Joan Berkhemer wint
Alexandra Radius danste
Oskar Back-concours
fraai in La Bayadere
Studiedag van
F.A.S.O. werd
weer succes
Haagse Comedie: pittige miniaturen
Leprafonds boos
op artsen na
in ruil
voor wereld van Ionesco
R
George Stevens
Internationaal
overleden
ballet-congres
Ongeïnspireerd
Nederlands
Kamerorkest
in hoger beroep
TV-uitzending
Filmers .Latsi’
F
LEERLING VAN LOUIS STUUROP
Nationale Ballet: soms de bibber in de knieën
Voor amateur-musici
Villa Radio Veronica
nu verhuurd
Groot filmregisseur
In Grote Zaal
„WAT EEN GEWELDIGE ROTZOOI” TE KLASSIEK GESPEELD
Exposities Griekse
en Romeinse kunst
9
MAANDAG 10 MAART
1975
8
absoluut
ck
xie-
an-
'9
t
,zi-
ïet
am
AMSTERDAM Zondagmiddag
vroeg Het Nationale Ballet onze
aandacht voor zijn tweede bezetting
van La Bayadère. Gezien mijn grote
enthousiasme bij de première met
Maria Aradi en Sandor Némethy
waren mijn verwachtingen hoog ge
spannen. Welnu, door de solisten,
deze keer Alexandra Radius en
Zoltan Peter, werd ik in die ver
wachtingen zeker niet teleurgesteld,
door het corps de ballet echter des
te meer Kon ik de vorige keer spre
ken over „de poëzie van de zeker
heid”, nu leek het wel of alle danse
ressen een bibber in de knieën had
den. Sprak ik toen mijn bewonde
ring uit over de halfsolisten, (uit
sluitend bestaande uit buitenlandse
krachten) dan moet ik ditmaal vast
stellen, dat de drie variaties voor
deze danseressen absoluut niet
toneelrijo waren.
DEN HAAG Men kan bepaald
niet zeggen dat het Nederlands to
neel een gemakkelijke band met het
werk van Ionesco onderhoudt. Dat
was al helemaal niet zo in de korte
stukken waarmee de Roemeense
Fransman in het begin van de jaren
vijftig de aandacht ging trekken, ab
surdistische meesterstukjes met een
onbeschrijfbare snaakse schaterpret.
De scherpste kantjes gingen er in
de latere avondvullende stukken
wel af en daarmee kwam dan een
zeer on-Nederlandse mentaliteit
toch meer binnen het bereik van
onze tonelisten.
Voor de Haagse Comedie lag het
nog wat moeilijker met haar tra
ditie van verfijnd en introvert psy
chologisch toneel, het vooral zoeken
naar een harmonische balans. Een
kleine twintig jaar geleden werd
„De stoelen” een mislukking en
daarna is het bij nog één eenakter
gebleven.
ele-
bele
ele-
de
iur,
de
18,
JOAN BERKHEMER
ien
ur.
de
:wis
V-
:en
P.Z,
PIET RUIVENKAMP
Alexander Radius en Zoltan Peter in La
Bayadère.
AMSTERDAM (ANP). De 23-jarige
Amsterdammer Joan Berkhemer, leer
ling van Louis Stuurop aan het Amster
damse muzieklyceum, heeft zaterdag de
eerste prijs gewonnen in de finaie van
het vijfde nationale vioolconcours, ge
organiseerd door de stichting studiefcnds
Oskar Back. Als winnaar van de hoofd
prijs zal hij in staat worden gesteld
gedurende een jaar zich verder in het
buitenland te bekwamen. De waarde be
loop* 16.000 de toekenning geschiedde op
grond van de meest evidente technische
en artistieke capaciteiten.
i Ro-
Ne-
18.30
(K)
Pro-
verk-
ilma-
i uit
5 (K)
Jour-
5 (K)
0 (K)
21.15
22.00
imma
Jour-
Want
,Sta
ichter
imelt-
heb
:haft,
papa.
