JOE ZAWINUL EINDELIJK TEVREDEN MET DRUMMER VAN WEATHER REPORT
Definitief plan voor
muziekcentrum Utrecht
I.
toetst geweten van publiek
Concentratiekamp als spel
,Een brug te ver’
wordt verfilmd
„An die Musik” van Pip Simmons theatergroep
WK
international
interieurs
Meubelfabriek
Oisterwijk
r?
terstal
f|
de ruijter
V R IJ D A G
2 1
MAART
1975
KUNST
21
door Cees Straus
„Menselijk” spelen
Miroslav Vitous
Echte inspiratie
Op het Vredenburg
Geen subsidie voor
LI
I
klassiek
Kennemerlaan 38
Umuiden
AMSTERDAM Met Joe Zawinul praten over de muziek die hij met
zijn groep Weather Report speelt, dat leidt al vlug tot een onvruchtbaar
gesprek. Wie hem vraagt naar de Diepere Achtergronden van deze rock-
jazz, grotendeels door Zawinul en Wayne Shorter geschreven, krijgt steeds
ten antwoord: „Luister zelf maar, wij zijn de musici en het is aan jullie
om voor jezelf uit te maken wat wij spelen. Zelf weet ik het niet eens”.
’t is de moeite
waard bij
-WF
protesttheater
'CT-
*edereen
kijkt er van
«T °P dat
DE RUIJTER
KLASSIEK
zoveel en zo
voordelige
eiken
meubelen
heeft,
moet U ook
niet eens
kijken....
F 1F
HM
JOE ZAWINUL
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
De
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
iti
l
tafels stoelen
*TV-kasten bankstellen
slaapkamers wandkasten
dekenkisten
Waarom werd de naam Weather Report
(Weerbericht) gekozen?
I gasfitte!
V D)
4 60
Wagenweg 1. 3 en 15. Haarlem
hoek Wagenweg-Houtpiem
Componeren?
„Ik ga er heus niet mijn nek over
breken om een bepaalde compositie te
schrijven Ik ga er gewoon voor zitten,
achter mijn piano. Dat is de echte inspi
ratie. En je voelt het wanneer je inspi
ratie krijgt. Onder dergelijke omstandig
heden is Jungle Book (van de elpee
Mysterieus Traveller-red.) geschreven.
Weet je, m’n kinderen waren thuis en ik
ging er gewoon voor zitten en ik schreef
de compositie zonder dat.ik er bij na
dacht. Daarom is het mijn favoriete
nummer, het is geheel geschreven op
inspiratie”.
is gruwelijk realistisch. Je wilt die SS-er
op z’n bek slaan, dat meisje van de rek
stok halen. Je doet het niet, omdat je tot
je schande beseft dat je als goi er zelf
medeschuldig aan bent; aan wat er toen
gebeurd is en wat weer kan gebeuren.
Die muziek is niet voor niets onze eigen
ste klassieke muziek. Misschien dat men
als Jood zou willen roepen: Het is niét
de wil van God dat je vergast wordt,
verzet je.
De vraag kan worden gesteld, of je
als toneelgroep het concentratiekamp der
Nazi’s moet doen herleven. Dan zeg ik
voor mij persoonlijk, ja natuurlijk. Niet
alleen omdat zelfs een officieel anti-se-
mitisme weer z’n kop opsteekt, maar
omdat je je geweten wat dat ook
moge zijn moet blijven toetsen.
(„An die Musik” is in Rotterdam te
zien en komt in april naar Mickery,
Amsterdam. Het is waarschijnlijk ook
in Haarlem, Toneelschuur, te zien).
JAC.HEIJER
ARNHEM. Binnenkort worden de
eerste opnamen gemaakt voor de verfil
ming van de bestseller Een brug te ver
van de vorig jaar overleden schrijver
Cornelius Ryan. De brug te ver was de
brug over de Rijn, die in 1944 het
centrum van de gevechten was in de
slag om Arnhem.
De film wordt geproduceerd door Joe
Levine het basis-script is van Cathy
Ryan, weduwe van de auteur. De verfil
ming zal twee jaar in beslag nemen.
Aan de film werken Nederlandse figu
ranten mee, naast 50 acteurs uit Holly
wood.
„De droom van Anne Frank”, een scène
uit „An die Musik’’ door Pip Simmons
Theatre Group. Foto Bob van Dantzig.
„Weet je dat ik echt niet weet wat
mij de inspiratie geeft om te schrijven?
Misschien het leven, ’s morgens opstaan
en om je heen Kijken, naar m’n kinde
ren, m’n vrouw. Ook de negatieve din
gen in de wereld, zoals rampen en
catastrofen geven je inspiratie. Op een
andere manier als gewoonlijk, maar het
heeft allemaal verband met elkaar”.
