Haarlems Concertgebouw niet de geschikte ruimte
ons
Amateur-
uitgaven in
stichting
Slag om Arnhem in
land op films
verenigd
I
„Mary Stuart”
in Rotterdam
Sr I
6
Naar boek van Cornelius Ryan
Bachvereniging onder
nieuwe leiding
Nico Verhoeven-prijs
ingesteld
mi
Wessel Ilckenprijs
voor De Boventoon
„DE GOEDE MENS VAN SEZUAN” BIJ PUBLIEKSTHEATER
Werk van Van Gogh
in Londen gestolen
7
KUNST
MAANDAG
24
MAART
1975
f iLi.*
AMSTERDAM 700 Jaar Amsterdam, een jubeljaar dus (behalve dan
voor de Nieuwmarkters, de actiegroepen, de gemeenteraad, de metrobou-
wers en zo nog wat meer). En een stad als Wenen, met een open oog voor
„promoting” draagt een jubelsteen bij in de vorm van een nostalgische
VVV-show. Een fraaie steen, die decadent glittert tegen een fond van
verschoten oud-rose zijde. „Rendez-vouz met Wenen” is de slagzin van de
tentoonstelling in het Rijksmuseum Vincent van Gogh. Ze is gewijd aan
de glorieuze periode van Wenen, de tijd van de Jugendstil, van Johan
Strauss, het bloeiende Prater en nog veel meer nostalgante factoren, de
naam „Wien” een sfeer van nog steeds niet vergane glamour gevend, die
in de grote benedenhal van het museum fraai aangezette klemtonen krijgt.
Leest n
euws.
buwsti
Den Uyl
nieuffl
ing,
P. pen-
ocht ei
sboden.
t toch!
ooit r.
HAARLEM Sinds zaterdag
nacht, tien over drie, behoort Haar
lems eerste jazzfestival tot het ver
leden. Twaalf uur lang hebben de
450 betalende bezoekers kunnen
luisteren naar tien uiteenlopende
jazzgroepen met evenveel stijlen.
Met het oog op het zeer gevarieerde
programma mag men het festival
als geslaagd beschouwen. Trouwens,
alleen al het initiatief schreeuwt om
navolging. En ook voor het feit, dat
men op twaalf uren maar tien mi
nuten is uitgelopen, verdient de or
ganisatie alle lof. Maar er kleefde
één groot, en voor velen met mij,
zwaarwegend bezwaar aan de op
zet: de omgeving. Wanneer wordt
gesproken over een jazzfestival,
denk je aan een ruimte, waarin je
met een groepje mensen gezellig
aan een tafeltje kan zitten kleppen;
waarbinnen zich ook de bar bevindt
en waar tevens eventuele danslus-
tigen zich kunnen vermeien. En
daar was in ons plaatselijke concert
gebouw geen sprake van, zodat het
woord festival wel wat hoog ge
grepen was.
-4’i
Jazzfestival zeer gevarieerd
Joseph Levine en Cathy Ryan met het
boek „Een brug te ver”.
KEES TOPS
Dit bezwaar was geenszins nieuw
een sue-
Goede voorstelling, maar
kan Brecht wel scoren?
HEIN STEEHOUWER
JAC HEIJER
t
■I
t >«41
itting
iking
m de
met
r een
met
neer
Lijke
uur-
ani-
in
In dezelfde zaal kunstnijverheid van
rond de eeuwwisseling, zo modern van
vorm vaak, alsof bijvoorbeeld het aarde
werk gisteren is ontworpen: strak, wit en
zwart. Getuige de slangenstijl in het
gedreven zilverwerk, zal dat porselein
wel een uitzondering zijn geweest.
Vlak erbij de Weense mode uit die
Cees Smals Diamond Five tijdens
het jazzfestival gefotografeerd door
Arthur Bastiaanse.
