NIEUWE PREMIER VAN FORMOSA WERD NAAR SIBERIË VERBANNEN
Na verklaring generaal Brown over Zuid-Vietnam
IRA handhaaft
bestand
burgemeester
van Den Haag
Zeker 40 doden na
grote lawines
Parijs voelt niets voor
Vietnam: laatste fase koude oorlog
Bloedige maan-
dag in
W.-Duitsland
„CIA wilde Papa
Weer KVP’er als
Doe vermoorden”
Atlantische top
a
F
achtergrond
s /MWj
dinsdag
Alpengebied zwaar getroffen
Amerikaanse journalist
Van der Stoei terug
uit Israel
3
BINNEN» EN BUITENLAND
197 5
8
APRIL
(Van onze Haagse redactie)
boren
noord
’etitie
dank
isserii
ologii
tisder
Brand
urtpot
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
itetaxi
icuties
Ver vooruit
jologie
niging
:ondag
Suriname
WASHINGTON Het debacle in Cambodja en Zuid-Vietnam kan
een keerpunt worden in de Amerikaanse buitenlandse politiek. Dat
keerpunt is het best aan te duiden als de laatste fase van de koude
oorlog. Het is het opgeven van een fictie en de confrontatie met de
werkelijkheid. Deze werkelijkheid is, dat de Verenigde Staten, zoals
Groot-Brittannië dat heeft ondervonden, de notie moet opgeven dat
wat goed is voor Amerika, ook goed is voor de rest van de wereld.
[BH
r*-.-
Verwarring op het Pentagon
(Van onze redacteur in Parijs)
is
op
DUBLIN (UPI). De militante „pro
visionele” vleugel van de IRA heeft gis
teren bekendgemaakt dat het negen we
ken oude bestand in Noord-Ierland zal
worden gehandhaafd. In de verklaring
wordt echter gezegd dat er nieuwe orders
zijn uitgegaan naar de IRA-eenheden na
de gevechten die sinds zaterdag aan elf
mensen in Belfast het leven hebben ge
kost en waarbij tachtig anderen zijn
gewond.
ijk aan
im dan-
jnheden
shouden
ligingen
erbran-
en I960
n bijna
uik be
slechte
Iraakse
ng van
j kaap-
ronder-
jeschie-
ht zijn
jd is in
/oor de
gereed
ruimte-
tatische
lelie ii
Thomas
i New-
:ee had
Teimeri
defoon-
gstadji
lar eni
ipenen
Doori
derdf
draaien
■noords
middag
colle
en de
en on
Ier keer
bieder
ran de
In Hamburg schoot een 28-jarige Hon
gaar de eigenaar, diens vrouw en een
verkoopster neer bij een overval op een
juwelierszaak. De echtgenote overleed
even later aan ernstige hoofdwonden.
In Neurenberg schoot een 33-jarige
man na een inbraak in een radiowinkel
een politieman dood en verwondde diens
collega levensgevaarlijk. Bij het gevecht
dat daarna bij zijn arrestatie ontstond
schoot hij zichzelf dood.
In Düsseldorf kwam het tot een schiet
partij die een half uur duurde tussen 17
politiemannen en twee 20-jarige mannen
die wegens roof werden gezocht. Eén der
gangsters werd hierbij gedood.
Het Amerikaanse' congres is gisteren
teruggekeerd van paasreces om het debat
te beginnen over de door de regering-
Ford gevraagde aanvullende hulpverle
ning voor Zuid-Vietnam en Cambodja.
DAT WAS het geval in Guatemala,
Korea. Chili, de Dominicaanse Repu-
De jongere Tsjang is in zijn omgang
met anderen beminnelijk, hoewel hij
hard en meedogenloos optreedt tegen
degenen die van zijn politieke lijn
afwijken. Voor de meeste buitenstaan
ders vormt hij een raadselachtige fi
guur. Hij werd reeds vóór de ziekte
van zijn vader als de sterke man van
Formosa beschouwd. Men gelooft niet
dat er wat dit betreft verandering zal
komen wanneer hij te zijner tijd de
nieuwe president zal opvolgen.
kolonialisme had ingezet, in het laat
ste deel der twintiger jaren naar de
Sovjet-Unie om daar militair en poli
tiek te worden geschoold. Hij bleef
twaalf jaar in de Sovjet-Unie, waar
van hij zeven jaar wegens Trotskis
tische opvattingen in de kolenmijnen
van Siberië doorbracht.
Toen hij als plaatsvervangend pre
mier in 1970 New York bezocht, ont
snapte hjj ternauwernood aan de dood,
toen een strijder voor de onafhanke
lijkheid van Formosa een-kogel op
hem afvuurde, die zjjn doel miste. Dit
incident herinnerde aan de donkere
zijde van het regime van de Nationa
listische regering, welke opmerkelijke
economische successen op het eiland
had geboekt.
de communisten als de Formosaanse
Nationalisten te breken.
Twee Vietnamese weesjes worden in éen kartonnen doos naar een militair transport
vliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht op de luchthaven van Saigon gedragen. De
Amerikaanse vrouw die de baby’s draagt zal er zelf één van adopteren.
Toen hij de zaak meldde op de Ameri
kaanse ambassade in Port-Au-Prince had
een diplomaat geregeerd met de woor
den: „Is niet alles beter dan de huidige
situatie?”.
