Na uitsluiting drie partijen bericht socialistisch blad:
Benelux” bevestigd
Kamerleden
willen niet naar
Binnenhof lopen
Pers krijgt 89 miljoen steun
Anarchisten uit
Duitsland niet
naar Indonesië
Westen doorzetten
Aanbeveling bij komend Brits referendum:
Indira Gandhi
voor rechter
Acht Ieren voor
I
„Toenadering tot het
„Luchtvaartmaatschappij
bomaanslagen
streng gestraft
IE
99
•f
I
Nederlandse inspectie Britse „beremutsen”
'NS®
Onderhandelingen in VS
Rhodesische leider
rijdt op landmijn
NOTA OVER MASSAMEDIABELEID INGEDIEND
Breznjev in Boedapest:
99
WOENSDAG
1 9
MAART
1975
BINNEN- EN BUITENLAND
3
(Van onze redacteur in Lissabon, J, van Oostergetel)
:ter
pen
;eld
lort
utie
(Van onze redacteur in Londen, Rudolf Bakker)
sties
Indruisen
Zwaar geteld
ttest
9
-
oen
iing
Idag
LONDEN Premier Wilson raadt de Britse kiezers aan om vóór het
blijven van Groot-Brittannië in de EEG te stemmen. Wilson verklaarde
dit gistermiddag in het Lagerhuis in een rede die een half uur duurde.
Toen de premier in het begin van zijn toespraak bekend maakte dat zijn
aanbeveling ten gunste van de EEG was uitgevallen, ging er een oorver
dovend gejuich van de conservatieve oppositiebanken op. Het referendum
zal vermoedelijk op 23 juni worden gehouden.
t
rol-
leninistische Alliantie van Boeren en Arbeiders (AOC).
(Van onze parlementsredactie)
(Van onze Haagse redactie)
1
tuur van het blad.
Wilson zegt
HAROLD WILSON
1
(Van onze redacteur in Washington
Mr. Henk Leffelaar)
De tuchtbevoegdheid van de minister
ten aanzien van de omroep dient te
verdwijnen. Ook de koppeling van het
zijn
leien
neer
van
>otste
inen-
i het
aeer-
(Van onze redactrice in Wenen,
A. Salomonson)
Hoewel de stemverhouding in het 23
leden tellende kabinet nog niet officieel
bekend werd, wordt aangenomen dat 16
ministers zich vóór de EEG hebben uitge
sproken en zeven ertegen. Tot de tegen
stemmers behoren de minister voor in
dustrie, Wedgwood Benn, die voor han
del, Shore, en die voor werkverschaffing
Foot. Zjj maken allen deel uit van de
linkervleugel van de Labourpartij.
heeft de Russische partijleider zeker niet
toevallig de 30e juli voorgesteld als da
tum voor het begin van de afsluitende
topconferentie.
De sociaal-democraten zijn echter niet
van plan uit de voorlopige coalitierege
ring te stappen. In Lissabon wordt ver
wacht dat Mario Soares in het gewijzig
de kabinet zal worden opgenomen als
DEN HAAG. De regering heeft 89
miljoen gulden uitgetrokken om steun te
verlenen aan noodlijdende dag- en opi
nieweekbladen. Dit blijkt uit de nota
LOESAKA (Reuter). De Rhodesi
sche nationalistische leider Herbert Chi-
tepo is gisteren omgekomen toen zijn
auto op een landmijn bij zijn garage
reed. Ook een van zijn lijfwachten ver
loor het leven.
over het massamediabeleid die de rege
ring gisteren bij de Tweede Kamer heeft
ingediend als discussiestuk over het me
diabeleid op langere termijn. „De rege
ring kiest voor het overeindhouden van
de pluriformiteit in de pers, ten minste
uit
van
1 in
het
)on-
mil-
ting
ïer-
geld
inde
den
ite-
na-
>rdt
ge-
nil-
ling
ter-
de
stig,
loro-
ivat-
noe-
de
Mo-
sosi-
een
Am-
ifge-
bra-
joen
bben
losto
waar
alder
de
mer-
jl de
alja-
nan-
moe-
t om
ings-
met
heer
ge-
nde-
j de
pro-
iolfs
ge-
elte-
hij
aan
man
lijke
gaan
mtal
ma-
kan
van
rlast
win-
vrije
rdeel
Iden-
etre-
izegd
Idag-
:me-
kan
nor-
e in
met
1973
en-
ikte
dat
ing
NO
van
■ne-
;ra-
de
de
tact
ben
Het
te
LISSABON De Revolutionaire Raad van de Beweging der Strijd
krachten (MFA) heeft gisteravond in Lissabon bekendgemaakt dat drie
partijen worden uitgesloten van deelname aan dt verkiezingen. Het gaat
om de rechtse christen-democratische partij PDC, de maoistische Partij
voor de Reorganisatie van het Proletariaat (MRPP) en de marxistisch-
In Lissabon heerste gisteravond niet
alleen over dit besluit van de Revolutio
naire Raad grote opwinding. Het socia
listische dagblad „Republica” meldde uit
welingelichte MFA-bronnen dat de ver-
DEN HAAG. De Tweede-Kamerle-
den van de KVP en de CHU maken zich
boos over het verlies van hun parkeer
plaatsen op het Haagse Binnenhof. Inge
volge een aangenomen motie van de
DS’70’er Drees zal dit plein binnenkort
auto-vrij gemaakt worden. Op dit mo
ment is er echter nog geen vervangende
parkeergelegenheid gevonden. De KVP-
ers en de CHU-ers willen nu dat z(J
voorlopig op het Binnenhof kunnen blij
ven parkeren.
