Dreigende kloof in de Labour-partij over EEG tweeling Uittreding binnen niet al te lange tijd verwacht NA VO ongerust over Portugal Chitepo's dood slag Rhodesië voor Operatie van Siamese Steun gevraagd voor Koerden Demonstrerende militairen horen 2 weken eisen r achtergrond Hooggeplaatste „mijnwerker" Britse regering lijkt steun te verliezen In Turkije nieuwe kandidaat-premier VIJF VVDM-ers KRIJGEN BOETE VOOR ARTIKEL Nu ook anti-racisme- comité in Rotterdam F I Overleg Starfighter uitgesteld Adviesgroep voor de begeleiding van slachtoffers vervolging 2 zal ng est toe lijk ker ing isen and ?ing Niet einde Sein ?ing rten ding onen I rs” BINNEN- EN BUITENLAND 2 r 3 l ISRAEL WIL NIET WIJKEN ’Ot Deze Israëlische beslissing is het ge- -* hier Kaoenda, tot tranen toe geroerd, (Van onze redacteur in Brussel, Henk Kolb) BRUSSEL Diplomaten en mi litairen bij de NAVO maken zich ernstig ongerust over de ontwik- kelingen in Portugal. Vrij algemeen heeft de mening post gevat dat dit land zich binnen niet al te lange tijd uit de NAVO zal willen los maken teneinde het door commu nisten in toenemende mate beheer ste regime van de militairen po litieke identiteit te verschaffen. (Van onze redacteur in Jeruzalem, mi. J. van Wesel) volg van Egyptes weigering een for meel einde aan de oorlogstoestand te maken. Verwacht wordt nu, dat Kissinger met eigen compromis voorstellen zal komen om de onder- handelingen van vastlopen te red den. eente n zes elijke erhu- ietoe- meer □gin- reme I het lage nge- de evei- bben n de l en- een eeft te van van vij gen in ien ;ter ing ien de (Van onze redacteur in Londen, Rudolf Bakker) Een ding is duidelijk: de NAVO be tracht momenteel ten aanzien van de ontwikkelingen in Portugal de grootste terughoudendheid om te vermijden dat het regime in Lissabon aangrijpingspun ten voor een scherpe tegen de NAVO en-of Verenigde Staten gerichte politiek zal krijgen. Tot nu toe zijn de onderhandelingen gevoerd op basis van een verdere terug tocht, inclusief de passen en de olievel den, waarvoor Egypte een politieke prijs als tegenprestatie moet betalen. Voor dit Een besmeurde Westduitse president Walter Scheel leek liitgeput na een bezoek aan een steenkolenmijn in het Duitse Castrop-Rauxel gisteren. (Van onze redacteur in Parijs, Frank Onnen) jzon- vaar- n de men- it zij irden. nans vijf- irtoe mité wer- aal >en lis. ste ee- ■an ing ie- le- m- ste- ten. lent ben Tij- ink- Fse- ting liet ar- yan dat de as- de irt- de or- eeft sge- ordt het tnis- enis k in Tij- die :ken n. en van dge- ver- ads- issis. ■igen Daf- de 7 is den »ret ser- :lub leid ebben -olpa- •eken. enge- lagere n dat ringen elf of kking DE MOORD op de 52-jarige Chite- po die getrouwd is en vader van vijf kinderen, zal de vastgelopen bespre kingen in Salisbury zeker geen nieu we impulsen geven. Ze is veeleer het sein voor een volledige hervatting van de gewapende strijd in Rhodesië’s noordoostelijke grensgebied. Portugese diplomaten zijn bevreesd voor een komende zuivering van hun gelederen. In Lissabon is de stemming in het algemeen zeker niet gunstig voor de alliantie, zelfs al heeft eerste-minister Vasco Goncalves gezegd dat Portugal zijn internationale verplichtingen en ook die tegenover de NAVO trouw zal nako men. ANKARA (UPI, DPA). President Fahri Koruturk van Turkije heeft giste ren aan oud-premier Suleyman Demirel gevraagd een nieuwe regering te vormen om een einde te maken aan een kabi netscrisis die al een half jaar duurt. De 51-jarige Demirel, die al twee kabinetten heeft geleid en vier jaar geleden door de strijdkrachten ten val werd gebracht, heeft de taak van kandidaat-premier aanvaard. BRUSSEL (ANP). Het