Maar goed, de realisten die hier nu
hangen, zijn figuren als de bekende
Alfred Hrdlicka met heel knappe etsen,
Fritz Martinez met een grote olieverf,
Heinz Klima en nog enigen, die toch ook
een grote naam hebben. Wil je ze onder
éné noemer brengen, dan valt op, dat ze
allemaal bezig zijn met een sterk ont
luisterend beeld van de mens: vervallen,
gebonden, geteisterd of in confrontatie
met de dood. Alles ook nogal explosief
geschilderd en getekend in dramatische
lijnvoering en kleuren. Het is begrijpe
lijk, dit allemaal, want de Weense Ju-
gendstilmens is grondig ten onder ge
gaan in de waan van het Groot-Duitse
Rijk. Daar helpen de Wiener Melange en
de Sacher Torte. aangereikt door Am
sterdamse meisjes in Dimdl-kostuum en
begeleid door walsmuziek, weinig aan.
Maar als je dat even vergeet, smaakt
dat Weense gebak toch wel heel lekker.
Annet Nieuwenhuyzen als Shen Te, de
goede mens van Sezuan.
de
en
ng
mis
>n
1e-
ken-
lout-
van-
Dit
vond
aribo
lagen
(Van onze kunstredactie)
rij ent
nacks
Ma. t.m.
akh.
•1. Tel. I
ont-
leeft
satie
k de
■ging
ega-
in”.
iigen
de
;roep
i A.
dooi
ver-
lenis
ging
de
st.
r-
ie
Lindenlai
l. 075-831
1-2300 ui
i gevraag
ge-institu
id van 1
mstnassa
1733.
e Riolen
aks voor
de riol
iden. De
n, schoo
ogedruk
1 riolen
124.
r leven
jonge
verdien.'
t, wel j
assist)
nge d«
30 jaar.
Levine zegt: „A bridge too far gaat
iets heel anders worden dan The Lon
gest Day. Deze rolprent, ook naar een
boek van Ryan, was helemaal een oor
logsfilm. Dit verhaal is voor de helft
over de oorlog, voor de andere helft
over mensen. Ik ben van plan zoveel
mogelijk Hollanders voor Hollandse rol
len, Duitsers voor Duitse rollen enz. te
gebruiken- Ik wil dan ook dat als twee
Duitse soldaten met elkaar praten, die
mannen Duits praten, dat maakt het
allemaal veel geloofwaardiger. Tenmin
ste, ik kan me niet voorstellen dat twee
Duitsers onder elkaar Engels spreken.
En hetzelfde geldt natuurlijk voor Ne
derlanders. Dan moeten we maar met
ondertitels werken”.
het stond in feite van te voren al vast
en was volgens de organisatie niet te
vermijden, aangezien de stoelen voor het
koffieconcert van zondagochtend weer
netjes in rijen moesten staan. Toch blijf
ik het een essentieel bezwaar vinden,
omdat het de gehele sfeer bepaalt. Nu
kwam het er eenvoudig gezegd op neer
dat men een uurtje luisterde, een kwar
tier de gelegenheid had voor een pilsje
en een praatje, om dan weer in drom
men naar de zaal te schuifelen. Buiten
de zaal was de muziek namelijk niet te
horen zelfs niet op de achtergrond.
Bij een eventuele herhaling volgend jaar
(wat ik ten zeerste zou toejuichen) zou
men toch meer rekening moeten houden
met de sfeer die een dergelijk festival
vereist.
Maar terug naar de muziek, waarom
het toch uiteindelijk gaat. Die muziek
was, zoals gezegd, zeer gevarieerd. Het
begon met de Zaanse Caledonians, een
20-mans formatie die gezellig swingende
Er is ook een zaal met moderne schil
derkunst, „Expressief realisme uit We
nen” geheten. Jammer genoeg is het een
verkeerde keuze, want deze schilderijen
eh grafiek zijn niet typisch Weens, al
valt er een nagalm van Kokoschka en
andere expressionisten in te bespeuren.
Typisch Weens zou het exposeren van de
beroemde Fantastisch realisten zijn ge
weest.
