Weekblad beschuldigt minister van Defensie, Van den Boeynants:
Thieu „schouder aan
KISSINGER
schouder” met zijn
soldaten
Portugees bewind
dictator" VS
Edgar Hoover
was
Uitgaansverbod
in Loeanda
Misvormingen bij
geboorten door
PV C-f abrieken
Sovjet-Unie steunt
DEN UYL ZET
HANDTEKENING
IN AMBASSADE
GONCALVES:
FEISAL VROEG NOG
VERGEVING VOOR
achtergrond
MOORDENAAR
„MEER NATIONALISATIES”
3
2
BINNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG
2 7
MAART
1975
oten
(Van onze redacteur in Brussel, Henk Kolb)
„Niet gemakkelijk”
eerd
Dollarkoers
epen
edan
Persconferentie
ïring
eden
Cambodja
auze
Prijsvoorstellen
>eum
ssade
nsten
„Geleide democratie”
ikant
Amerikaans rapport
Chantage
exnet
isjolie
deeld
I
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. Leffelaar)
WASHINGTON De Verenigde Staten beleven op het ogenblik
een rage die het omgekeerde is van de traumatische wraakperiode in
de jaren ’50, toen het land geteisterd werd door de anti-communis-
tische terreur van senator Joseph McCarthy. De huidige rage is een
direct gevolg van de Watergate-affaire, en kan het best omschreven
worden als een nationale boetedoening.
-
Mirage-manipulaties in België
Het persbureau Tass meldt dat de
manier
Het weekblad signaleert ook hoe Pier
re Francois, de Dassault-secretaris-gene-
raal, onmiddellijk in Brussel bij Vanden
Boeynants op bezoek kwam nadal deze
in Den Haag overleg had gepleegd.
(Vervolg van pagina 1)
WASHINGTON. Over Portugal zei
Kissinger dat de Verenigde Staten alles
in het werk zullen stellen om goede re
laties te onderhoudena „Maar w(j z(jn ver
ontrust over een evolutie waardoor het
democratische proces een farce kan wor
den en waardoor partijen aan de macht
kunnen komen die niet noodzakelijker
wijs vriendschappelijk staan tegenover
de Verenigde Staten”
dezer
aange-
ubbele
as j olie
>olitie-
nieuw
minis-
inge-
üeuwe
gustus
i Den
jssade
russel
ladeur
maar
ilangs
Haag
bische
atieke
tot nu
1 Den
ik en
De Nederlandse defensie-minister Vre-
deling zou echter met de Belgische bere
keningen niet akkoord zijn gegaan tij-
jarige Paulus VI sprak tijdens zijn we
kelijke openbare audiëntie die in de
basiliek van St. Pieter werd bij gewoond
door circa 20.000 mensen.
Driehonderd soldaten van de Cambod
jaanse regeringstroepen hebben ten oos
ten van Pnom Penh hun stellingen ver
laten terwijl ten westen van de hoofd
stad de regeringstroepen weinig zin meer
hebben om tegenstand te bieden aan de
oprukkende Rode Khmer, Lon Nol’s mi
litairen beseffen dat er wellicht spoedig
een einde zal komen aan de Amerikaan
se hulp aan Cambodja.
Gisteren zijn Pnom Penh en het vlieg
veld van de hoofdstad beschoten met 68
raketten. Acht personen werden gedood
en twintig gewond.
Wijlen Edgar Hoover nam jarenlang
een onaantastbare positie in als direc
teur van de FBI.
voor
j ge-
ngres
en is
n dit
er de
cy in
geen
was
ngres
tus-
Alge-
soneel
rijks-
e stu-
aoger-
St be-
atieve
eid in
Stich-
Ver-
lepen.
s ge-
Am-
020-
igssa-
week
>egro-
„con-
;rdam
n ge-
spon-
Het
sione-
ndent
tfelijk
ïrveld
kunde
m in
poor
sen is
tduitse
»n Ne-
d tot
igenis-
jn aan
vartier
’73.