I (K)
den
(K)
s uit
?ilm-
laal.
ge-
Zijn
toekt
erde,
tvin-
mijn
waar
inten
■iten.
tv-
20.15
21.00
En-
lour-
;rbe-
HILVERSUM. (ANP) De makers
van de film „Latsi in training” zijn in
hoger beroep gegaan nadat zij in eerste
instantie een kort geding tegen de Evan
gelische Omroep hadden verloren.
DEN HAAG (ANP) Veertig dansers
en danseressen uit twintig landen komen
van 21 tot 24 maart in Den Haag bijeen
cm zich te buigen over het onderwerp
„Video en dans”. Het is de eerst officiële
werkbijeenkomst van de internationale
Danssectie van het Musical Theatre
Committee van het Internationaal Thea
ter Instituut.
BUSSUM. Verleden jaar werd op 9
maart in de Ruïnekerk in Bergen (N.-H.)
door de Federatie van Amateur-sympho-
nieorkesten (F.A.S.O.) in samenwerking
met de Culturele Raad Noord-Holland
een studiedag gehouden, bestemd voor
musici, die deel uitmaakten van de
Noordhollandse orkesten van de federa
tie. Op deze dag werd door de zich
hiervoor gemeld hebbende muzikanten
een orkest gevormd, dat onder leiding
van de dirigent André Kaart een drietal
werken instudeerde met de bedoeling
deze ’s-avonds op een voor ieder vrij
toegankelijke zo genoemde „slot-repeti-
tie” ten gehore te brengen op het ni
veau. dat haalbaar zou blijken.
sensitivity
19 februari,
van deze film
LANCASTER. (UPI) De bekende
Amerikaanse filmregisseur George Ste
vens, die films op zijn naam heeft staan
als „Giant”, „Shane” en „The Greatest
Story ever t old”, is zaterdagnacht aan
een hartaanval overleden. Hij was 70
jaar.
In 1971 werd deze danssectie opgericht
om problemen op dansgebied te analyse
ren en er oplossingen voor te zoeken.
Voorzitter is Yuri Grigorovitch van het
Bolsjoi Ballet in Moskou. Secretaris is de
in ons land wonende Amerikaan Philip
Nasta.
aspecten
aan het
AMSTERDAM. (ANP) Het Nederlands
Leprafonds heeft zijn verbazing uitge
sproken over de reactie van veertien
artsen in het tijdschrift voor genees
kunde op de TROS tv-uitzending
over het Colombiaanse lepradorp Aqua
de Dios.
Het grote succes van de studiedag,
waarop ook het beoogde zo nuttige con
tact van leden van vele van de drieën
twintig F.A.S.O.-orkesten uit geheel
Noord-Holland ongedwongen tot stand
kwam, deed de F.A.S.O.-werkgroep en
de Culturele Raad Noord-Holland be
sluiten om ook in 1975 een zelfde ont
moeting te organiseren. De verheugende
ervaringen van de studiedag te Bergen
heeft vele toen medewerkende amateurs
er toe gebracht zich opnieuw voor dit
jaar op te geven. Hun propaganda heeft
ook anderen aangemoedigd om deel te
nemen en zo kon een orkest van ruim
tachtig muzikanten, dertig meer dan
verleden jaar, gevormd worden.
Ter bevordering van de „spreiding”
werd Bussum gekozen voor deze tweede
studiedag. Men kwam zaterdag bijeen in
de Aula van het St. Vitus-college om te
werken aan een nieuw programma, dat
gevormd werd door Schuberts Onvol
tooide Symfonie, Oud-Nederlandse dan
sen en de Krönings-mars uit Meyerbeers
„Le Prophéte.”