kabinet van de minister van Defensie van België, Paul van den Boeynants, heeft gister middag bevestigd dat de vergadering van ministers van Defensie van de vier lan den die de Starfighter moeten vervan gen, is uitgesteld van 24 maart tot 3 april. De ministers van Nederland, Bel gië, Noorwegen en Denemarken zullen dan in Brussel bijeenkomen. De woordvoerder van het kabinet van minister Van den Boeynants gaf geen reden voor het uitstel, maar volgens welingelichte kringen is de oorzaak een nieuw Frans prijsaanbod voor de aan schaf van de Mirage F-l. Moezorewa zei niet dat dit het einde van het vreedzaam streven naar ont- snanning was. integendeel, hij gaf een duidelijke vingerwijzing naar de mo gelijke daders door een k>emmend beroep op alle Rhodesische Afrikanen, sneciaal zij die in ballingschap in Zambia verblijven, om openlijk de politie te helpen bij haar onderzoek. vleugel in de partij, de minister voor Industrie, Tony Benn; voor arbeid, Mi chael Foot; en voor handel, Peter Shore. Bij hen sloten zich meteen al 14 onder ministers aan die niet deel uitmaken van het zgn. kernkabinet. Een van de Londense avondbladen stelde gisteren: „Nog nooit in de roerige historie van de Labourpartij en dat wil wat zeggen heeft zich zo’n uitzon derlijke toestand voorgedaan als nu. De heer Wilson is begonnen aan een van de vreemdste politieke ondernemingen en geen mens kan er zeker van zijn hoe die zal aflopen”. onze eenheid bewaren om Smith geen excuus te geven alles bij het oude te laten”. Turkije zit zonder gekozen regering sinds 18 september, toen het minder heidskabinet van de Republikeinse Volks partij onder leiding van Bulent Ecevit aftrad. Dit kabinet gaf opdracht tot de landing van Trukse troepen op Cyprus. Of, zoals bisschop Moezorewa me zei: „Alles is beter dan onder een blank bewind als derderangsburger iets te moeten leiden dat je leven zou moeten noemen”. een overeenkomst voor te stellen, die niet de strategisch belangrijke Mitle- en Gidipas omvatten, ook niet de olievelden van Aboe Rodeis. Ook Portugese diplomaten zijn aller minst gerust op de jongste ontwikkelin gen in het land dat zij vertegenwoordi gen. In de Portugese diplomatie is de democratisering uitgebleven de am- bassadeursraden en secretarissen zijn vrijwel zonder uitzondering afkomstig uit de bezittende klassen die de rechtse dictaturen van Salazar-Caetano immer zo trouw hebben gediend. Weliswaar heeft Portugal na de revo lutie van vorig jaar druk geschoven met Tot mi toe heeft de Israëlische rege ring formeel alleen over een terugtrek king van 30 a 50 kilometer een beslis sing genomen, al is Egypte wel duidelijk gemaakt dat Israel voor een niet-aan- valsverdrag bereid is aan de Egyptische territoriale eisen toe te geven. Het kwam gisteravond voor het eerst tijdens deze onderhandelingen tot onge regeldheden tussen demonstranten en politie, toen een groep van ongeveer 100 religieuzen die eerder op de dag tevergeefs hadden geprobeerd nabij Na bloes op de westelijke Jordaanoever ille gaal een nieuwe nederzetting op te rich ten trachtte het kantoor van premier Rabin binnen te dringen, waar de rege ring vergadert. beperkte voorstel neemt Israel met min der genoegen. Een compromis is mogelijk wanneer Israel voorstelt alleen de olievelden van Aboe Rodeis op te geven en niet de passen. Mogelijk wordt ook een derge lijk voorstel aan Kissinger voorgelegd voor bestudering in Aswan. Over het algemeen reageert het Israë lische publiek nogal lauw op de onder handelingen, ondanks het controversiële karakter dat zij binnen Israël dragen. Ook de rechtse Likoed-oppositie laat zich nauwelijks horen, al vond afgelopen zaterdag een betoging in