(Van onze correspondente
in Amsterdam)
AMSTERDAM. Ongeveer 95 procent
van de film „A bridge too far”, naar het
gelijknamige boek van Cornelius Ryan,
over de grote slag om Arnhem in de
Tweede Wereldoorlog, zal in Nederland
worden opgenomen. De filmproducent
Joseph Levine, een goede vriend van de
onlangs overleden Ryan, is met diens
weduwe overeengekomen dat hij de best
seller over de strijd om Arnhem zal
gaan verfilmen. Hij denkt minstens 15
miljoen dollar voor de film nodig te
hebben en is van plan een enorm aantal
(tegen de vijftig) bekende filmsterren
voor de hoofdrollen aan te trekken.
„A bridge too far gaat een geweldig
project worden. Ik ben van plan volgend
jaar april met de opnames te beginnen.
De tijd daarvoor heb ik echt wel nodig
om alle voorbereidingen te treffen. Ik
ben nu met mijn vrouw en mijn zoon
en de weduwe Ryan in Nederland ik
De tentoonstelling is vakbekwaam op
gezet als een uitnodiging om zelf eens in
Wenen te komen kijken en met de
Weners mee te mijmeren over het Oos
tenrij ks-Hongaarse Keizerrijk. Inderdaad
gebeurde er toen iets in Wenen, lang
niet alleen de befaamde lichte muziek-
sitad langs de „Schone Blaue Donau”.
Er werd in Jugendstil gebouwd door
architecten als Otto Wagner en Josef
Hoffmann, voor die tijd modern en
vooruitstrevend en nu nog altijd boei
end. En dan waren er de schilders als
Gustav Klimt en Egon Schiele, maar
later Oskar Kokoschka en Franz Marc.
Klimt lijkt nu een aartsvader, wiens
echoënde stem nog dóórklinkt in het
werk van de jongste Fantastische realis
ten, via Gutersloh en later Ernst Fuchs.
En het blijkt hier nog altijd een jeugdi
ge stem te zijn, ook al klinkt ze uit de
verte. Klimt was een alleskunner, voor
op in elke stijlvernieuwing in zijn jaren,
een verbazend knappe schilder niet al
leen, maar ook ontwerper van toegepas
te grafiek en nog veel meer. Dat was
met zijn vele medestanders en leerlingen
ook zo.
Van-Klimt is er hier helaas niet veel
te zien. Wèl het type posters, dat door
de jongeren van nu zo fel wordt be
geerd, doch slechts enkele schilderijen
en dan nog uit zijn vroege periode. Van
Egon Schiele, de bijzonder indringende
schilder van vrouwentypen, is er ook
niet veel. Gelukkig valt dan wel op, dat
sommige minder bekende schilders het
beste peil uit de tijd van het „fin de
siècle” eveneens haalden. Een prachtig
vrouwenportret van Gottlieb Kempf bij
voorbeeld.
DEN HAAG (ANP). Toy de Wilde
erfgename van de vorig jaar overleden
dichter-tekenaar Nico Verhoeven, heeft
een poëzieprijsvraag 2.000,uitge
schreven. Gevraagd wordt een gedicht in
vrije versvorm van tenminste vijftig re
gels met als thema „Tweezaamheid in
eenzaamheid”. De prijswinnaar zal op 20
augustus, de vijftigste geboortedag van
Nico Verhoeven, worden bekendge
maakt.
UTRECHT (ANP) Met ingang van
1 april a.s. is Pascal A. R. Rijnders
benoemd tot directeur van de stichting
„De Nederlandse Bachvereniging”, die
tegelijkertijd van Naarden naar Utrecht
gaat verhuizen.
De heer Rijnders is uit het muziekle
ven afkomstig. Hij is 12 jaar als direc
tiesecretaris in dienst geweest van de
Stichting Gaudeamus en is mede-oprich-
ter en directeur van de stichting Jr.
Jacob van Eyck (promotie muziek van
van 1750).
swingende solo’s. Tot half acht 's avonds
was het muzikale gehalte van het jazz
festival wat mij betreft dus alleszins
geslaagd en de gerenommeerde New Or
leans Syncopators konden daar niets aan
af doen.
Het vijfkoppige Martin Haak Kwartet
en het zesmans kwintet van Joop Schol
ten zagen kans mijn enthousiasme enigs
zins te temperen. Martin Haak liet zijn
pianolklanken overstemmen door drie
slagwerkers, onder wie de overigens uit
stekende conga-bespeler Neppie Noya.