In het beleid, dat voor de Noordhol
landse studiedag van de F.A.S.O. gevoerd
wordt, is dirigenten-wisseling als begin
sel aanvaard. Daarom was nu een ande
re dirigent, namelijk Anton Dresden de
leiding van het één-dags F.A.S.O.-orkest
toevertrouwd. Men kan terecht respect
hebben voor de verheugende resultaten,
die ook hij verkregen heeft en waarme
de opnieuw overtuigend werd aange
toond, dat de amateuristische muziekbe
oefening, ook voor wat de symfonische
muziek betreft, in geheel Noord-Holland
op een hoog niveau staat, mede door de
voor amateurs karakteristieke grote be
trokkenheid hierbij.
Men mag stellig verwachten, dat de
wens van de organisatoren om de F.A.-
S.O.-studiedag tot een blijvende jaarlijk
se traditie te kunnen maken, in vervul
ling zal gaan.
Wim van den Heuvel als het Personage en Anne-Wil Blankers als een van zijn
vriendinnen.
Deze artsen hebben ten onrechte
verklaard, dat de uitzending bij enkele
honderden lepralijders veel leed heeft
berokkend door de opvatting in de uit
zending dat lepra niet te genezen zou
zijn, aldus het leprafonds; lepra is te
genezen en dat is in deze uitzending zes
keer naar voren gekomen. De teneur
van de film was dat lepra te genezen is.
Het bestuur van het leprafonds vindt
het onbegrijpelijk dat een groep Neder
landse artsen een zo onjuiste en denigre
rende verklaring aflegt in een medisch
tijdschrift, als commentaar op een film,
die „een zo gepast beroep doet op hulp
aan lepralijders”.
de kostschool juffrouw van Bob Fisher
en de generaal van Ivan Kramer zitten
zo ingebakken, dat deze dansers er wer
kelijk volledig mee kunnen spelen. Ook
Maria Aradi, als het gekke meisje
maakte iets erg moois van haar rol,
maar die schijnt zo langzamerhand met
iedere rol wel raad te weten. Wat be
zwaren had ik tegen de Tamboer van
Henny Jurriëns, die alle technische
stunts zeker erg vaardig uitvoerde, maar
zijn nummer niet tot een eenheid maak
te omdat hij iedere beweging te kort
afbrak. In zo’n ballet gaat het niet
uitsluitend om stunts, maar veeleer om
het tekenen van een karakter en dat
ontbrak er bij velen nogal aan.
Veel erger vond ik het bezwaar dat de
kwaliteiten van een schuimtaart met
grappen wegvielen door een veel te
geposeerd tempo, alsof men bang was
dat we het niet zouden begrijpen, ofte
wel een beetje „lach of ik schiet”. Aan
het eind van ieder muziekfragment (en
het hele ballet is samengesteld uit aller
lei korte Strauss-fragmenten) kwam er
een eindeloos breed ritenuto, wat de
vaart er behoorlijk uit haalde.
Overigens moet ik zeggen dat het
Nederlands Balletorkest o.l.v. Jan Stulen
gedurende de hele voorstelling uitste
kend klonk. Het zondagmiddagpubliek,
dat de schouwburg geheel vulde toonde
zich zeer tevreden met het geboden en.
CONRAD VAN DE WEETERING
men solospel te doen. Hij begon op
vijfjarige leeftijd met pianolessen ,maar
schakelde op zijn dertiende over op
viool. Voor zijn conservatorium-oplei-
ding was hij leerling van Simon Kooke.
Burgemeester Samkalden reikte zater
dagavond in het Van Goghmuseum de
prijzen uit. Bij deze plechtigheid was
ook Prins Claus aanwezig.
Verrassend sterk daarentegen pakte
het werk van Alexandra Radius uit voor
al in de langzamere fragmenten. Haar
evenwicht was van een feilloze zeker
heid, haar liften prachtig getrokken,
haar toneel verschijning van een grote
charme, haar benen steeds geheven in
een perfecte lijn. Mocht ik nier en daar
kleine bezwaren overhouden, dan moet
ik wijzen op enige onrust hij de snellere
passages, een nog steeds te stijve rug en
lelijke armen bij de pirouetten. Die
pirouetten zelf werden echter zo zeker
uitgevoerd evenals alle ander bijzonder
moeilijke technische stunts, dat het een
groot genoegen was een Nederlandse
danseres zich op dit niveau te zien
bewegen.
