN aan
het lijntje en gaat ondertussen ge
woon zijn eigen gang.
Heinrich Albertz had de verklaring
die de vijf vrijgelaten gevangenen gis
termorgen om zes uur in Aden hadden
opgesteld, even na zes uur gisteravond
in de studio van de zender Freies Berlin
voorgelezen. In de verklaring liet het
vijftal weten dat zij van de staatssecre
taris van buitenlandse zaken van Zuid-
Jemen de toezegging hadden ontvangen
dat zij overal, en volledig vrij, in de
volksrepubliek Zuid-Jemen mochten
verblijven; voorwaarde was, dat de tekst
van de verklaring van de vijf voor de
ontvoerders het teken zou zijn dat Peter
Lorenz vrijgelaten zou moeten worden.
De vijf vrijgelaten gevangenen bedank
ten de bemanning van het vliegtuig, dat
hen naar Aden bracht, en ook Heinrich
Albertz.
Na een groet aan hun „kameraden in
en buiten de Westduitse gevangenissen”
verklaarden ze dreigend dat ze al hun
energie zouden inzetten voor hun geest
verwanten, zodat voor deze ook „zo’n
dag, zo wonderschoon als heden”
aanbreken. Sarcastisch gebruikten
vijf links-extremisten de tekst van een
Rijnlands drinklied, om duidelijk te
maken dat zij hun revolutionaire strijd
zouden voortzetten. Zeker van hun zaak
lieten ze aan het eind van hun verkla
ring weten: „Wij zullen overwinnen”.