Aangezien de piano tijdens het gehele
festival al het slachtoffer was van een
slechte geluidsweergave, had Haak het
gemakkelijk met één drummer kunnen
stellen. Het vrije jazz-element in het
festival werd vertegenwoordigd door
Joop Scholten’s nieuwe kwintet met on
der meer Martin van Duynhoven
(drums) en saxofonist Hans Dulfer. Het
werd één zware elektrische dreun met
scheurende uithalen, die wat mij betreft
weinig met free jazz te maken had.
Ter onderbreking van al die jazz, leek
een bliksembezoek aan De Gravin, waar
Bill Brooker’s Jugband optrad, niet on
verstandig. Het was een heel andere
sfeer in de afgeladen sherry-bodega,
waar de Rotterdamse groep losjes zeer
inspirerende jug-riedels over de hoofden
van de door de muziek heen kakelende
menigte uitstrooide. Teruggekomen in
het wat tammere concertgebouw, was
het toch nog genieten van de fraaie
saxofoonsolo’s die presentator Ruud
Brink toevoegde aan de muziek van het
trio Irvin Rochlin en van het wat rom
melige optreden van Boy Edgar’s Big
Band.
jazz-oude-stijl speelde, maar die helaas
als enige band het ongerief had
slechts op de eerste tien rijen goed door
te komen. Het geluid bleef in de buurt
van het podium hangen, iets waarmee
later ook Madam Zenja tobde. Niettemin
een lekkere opening, de Caledonians.
Madam Zenja (eveneens afkomstig uit
de Zaanstreek) zong, begeleid door Fred
en Wik Horn, vooroorlogse blues. Ze
maakte echter niet bepaald de indruk
een blues-zangeres te zijn, stond eerder
als een zoutpilaar met wat aangeleerde
maniertjes achter haar microfoon en
kon met haar vrij vlakke stem niet
langer dan tien minuten boeien. Het
tegendeel gold voor de Diamond Five en
The Millers. Dat was ouderwets genieten
geblazen! Diamond Five, hergegroepeerd
rond trompettist Cees Smal, is een jazz
combo van internationale klasse. De
composities van Smal zijn om van te
smullen, getuige „Blue Bass”, een won
dermooi nummer dat het tegen elke
Ellington-compositie kan opnemen en
dat uitstekend werd gebracht door bas
sist Frank Noya.
AMSTERDAM. De Wessel Ilc
kenprijs 1974 wordt dit jaar toege
kend aan het amateurhobby-orkest
De Boventoon uit Amsterdam. Het
orkest waarvan de leden regelmatig
bijeenkomen in het BIM-huis in Am
sterdam staat onder leiding van de
saxofonist Herman de Wit.
Doel is het geven van ontplooiings
mogelijkheden aan amateur jazzmusi
ci.
Het is voor de eerste keer dat een
orkest deze prijs krijgt toegekend.
Eerder mochten Ferdinand Povel
Harry Verbeke en Willem Breuker
(allen saxofonisten) en de pianist Leo
Cuypers de prijs in ontvangst nemen.
De kleine Zweedse zangeres Suzy
Möller toonde zich bij The Millers het
tegendeel van Zen ja, met dien verstande
dat ze er was. De verjongde Millers
deden het zeer goed, ook zonder accor-
deonnist Johnny Meijer die het om fi
nanciële redenen had laten afweten. De
royaal besnorde vibrafoon-veteraan Ed
dy Sanchez stal de show met enige zeer
Hij toont een nagenoeg malende Mary
in haar laatste uren. Haar tegenspelers
zijn een zakelijke beul en een roofzuch
tige hofhouding, die haar zelfs tijdens de
tocht naar het schavot de laatste parel
snoeren arhandig maakt. Wat Hildeshei-
mer ook met dit stuk bedoeld mag
hebben, regisseur Cor Stedelinck en zijn
spelers slagen er niet in daaromtrent
iets duidelijk te maken. Deste erger valt
nu op hoe het aan werkelijk dramati
sche lijnen ontbreekt. Van meet af aan
is er het contrast tussen de vage waan
beelden van Mary en de realiteit van
haar omgeving. Maar dat contrast ont
wikkelt zich helemaal niet.