Tel Aviv plaats waar 800 mensen aan deelnamen. Deze gebeurtenis heeft echter nauwe lijks de aandacht getrokken en de Li- koed-leiders onthouden zich tot dusver van de gebruikelijke felle aanvallen op premier Rabin. In Portugal is de staat van paraatheid voor het leger gisteren, acht dagen na de mislukte contracoup, opgeheven. Het grensverkeer verloopt gemakkelijker en de militaire autoriteiten hebben de bur gers opgeroepen de versperringen af te breken, die waren opgericht om auto’s te kunnen doorzoeken. Waakzaamheid van het volk blijft waardevol, maar moet binnen de perken van doelmatigheid blijven, zonder excessen, die de gewone gang van zaken en het prestige van het land schaden, aldus een verklaring van de militaire autoriteiten. JERUZALEM Na zeven uur kabinetsberaad heeft de Israëlische regering vannacht besloten Egypte Het Israëlische voorstel dat nu op tafel ligt, behelst een terugtrekking van 30-50 km. Het is één van de alternatieven die de Israëlische regering Egypte al eerder heeft voorgelegd. DEN HAAG (ANP). Omdat zij met een demonstratie waren doorgegaan na dat een majoor hen dat uitdrukkelijk had verboden, hoorden twee oud-hoofd- bestuursleden van de VVDM gisteren voor het Hoog Militair Gerechtshof in Den Haag twee weken gevangenisstraf tegen zich eisen. De twee stonden voor het HMG te recht omdat de auditeur-generaal bij de krijgsraad in Arnhem niet tevreden was met het vonnis dat de twee kregen opgelegd wegens het niet opvolgen van een dienstbevel: twee weken voorwaar delijk en 250 boete ieder. De twee oud-hoofdbestuursleden heb ben steeds volgehouden dat zij het be treffende dienstbevel nooit hebben ge hoord. Ze hebben alleen gehoord het bevel hun militair paspoort te tonen, waaraan zij ook gevolg hebben gegeven. Drie getuigen verklaarden het bevel van de majoor ook niet gehoord te hebben. Een deputatie van soldaten van de legerplaats Oirschot waar de hele zaak zich indertijd heeft af gespeeld heeft gistermiddag een petitie aangeboden op het ministerie van Defensie met een protest tegen beide oud-hoofdbestuur- ders en eisen tot vrijheid van menings uiting en vakbondswerk. ROTTERDAM (ANP). Op initiatief van de Loson (strijdorganisatie van Su rinamers) zal morgen in Rotterdam een anti-racismecomité worden opgericht. Dit comité zal zich ten doel stellen zoveel mogelijk Nederlanders, Surina mers, Antillianen en buitenlanders te verenigen teneinde met kracht een ver bod te kunnen eisen van de „fascisti sche” politieke partijen Nederlandse Volksunie en Nieuw Rechts. In Den Haag, Amsterdam, Utrecht en Tilburg zijn al eerder anti-racismecomité’s opge richt. De Loson ziet de genoemde politieke partijen als een bedreiging van de ver worven democratische rechten in Neder land. Dit zou blijken uit hun „racistische hetze” tegen rijksgenoten en uit de po ging om de Nieuwmarkt-actiegroepen in discrediet te brengen via een bomaan slag op de metro. LONDEN. Een derde van de La- bour-parlementsleden steunt een motie waarin het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de EEG wordt geëist. Gisteren hadden al ruim 100 van hen hun handtekening onder de motie gezet. Men verwacht dat nog eens 40 dit als nog zullen doen. Na de laatste parle mentsverkiezingen van jl. oktober was de Labourpartij met 319 afgevaardigden in het Lagerhuis teruggekeerd. Behalve onder de Labour-parlementsleden is de stemming ook in de nationale uitvoeren de raad van de partij de EEG niet gunstig gezind. Meer dan de helft van dc leden van de raad stemde voor een uittreden van het land uit de EEG. PARIJS. De Franse chirurg prof. Pertuiset heeft, zoals nu pas officieel bekend is gemaakt, in juli vorig jaar