Chaplins visie op samenleving
ANOUK tegen
NOS-cameralieden
inkrimping
NOS-programma
weer aan het werk
Korting
op deze
keuken!
5
bruynzeel
t
AUTOBEDRIJF HOOGEVEEN B.Vagent Citroen
CONCESSIOMA'RE CITRO
500 m2 showruimte.
Grijpensteinweg 10 Haarlem hoek Leidsevaart-
Randweg Telefoon 24 82 21
W» AIIWR"rOI»ER
dJk.
u
Onthullende
Monoloog
Uiteenlopende
- films met Pasen
Tommy
Filmmuseum
Vier vrienden
Huwelijksscènes
N achtvoorstellingen
Actie tot 15 april opgeschort
Residentie-orkest
naar Amerika
„Monsieur Verdoux” terug in De Uitkijk
13
KUNST
V R IJ D A G ,2 8
MAART
19 7 5
12
- koelkast
IW)E - wasemkap
- oven en kookplaat,
vraagt:
tijdelijk van f 5943
voor f 5143.-.
oor
d
9-
Bruynzeel geeft tijdelijk (tot 1
mei) forse kortingen op keukens met
apparatuur.
Zo maar een voorbeeld: deze
Alpha-keuken voorzien van
DE MEEST controversiële film uit „Charles Chaplins carrière is
ongetwijfeld „Monsieur Verdoux”, die destijds naast slechte kritieken
en morele bezwaren ook lofprijzingen van onverdachte zijde ontving.
Lewis Jacob, de grote Amerikaanse filmhistoricus, noemde de film
een mijlpaal, niet alleen in Chaplins lange loopbaan, maar ook in de
ontwikkelingsgeschiedenis van de Amerikaanse film. Een befaamde
kriticus uit de Verenigde Staten, James Agee, sprak van een onver
gankelijk werk. In Europa waren het vooral de Franse kritici (o.a.
André Bazin) die „Monsieur Verdoux” hemelhoog prezen en einde
loos bleven analyseren. De Belgische filmtheoreticus André Cavens
noteerde zelfs: „Verdoux is gekomen. En Chariot werd gewroken. En
met hem de mens”. Waarmee Cavens waarschijnlijk doelde op de
zwerversfiguur zoals Chaplin die zijn hele leven had uitgebeeld als
de „underdog”, de verliezer tegen een harde samenleving, terwijl
Verdoux de man is die wraak neemt op de maatschappij door geld
te verdienen met het vermoorden van rijke weduwen.
L-?
2o=
IKS&3
I
f Wdfl
i
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
f800
(Van onze correspondent)
(Van onze RTV-redactie)
(ADVERTENTIE)
46
5/47
De onzekerheid duurde tot donderdag
avond zes uur. Toen kwamen technische
commissaris Van den Bos en personeels
commissaris De Wilde met de afwijzing.
Er werd aan de cameraploeg voorgesteld
het overleg te hervatten. Ruim een uur
„SCENES FROM a Marriage” heeft
Ingmar Bergman oorspronkelijk voor
televisie gemaakt. In een serie van
zes afleveringen, ieder van ongeveer
50 minuten onderzoekt hij het huwe
lijk van Johann en Marianne en volgt
hun relatie onderling en de relaties
met anderen over een periode van
„The great Dictator”. 'Het waren emo
tionele jaren geweest voor de filmer.
Hij had zich enige malen laten ver
leiden tot politieke activiteiten en uit
spraken (het aandringen op het „twee
de front” tijdens de oorlog), hij raakte
betrokken bij schandaalprocessen, o.a.
uitgelokt door een zekere Joan Barry,
die hem het vaderschap van een te
verwachten kind in de schoenen wilde
schuiven en zijn toch al niet te grote
populariteit in bepaalde rechtse krin
gen daalde snel In die sfeer van ver
bittering en ontgoocheling ontstond
de momenten die evenals in „Riten”
dat ook voor tv-gebruik bedoeld was.
bij tijden van een haast onbeschaamd
onthullend karakter kunnen zijn.
gens koud laat omdat de moeilijkhe
den en uiteindelijke bevrijding van
de jongeman (Roger Daltrey) hem
emotioneel niets doen.