Tussen Mary’s tegenspelers onderling
gebeurt genoeg, maar dat houdt alleen
maar verband met hun hebzucht. Ook
daar onvoldoende dramatische spanning.
Ook in de rol van Mary (Josephine van
Gasteren) zit geen ontwikkeling; in het
begin daast ze uit angst voor de dood,
daarna onder invloed van opwekkende
dan wel kalmerende middelen.
Het hele stuk door staat veel volk op
de been in een sober zwart-wit decor
van Mario Mocenni, maar de bezigheden
die het van Stedelinck te doen krijgt
zijn hoogstens illustratief op het onnoze
le af. Waarom deze voorstelling uitge
voerd moet worden is mij althans een
raadsel.
jaren, nu vergane glorie van zijde, tule,
gouddraad, lange en kortere slepen van
kant en brokaat, noem maar op, alles
„beeldig” en zo te gebruiken in een
nieuwe versie van „Keizerin Sissi”.
Waaiers natuurlijk ook en andere attri
buten voor het hofbal.
iw te
is Assi»
ïisjes
ig. Telt
eh. gen
8 dan
t.m. 181
:ot 2 1
ren avJ
terweg
Alles ij
terweg I
>0219. 1
LONDEN (UPI) Een schilderij van
Vincenth van Gogh, ter waarde van
enkele tonnen, is uit een kunsthandel in
de Londense buurt Mayfair gestolen, zo
is zondag door de Britse politie bekend
gemaakt.
Het schilderij, „De spittende boerin”,
moet in de periode van 5 tot 20 maart
zijn ontvreemd.
ROTTERDAM Tijdens een infor
mele bijeenkomst in de Rotterdamse
Kunstenaarssociëteit werd besloten tot
de oprichting van een landelijke stich
ting ter bevordering van de belangen
van de „oprechte amateur”, uitgever en
drukker. Zitting in het bestuur hebben
o.a. Jana Beranova, Bas Lubberhuizen
en vertegenwoordigers van beide catego
rieën.
Doelstelling van de stichting is:
Algemene bekendheid en distributie
mogelijkheid van produkten van de mi
nipress;
oprichting van een verzamel centrum;
stand van minipressen tijdens het
Poetry International Festival van 8-15
juni 1975 te Rotterdam;
landelijke
landelijke expositie en eventuele
markt najaar 1975, o.a. in Rotterdam,
Amsterdam, Den Haag, Utrecht;
stand op de boekenmarkt in mei
1975.
Tevens zal een eigen bulletin verschij
nen (viermaal per jaar) teneinde onder
linge contacten te leggen en te verstevi
gen.
Ook de literaire instuif Haarlem heeft
zich bij de stichting aangesloten. Voor
het tijdschrift van de instuif: „Zomaar
wat gedichten en vertellingen” biedt dit
de mogelijkheid ervaringen uit te wisse
len met tijdschriften die opdezelfde golf
lengte bezig zijn. Dit heeft met name
geleid tot ruilabonnementen met „Op-
wenteling”, poëzie-periodiek „Naar Mor
gen” uit Eindhoven en „Brug", literair
tijdschrift, uit Delfzijl.
ROTTERDAM. Het Stadstoneel Rot
terdam heeft „Mary Stuart” op het re
pertoire genomen, een stuk uit 1971 van
de Duitse schrijver Rudolf Hildesheimer.
Geen romantisch drama a la Schiller,
geen modern psychologisch spel, geen
historisch-materiallstische verklaring
van de politieke figuur Mary Stuart.
Misschien bedoelt de schrijver te tonen
dat ons beeld van de geschiedenis zo
absurd is, dat je er van alles bij kunt
verzinnen.
zelf voor de eerste keer om
locaties, rond Arnhem, Nijmegen,
waar het boek nog meer speelt, te gaan
bekijken. Ik wil overleg plegen met
allerlei mensen. Hierna gaan we naar
Engeland om onder meer te spreken met
de jongste broer van veldmaarschalk
Montgomery, dat is een pas gepensio
neerde kolonel die er wel voor voelt om
de rol van Montgomery in de film te
spelen.”