Minister Van den Boeynants heeft gis
termiddag tijdens een inderhaast bijeen
geroepen persconferentie de ernstige be
schuldigingen ten stelligste ontkend. Hij
betoogde aan de hand van reeksen cij
fers dat de zeer aanzienlijke verschui
vingen in de prijzen van de kandidaat-
opvolgers van de Starfighter waren
voortgekomen uit de wijze waarop de
risico’s in verband met veranderingen in
de muntwaarde van de dollar waren
berekend. In de versie-Vanden Boey
nants zou de Franse Mirage zelfs iets
goedkoper uitvallen dan de F-16.
Waar dit alles (en nog veel meer
dat nooit bekend zal worden) op
neerkomt, is dat Hoover, al of niet
met een officieel of stilzwijgend
mandaat van het Witte Huis of van
het ministerie van Justttie, als een
potentaat uitmaakte welke personen
„goede” of „slechte” Amerikanen wa
ren, en welke politieke opinies toe
laatbaar. Het is duidelijk dat dit niets
meer met democratie te maken heeft,
maar op zijn best met een „geleide
democratie” - zoals president Soekar-
no die term gebruikte om zijn een-
mansbewind te voeren.
zuur gemaakt, waardoor zij hun ba
nen verloren, en telefoons werden
afgeluisterd .Hetzelfde gebeurde met
de linkse anti-oorlogsbewegingen.
BRUSSEL De Belgische minister van defensie Paul vanden Boey
nants zou volgens het Nederlandstalige weekblad „Knack” aan het Bel
gische kabinet onjuiste gegevens hebben voorgelegd als grondslag voor de
keuze tussen Mirage FLM 53 en de F-16. In de samenvatting van de ge
gevens uit het dikke rapport van de uit experts van Nederland, België,
Denemarken en Noorwegen samengestelde stuurgroep zoals het kabinet
van Vanden Boeynants die heeft vervaardigd zouden zowel de prijs
verhoudingen als de technische gegevens opzettelijk in het nadeel van de
Amerikaanse F-16 zijn weergegeven.
Het resultaat ervan was dat Hoover
en niet de president, kon bepalen
wat wel en niet toelaatbaar was in
de Verenigde Staten, en daar had
Hoover zijn eigen ideeën over. Een
van de ontwikkelingen die Hoover
niet aanstond, was de burgerrechtelij
ke beweging die er in het begin van
de jaren ’60 in het zuiden naar
streefde om de zwarte bevolking be
wust te maken van hun kiesrecht.
Een van Hoovers doelwitten was
daarbij een dominee, Donald Jackson.
Om Jackson uit te rangeren, liet
Hoover zijn agenten een gefingeerde
Volgens zijn bevindingen die hij heeft
voorgelegd aan een medisch congres in
New York, is in twee van de bewuste
steden het aantal sterfgevallen aan kan
ker aan het zenuwgestel ook hoger dan
normaal. Het gaat om de steden Paines
ville, Ashtabula en Avon Lake. Terwijl
in het geheel van de VS het aantal
geboorten met misvormingen 10.14 per
duizend bedraagt, is dit aantal in Ashta
bula 17,37 en in Avon Lake 20,33.
Volgens dr. Infante gaat het om een
voorlopig onderzoek waarbij niet een
definitieve relatie tussen het bestaan van
de pvc-fabrieken en de gezondheidstoe
stand van de bevolking is vastgesield.
In een gesprek met de „Knack”-redac-
teur zegt de Belgische minister var De
fensie ten slotte op de vraag wat de
Nederlanders eigenlijk bezielt: „Wij we
ten het niet precies. Het is niet makke
lijk met die Nederlanders. Denk maar
aan de reis van Vredeling naar zijn
Amerikaanse collega Schlesinger.”
in elk geval 300 vliegtuigen moet verko
pen om zijn berekeningen te kunnen
handhaven, heeft het kabinet van de
Belgische minister van Defensie zich de
laatste tijd gedragen als een soort ver
koopbureau voor de Mi rage-fabriek.