Voor de omroep zal dezelfde diversi
teit moeten bestaan als voor de pers.
Vrije meningsuiting en -vorming moeten
de basis vormen. Er komt geen nieuwe
Omroepwet; wel zal de wet hier en daar
worden bij gesteld. Er zal een belangrij-
kere taak komen voor de regionale om
roepen, over de technische aspecten
waarvan gelijktijdig de beleidsnota inza
ke de aanleg en exploitatie van draad
omroepen is verschenen onder verant
woordelijkheid van staatssecretaris Van
Hulten.
WENEN. Moskou zal zijn politiek
van ontspanning en toenadering tot het
Westen onveranderd voortzetten; aan de
dialoog met Amerika blijven de Russen
het allergrootste belang hechten. Dat is
de kern van de rede die de Russische
partijleider Breznjev gisteren voor het
11e congres van de Hongaarse commu
nistische partij in Boedapest heeft ge
houden. Het was zijn eerste openbare
optreden in het buitenland na zijn lange
ziekte van deze winter.
kiezingen zouden worden uitgesteld van
12 tot 25 april. De Portugese minister
van voorlichting, Jorge Jesuino, heeft
het bericht met klem ontkend. Er zou
den wel „technische moeilijkheden” zijn
gerezen, maar, zei Jesuino, „al het moge
lijke wordt gedaan om de verkiezingen
volgens plan op 12 april te doen plaats
vinden”.
Een van de punten die voor premier
Wilson zwaar hadden geteld bjj z(jn
beslissing was geweest zo vertelde
h(j dat alle landen van het Gemene
best Groot-Brittannië hadden gevraagd
om binnen de EEG te bljjven. „En ik
ben emotioneel veel meer aan het Ge
menebest gebonden dan aan Europa”,
verduidelijkte hjj in een televisie-inter-
view.
Meteen na het Paasreces zal er in het
Lagerhuis een uitvoerig debat over de
WASHINGTON. De vice-presi
dent van de KLM in New York, Fred
Kielman, heeft bevestigd dat er on
derhandelingen gaande zijn tussen de
regeringen van Nederland, België en
Luxemburg om te komen tot de op
richting van een internationale lucht
vaartmaatschappij. Kielman zei dat
de besprekingen er voornamelijk op
gericht waren om door een economi
sche samenwerking onder meer het
hoofd te bieden aan de pressie die
door de Verenigde Staten wordt uit
geoefend op een besnoeiing van de
transatlantische vluchten van Euro
pese luchtvaartmaatschappijen.
pre-
iling
als
van
jaar
bas
tij ds
scus
Minister Callaghan heeft als voorzitter
van de Labourpartij bevolen dat het
hoofdkwartier van de partij in Londen
geen verklaringen zal afleggen die in
druisen tegen het meerderheidsbesluit
van het kabinet. Het is in dit „Transport
House” dat de linkervleugel van de par
tij grote invloed heeft.
Chitepo is voorzitter van de Zimbabwe
Afrikaanse Nationale Unie (Zanu) ge
weest, die vorig jaar december in theorie
was samengesmolten met de Rhodesische
Afrikaanse Nationale Raad 'ANC) maar
in feite een eigen identiteit behield. Hij
woonde in Loesaka.
regering denk te blijven regeren als in
een zo kardinaal probleem als het EEG-
lidmaatschap zeven ministers openlijk
tegen de mening van zestien collega’s
protesteren. Premier Wilson en minister
Callaghan antwoordden, dat binnen een
kabinet zelden of nooit unanieme beslui
ten worden genomen. Daarbij vergaten
zij er aanvankelijk bij te vertellen dat
dit niet wegneemt dat in zo’n geval naar
buiten althans een front van eenheid
wordt bewaard.