in het Parijse hospitaal Salpêtrière' met succes een operatie uitgevoerd waardoor een Siamese tweeling kon worden ge scheiden. De twee meisjes, Sonia en Sophie geheten, waren bij de operatie twee maanden oud. Dat de chirurg deze geslaagde operaties pas nu wereldkundig heeft gemaakt kwam, zo verklaarde hij gisteren in Parijs, omdat hij eerst zeker wilde weten dat de zuigelingen ook levensvatbaar zouden blijven. Toen ze geboren werden zaten de baby’s met de hoof dj es aan elkander vastgegroeid. Bij onderzoek bleek echter dat door die vergroeiing alelen de sche dels en niet de hersenen met elkaar verbonden waren. De chirurgen advi seerden de ouders toen de operatie zo snel mogelijk uit te voeren, aangezien het beenderengestel van pasgeboren ba by’s nog bijzonder broos is en daardoor de ingreep werd vergemakkelijkt. Die operatie heeft vier uur geduurd en of schoon deze zonder complicaties verliep, werd de eerste weken nog ernstig voor het leven van een der meisjes gevreesd. Tot dusver werden in Amerika sinds het begin van deze eeuw 24 Siamese tweelingen van elkander gescheiden. Voor zover bekend heeft het overgrote merendeel die operaties echter niet mo gen overleven. Op de foto: prof. Pertuiset met de tweeling. Het dodelijke projectiel ontplofte onder de auto van Chltepo voor diens huis in de wijk Chitenje van Loesa- ka. De explosie was zo hevig, dat de inzittenden van de auto, Chltepo zelf en een lijfwacht, onmiddellijk wer den gedood. Een driejarig kind dat in de buurt speelde, kwam eveneens om het le ven. Honderden ruiten in de omgeving vlogen aan scherven, bomen werden met wortel en al uit de grond gerukt en enkele huizen liepen grote schade op. Wrakstukken van de auto werden op tientallen meters afstand terugge vonden. De mijn moet in de nacht zijn gelegd. De grote vraag is: door wie? President Kaoenda van Zambia en zijn gast bisschop Abel Moezorewa, leider van de overkoepelende Rhode sische bevrijdingsbeweging ANC, wa ren binnen een uur na de ontploffing ter plaatse. Kaoenda: „Deze beestach tige moord op een van de meest gewaardeerde vrijheidsstrijders van Zimbabwe is ongetwijfeld het werk van tegenstanders van Afrikaanse eenheid in Zimbabwe. Het zijn de tegenstanders van onze strijd voor onafhankelijkheid, gebaseerd op het principe van een meerderheidsbewind, die op deze manier proberen de klok terug te draaien”. Zowel voor- als tegenstanders van de EEG zijn ervan bewust dat hun referen dumcampagne aan vele gevaren bloot staat. Aanvankelijk werd vermoed dat het referendum op 23 juni zou plaats hebben. De kans is nu groot dat het iets eerder zal worden gehouden. Dit neemt niet weg dat er nog een aanzienlijke tijd verstrijkt vóór het zover is. De pro- en anti-propagandisten zullen zich die nen te beperken in het optreden, als ze niet willen dat de kiezers na een paar weken zo ziek zijn van de discussie dat ze het woord referendum niet meer kunnen horen. Dit kan betekenen, dat zelfs Moe zorewa in de mogelijkheid gelooft dat de daders moeten worden gezocht onder Afrikaanse tegenstanders van de militante Zimbabwe African Na tionalist Union. In gesprekken die ik zowel in Sa lisbury als hier in Loesaka met Afri kaanse Rhodesische politici voerde, bleek duidelijk dat zij bang zijn voor de ernstige tegenstellingen die er bin nen de Afrikaanse gelederen bestaan. De African National Council (ANC) is, met bisschop Moezorewa aan het hoofd, slechts een vlag die een vat vol tegenstellingen, onder meer geba seerd op grote stamverschillen, dekt. Er is achter de schermen een hevige strijd gaande om de macht tussen Zanu en zijn wat gematigder tegen hanger Zapu. Waarnemers hier veronderstellen, dat