n
KANTKLOSSEN MET VRUCHTEN
HANDIG
HANDBOEK
n
E
*3
a
w.
VEILIGHEIDSDOP VOOR FLESSEN
VERFSPUIT MET
MEMBRAAM-
POMPJE
tips voor vrije tijd
Rte
■Ite F
Tegels in huis
huishoudelijke voorlichting'
Jeannette Burema
over
door Loens Macaré
Bewustwording aan de basis
Volwaardig werk
Bijzondere groepen
n
21
ZATERDAG
■I
I
3|P
Doel van de nieuwe stichting was destijds het geven
van goede huishoudelijke voorlichting aan de platte
landsbevolking, als wapen in de strijd tegen de ge
volgen van de crisis. Via cursussen in voedingsleer, in
het zelf maken en repareren van kleding en huishoud-
textiel, konden huisvrouwen uit de getroffen bevol
kingsgroepen zo efficiënt mogelijk leren werken met
het weinige dat beschikbaar was.
De tijd waarin dit werk op dood spoor dreigt te wor
den gezet vertoont opmerkelijk veel overeenkomst met
de periode waarin het gestart is. Ook het begin, veertig
jaar geleden, lag midden een economische depressie.
o
lii
ng)
nog altijd niet geleerd’
4
en
9
i)
I
„Vrouwen hebben nooit geleerd om methodisch en
efficiënt in huis te werken. Denkend huishouden
wordt nog altijd niet geleerd”. Dit concludeert Jean
nette Burema, een van de directieleden van de in 1935
opgerichte stichting voor huishoudelijke voorlichting
ten plattelande. Vorig jaar wankelde het bestaan van
de stichting bedenkelijk doordat de overheidssubsidies
voor het werk op korte termijn dreigden te worden in
getrokken. Die dreiging is voorlopig afgewend: tot
1 juli 1976 kan „huishoudelijke voorlichting ten platte
lande” alsnog op overheidssteun rekenen. In de tussen
tijd zal worden bekeken welke taken van de stichting
met overheidssteun moeten worden voortgezet.
at zij
kan
ties
ioet
De eveneens van overheidswege ge
subsidieerde stedelijke huishoudelijke en
gezinsvoorlichting is drie jaar geleden
vrij abrupt en definitief van de kaart
geveegd. In de heftige discussie rondom
dat verdwijnen, is onder meer het ver
wijt gevallen, dat het voorlichtingswerk
verzand was in een „gezelligheidsclub”,
een argument dat ook wel wordt gehan
teerd tegen de nu op het spel staande
activiteiten van de huishoudelijke voor
lichting ten plattelande. Een begrip als
huishoudelijke voorlichting komt op de
buitenwereld blijkbaar vaak nog over
als het (hartgrondig verfoeide) „vastpin
nen” van de vrouw in haar huis.
In het hoofdkwartier van de stichting
aan de Segbroeklaan in Den Haag, zegt
Jeannette Burema over dit onscherpe
beeld van de werkzaamheden van dë
stichting: „Men realiseert zich niet dat
ook wij de huisvrouw een opstapmoge-
lijkheid bieden naar andere ontwikke-
lingszaken. Huishoudelijke voorlichting
ten plattelande is al 40 jaar bezig met
een stuk bewustwording aan de basis. Je
spreekt iemand tenslotte het beste aan
op zijn of haar werkterrein. Huisvrou
wen stappen via een cursus beter bewe
gen over naar een cursus spreekvaardig
heid die weer de weg kan openen naar
een cursus op een volkshogeschool. Dat is
niet zomaar een enkel mooi voorbeeld,
maar een praktijkervaring die in ons
werk schering en inslag is.”
f
J
hii
indmklx»'»»
Tot en met 26 april wordt in het
Bouwcentrum te Rotterdam onder de
titel „Tegels in huis” een expositie
van keramische wand- en vloertegels
gehouden.
- binnendop
met nokken
Het zijn twee van de meer dan 25
verschillende cursussen die via huishou
delijke voorlichting ten plattelande kun
nen worden gevolgd. De onderwerpen
variëren van informatie over voeding,
creatief werken met textiel en het mini-
huishouden van de kamerbewoner tot
consumentenvoorlichting, tuin en milieu,
en het „beter, meer en spelend bewegen”
van de mens, om er enkele te noemen.