Zawinul en Shorter, de eerste speelt
synthesizer en piano, de tweede in
hoofdzaak sopraansaxofoon, kennen el
kaar van hun samenwerking met trom
pettist Miles Davis aan een groot aantal
grammofoonplaten (In a silent Way, Bit
ches Brew en Live-Evil onder meer)
Josef Zawinul werd in Wenen geboren,
maar trok in 1959 naar Amerika, omdat
hij de Oostenrijkse hoofdstad vervelend
begon te vinden.
Voor zijn samenwerking met Davis,
speelde Zawinul onder meer lange tijd
met Cannonball Adderley. Shorter speel
de in die tijd bij Art Blakey. Maar wie
woensdagavond het concert beluisterde
dat Wather Report in Amsterdam gaf,
kon daaruit opmaken, dat de meeste
invloed binnen deze groep nog steeds
van Zawinul uitgaat, een stijl die toch
nog veel trekken vertoont van zijn Ad-
derley-periode.
Alyrio Lima Cóva: „Ik geef de voor
keur aan „menselijk” spelen. Musici we
ten soms veel van techniek af, maar ze
kunnen niet op een „menselijke” manier,
met hun hart, spelen. Voor mij betekent
musiceren, dat ik speel met niets in
mijn hoofd. Ais je dat wel hebt, dan
moet je stoppen en een keus maken. Als
je nergens aan denkt, dan kan je al je
energie aan de muziek besteden. Een
soort geheimzinnige werking dus.”
Toonzaal: Amsterdam
Leidsekade 102 (naast Lido, vlak
bij Leidseplein) tel. 020-233917.
Ma t/m za 9#-18 uur.Ook weer op
donderdagavond tot 21.30 uur.
Uw kopje koffie staat klaar.
Ik heb met Miles Davis trouwens niet
opgetreden, wel hebben we een vijftal
albums gemaakt”.
Maar als je naar een plaat als Live-
Evil luistert, dan hoor je veel terug van
wat ook op platen staat van Weather
Report.
„Luister nu goed naar me. Ik was
degene die In a silent Way schreef, niet
Miles Davis. Dan is het toch niet vreemd
dat je mijn ideeën nu weer terugvindt
op de platen van Weather Report. Wat
Miles doet, dat komt van Wayne en van
mij. Toer In a silent Way uitkwam, had
Davis al naam, zodat de mensen zo’n
plaat direct aan hem toeschreven en niet
aan ons, omdat wij een dergelijke naam
niet hadden. Voor Miles was het maken
van In a silent Way belangrijk, enorm
belangrijk. Elke musicus met wie hij in
de studio zat, was een meester op zijn
eigen terrein.
Davis heeft me nog wel eens gevraagd
om een plaat met hem te maken, maar
ik zou het niet willen doen. Al weet ik
niet waarom”.
I
ROTTERDAM Het Piccolotheater in
Rotterdam is ontdaan van z’n tribunes
en versieringen. Een zwarte kale ruimte.
Er staan kazernebanken voor het pu
bliek. Op het sobere podium een tafel,
gedekt met een wit kleed en erop staat
een negenarmige kandelaar met Davids
ster. Zo begint „An die Musik”, een
voorstelling” van de Engelse Pip Sim
mons Theatre Group naar een idee van
Ruud Engelander.
„Wij zijn
moeder, een zoon en een dochter. Moe
der zet haar gedicht op innig familiege
luk en steekt met het middelste kaarsje
de acht andere kaarsen op de kande
laar aan. De muziek zet in; de musici
spelen en zingen op teksten uit het ver
haal van de Golem naar Leivick. De fa
milie zet zich in gestileerde schokkende
beweging aan tafel voor het sabbath-
maal, dat verloopt als een nachtmerrie.
Deze droom van Anne Frank zit vol
angsten van de Jood en vooroordelen
van de goi. (Weer moet je als toeschou
wer kiezen waar je staat). De joodse
mama, die haar zoon (in Lederhosen) af
likt en vol brood propt. De joodse vader
die z’n dochtertje betast. De SS-er ser
veert de hongerende spelers eten: scha
len met doodsbeenderen en mensenhaar,
een levende witte duif en tenslotte
brood in ruil voor moeders juwelen,
vaders nette pak en de drie onderbroe
ken van de dochter (Anne Frank)
schreef in haar dagboek, dat ze er altijd
drie droeg voor het geval ze opgepakt
zou worden en naar Westerbork zou
moeten).
De groep Weather Report ontstond
aan het einde van de jaren '60. Tot de
oprichters behoorde ook Miroslav Vitous,
een bassist uit Oost-Europa die onder
meer heeft gespeeld bij John McLaugh
lin, Larry Corryell en Herbie Mann.