ook de arrestatie van Sithole voor een deel is terug te voeren naar deze interne verdeeldheid. Uiteraard zon der dit openlijk toe te geven zouden Sithole’s tegenstanders in stilte zijn uitschakeling hebben toegeiuicht. Er zijn zelfs geruchten, onder meer geuit in de Zuidafrikaanse pers, dat Kaoen da en zijn ontspanningscompagnon HILVERSUM (ANP). Twintig Ne derlanders, waaronder negen politici van uiteenlopende richting, hebben gisteren een nationaal appèl gepubliceerd waarin zij oproepen tot een snelle beëindiging van de strijd die de Koerden in het noorden van Irak voeren. De ondertekenaars vinden dat Neder land niet werkeloos mag toezien nu de anderhalf miljoen Koerden na één oor logsjaar met vernietiging worden be dreigd. De groep erkent de rechten van het Koerdische volk in Irak op een eigen bestaan en een eigen cultuur en volledige autonomie binnen het Irakse staatsverband. De groep dringt aan op onmiddellijke openstelling van de Turkse, de Cyprische en de Iraanse grens voor hulpzendingen en vluchtelingen. Wanneer deze tendens binnen de par tij zich voortzet ziet het er naar uit dat zij in haar overgrote meerderheid de politiek van haar regering niet zal blij ken te steunen. De motie in het Lagerhuis is het produkt van drie van de zeven ministers in het kabinet van premier Wilson die zich tegen een blijven binnen de EEG hadden uitgesproken. Het zijn de verte genwoordigers van de uiterste linker- Vorster, van tevoren van Sithole’s arrestatie op de hoogte zijn gesteld en niet al te krachtdadig hebben geprotesteerd omdat ook in hun ogen Sithole, Chitepo en de hele militante Zanu-leiding het voornaamste strui kelblok vormen op de weg naar een Rhodesische regeling. Hoe dan ook, het Afrikaanse verzet tegen de blan ke overheersing heeft er opnieuw een martelaar bij. De kwestie is in Brussel officieel niet besproken omdat de Portugezen zoiets terecht als een inmenging in nationale zaken zouden beschouwen. In allerlei privégesprekken echter vindt de me ningsvorm toch wel plaats. Een commentaar in de grootste Zambiaanse krant, de Times of Zam bia, zegt dat de daders zonder twijfel moeten worden gezocht in kringen rond „de rebellenkliek van Smith in Salisbury’’. De krant zegt, dat waar de gefabriceerde en met alle regels van het recht en rechtvaardigheid spottende arrestatie van dominee Si thole in Salisbury (4 maart jl.) al ernstige twijfels deed rijzen over het voortgaan van de gesprekken tussen Smith en de ANC, deze moord defini tief een eind maakt aan de kans dat zwart en wit ooit nog met elkaar aan tafel zullen gaan zitten om een vreedzame oplossing te vinden. Bisschop Moezorewa, die daags na dat ik in Salisbury een gesprek met hem had, naar Zambia vloog om via radio en tv een oproep tot eenheid aan zijn landgenoten te richten een publiciteitskans die hem in eigen land niet geboden wordt was in zijn commentaar op de moord minder pessimistisch: „Chitepo’s dood is voor alle onderdrukte mensen in zuidelijk Afrika een droevige slag. Maar laat de vijand, die ons probeert te verde len, niet denken dat dit het einde van onze strijd is. Wij moeten voor alles (Van onze speciale verslaggever) LOESAKA De landmijn die dinsdag in Loesaka, de hoofdstad van Zambia, een eind maakte aan het leven van dr. Herbert Chitepo, voorzitter van de Rhodesische bevrijdingsbeweging Zanu in balling schap, heeft tevens grote verwoesting aangericht in de pogingen naar een politieke regeling in Zimbabwe (Rhodesië) en een algemene ontspanning in heel zuidelijk Afrika. De leider van de conservatieve gerech- tigheidspartij zei dat hij zal streven naar een coalitie van zijn partij met drie andere conservatieve