Via ruim 60 leerkrachten in vaste dienst
plus een aantal part-time krachten be
reikt de stichting jaarlijks ongeveer
70.000 personen, voornamelijk huisvrou
wen: 30.000 via korte cursussen, de ove
rige 40.000 via lezingen, demonstraties,
streekdagen en spreekuren voor consu
mentenvoorlichting.
buitendop
met wirmk* pullen
GEZINFORMATIE
Anno 1975 lijkt het werk van de
stichting in dit opzicht opnieuw de wind
mee te hebben: in een tijd van groeien
de werkloosheid en stijgende prijzen en
uurlonen, groeit de belangstelling voor
„huishoudelijke voorlichting” in een zeer
ruime zin des woords. Die groeiende
interesse geldt in de allereerste plaats de
cursussen in zelf kleding maken. „In
Drente, Groningen en Limburg merken
we duidelijk dat vooral meer vrouwen
van werklozen naar deze cursussen ko
men”, zegt Jeannette Burema „Daarnaast
is de cursus karweitjes in huis erg
gewild, ook bij mannen”.
De 90.000 adhesiebetuigingen, die in de
afgelopen maanden bij de stichting zijn
binnengekomen, zeggen wel iets over de
waardering ten aanzien van de werk
zaamheden van „huishoudelijke voor
lichting ten plattelande”. Eén van de
jongste activiteiten is gericht op de li
chamelijk gehandicapten onder de huis
vrouwen, voor wie naaicurussen worden
georganiseerd. Speciaal voor deze groep
wordt ook gewerkt aan voorlichting
over efficiency in de huishouding.
Andere „bijzondere groepen”, waar
voor de stichting bij een mogelijke
voortzetting van het werk aandacht en
faciliteiten zou willen vragen, zijn, on
der andere, de nieuwkomers (ook bui
tenlanders) in een gemeênte, en de we-
duwnaren in Nederland (er zijn er ruim
13.000 met kinderen beneden de 18 jaar).
Jeannette Burema aan het slot van ons
gesprek: „Onze grootste zorg is dat de
overheid ons werk alsnog onmogelijk zal
maken. Daarmee zou een veertig jaar
oud stuk werkervaring op dit terrein
met één klap renteloos komen te liggen.
Ik geloof dat geen enkel reëel denkend
mens het daarmee eens zou kunnen
zijn.”
Twee nieuwe boekjes op het gebied
van handvaardigheid: „Fins weven’
draden. De techniek wordt vanaf het
prille begin beschreven. Als men de
techniek eenmaal onder de knie
heeft, krijgt men te lezen, dat men
zelf dingen moet bedenken en uit
werken. Ook weer aan de hand van
voorbeelden. Om iets te noemen: men
snije een rode kool doormidden, be-
kijke hoe fraai de vormen daarbin
nen zijn en ga die vormen dan na
klossen. Het boekje over Fins weven
is voor degenen, die de eerste begin
selen van het weven al beheersen.
Het gaat hier om dubbelweefsel, een
oude techniek, die modern wordt toe
gepast, zoals de ondertiteling van het
boekje aangeeft. Men krijgt techni
sche aanwijzingen en een fikse serie
prachtige voorbeelden.
Er is sinds kort een bleekmiddel in
de handel in een verpakking, die een
speciaal beveiligde kindersluiting
heeft. Het gaat hier om het merk
Lodac met een Clic-Loc kinderveilige
sluiting. Deze sluiting kreeg in Ame
rika een officieel veiligheidscertifi-
caat van de Food and Drug Associati
on. De fabrikant Kortman Schulte
in Dordrecht zal de nieuwe sluiting
ook op de verpakking van spiritus en
ammonia aanbrengen.
Het systeem van de Clic-Loc kin
derveilige sluiting berust op het tege
lijk uitvoeren van twee handelingen:
drukken én draaien. Een combinatie
die volwassenen snel onder de knie
hebben, maar die voor kleinere kin
deren vrijwel altijd te moeilijk is.
Uitvoerige tests in Amerika en Enge
land hebben dat aangetoond. Terwijl
volwassenen de dop moeiteloos open
den, kreeg 99,5% van de kleuters de
dop niet van de fles. Bovendien geeft
de Clic-Loc sluiting bij verkeerd ge
bruik als extra waarschuwing een
duidelijk hoorbaar ratelgeluid.