Zoltan Peter mocht als haar partner
in dit ballet optreden en verving daarin
zijn jongere landgenoot Sandor Némethe
(beiden zijn Hongaren evanals Maria
Aradi). Sandor heeft een briljantere
techniek en grotere veerkracht, Zoltan
daarentegen vult met ieder gebaar het
hele toneel, is technisch ruim voldoende
en is een bijzonder sterke, uiterst be
trouwbare partner. Daarnaast heeft hij
de kwaliteit, al zijn gebaren met een
zekere tijgerachtigheid tot het uiterste
door te trekken. Dankzij een veel grote
re toneelervaring bezit hij tenslotte ook
nog een grote vaardigheid om zich bij
kleine mislukkingen te redden, een
vaardigheid waar hij helaas af en toe
gebruik van moest maken.
Door ziekte van enkele dansers moest
het programma wat gewijzigd worden
en zodoende kregen we verder te zien:
„Ramifications” van Rudi van Dantzig,
wat me bij het terugzien aangenaam
verraste en „Kwintet” van Hans van
Manen, wat me bij het terugzien ont
stellend verveelde.
Het programma werd afgesloten met
een oude bekende, Gradiation Ball van
David Lichine en Johan Strauss. Het is
een uiterst plezierige schuimtaart vol
en-passant gepresenteerde grappen en
verrassingen. Het staat al jaren op het
programma en enkele hoofdrollen zoals
HILVERSUM (ANP). Radio Vero
nica heeft zijn grote villa aan de Utrecht-
seweg in Hilversum voor de tijd van
tien jaar verhuurd. Na het tot zwijgen
brengen van de piratenzender is dit
Hilversumse hoofdkwartier ontruimd.
Nieuwe bewoner van het pand wordt
het Gewest Gooi- en Vechtstreek, dat er
zijn secretariaat en vergaderruimte in
gaat onderbrengen. Het gewest kampt al
geruime tijd met tekort aan kantoor
ruimte. Radio Veronica krijgt voor de
villa 74.000 huur per jaar. Het gewest
heeft optie tot kopen gekregen.
Stevens die tweemaal een Oscar”
heeft gewonnen voor de beste itgie,
stierf in het ziekenhuis van Lancaster in
Californië Hij was in die plaats met
zijn vrouw Joan met vakantie, toen hij
zich in de loop van zaterdag niet goed
voelde.
George Stevens was een van de laatste
reuzen van de filmindustrie. Hij begon
zijn loopbaan toen hij nog geen 20 jaar
oud was i n de oude studio’s van Hal
Roach, voor wiens comedies hij Frappen
schreef. Hierin speelden o.a. Stan Laurel
en Oliver Hardy.
In 1951 ontving hij een Oscar voor
zijn regie in „A Place in the Sun”. In
1956 werd zijn regie in „Giant” ook met
een Oscar bekroond.
prestaties, die
vooral enkele
brachten.
En toch zat het niet goed met deze
Ionesco, want de regisseur heeft zich bij
de ook nu weer aanvechtbare construc
tie van dit avondvullende stuk vastge
houden aan de klassieke bar, waarmee
je van Anouilh tot desnoods Tsjechov
terecht kunt zonder echt door de enkels
te zwikken. Om een mode-uitdrukking
te gebruiken: de Haagse Comedie speelt
toneel naar het harmoniemodel. In dit
geval was de moed nodig geweest het
anders te doen.
vuldig opgezette met toewijding uitgë-
werkte voorstelling. Als verrassing spel-
van
licht
Ionesco’s bordeel was dan zeker nog
een rommelige constructie gebleven,
maar de sardonische toon had het kra-.
ken beter kunnen verdoezelen ol zelfs
kunnen wegnemen. Dat die grimlach
ook nog in dit stuk aanwezig is blijkt al
meteen uit verwijzingen naar oudere
stukken, lange en korte, als bijvoorbeeld
in de verhuisscène.