Vitous heeft inmiddels plaats gemaakt
voor Alphonso Johnson. Als slagwerker
kwam naar Amsterdam mee Chester
Thompson, terwijl de groep sinds een
half jaar in de Braziliaan Alyrio Lima
Cóva een uitstekende percussionist heeft.
Lima Cova woont pas sinds een jaar in
de Verenigde Staten, nadat hij eerst in
Marokko had gespeeld. Hij ging oor
spronkelijk naar het New England Con
servatory in Boston (bekend door zijn
fameuze studenten-orkest dat de muziek
uit The Sting speelt), maar kreeg er niet
de bevrediging die hij zocht: „Ik ging er
naar toe om uit te vinden wat ze er
precies deden. Dat bleek heel simpel te
mer opgenomen dat zo oud is. Maar je
levenservaring die je in je muziek ver
werkt, die verandert mee, dat is voor
anderen ook zo. Maar houdt me ten
goede, ik heb werkelijk nooit getracht
iemand te imiteren.
i’
zijn, ze herhaalden alleen datgene wat
eeuwen geleden werd gedaan”.
Over het vertrek van Vitous vertelt
Zawinul- „Miroslav voldeed niet aan
datgene waar we naar zochten om in
onze muziek te leggen. We wilden niet
iemand hebben die alleen een solist is,
maar een musicus die zowel solist kan
zijn, maar die tegelijk een basis aan de
groep kan geven. Miroslav kon dat niet”.
Weather Report heeft altijd een sterk
wisselende bezetting gehad. Zawinul
vertelt dat Weather Report voortdurend
het probleem heeft gehad van een
drummer die niet binnen de groep paste.
Maar hi; is er van overtuigd dat met
Thompson een heel goede slagwerker is
Zawinul: „Weer is iets waar je geen
greep op hebt, het verandert elke dag.
Het weer is er gewoon, je vraagt je niet
af waarom het nu bijvoorbeeld regent,
verandering zit ook sterk in onze groep.
We denken niet aan het weer, we den
ken niet aan niets, we trachten ook niet
alles met alles te relateren” is zijn
enigszins cryptische antwoord. Over zijn
periode met Cannonball Adderley
(waarin hij ondermeer Mercy, mercy,
mercy schreef) en Miles Davis zegt Za
winul: „Door geen van beiden ben ik
sterk beïnvloed. Ik heb de grootste in
vloed van mijzelf ondergaan. Ik schrijf
nu muziek die ik 23 jaar geleden al
schreef. Op het nieuwste album van
Weather Report, Tale Spinnin, dat op
punt van uitbrengen staat, is een num-
en een filmzaal aangebracht, evenals een
café-restaurant met terras.
Het muziekcentrum omvat ook een
aantal overdekte „passages”, waarin een
reeks winkels zijn gedacht. Op de bo
venverdieping is ruimte voor kantoren.
Door middel van een winkelpier zal het
geheel in verbinding komen te staan met
Hoog Catharijne.
Hertsberger meent dat zijn bouwwerk
een meer besloten karakter zal geven
aan het Vredenburg. Als de gemeente
raad akkoord gaat met zijn plan en met
een door B. en W. in oktober in te
dienen voorstel tot een bouwkrediet, kan
tegen het midden van 1976 worden be
gonnen met de bouw, die ongeveer twee
en een half jaar in beslag zal nemen.
de musici, jullie de analitici”
AMSTERDAM (ANP). De Anti-
apartheidsbeweging Nederland en de Be
roepsvereniging van Beeldende Kunste
naars (BBK) zijn verwonderd dat het
ministerie van CRM geen geld beschik
baar stelt voor het optreden van het
Zuidaf rikaanse schrij verscollectief
„Mayibuye” op 26 maart in theater De
Engelenbak in Amsterdam. Het pro
gramma heet „Poets to the People”,
protesttheater over apartheid en verzet
in Zuid-Afrika. De AABN en de BBK
hadden voor dit optreden 2500 gulden
subsidie aangevraagd.
Weather Report op de foto, nu eens niet in een New Yorkse sloppenwijk gemaakt,
maar in een van de rottende gaten van deAmsterdamse Nieuwmarktbuurt. Links
boven Alyrio Lima Cóva, naast hem Joe Zawinul. Beneden van links naar rechts
Chester Thompson, Wayne Shorter en Alphonso Johnson.
(Foto Ronald van Caem)
UTRECHT. Herman Hertsberger
heeft donderdag zijn definitieve ontwerp
voor een muziekcentrum aan het Vre
denburg te Utrecht gepresenteerd. Dit
plan voorziet in een grote muziekzaal
met normaal 1500 zitplaatsen, desge
wenst door bepaalde veranderingen uit
te breiden tot 1900 plaatsen.
De zaal heeft de vorm van een regel
matige achthoek, waarin een breed podi
um is geprojecteerd. Op dit podium is
plaats voor een symfonie-orkest en een
koor van maximaal 125 zangers. De
zitplaatsen lopen amfitheatersgewijs
hoog op.