Bij de konstruktie van veiligheids-
sluitingen geldt als uitgangspunt: voor
kinderen te moeilijk, maar voor vol
wassenen heel gemakkelijk om los te
draaien. In Amerika ontwikkelde de
Food and Drug Association strenge
testvoorschriften om te onderzoeken
of doppen aan deze voorwaarden vol
doen. Sluitingen worden daarbij eerst
voorgelegd aan een groep van 200
gezonde kinderen in de leeftijd van
42 tot 52 maanden (een kategorie
waarin de meeste ongelukken voor
komen). De kinderen moeten, zonder
enige aanwijzing, proberen de fles te
openen. Na vijf minuten wordt de
groep uitgelegd hoe het mechanisme
van de sluiting werkt. Vervolgens
mogen de kinderen nogmaals trach
ten de fles open te krijgen. Hierbij
krijgen ze aanwijzingen om het des
noods ook met de tanden te proberen.
Dit laatste is van belang omdat kin
deren op die leeftijd met hun tanden
drie maal zoveel kracht kunnen ui
toefenen als met hun handen. De
Food and Drug Association heeft als
norm ingevoerd dat alleen sluitingen
worden goedgekeurd die door ten
minste 85% tijdens de eerste test en
ten minste 80% tijdens de eerste test
en ten minste 80% bij de tweede test
niet kunnen worden geopend.
De door Lodac gehanteerde Clic-
Loc kinderveilige sluiting scoorde op
vallend goed: 99% van de kinderen
kreeg de fles niet open in de eerste
test-fase; na demonstratie zakte het
percentage slechts naar 92%.
Naast de kinder-test voerde de
FDA ook onderzoeken uit onder vol
wassenen. Uit een steekproef van 100
mensen, waarvan 70 vrouwen, moet
bij deze test 90% de sluiting binnen
vijf minuten geopend hebben. Bij de
Clic-Loc sluiting was er maar één
volwassen deelnemer, die de verpak
king niet open kreeg.
De doornappel (links) is doorge
sneden als patroon genomen voor
een kantkloswerkje. Het patroon is op
tekening (midden) uitgewerkt. Rechts
is alles kant-en-klaar.
door Ingrd Arlenborg en Ulla Felt-
zing (uitgeverij Zomer en Keuning,
Wapeningen) en „Vrij kantklossen"
door Csontance Nieuwhoff (uitgeverij
Becht, Amsterdam). Om met ’t laatste
te beginnen: bij dat kantklossen
denkt iedereen waarschijnlijk direct
aan die nijvere vrouwtjes in stadjes
als Brugge en Gent, die driftig klos
sen door elkaar goochelden en met
spelden in de weer waren met als
uiteindelijk resultaat dat witte fijne
kant. Maar dit boekje leert aan de
hand van de tekst van Constance
Nieuwhoff en uitvoerige illustraties,
dat kant ook heel iets anders kan
zijn: het hoeft niet dat witte wolkje
te zijn, maar b.v. grover vlechtwerk.
Want klossen is in feite vlechten met
in wezen maar twee slagen, die be
rusten op het draaien en kruisen van
Met de expositie wordt getracht
een zo goed mogelijk beeld te geven
van wat er aan tegels op de Neder
landse markt is, zonder dat overigens
van een volledig marktoverzicht kan
worden gesproken. Onder de vloerte
gels, die op de expositie te zien zijn
bevinden zich verglaasde en onver
glaasde plavuizen, zowel handge-
vormd als machinaal vervaardigd;
wel en niet verglaasde splijttegels;
machinaal gevormde vloertegels, zo
wel gedcoreerd als effen. Al deze
tegels zijn te zien in verschillende
vierkante en rechthoekige formaten
en sommige ook in fantasie vormen.
Aan wandtegels zijn er verglaasde
gedecoreerde tegels met klassieke en
moderne dessins te zien, ook met
dessins die vele tegels beslaan. Verder
effen, gewolkte of gemêleerde tegels
en relieftegels.
In het informatieve deel van de
expositie zijn onder meer de verschil
lende manieren te zien waarop tegels
zelf gelegd en gezet kunnen worden
op diverse soorten ondergrond.
Openingstijden: maandag 13.00-
17.00 uur. Dinsdag tot en met zater
dag 9.00-17.00 uur.