partijen met verte genwoordiging in het parlement. Samen hebben deze partijen 214 zetels in het 450 zetels tellende parlement, tien zetels onder de absolute meerderheid. Drie zetels zijn vacant. Aan de grens met Zambia en Mo zambique staan 10.000 zwaarbewapen de en goed getrainde nationalisten klaar voor de gewelddadige omver werping van het uit blanken bestaan de bewind van Ian Smith. En hoe graag het regime in Salisbury ook speelt op de onderlinge verdeeldheid onder de Afrikanen, zeker is dat dit excuus geen enkele kans maakt bij al die bijna zes miljoen zwarte Zimbab- wianen de gedachte te vestigen, dat het beter is onder een blank racis tisch minderheidsbewind te leven in minderwaardige omstandigheden dan onder een zwart meerderheidsbewind dat onderlinge verdeeldheid zaait en chaotische overgangstoestanden zou kunnen veroorzaken. den HAAG (ANP). Het Hoog Mili tair Gerechtshof in Den Haag heeft gisteren vijf WDM-leden wegens een artikel in het VVDM-blad „Linksom- keert” veroordeeld tot een boete van vierhonderd gulden elk. De advocaat- fiscaal had vier weken militaire detentie geëist. Het gewraakte artikel in de rubriek „Wij Balen” droeg de titel „Macht”. Erin stond o m. dat in feite niet „de gene raals” maar „de maten” in het leger de macht hebben. Naar aanleiding van de veroordeling heeft het hoofdbestuur van de WDM gezegd dat „nog steeds binnen het leger de mogelijkheid om in vrijheid je me ning te uiten wordt gesmoord”. Het bestuur concludeert dat er binnen het leger geen vrijheid van meningsuiting bestaat ondanks de uitgesproken men- ning van minister Vredeling dat dit wel zo zou moeten zijn. stelde een verhevigde strijd tegen „imperialisten, racisten en onderdruk kers” in het vooruitzicht. Hij beloofde een diepgaand onderzoek. Kissinger heeft intussen de dag nuttig doorgebracht door een uitstapje te ma ken naar Saoedi-Arabië, alwaar hij in Riad vier uur lang met koning Feisal heeft gesproken -de acht joodse journa listen die deel uitmaken van het gezel schap ondervinden daar geen enkele moeilijkheid). Het was Kissinger er voor al om te doen de steun van koning Feisal te krijgen voor een Egyptisch— Israëlische overeenkomst, en om te voorkomen dat Syrië al te veel dwars zal liggen. DEN HAAG (ANP). Staatssecreta ris Meijer van CRM denkt aan de in stelling van een adviesgroep voor de begeleiding van de slachtoffers van ver volging tijdens de Wereldoorlog 1940- 1945. Deze groep, waarbij deskundigen ingeschakeld worden, zal een beleid moeten uitstippelen, onder meer wat be treft de maatschappelijke begeleiding van betrokkenen. De bewindsman heeft een en ander gisteren in de Tweede Kamer meege deeld, tijdens het debat over het rege ringsvoorstel de enkele jaren oude Wet Uitkeringen Vervolgingsslachtoffers te wijzigen- Deze wet regelt het verstrek ken van voorzieningen, met name finan ciële, aan die Nederlanders, die tijdens de oorlog slachtoffer waren van de Duitse of Japanse vervolging. De Kamer ging akkoord met het voor stel de voorzieningen ook te laten gelden voor hen, die gedurende de oorlog Ne derlander waren, daarna emigreerden en een andere nationaliteit aannamen. zijn diplomatieke vertegenwoordigers om te voorkomen dat zij in hetzelfde land de belangen van twee geheel verschil lend geaarde regeringen zouden moeten behartigen, doch van een echte zuivering in de Portugese diplomatie is nog geen sprake geweest. Vandaar dat de diplomaten vrezen voor een verdere radicalisering van de regering in Lissabon die dan vrijwel onvermijdelijk tot hun tamelijk onmid dellijke verwijdering uit ’s lands dienst zou kunnen leiden. V

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 3