Daarbij zou men ervan uitgaan dat uit
eindelijk in de regeringen door leken
over de aankoop moet worden beslist,
aan wie het niet zou opvallen dat over
de Mirage hoog wordt opgegeven terwijl
allerlei gegevens over het Amerikaanse
toestel worden verdonkeremaand.
’eging
ag op
:e” te I
rvan- I
r met
:ingen
over
strijd-
ft een
it uit
tanden
rwaar
jaar.
rvaar-
ing in
geldt
n in
Bra
chten
ïmen.
i van
teren
omen
iders,
niet
1 op
m de
wel
is na
t het
if te
Francois, die op de VARA-televisie
indertijd een omstandige discussie heeft
gevoerd met het „aan poging tot omko
ping blootgestelde kamerlid Daackert”,
wilde zéelf namelijk naar Den Haag om
daar nieuwe prijsvoorstellen te gaan
aanbieden. Volgens Knack zijn de voor
stellen waarmee Francois in Den Haag
is aangekomen „bij wijze van spreken”
eerst in Brussel voorbereid.
Omdat, zo zegt het weekblad, Dassault
Knack zegt dat i n de versie-Vanden
Boeynants de Amerikaanse prijs met
acht percent werd opgeschroefd door
koersberekeningen waarin de Belgische
frank abnormaal laag werd gesteld te
genover de dollar, terwijl de Franse
prijs werd gebaseerd op de verkoop door
Dassault van negenhonderd toestellen,
een veronderstelling waarin zo langza
merhand niemand meer gelooft. Op die
manier werd de F-16 140 miljoen gulden
duurder en de' Mirage maarliefst 350
miljoen gulden goedkoper gemaakt.
Amerikanen hebben de neiging te
geloven dat, wanneer er eenmaal een
officieel regeringsonderzoek is inge
steld, de oorzaak van het probleem
ook is opgelost. Niets is minder waar:
geen van de aanbevelingen die in het
verleden werden gedaan door de pre
sidentiële commissies, zoals die over
de misdaad in de Verenigde Staten,
zijn ooit in praktijk gebracht.
Waar het Congres zich dan ook
vooral mee bezig zou moeten houden,
is niet alleen welke overtredingen de
CIA en de FBI hebben begaan, maar
in hoeverre de Amerikaanse demo
cratie werkelijk nog democratisch
functioneert, en in hoeverre tot nog
toe als heilig aangenomen begrippen
als „trouw”, „Amerikaans” en „patri
ottistisch” misschien een andere defi
nitie behoeven.
„Hij had, aldus de minister, ons vooraf
niet ingelicht en heeft ook nooit gezeg
wat daar besproken is. Wat zou er niet
geroddeld worden als Vanden Boeynants
twee dagen in Parijs zou doorrrengen
met zijn Franse ambtgenoot? Toch blijf
ik er ig mijn hart van overtuigd dat
Vredeling het meeste voelt voor een
Franse koop. Zijn partij ook. Zij weten
dat een Amerikaanse keuze zeer zware
gevolgen zal hebben voor de Europese
politiek. Wij moeten ons geen illusies
maken. Het zou een bevestiging worden
van de Amerikaanse suprematie in het
vliegtuigwezen.
LOEANDA (Reuter, en AP). De
overheid van Angola heeft gisteravond
voor de hoofdstad Loeanda een uitgaans
verbod voor de nachtelijke uren inge-
steld- Dit gebeurt na felle gevechten
tussen aanhangers van verschillende be
vrijdingsbewegingen.