Er zijn heel wat boeken over doe-
het-zelf in omloop. Daar is maar
dan in een opvallend formaat en in
een bijzondere opzet een nieuw
exemplaar aan toegevoegd. Alabastine
Holland BV heeft de uitstekende ge
dachte gehad beslag te leggen op
„Home Handyman in pictures” en dat
in het Nederlands uitgebracht onder
de naam „Handig handboek”. Het
formaat dan is langwerpig en het
bijzondere schuilt hierin, dat het
boek allerhande klussen in tekening
(met wat toelichtende tekst) geeft.
Om een voorbeeld te noemenhet
vernieuwen van een closetpot. We
hebben nog in geen enkel doe-het-
zelf boek zo simpel en duidelijk het
karwei voor ogen gekregen. Er wordt
met tekeningen als ware het een
stripverhaal duidelijk gemaakt,
wat er vanaf het begin tot aan het
eind gedaan moet worden, waarbij de
voordehand liggende zaken toch even
worden aangestipt om ellende en na
righeid te voorkomen, zoals in dit
geval het afsluiten van de waterlei
ding. De auteurs zijn ervan uitgegaan,
dat men met amateurs te doen heeft,
met mensen, die zelf klusjes willen
opknappen. Maar wel mensen, die
niet overal het fijne vanaf weten.
De Wagner-verfspuit (op de markt
gebracht door Nieboer, Bomholm-
straat, Groningen) is de eerste electri-
sche handspuit met kunststof-mem-
braam-pompje voor de doe-het-zelver
(type Wagner TM 100). Het voordeel
is, dat het gebruik erg simpel is. Het
materiaal gaat er in en de stekker
kan in het stopcontact. De verf moet
wel vantevoren even gezeefd worden
om een beter resultaat te verkrijgen.
Men moet ook zorgen voor een goede
spuitkop. Mocht het pompje verstopt
zijn dan is het in tegenstelling tot
het traditionele spuitgereedschap met
cylinder-zuiger gemakkelijk te
vervangen. Men behoeft niet het hele
apparaat uit elkaar te halen. Twee
klemmetjes losmaken is voldoende.
De spuitresultaten met deze mem-
braan-spuit zijn gelijkmatiger. Er is
nl. een constante druk. Een ander
In de officiële publikaties van de
stichting voor huishoudelijke voorlich
ting ten plattelande, wordt de doelstel
ling als volgt omschreven: „Het geven
van voorlichting aan volwassenen om
trent het voeren van de huishouding:
doen verwerven van kennis, inzicht en
vaardigheden, de toepassing daarvan en
het regelmatig aanpaSsen aan weten
schappelijke en technische ontwikkelin
gen, conjunctuur, wijzigingen in struc
tuur en cultuurpatroon” Dat mag
zwaarwichtig klinken, het maakt wel
duidelijk, dat in de visie van de huis
houdelijke voorlichtsters net (onvermij
delijke) huishoudelijke werk eruit ziet
als een stuk volwaardige en onmisbare
arbeid dat bewust (lees: zo doelmatig en
snel mogelijk) kan worden verricht. Niet
meer uitsluitend door vrouwen, ook en
steeds vaker voor een bepaald deel door
mannen.
Jeannette Burema vat in duidelijke
taal samen: „De gemiddelde vrouw heeft
niet geleerd het huishoudelijk werk za
kelijk aan te pakken en doelbewust te
werken. Maatstaf is nog altijd de manier
zoals moeders, grootmoeders en buur
vrouwen het deden, en nog doen. Doel
bewust huishoudelijk werken betekent,
dat je meer kunt doen met je tijd en
energie. Het onderhoud van dingen is
bovendien economisch belangrijk, het
verslonzen ervan kost geld”.
voordeel van deze fraai gestileerde
Wagner is, dat het verf reservoir aan
de bovenkant zit, hetgeen een goede
verftoevoer garandeert. Er is nu nl.
geen aanzuiger nodig om de verf
naar boven te halen. De spuit kan
natuurlijk ook voor andere doelein
den gebruikt worden, zoals voor het
bespuiten van planten en bomen,
voor het aanbrengen van een glans
laag, het schoonmaken van een auto
motor enz.
Denkend huishouden wordt
M
oooc
oooc
o
o
o
o