Het
met
DOLFIRAMA-ZANDVOORT
voor sprankelende
DOLFIJNEN- EN
ZEELEEUWENSHOWS
Dolfirama Zandvoort naast Hotel
Bouwes Palace. Shows dagelijks
10.30 12.00 - 14.00 en 16.00 en
dinsd., vrijd. en zaterd. 21.00 uur
avondshow.
Tel. 02507 - 5741 b.g.g. 2144.
Hoosrvtnt
Sautet beschrijft de desintegratie
van die geïdealiseerde vriendschap als
de problemen van deze tijd zich
voordoen en zowel in het huwelijks
leven als in het zakenleven rake
klappen vallen. Claude Sautet heeft
zich, in „César et Rosalie”, eveneens
met Yves Montant, laten kennen als
een filmer die zijn acteurs met grote
natuurlijkheid in alledaagse situaties
weet te regisseren In deze film met
zijn model-bezetting (naast de ge
noemde mannen speelt ook nog Step
hane Audran mee) kan men genieten
van die natuurlijkheid en van de
herkenbare problemen waarvoor de
vrienden zich geplaatst zien en die
door vriendschap niet op te lossen
zijn. In die zin doet „Vincent, Fran
cois, Paul et les autres” sterk deken
aan de Amerikaanse film „Husbands”
van John Cassavetes.
DEN HAAG (ANP). Het Residen
tie-orkest maakt het komend najaar zijn
vierde tournee door Amerika. Van 26
september tot 26 oktober worden 23
concerten gegeven in de Verenigde Sta
ten en een in Canada onder leiding van
Jean Martinon. Gast-dirigent van zes
concerten is de jonge Italiaan Guido
Ajmone-Marsan.
De professor en zijn kleindochter in
de film „De Monoloog”.
Dat de taak van de NOS om ontmoe-
tingsprogramma's uit te zenden voor een
belangrijk deel is overgenomen door de
omroepverenigingen, die ten behoeve
van hun achterban een „breder” pro
gramma verstrekken, noemt de ANOUK
een lichtvaardige conclusie van de be
windsman. Van niet geringe betekenis is
dat de NOS in staat is een programma
beleid te ontwikkelen, dat met afhanke
lijk L van de „smaak” van. de kijker-
luisteraar. Daardoor is de NOS de om
roeporganisatie geworden, die bijvoor
beeld de verzorging van programma'^
voor minderheden voor haar rekening
kan nemen.
HILVERSUM. De cameraploeg van
de NOS, die zoals we hebben gemeld
donderdagmorgen in staking ging, heeft
vandaag het werk weer herval. De actie
is opgeschort tot 15 april. Het is de
bedoeling om in die tijd tot een oplos
sing te komen.
Directe aanleiding voor de staking was
dat de NOS-leiding niet bereid bleek
vóór 1 april een bouwploeg aan te
trekken, een sectie sterke mannen die
bij opnamen buiten de NOS-studio’s het
opbouwen en afbreken van de camera’s
voor hun rekening zouden moeten ne
men. Bij het overleg tussen de NOS-top
en vertegenwoordigers van dc vakbon
den werd aan de eisen van de camera
mensen niet tegemoet gekomen. Er werd
gesuggereerd dat het niet hervatten van
de werkzaamheden akelige gevolgen zou
kunnen hebben; het woord ontslag viel
en de cameraploeg kwam daarna in een
zeer emotionele vergadering met een
nieuw ultimatum: 15 april moeten er
concrete verbeteringen zijn aangebracht.
DE FILM VAN Claude Sautet
„Vincent, .Francois, Paul et les au
tres” gaat over vriendschap tussen
een viertal getrouwde mannen (Yves
Montand, Michel Piccoli, Serge Reg-
giani, Gérard Depardieu) die tegen de
middelbare leeftijd aanlopen maar
een hechte clan zijn blijven vormen
en in de weekends en vakanties ei
kaars gezelschap zijn blijven opzoe
ken. Zoeken 4ij de vroegere gebor
genheid en beschermende vriendschap
van hun jeugd?