Deze boetedoening bestaat uit het
binnenste buiten keren van de bin
nenlandse- en buitenlandse veilig
heidsdiensten, FBI en CIA, het geven
van verzekeringen door de regering
dat de belastingdienst (IRS) niet mis
bruikt zal worden voor het lastigval
len van potentiële opponenten, en dat
er niet meer afgeluisterd zal worden,
of andere clandestiene activiteiten
zullen worden bedreven.
NEW YORK (AFP). Het aantal
kinderen met misvormingen dat in de
periode 1970-1973 is geboren in drie
steden in de Amerikaanse staat Ohio
met polyvinylchloridefabrieken (PVC)
was naar verhouding bjjna tweemaal zo
hoog als in de rest van de Verenigde
Staten. Dit staat in een rapport van dr.
Peter Infante van het bureau voor
volksgezondheid van Ohio.
Het mislukken Van Kissingers vredes
missie in het Midden-Oosten heeft in
sommige kringen van het Congres
kwaad bloed gezet jegens Israel, dat
volgens deze groep het belangrijkste
struikelblok zou zijn geweest. Volgens
berichten zou ook president Ford zich
persoonlijk gebelgd voelen over Israels
halsstarrigheid. Kissinger zelf vermeed
zich >i’t te laten of het Israel of Egypte
is geweest dat een vergelijk in de weg
had gestaan.
BEIROET (DPA). Voor koning Fei-
sal aan zijn verwondingen bezweek
vroeg hij nog om genade voor zijn
moordenaar. Dit heeft het in Beiroet
verschijnende blad AI-Bairak uit Riad
vernomen.
Uit goed ingelichte kringen wordt
echter vernomen dat het belangrijkste
punt waarover geen overeenstemming
kon w< rden bereikt, de formulering was
van de non-belligerentieverklaring die
Israel van Egypte eiste in ruil voor het
teruggeven van twee strategische passen
en de olievelden in de Sinai.
MOSKOU (Reuter). De Sovjet-Unie
steunt de voorlopige regering in Lissa
bon bij haar streven een „nieuw demo
cratisch Portugal” op te bouwen. De
Russische premier, Alexei Kosigin, heeft
dit verklaard tijdens een gesprek met
majoor Jose da Costa Martins, de Portu
gese minister van Arbeid, die een bezoek
van een week aan de Sovjet-Unie
brengt.
Egypte zou voorgesteld hebben de
term „non-belligerentie” (wat een inter
nationaal juridisch vaststaand begrip is)
te vervangen door „geen toevlucht ne
men tot geweld”. Israel ging daar niet
mee akkoord.
Troepen van de Angolese Bevrijdings
beweging Unita hebben vorige week vrij
dag ’n grenspost aan de Angolese zijde
van de grens met Zuidwest-Afrika ver
overd. Een aantal Portugese functiona
rissen van de post is naar Zuidwest-
Afrika gevlucht.
Kissinger duidde erop dat Washington
zijn NAVO-beleid dan zou moeten her
zien, maar dat dit alleen zou gebeuren
in overeenstemming met de overige NA-
VO-partners.
twee bewindslieden van gedachten heb
ben gewisseld over de verdere ontwikke
ling van de Russisch-Portugese betrek
kingen, maar gaf hierover geen nadere
bijzonderheden.
Tijdens de beëindiging van de nieuwe
ministers heeft premier Vasco Goncalves
gisteren een toespraak gehouden waarin
hij zei dat het land dringend behoefte
heeft aan „een politiek van totale bezui
niging”. De nationaliseringen van funda
mentele sectoren der economie zullen
worden voortgezet. Hij zei niet welke
sectoren hij bedoelde. Onlangs zijn het
bank- en het verzekeringswezen genatio
naliseerd.
De premier hield de werknemers van
de genationaliseerde banken en verzeke
ringsmaatschappijen voor dat zij offers
zullen moeten brengen ten gunste van
de minder bevoorrechten. Deze werkne
mers zijn over het algemeen beter gesa
larieerd dan die bij andere bedrijven.