Mevrouw Ryan vult aan: „Die man
lijkt zo vreselijk veel op de bekende
Montgomery, vooral en profile, en zeer
sterk in zijn manier van doen. En hij
heeft ook dezelfde tamelijk hoge stem
waarmee hij razendsnel praat. Ik ben
heel erg blij dat Joe het boek van mijn
man wil gaan verfilmen. Corry heeft
zelfs eens gezegd, toen hij nog niet eens
klaar was met het boek: „Joe, ik wil dat
jij er een film van maakt”.
Levine: „Als deze verfilming
ces wordt (het boek is dat al: in Neder
land zijn in drie maanden meer dan
honderdduizend exemplaren verkocht, de
verkoop in andere landen is navenant
en van het succes van de verfilming ben
ik bijna overtuigd), dan kan dat een
geweldige injectie voor de Nederlandse
economie betekenen. Alleen al omdat
wij hier dan voor een jaar zouden
komen wonen: Mijn vrouw kent name
lijk haar gelijke niet als het om geld
uitgeven gaat!”
Mevrouw Ryan: „Als deze film voor
Nederland gaat doen wat „The Longest
Day” voer mijn man hier heeft gedaan,
dan krijgen jullie hier een complete
invasie uit de hele wereld”. Levine over
zijn plan om zo’n vijftig internationale
sterren aan te trekken voor de verschil
lende rollen, naast nog tal van acteurs
voor de kleinere rollen: „Ik ben ervan
overtuigd dat ik iedereen die ik voor
deze film wil hebben, kan krijgen. Ik zal
de meeste acteurs ook maar zeer kort
nodig hebben, vier dagen tot een week
en dat vinden ze wel prettig”.
Voor wie de naam Joseph Levine niet
kent: Het is heus geen kleine jongen die
aan dit gigantische karwei gaat begin-
nen. Levine heeft meer dan 490 produk-
ties op zijn naam staan. Geen geringe
prestatie voor een man van 69 jaar- Een
andere prestatie (in het wereldje van de
film zo mogelijk nog ongebruikelijker):
hij is al 36 jaar met dezelfde vrouw
getrouw.
Levine vertelt contact te hebben ge
had met Paul Newman, Steve McQueen,
Dustin Hoffman. Cliff Richard en Peter
O’Toole, voor de hoofdrollen, maar hij
wil niet zeggen of hij al deze toezeggin
gen heeft binnengekregen. „In elk geval:
als er ooit een film is geweest met wel
duizend spelers, dan gaat deze het wel
worden. Toen ik voor het eerst het boek
las wilde ik het al dolgraag verfilmen;
ik heb het nu vier keer gelezen en ik
ben er nog altijd zeer van onder de
indruk. Mevrouw Ryan zal technische
adviezen voor de film leveren en een
van de mensen die dolgraag het script
willen schrijven is Mario Puzzo, de
schrijver van The Godfather, maar ook
daarover is nog geen definitieve beslis
sing genomen”.
Levine wil het niet uitdrukkelijk be
vestigen, maar er gaan geruchten dat hij
deze week prins Bernhard zal ontmoe
ten, om ook met hem over zijn film-
plarmen te praten. Hij en mevrouw
Ryan hebben de prins overigens al eer
der ontmoet, in New York.
Levine heeft verscheidene beroemde
films uitgebracht, zoals: Huwelijk Itali
aanse stijl, en Achtenhalf (van Fellini);
hy produceerde o.m. The Graduate, Sol
dier Blue en A touch of class. Vele
sterren hebben in zijn produkties mee
gedraaid, zoals Sophia Loren, Brigitte
Bardot, Shirley Mc Laine, Marcello Mas-
troianni, Peter O’Toole, Steve McQueen,
Peter Sellers, Dustin Hoffman en Mar
lon Brando.
J
J s ^Ki