DE ROCK-OPERA „Tommy” van
Ken Russell met medewerking van
The Who is een verward en hyste
risch geheel. Russell probeert in
zangvorm het leven te beschrijven
van een geestelijk en lichamelijk
lichtelijk beschadigde jongen, die zich
via allerlei heftige ontmoetingen met
de wereld om hem heen weet te
bevrijden. Als ongeboren baby ver
liest hij zijn vader op het einde van
de Tweede Wereldoorlog en is er
later getuige van dat zijn tweede
vader (Oliver Reed) al dan niet sym
bolisch de teruggekeerde oorlogsheld
doodt, een gebeurtenis die het kind
doof, stom en blind maakt. Wat er
daarna met de opgroeiende Tommy
gebeurt, valt niet na te vertelen.
Russell zet alleen alle registers van
zijn bizar filmtalent open om tot de
meest wonderlijke scènes te komen.
Ze zitten waarschijnlijk vol diepere
betekenissen, maar bevatten voor de
onvoorbereide toeschouwer een hoop
gestyleerde nonsens die hem overi-
BEHALVE DE NIEUWE Neder
landse film „Rooie Sten” met Frans
Weisz met in de hoofdrollen Beppie
Nooij jr„ Willeke Alberti en Jules
Hamel die in City gaat en waarover
we woensdag j.l. uitvoerig verslag ui-t
brachten, staan er nog enige belang
rijke premières op de Amsterdamse
bioscoopagenda. Daar is allereerst een
reprise-na-jaren van Chaplin’s „Mon
sieur Verdoux", die De Uitkijk op
zijn programma heeft genomen. Ver
volgens komt Kriterion met een nieu
we film van Claude Sautet, „Vincent,
Frangoise Paul et les autres”, Studio
K met een nieuwe Russische film,
„Monoloog", Calypso en Saskia met
een nieuwe Ken Russell, „Tommy" en
Alhambra I en Tuschinski 2 met een
nieuwe Bergman, „Scènes uit een Hu
welijk". Alles bij elkaar een rijke
keuze uit zeer verschillende films, die
geen van allen het familie-karakter
van het Paasprogramma vertonen.
Ernstig acht de ANOUK ook het
steeds toenemende gebruik van mecha
nische muziek voor radio en televisie.
Door de sterk aan de mechanische mu
ziek gebonden commercie, die een steeds
grotere greep op lichte-muziekprogram-
ma’s krijgt, ontstaan programma’s zon
der eigen identiteit en wordt schade
toegebracht aan de werkgelegenheid van
musici en artiesten. Een vergelijkbare
ontwikkeling is gaande op het terrein
van de buitenlandse toneelprodukties,
waardoor Nederlandse acteurs onvol
doende emplooi kunnen vinden.
bekend met moderne verkooptechnieken en met een
opl oo middelb. niveau. Evt. autoschool Driebergen.
Schriftelijke sollicitaties C. Hoogeveen.
Bruynzeel Verkoopfiliaal
Houtplein. 34, Haarlem
023-327755
„Verdoux” waarvoor Orson Welles het
idee had geleverd en dat in Chaplins
behandeling de boodschap meekreeg
dat moord een logische uitbreiding is
van het zakendoen.
Voor zijn in dubbele betekenis nieu
we rol had Chaplin zich van een
nieuw uiteflijk voorzien. De wereld
vreemde, kwasi-chic geklede zwerver
met het kleine snorretje werd een
deftig Frans heertje met goede ma
nieren, de lieveling van dames op
leeftijd onder wie hij dan ook zijn
slachtoffers koos.
„Onder de juiste omstandigheden
kan moord komisch werken”, had
Chaplin in een persconferentie, voor
afgaand aan de première verklaard.
Maar behalve dat velen het niet eens
waren met die stelling, kwamen ook
bezwaren los over de technische en
artistieke kwaliteiten van de film.
„Verdoux was in twaalf weken ge
draaid, een ongewoon korte productie-
periode voor de langzaam werkende
Chaplin. De haast, waarmee de film
in elkaar was gezet, liet zich duidelijk
merken. Behalve de komische actrice
Martha Raye die voor een van de
beste Chaplineske scènes in de film
zorgde, waren geen bekende figuren
in de rolverdeling te ontdekken. Dat
zij weinig leiding tijdens de opnamen
hadden gekregen, bewees het hou-
delijk door zijn onorthodox gedrag
geprotesteerd had. In die zin is „Vgr-
doux” een onthullend werd dat nie
mand mag missen die iets van de
Chaplin-figuur wil begrijpen-
terige en onnatuurlijke spel van de
meeste bijrollen.