NEW DELHI. (AP) Premier In
dira Gandhi heeft zich gisteren, bij
gestaan door tien advocaten, voor een
Indiase rechtbank verweerd tegen de
beschuldiging dat zij haar zetel in het
parlement vier jaar geleden op on
rechtmatige wijze heeft verkregen.
„We kunnen met tevredenheid vast
stellen dat de betrekkingen van de Sov-
jet-Unie en de meeste socialistische lan
den met de belangrijkste kapitalistische
landen in een normaal vaarwater verlo
pen, en dat ze zijn af gestemd op de
principes van vreedzame coëxistentie”,
zei Breznjev. Als bewijs van deze voor
uitgang haalde hij aan dat de meeste
landen die op de Veiligheidsconferentie
in Genève zijn vertegenwoordigd, voor
standers zijn van een snelle afsluiting
ervan in de vorm van een Europese
topconferentie. Het afgelopen weekeinde
minister zonder portefeuille. Majoor Me
lo Antunes, het „ideologische brein” van
de MFA, zou Soares’ ministerie van
buitenlandse zaken overnemen.
„Uitstel verkiezingen Portugal
Opinieweekbladen die na januari vol
gend jaar meer dan een nog vast te
stellen verlies zullen lijden, zullen in
aanmerking kunnen komen voor com
pensatie van papierprijs en posttarieven.
Voorwaarde is, dat er een redactiesta
tuut bestaat, waardoor de redactie me
dezeggenschap bezit in inhoud en signa-
Het bedrag van 89 miljoen, met daar
naast de opbrengst van vijf percent
heffing op de STER-tarieven over dit en
volgend jaar, zullen worden onderge
bracht in een hiervoor speciaal op te
richten bedrijfsfonds. Noodlijdende
kranten zullen hierop een beroep kun
nen doen, als zij tenminste aan bepaalde
voorwaarden voldoen.
De Revolutionaire Raad baseerde de
uitsluiting op aan de drie partijen toege
schreven „anti-democratische daden van
geweldpleging en provocaties, waardoor
de openbare orde is verstoord en de
discipline in het leger ondermijnd”. De
sociaal-democratische partij van Mario
Soares heeft aangekondigd tegen het be
sluit van de Revolutionaire Raad te
zullen protesteren. Een zegsman van de
ze partij meende dat de maatregel het
„emotionele” gevolg was van de misluk
te rechtse coup van vorige week.
Dat Republica inderdaad over „welin
gelichte bronnen” bij de Revolutionaire
Raad beschikt, blijkt wel uit het feit dat
het blad gistermiddag vóórdat het
besluit was gevallen ook meldde dat
de regering een aantal politieke partijen
zou verbieden. Als de verkiezingen op 25
april plaatsvinden, vallen ze samen met
de eerste verjaardag van de militaire
revolutie die een eind maakte aan 40
jaar fascisme in Portugal.
De twee extreem-linkse partijen die
zijn uitgesloten van de verkiezingen
hebben inmiddels fel tegen het besluit
geprotesteerd. De MRPP deed dit door
middel van een grote betoging in het
centrum van Lissabon, hoewel elke poli
tieke activiteit van de drie uitgesloten
partijen is verboden. In Lissabon wordt
het besluit van de Revolutionaire Raad
toegeschreven aan de invloed van com
munistenleider Cunhal, die door het op
treden van de links van de communisten
opererende MRPP en AOC een gedeelte
van zijn aanhang onder studenten en
scholieren verloren zag gaan. MRPP en
AOC beschuldigen de (Moskou-gezinde)
Portugese communistische partij van
„sociaal fascisme” en „bondgenootschap
met het kapitalisme”.
De aanhangers van de goed georgani
seerde MRPP en AOC zijn vooral op de
voorgrond getreden bij betogingen die
congressen van de nu eveneens verboden
PDC onmogelijk hebben gemaakt. PDC-
secretaris majoor Sanches Osorio is sinds
de mislukte coup van vorige week
voortvluchtig. De andere christen-demo
cratische partij, CDS, die bij de verkie
zingen op een gezamenlijke lijst met het
PDC zou uitkomen, is niet door het
verbod van de Revolutionaire Raad ge
troffen. Een PDC-woordvoerder zei gis
termiddag in Lissabon dat zijn partij
zich bij de regeringsmaatregel neerlegt
en de christen-democraten zal oproepen
op het CDS te stemmen,
Met het vonnis in deze zaak staat
de politieke toekomst van mevouw
Gandhi op het spel. De 57-jarige
premier, die zich als eerste regerings
leider sinds de onafhankelijkheid van
1947 voor de rechtbank moet verdedi
gen, werd in haar geboortestad Alla
habad aan een kruisverhoor van vier
uur onderworpen. Zij ontkende heftig
dat zij zich bij de laatste verkiezin
gen aan onregelmatigheden heeft
schuldig gemaakt. Als de rechter
haar schuldig bevindt kan haar dat
het premierschap plus haar parle
mentszetel kosten en een zesjarig
verbod op alle politieke aktiviteit.