Zijn personage is in feite een voort
zetting van de Bérenger als de verwon
derde voorbijganger, die op zoek was
naar de beweegredenen van de wereld
om hem heen, naar de vreemde mensen
kuddes, hun onwezenlijke schuilplaatsen,
het stedelijk labyrint.
De hoofdpersoon is sprakelozer, meer
verbijsterd, geworden. Vanuit een défai
tisme neemt hij niet deel aan het leven,
hij lijdt aan de wereld en vertaalt dat
in totale passiviteit. Hij is daartoe in
staat gesteld door een erfenis, waarmee
hij zijn armzalige kantoorbaan kon op
geven. Even neigt hij ertoe zijn flegma
te doorbreken en aan een revolutie deel
te nemen. Het komt er niet van. Na zijn
met ironie beleden pessimisme brengt de
auteur aan het slot van zijn stuk de
toeschouwer toch weer graag in verwar
ring met een magische boom. Hoop? De
wereld blijft toch wel draaien. Misschien
zal het „personage” voortaan minder
simmen dan wel bij de pakken neerzit
ten.
De portretjes, die Van Rooij in plaats
van het lonesco-universum te bieden
had, bleken bijzonder suggestief. Wim
van de Heuvel vertolkte het anonieme
middelpunt van de voorstelling, het
zwijgzame klankbord van de wereld om
hem heen als een zeer moeilijke rol
zuiver en sober, tegenover de toeschiete
lijke, warme ongecompliceerdheid, die
Anne-Wil Blankers in drie vriendinnen
portretten ontplooide. Frans Snijders
bracht een van haar geheel onbekende
humor te voorschijn in de conciërge,
maar ook de figuren van Anne-Marie
Huyligers, Joris DieL, Enny Meunier en
een reeks anderen waren met geest ge
schilderde miniatuurlies
Harry Wich zorgde voor een mooi
ogend decor, dat in vier zuilen snel
changeerbaar functioneerde. Het sloot
bruikbaar aan bij de regieconceptie, die
beter aan een Anouilh dan aan een
Ionesco zou zijn besteed.
Aan de bijeenkomst in Den Haag
werken het Nationale Ballet, het Neder
lands Dans Theater en het Scapino Bal
let mee. Deze gezelschappen gebruiken
video intensief.
In een programma over
training, uitgezonden op
heeft de EO fragmentei-
gebruikt. De bedoeling van het hoger
beroep is zekerheid te krijgen dat de EO
in de toekomst niet weer fragmenten
van de film zal gebruiken. Aldus heeft
de EO zaterdag meegedeeld.
Erg zin vol lijkt dit hoger beroep de
EO overigens niet, aangezien het pro
gramma reeds is uitgezonden. Voor toe
komstige programma’s is voldoende
filmmateriaal over dit onderwerp be
schikbaar, waarvan gebruik zal kunnen
worden gemaakt, aldus de EO. Het ho
ger beroep dient 20 maart in het ge
rechtshof te Amsterdam.
LEIDEN. (ANP) Griekse en
meinse kunt in particulier bezit
derlandse verzamelingen 1575-1975, heet
de tentoonstelling die van 15 mei tot
6 juli in het Rijksmuseum van Oudhe
den in Leiden wordt gehouden en va» 9
augustus tot 5 oktober in het Rijksmu
seum Kam in Nijmegen.
De expositie kwam tot stand door
samenwerking van de instituten voor
klassieke archeologie van alle Neder
landse universiteiten.
AMSTERDAM. Het programme
van het Nederlands Kamerorkest zater
dagavond onder leiding van David Zin-
man in de Grote Zaal van het Amster
damse Concertgebouw kwam duidelijk
minder boeiend over, dan men op het
programma afgaande zou mogen ver
wachten.