Chaplin zorgde er natuurlijk wel
voor de moorden steeds discreet en
buiten het beeld te behandelen en ze
te omgeven met de van hem bekende
grapjes. Als reden voor zijn gedrag
wordt in de film duidelijk gemaakt
dat hij door de crisis werkeloos is ge
worden en nu op andere manier mqet
zorgen voor zijn invalide vrouw en
zijn zoontje Zijn veelvuldige afwe
zigheid van de huiselijke haard ver
klaart hij met een vage toespeling op
de drukke zaken die hij te doen heeft.
De beurskracht van ’29 en het optre
den van Mussolini en Hitler (via korte
Inlassen van journaalfragmenten)
worden later voor Verdoux aanleiding
ook vrouw en kind te doden. Hij ziet
dan ook geen uitkomst meer en geeft
zich min of meer vrijwillig aan de
politie over.
Zijn honingzoet uitgesproken verde
diging tijdens het dan volgend proces
en de laatste woorden voor hij naar
de guillotine gaat tot zijn bewakers
en de gevangenispriester zijn van een
goedkope filosofie en grappigheid, die
beneden het niveau liggen van de le
gendarische komiek. Zijn zwijgende
mimiek was veelzeggender dan de
overvloedige tekst die hij nu in zijn
tweede sprekende film (in „The great
Dictator” kwam een einde aan het
moedige Verhalen” in City 2.
legendarische „Casablanca
Humphrey Bogart en Ingrid Bergman
is in The Movies en „Scarecrow” met
Gene Hackman en Al Paino in het
Leidseplein Theater. Als „disaster
film” „Skyjacked” met Charlton Hes
ton in City 1, gemaakt door John
Guillermin die ook „Poseidon Adyen-
ture” en „Towering Inferno” maakte.
DEN HAAG. De Algemene Neder
landse Organisatie van Uitvoerende
Kunstenaars vreest dat inkrimping van
het NOS-programma, zoals bepleit in de
medianota van minister Van Doorn, een
verschraling van vooral cultri-ele pro
gramma's met zich mee brengt.
Ook constateert de ANOUK dat de
NOS-omroeporkesten en -koren veel
meer gepresenteerd worden door de
NOS dan door de omroepverenigingen,
die er alleen maar aan moeten denken
hoe zij hun leden houden.
tien jaar. Aan de buitenkant vormen
Johann en Marianne (Erland Joseph
son en Liv Ullmann) een ideaal echt
paar met twee model-kinderen, maar
onder de genadeloze camera van
Bergman beginnen zich scheuren en
zwakke plekken in dit huwelijk te
vertonen. In de laatste afleveringen
van de serie zijn Johann en Marianne
gescheiden en ieder zelfs hertrouwd.
Het is een waagstuk geweest deze
tv-serie tot een bioscoopfilm te com
primeren. De dominerende rol van de
beide hoofdrolspelers die bijna steeds
close-up op het scherm aanwezig zijn,
de geïsoleerdheid van deze twee le
vens die nauwelijks een eigen omge
ving schijnen te hebben, hun wijze
van converseren, het zijn allemaal
elementen die op het tv-scherm an
ders overkomen dan op het grote
filmdoek. Niettemin heeft Bergman’s
chirurgische ontleding van een huwe
lijk dat alle ingrediënten in zich had
om gelukkig te verlopen, aangrijpen-
Het was een uiterst warrige staking,
waarbij de directe aanleiding (het ont
breken van een bouwploeg) de werkelij
ke onvrede met de totale werksituatie
bij de NOS nogal versluierde.
Het psychologisch laboratorium van
de rijksuniversiteit in Utrecht had het
voorlopige rapportje „Fysieke belasting
van cameralieden tijdens afbouwwerk-
zaamheden” samengesteld. Daarin werd
gesteld dat de belasting zwaar, maar
toelaatbaar is. De cameraménsen denken
er anders over.