Daarbij is de architect ervan uitge
gaan, dat het hedendaagse concertpu
bliek niet alleen komt om iets te horen,
maar dat het ook wat wil zien. De
akoestische problemen die dit met zich
meebrengt, denken de deskundigen op te
lossen door op het podium en tussen de
groepen zitplaatsen een aantal „keermu-
ren” aan te brengen, die moeten zorgen
voor de gewenste weerkaatsing.
Het gebouw omvat verder ruimten
voor een informatiecentrum, waarin zo
wel de WV, het gemeentelijke bureau
voor voorlichting en een bespreekbu
reau een plaats kunnen vinden. Ook zijn
een repetitieruimte, een studiecentrum
aangetrokken. „Ik zal proberen deze
groep als zodanig bijeen te houden”.
Lima Cóva over dat drummerspro-
bleem: „Je hebt drummers die rock and
roll spelen, bebop-jazz, free en ga maar
door. Voor ons bestond het probleem
hieruit dat weinig drummers de meeste
van deze richtingen tesamen beheersen”.
Gevraagd naar de conceptie waarmee
Weather Report pleegt te spelen, ant
woordt Zawinul: „Dat kan ik nauwelijks
uitleggen, luister er naar en probeer er
achter te komen wat je er zelf in ziet.
Het is een muziekvorm die berust op
gevoelens, waarbij we niet denken aan
bepaalde opvattingen. We zijn mensen
die veranderen en met ons onze muziek,
die altijd zal blijven veranderen. Ik kan
er niet mijn vinger opleggen om ’t vast
te houden. Met wat voor opvattingen
wij spelen, dat moet jij maar uitzoeken.
Wij zijn de musici en jullie de analytici.
We zoeken nergens naar, we doen al
leen. Doen, voelen en vervolgens spelen.
Niet het onderzoeken, maar het vinden”.
Een SS-soldaat komt op en kondigt
een operette aan in één bedrijf, getiteld
„De droom van Anne Frank”. Vier dode
lijk vermoeide musici verschijnen, een
zwarte frak en een kleurig vlinder-
strikje op verder schamele kledij; één
heeft z’n voet in verband. Ze buigen
naar het publiek en zetten zich aan hun
instrument. Vier andere, angstige men
sen komen op. Zij zullen spelen. Het is
duidelijk: we zitten in een concentratie-
kamp-barak en kijken naar een spel van
gevangenen. We mogen, móéten kiezen
welk publiek we zijn: medegevangenen
of SS-ers te gast.
De vier spelers zijn een vader, een
Na de operette begint een spel, dat
geen spel meer is. De spelers en musici
kleden zich om in bruin gestreepte
kampkleren met de Jodenster erop. De
jongen die de zoon speelde verkleedt
zich als SS-er, pakt een roe van bam
boe en zet martelingen in. Hij dwingt
hen met geraas en getier tot afmattende
gymnastiekoefeningen, afgewisseld met
cultuurbeoefening.Ze spelen, zingen en
dansen op Duitse muziek, Beethoven,
Liszt, Schubert. Ze moeten de SS-er ver
maken met grappen en kunstjes. Wie het
af laat weten, moet aan een te hoge rek
stok hangen. Tot slot moeten de gevan
genen een Joodse dans uitvoeren. De
voorzanger gebruikt twee blikken dien
bladen als tamboerijnen. Hij moet de
dienbladen tegen z’n eigen hoofd slaan
om het ritme aan te geven. Op het hoog
tepunt van de dans zakt de voorzanger
in elkaar en krijgt de SS-vechtpet op
z’n hoofd.
Dan kleden allen zich uit, vouwen hun
kampkleren netjes op en leggen die op
stapels aan de rand van het podium.
Ieder zet zich met een instrument op een
stoel. Terwijn men iets Duits klassieks
speelt vult het podium zich langzaam
met verstikkende rook. Een van hen
leest een citaat voor van Bruno Bettel-
heim, waarin o.a. staat: „We moeten,
met resignatie, aanvaarden zoals de Zo
nen van Israel dat moeten doen, dat
dit is zoals het moet zijn. God heeft het
zo gewild”. In de witte rook staan allen
op en buigen voor het publiek. Naakt.
DIT IS GEEN toneelstuk meer waar
je in kunstminnende bewoordingen over
kunt spreken. Dit eist van elke toeschou
wer een strikt persoonlijke reactie, een
standpunt, niet alleen over de Joden
vervolging van 30 tot 40 jaar geleden,
maar over het goed en kwaad in onze
wereld. Al gebruikt de groep van Pip
Simmons zeer theatrale middelen en be
schikt ze over een enorme kundigheid
in spel en muziek, wat je te zien krijgt
II
X
aÈÏÏfc
«Siini s£r