Het begin, de Serenade voor Strijkor
kest van Edward Elgar was veelbelo
vend genoeg en werd naar de aard van
de romantische sfeer adequaat vertolkt
voor Zinman en de homogene strijkers-
groep. De uitvoering van de aria: „Voi
avete un cor fedele” van Mozart stak
niet uit boven het peil van een middel
matige uitvoering. De Zwitserse zangeres
Edith Mathis heeft een heldere, krachti
ge sopraan en zette daarmee de colora
turen zelfbewust en trefzeker neer,
maar zij miste in haar voordracht het
boeiend element van de verfijning, d e
lyrische en geestige verrukking.
Ook in „Der Hirt auf dem Felsen” van
Schubert na de pauze kon zij mij als
Schubert-zangeres maar matig overtui
gen. Een voordracht wel met tegenstel
lingen maar zonder fijne nuanceringen
en allerminst betoverend. Het orkest
was al evenmin geïnspireerd en speelde
ten opzichte van de soloklarinettist Bas
de Jong aanmerkelijk te luid, waardoor
de solist aan zijn spel te weinig profiel
kon geven.
Was Britten de eerste componist die
na Purcell Engeland weer in het muzi
kale wereldnieuws bracht, en zijn tijd
genoot Tippett de volgende, dan toch
meer om zijn topwerk „A child of our
time” (1940) dan om zijn „Concert voor
Dubbel Strijkorkest” dat als laatste
werk op het programma stond. Tippett
onderscheidt zich hierin als een curieus
componist, die met vakmanschap een
compositie in contour brengt. Interessant
op papier, maar als klankbeeld vrij
droog en langdradig. Een uitzondering
maakt hierop het Adagio Cantabile, dat
met meer gevoelsdiepte de monotone
atmosfeer met lyrische glans doorbrak.
TOON VRANKEN
Berkhemer scoorde nog een tweede
succes in dit concours. Van de vier
andere prijzen, ieder van 100, sleepte
hij de donemusprijs in de wacht. Deze
werd hem uitgereikt voor de beste inter
pretatie van de Sonate van Henkemans
in de eindronde.
De andere prijswinnaars waren (de in
Abcoude woonachtige Zuidafrikaan Ro
bin Alleson, die deel uitmaakt van het
Nederlands Kamerorkest, Maarten Veeze,
docent aan het Twents Conservatori
um in Enschede en de Japanse Kaoru
Kakudo van het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest, uit Capelle aan de IJssel.
De jury was als volgt samengesteld:
André Jurres, voorzitter en de vmlisten
Etienette Alvares Correa, Willem Noske,
Jaap Schröder, en Davina van Wely.
Het was voor de vijfde maal dat dit
tweejaarlijkse vioolconcours werd ge
houden. Ditmaal had zich het hoogste
aantal kandidaten aangemeld: dertien.
Gespeeld moesten worden het eerste
deel uit de Frühlingssonate van Beetho
ven, Sonate voor viool en piano (1944'
van Hans Henkemans, Widmung. voor
vioolsolo van Bruno Maderna en een
keuzestuk, bestaande uit een of twee
delen van vioolconcerten van Bruch,
Dvorak. Mendelssohn of Wieniawsky.
In 1967 was het Emmy Verhey, die
het eerste nationaal vioolconcours op
haar naam bracht. Twee jaar later Vera
Beths de winnaresse, in 1971 Els Krieg
en in 1973 Marjolein de Sterke. Dit jaa;
wordt het concours voor het eerst door
een manlijke violist gewonnen.
Winnaar Joan Berkhemer hoopt nog
dit jaar aan het muzieklyceum eir.dexa-
Zaterdagavond werd in de Koninklijke
Schouwburg „Ce formidable bordel!”
van Eugène Ionesco ruim een jaar na de
wereldpremière in Parijs voor het eerst
in Nederlandse vertaling (van Jacoba
van Velde) gespeeld als „Wat een gewel
dige rotzooi!”
Het werd in de regie van Wim van
Rooij wat van de Haagse Comedie ver
wacht mag worden: een prachtige, zorg-
t toewijding uitge-
nieuwe
actrices