KEN RUSSEL’S „Tommy” is
’s nachts ook in Calypso te zien, even
als „Vincent, Francois, Paul en de an
deren” in Kriterion „Chinatown” van
Polanski in City 3, „Ardbeving” met
„Sensurround” in Cinema Internatio
nal en de Nederlandse film „Zwaar-
zwijgen) nodig heeft. Ondanks al deze
negatieve kwaliteiten van de film
blijft „Monsieur Verdoux” een unieke
plaats innemen in het werk van
zich zo onomwonden uitgelaten over
Chaplin. Nooit eerder heeft de filmer
zijn eigen cynische houding ten op
zichte van een samenleving die hem
tegenstond en waartegen hij herhaal-
OP 1 APRIL vertoont het Filmmu
seum Anatole Litvak’s „The long
Night”, een Amerikaanse re-make
van „Le jour se léve” van Marcel
Carné. De rol van Jean Gabin in het
origineel wordt nu gespeeld door
Henry Fonda. Op 2 april een thriller
van Edwin L. Marin met George Raft
als detective. En op de derde twef
films: „Build my Gallows high”,
eveneens een thriller, ditmaal van
Jacques Tourneur en met Robert
Michum in de hoofdrol en een gang
sterfilm, van Anthony Mann met o.a.
de van de tv bekende Raymond Burr.
Alle films zijn uit 1947.
Chaplin als vrouwenmoordenaar met
een slachtoffer, in „Monsieur Ver
doux’’.
vergaderden de cameramensen met de
vakbondsvertegenwoordigers. Eén came
raman stortte tijdens deze tumultueuze
bijeenkomst ineen. De ploeg die in de
voorafgaande nacht nog tot volledige
solidariteit bereid scheen, werd, zoals
later werd gezegd, nu „door de intimida
tie van De Wilde uiteengedreven”.
De cameramensen, die vóór voortzet
ten en zelfs uitbreiden van de staking
waren (vooral de decorafdeling, waar de
onvrede ook groot is, scheen bereid tot
solidariteit), verwachtten weinig van het
overleg dat in de komende twee weken
plaats zal moeten vinden.
De teleurstelling was groot en het
vertrouwen in een goede oplossing zeer
gering. Maar tot 15 april zal de kijker
weinig merken van de voortdurende on
rust ondei> de NOS-medewerkers.
Want Verdoux is een massamoor
denaar, een tweede Landru. Het moet
Chaplin toch wel enige moeite gekost
hebben zijn sympathie bij het grote
bioscooppubliek in de waagschaal te
stellen door zijn rol van de sympa
thieke zwerver die hij zo’n dertig»jaar
lang gespeeld had. te verruilen voor
die van een cynische vrouwenmoor
denaar.
Hoe dan ook, alles wijst erop dat
„Verdoux” ontstond in een crisis
periode in Chaplins leven. De film
werd gemaakt in 1947, zeven jaar na
MONOLOOG” IN Studio K ten
slotte is een interessante Russische
film met een erg mooie rol van
Mikhail Gloescki. Hij speel de geleer
de Stretenski, die als biochemicus
naar middelen zoekt om de mens gees
telijk evenwichter te maken en beter
gewapend tegen de angsten en zorgen
van het lever). Hij heeft die onder
zoekingen halverwege onderbroken,
ook al door een ongelukkig huwe
lijksleven en door zorgen over zijn
volwassen dochter die ook geen geluk
in het huwelijk kan vinden. Hij
neemt haar dochter in huis om op
nieuw geconfronteerd te worden door
verdriet waarvoor hij geen oplossing
weet. Hij voelt zich op twee fronten
verslagen tot een jong student hem
weet aan te zetten zijn onderzoekin
gen voort te zetten.
Onder regie van Ilia Averbach is
een melancholieke film ontstaan
over de menselijke ontoereikendheid
en tëgelijk een boeiend beeld van een
stuk Russisch leven dat een natuur
lijkheid bezit die alleen door de wer
kelijkheid opgeroepen kan zijn. Mari-
na Neelova die onlangs een kort be
zoek aan ons land bracht speelt de
kleindochter met overtuigende spon
taniteit.
O
"T! 5
aio
jW
BH