De beschuldiging is ingebracht door
de socialist Rai Marain, die vier jaar
geleden in mevrouw Gandhi’s kiesdis
trict verpletterend werd verslagen. De
huidige premier kreeg toen 183.00
stemmen, Marain slechts 71.000. Ma
rain beticht mevrouw Gandhi ervan
de uitslag te hebben beïnvloed door
het inzetten van hoge ambtenaren,
door het besteden van een waar ver
mogen en door het manipuleren van
de religieuze gevoelens bij de hindoe-
meerderheid in het district.
Na zijn verklaring had premier Wilson
een kruisverhoor te verduren dat werd
geopend door de nieuwe conservatieve
leidster Margaret Thatcher. De voortdu
rend terugkerende vraag is, hoe de
De Russische partijleider wees er ook
op dat nu de praktische verwerkelijking
van de militaire ontspanning op de
voorgrond moet komen te staan. Nauw
keurige aanduidingen liet hij daarbij
evenwel achterwege. Hij herinnerde al
leen aan de resultaten van de topconfe
rentie met president Ford in Vladivostok
en aan de conferenties in Genève (SALT
en Veiligheidsconferentie) en Wenen
(MBFR). „Stilstand mogen we niet riske
ren”, aldus Breznjev, „omdat, nu het
kapitalisme een zware crisis doormaakt,
de aanhangers van een bewapeningswed
loop en van de koude oorlog steeds
actiever worden”.
DJAKARTA (AP). Indonesië zal de
vijf Westduitse anarchisten die op 3
maart, in ruil voor het leven van CDA-
politicus Peter Lorenz, werden vrijgela
ten geen visa verstrekken. Dit is gistera
vond meegedeeld door minister van Bui
tenlandse Zaken Adam Malik. De anar
chisten, die in de republiek Jemen een
voorlopige verblijfsvergunning kregen,
zouden de wens hebben geuit om naar
Djakarta te gaan.
trouwen van Europa in het Verenigde
Koninkrijk zou tanen als ons land uit de
EEG stapt”. Hij weigerde een privé geda
ne opmerking te herhalen dat een uit
treding voor Engeland „catastrofale ge
volgen” zou hebben. Wel gaf hij toe dat
in een dergelijke situatie „onze buiten
landse betrekkingen met tal van landen
in wanorde zouden raken”.
die van dit moment. Er moet een rede
lijk aantal dag- en opinieweekbladen
kunnen verschijnen, wil de informatie
verstrekking breed genoeg kunnen func
tioneren”, aldus CRM-minister Van Doorn
in een toelichting op zijn nota.
haafd, is het aantal leden als grondslag
voor de meting van de omvang van de
omroep, met het oog op het aantal uren
zendtijd. Ook de structuur van de NOS
zal worden onderzocht.
LONDEN (DPA). De juryrechtbank
Old Bailey in Londen heeft gisteren acht
Ieren tot gevangenisstraffen veoordeeld
van twintig jaar elk. De Ieren, die in
Londen en omgeving een reeks bom
aanslagen gepleegd hadden, hoorden
hun vonnis onbewogen aan. De bom
aanslagen geschiedden in het tijdvak
januari-april 1974, en eisten geen slach
toffers.
De Britse regering heeft gisteren Ma
rian en Dolours Price die levenslang
hebben gekregenvoor hun aandeel in een
reeks bomaanslagen in Londen, van de
gevangenis te Durham in Noord-Enge
land naar de gevangenis van Armagh in
Noord-Ierland laten overbrengen.
gisteren genomen beslissing worden ge
houden. Voorlopig kunnen de partijen in
de komende vakantie hun messen scher
pen en op aanvalsplannen zinnen. In
ieder geval werd gisteren het startschot
gegeven voor een van de meest omstre
den, en een van de gevaarlijkste onder
nemingen waarin een Britse regerings
partij zijn eigen aanhang en zijn poli
tieke tegenstanders heeft gestort.