Generaal Goncalves verklaarde voorts
dat de regering bepaalde ondernemingen
die onder staatstoezicht zijn gekomen zal
moeten reorganiseren. Daarbij zijn de
grootste kranten, die eigendom van de
genationaliseerde banken waren.
Minister van Voorlichting Jorge Cor
reia Jesuino zei dat de journalisten
waarschijnlijk als ambtenaren be
schouwd zullen worden.
vra-
Klein
retge-
lering
fgelo-
voor
De Amerikaanse aanvoer van munitie,
brandstof en rijst werd gisteren niet
onderbroken.
Gisteren zijn vijf Indonesische en ze
ven Maleisische diplomaten uit Pnom
Penh vertrokken.
Volgens diplomatieke bronnen zal hun
voorbeeld de komende weken worden
gevolgd door Japan en Thailand. Deze
stappen zouden deel uitmaken van een
plan om diplomatieke druk op president
Lon Nol uit te oefenen het land te
verlaten.
Genoemde Aziatische landen zijn in de
Verenigde Naties Lon Nol’s krachtigste
medestanders geweest.
In de laatste minuten van zijn leven
had de zwaargewonde koning gevraagd
wie zijn moordenaar was- Toen hij de
naam van zijn neef hoorde, zei hij met
een laatste krachtsinspanning: „Wees
hem genadig. Ik voel geen haat jegens
hem. Vermijdt conflictenbewaart de
eenheid. Wat mij betreft, ik voel dat ik
ga sterven”. Toen overleed hij.
De moordenaar prins Faisal Ibn Mu-
saed, wordt in afwachting van zijn pro
ces verhoord door de Saoedische autori
teiten
De prins wordt vermoedelijk berecht
in overeenstemming met de sharia, de
strikte islamitische wet die alleen maar
voorziet in één straf, voor moord: ont
hoofding
SAIGON (Reuter, AP) Troepen van
de voorlopige revolutionaire regering
van Zuid-Vietnam waren gisteren bezig
de laatste haarden van verzet in de door
het regime Thieu prijsgegeven stad Hoeé
op te ruimen. Op verscheidene plaatsen
is de VVR-vlag gehesen. Het laatste
verzet wordt geboden door achtergeble
ven regeringstroepen, die zich niet wil
len overgeven en ook geen kans hebben
gezien uit de omsingelde stad te ont
snappen. De hoofdmacht van het rege
ringsleger is al eerder uit Hoeé terugge
trokken.
President Ngoeyen Van Thieu heeft
zijn troepen in een korte radiotoespraak
tot discipline opgeroepen. In een dagor
der prees hij hen en zei: „De discipline
te velde dient nauwgezet gerespecteerd
te worden. Elk bevel moet worden ge
hoorzaamd”.
Thieu zei dat er een beslissende fase is
ingetreden en dat hij „schouder aan
schouder” met zijn militairen zal blijven
staan.
Thieu zei dat „hij bij Da Nang niet zal
wijken voor de oprukkende troepen van
het Bevrijdingsfront.”
De regeringstroepen zullen Da Nang
„verdedigen wat dit ook moge kosten”,
aldus de president.
Paus Paulus VI heeft gisteren met een
stem waaruit diepe bezorgdheid sprak
opgeroepen een eind te maken aan de
oorlog en het lijden in Vietnam. Hij
deed een beroep op de mensheid aan
dacht te schenken aan „de onbeschrijf
lijke beproeving van tranen en bloed”
die het Vietnamese volk doormaakt.
Het was de meest geëmotioneerde op
roep die de paus de afgelopen vijf jaar
inzake Vietnam heeft gedaan. De 77-
I
Volgens „Knack” speelt bij de vraag
„Frans of Amerikaans” ook de Belgische
binnenlandse tegenstelling tussen
Vlaams en Waals een rol. Franstalige
hoge officieren in de luchtmacht zijn
voor de Mirage (omdat Dassault, de
Miragefabrikant, al nederzettingen in
België heeft) de Vlamingen wijzen de
Mirage af.
brief onder het briefhoofd van een
universiteit sturen, waarin de domi
nee werd aangezegd dat men geen
prijs stelde op zijn burgerrechtelijke
bemoeienissen en dat men bovendien
over een aantal bezwarende feiten
over zijn persoonlijk leven beschikte.
Jackson trok daaruit de conclusie dat
hij zijn doeltreffendheid in de bur
gerrechtelijke beweging verloren had,
en vertrok (zoals Hoover wenste)
naar het noorden.
Deze week is verder aan het licht
gekomen dat de socialistische partij,
die in de Verenigde Staten nooit veel
meer dan een symbolische politieke
organisatie is geweest, sinds zijn op
richting door Hoovers mannen werd
geïnfiltreerd. Brieven werden onder
schept, partijleden werd het leven
Zo werden gisteren Zuidvietnamese
vluchtelingen uit het omsingelde Toean
An-gebied in schepen gehesen om te
worden geëvacueerd naar het gebied van
Saigon.
tuur op ondemocratische
heeft ondermijnd.
Premier Den Uyl tekende gisteren in de ambassade van Saoedi-Arabië het condo
leanceregister in verband met het over lijden van koning Feisal.
Volgens Vanden Boeynants zal voor
een definitieve beslissing nog een keer
beraad tussen de regeringen van Neder
land en België moeten plaatshebben.
Ook heeft hij gezegd dat het aantal
toestellen waarvoor België aan de geza
menlijke aankoop zal deelnemen, nog
niet vaststaat. Daaruit zou men wellicht
de conclusie mogen trekken dat België
ernstig het voorstel-Vredeling overweegt
om nu minder toestellen te kopen en het
overblijvende begrotingsgeld te besteden
aan de ontwikkeling van een Europees
toestel waaraan de Europese Luchtvaart
industrie levensvatbaarheid zou kunnen
ontlenen.
Echter, zo zegt Vanden Boeynants, in
de overeenstemming met de Nederlan
ders zou geen rekening zijn gehouden
met fluctuaties in de dollarkoers, die de
prijsvorming nadelig zouden 'unnen
beïnvloeden.
Zoals zo vaak in de Verenigde
Staten valt men van het ene uiterste
in het andere, zonder dat de eigenlij
ke kern van de zaak aan de orde
wordt gesteld. Vice-president Rocke
feller is met zijn commissie bezig de
CIA door te lichten. Een senaatscom
missie onder leiding van de Democra
tische senator Frank Church doet
hetzelfde, vermoedelijk omdat ge
vreesd wordt dat de Rockefeller-
commissie een wassen neus is die
zich eerder ten doel stelt de CIA te
beschermen.
Beide onderzoekcommissies gaan
echter voorbij aan wat er werkelijk
beangstigend is in de tot nog toe aan
het licht gekomen feiten, namelijk
dat zowel de CIA als de FBI, vaak
buiten de president en de regering
om, een eigen beleid hebben gevoerd
dat de Amerikaanse politieke struc-
dens de onderhandelingen die de laatste
dagen in de Belgische hoofdstad hebben
plaatsgehad. In het uiteindelijke akkoord
over de uitleg van de bevindingen van
de technische en financiële experts
blijkt de Mirage nu toch zeven percent
duurder te zijn dan het Amerikaanse
toestel.
Deze ondermijning heeft Amerika
aan de rand gebracht van een terreur
die maar in weinig opzichten ver
schilt van dictatoriaal geregeerde lan
den. Deze terreur werd vooral bedre
ven door wijlen Edgar Hoover, die
jarenlang een onaantastbare positie
innam als directeur van de FBI. Pre
sidenten vreesden hem, omdat ze wis
ten (zoals nu bewezen is) dat hij ze
kon chanteren met pikante feiten uit
hun persoonlijke leven, die hij in een
privé-archief bewaarde.
h w
Hf11