Achttien maanden lang hebben de
Britse autoriteiten geweigerd de twee
zusjes Price naar Noord-Ierland te laten
gaan, ondanks herhaalde verzoeken
daartoe. Zelfs een hongerstaking van zes
maanden van de 22-jarige Dolours en de
19-jarige Marian haalde nites uit. De
bekendmaking van de Britse legering
dat zij nu naar Noord-Ierland, hun ge
boorteland, zijn overgebracht, houdt
kennelijk verband met de wapenstil
stand die de voorlopige vleugel van het
Ierse Republikeinse Leger vijf weken
geleden heeft afgekondigd.
De andere tegenstemmers zijn naar
men aanneemt de vrouwelijke minister
voor volksgezondheid, Barbara Castle, de
minister voor energie, Varley, de minis
ter voor Schotland, Ross, en de minister
voor planning, Silkin. Premier Wilson
had de tegenstemmers opdracht gegeven
zich althans tot vandaag stil te houden.
Zelf verscheen de eerste minister gister
middag en in de loop van de avond
herhaaldelijk op de beeldbuis om zijn
besluit toe te lichten.
Minister van buitenlandse zaken Cal
laghan gaf een persconferentie, waarop
hij bereid was te zeggen dat „het ver
in een brief aan het presidium van de
Tweede Kamer (voorzitter en vijf onder
voorzitters) hebben de beide fracties ge
vraagd om uitstel van het parkeervrij-
maken van het Binnenhof, dat voor 1
april op de agenda staat. Als het presidi
um niet van plan is om op dit verzoek
in te gaan, willen de partijen de zaak
opnieuw in de Tweede Kamer brengen.
De CHU’er Tolman gisteren: „Dan die
nen we desnoods een nieuwe motie in,
waarin om uitstel gevraagd wordt. Dit
is volstrekt te gek”.
In een eerder stadium hebben de Ka
merleden in meerderheid genoegen ge
nomen 'met de toezegging dat er in de
buurt van de Tweede Kamer vervangen
de parkeergelegenheid komt. Die is nu
gevonden bij het nieuwe Centraal Stati
on op ruim 600 meter van het Binnen
hof. De Kamerleden vinden deze afstand
te groot om met zware tassen te lopen
Evenmin voelen ze ervoor om dagelijks
een taxi naar het Binnenhof te nemen.
Premier Wilson zei na enig geharre
war in een televisie-interview dat „de
huidige situatie zo uniek is, dat ik mijn
ministers bijna heb gevraagd hun eigen
standpunt openlijk duidelijk te maken.
Tenslotte loopt de verdeeldheid over de
EEG ook dwars door heel wat Britse
families”. Wilson voegde er echter aan
toe en hij deed dit ook al maandag-
dat hij zijn ministers had gevraagd
om de discussie op „vriendelijke toon” te
voeren.
Luitenant-generaal A. J. W. Wijting van de Nederlandse luchtmacht en voorzitter van de Nederlandse chefs van staven, in
specteert een erewacht van het eerste bataljon van de Britse Coldstream Guards tijdens zijn bezoek aan het Engelse mini
sterie van defensie gisteren.
lidmaatschap van een omroep aan het
abonnement op een programmablad
moet verdwijnen. Wat wordt gehand-
„ja” tegen EEG
De ondernemingsgewijze produktie
van kranten houdt het gevaar in dat er
economisch gezien steeds minder ruimte
komt voor kranten die journalistiek van
de in massa-oplagen verschijnende dag
bladen afwijken. Daarom, aldus de me
dianota, moeten andere produktiestruc-
turen worden onderzocht, of, zoals de
om advies gevraagde Persraad het
noemde, „een nieuw type persexploitatie,
waarbij het criterium van de rentabili
teit wordt losgelaten”. De SER is bezig
dit te onderzoeken. De resultaten van dit
onderzoek zouden in de loop van 1978
aan de Kamer moeten worden voorge
legd.
Co I
De besprekingen waren volgens
Kielman in het eerste stadium, en
werden op gang gebracht door de
regeringen van de betrokken landen.
Hij zei dat de luchtvaartmaatschap
pijen later ingeschakeld zouden wor
den. Hij noemde de Scandinavische
luchtvaartmaatschappij SAS als een
voorbeeld van de door de drie Bene-
luxlanden op te richten gemeen
schappelijke onderneming.
Inmiddels heeft het Tweede Ka
merlid Van Zeil (KVP) schriftelijke
vragen gesteld over de voorgenomen
samenwerking aan Minister van Ver
keer en Waterstaat Westerterp. Het
kamerlid vindt, dat het personeel in
spraak moet hebben in het overleg.
De bewindsman zou dat moeten be
werkstelligen.
J|
■.“‘-4U lx ‘s>"è*Aa s
-