Indien die Atlantische topconferentie
volgende maand dus metterdaad bijeen
mocht komen, zou Frankrijk in plaats
van door het staatshoofd dan ook slechts
door premier Chirac kunnen worden ver
tegenwoordigd.
ondleg-
■land
en. Hij
aan de
bonden,
s eerste
ave. de
de uni-
Pernis
’ewoed
elijk if
van de
nstalla-
ell had
onder
ersoon-
Volgens
i Ernst
le ea
toppa
plaat-
r over
eschikt
tl slik-
t kalf-
atbaar.
Jtrecht
t dier.
drs. S
ift „de
ren ad-
■htend-
-finan-
taatsen
socio-
i.
WASHINGTON (AFP, Reuter) De verklaring van generaal George
Brown, chef van de generale staf van de Amerikaanse strijdkrachten
volgens welke een rechtstreekse militaire interventie van de V.S. in Viet
nam thans zou worden overwogen heeft op het Pentagon zichtbaar ver
warring gewekt.
et mi-
op de
lingse-
lar het
i-damse
jelopei
Het
van de
behulp
cht et
speci-
politie,
et wa-
Toen Tsjang drie jaar geleden pre
mier werd, trachtte hij de sympathie
te winnen van de 13 miljoen Formo-
sanen, die 85 percent van de bevol
king uitmaken, maar administratief
onder de duim werden gehouden door
:en be-
-mminj
’an df
krijget
garna
tjlszora
3razilii
:houwt
ar vooi
tweedf
>st pet
HAMBURG (DPA). Hamburg, Dus
seldorf en Neurenberg hebben een bloe
dige maandag beleefd: bij overvallen en
schietpartijen zijn vier mensen gedood en
zeven deels levensgevaarlijk gewond.
PARIJS. Het Amerikaanse denkbeeld
om de halfjaarlijkse NAVO-conferentie
die volgende maand in Brussel moet wor-
JËRUZALEM (ANP) Minister Van
der Stoel is gisteren, na een officieel be
zoek aan Israel, dat werd gekenmerkt
door een bijzonder hartelijke ontvangst,
uit Jeruzalem naar Nederland terugge
keerd. Zijn Israëlische ambtgenoot Yigal
Allon, met wie hij langdurige bespre
kingen heeft gevoerd over de toestand
in het Midden-Oosten en Europese pro
blemen, zal op een later te bepalen tijd
stip Nederland bezoeken.
Parijs vreest dat door zo’n Atlantische
bijeenkomst op het hoogste niveau de
tegenstellingen in Europa tussen Oost en
West slechts zullen worden verscherpt,
terwijl de Fransen samen met de Russen
ze juist willen overbruggen. Behalve
Frankrijk voelen trouwens ook Turkije
en Griekenland door onder meer de Cy-
prus-kwestie, momenteel weinig of niets
voor een topconferentie van de Noord-
atlantische verdragsorganisatie waarmee
hun relaties de laatste maanden inder
daad niet al te best meer zijn.
De Hongaar sloeg daarna op de vlucht
en schoot nog eens vijf mensen neer
voordat hij na een schietpartij met de
politie in een kelder kon worden over
meesterd. Hij werd daarbij in hoofd en
arm geraakt en is stervende.
DEN HAAG Hoewel Yen
Tsjang-Ken, de 70-jarige vice-
president van Formosa, Tsjang
Kai-Sjek is opgevolgd, berust de
werkelijke macht bij Tsjang
Tsjing-Kwo, de 65-jarige premier
en zoon van de overleden presi
dent. Gedurende de laatste twee
jaar moest generaal Tsjang Kai-
Sjek in een rolstoel zitten en de
laatste maanden verkeerde hij
vrijwel steeds in een coma. Naar
mate de invaliditeit van zijn va
der toenam gingen meer en meer
taken op zijn zoon over.
Ontgoocheld keerde hij in 1937 met
zijn Russische vrouw naar China
terug. Hij voegde zich bij zijn vader,
die trachtte de communisten die -zich
daar schuil hielden, uit de provincie
Kiangsji te verdrijven, De strijd tegen
de communisten had reeds 40 jaar ge
duurd. Toen de Nationalisten zich in
1949 op Formosa terugtrokken deinsde
de jonge Tsjang er niet voor terug een
hardvochtig politie-apparaat te ge
bruiken om de tegenstand zowel van
Het was president Roosevelt, die
besloten had dat Frankrijk niet in
staat gesteld moest worden om na de
oorlog opnieuw Indo-China te koloni
seren, maar hij stierf voordat hij
er iets aan had kunnen doen. Zijn
opvolger, president Truman, gaf ge
neraal De Gaulle de vrije hand, ook
al was dat in strijd met da belofte
van het Atlantische Handvest.
wezen nog steeds denkt in termen
van een periode die voorbij is.
en de Verenigde Staten (die uiteraard
en de Verenigde Staen (die uiteraard
op een zo laag mogelijk pitje worden
gehouden, maar niettemin zeer realis
tisch zijn) beginnen hoe langer hoe
me^r ideologische conflicten te wor
den. Men praat steeds minder
dezelfde golflengte. De resultaten
daarvan zijn te zien geweest op de
Wereldvóedselconferentie in Rome, op
Kissingers olieconferentie in Washin-
ton, op de conferentie van de ont
wikkelde landen in Peru. De grootste
gemene deler van de conflicten is,
eenvoudig gezegd, dat Amerika in
Terwijl Washington met het fana
tisme van missionarissen dieper en
dieper in het Indochinese moeras
zonk, vond in West-Europa de pijnlij
ke ^aanpassing plaats aan het kolonie-
loze tijdperk met zijn ingeboete in
ternationale macht, invloed en zeg
genschap. Deze aanpassing leidde ten
slotte tot nieuwe opvattingen over de
Derde Wereld met onderontwikkelde
landen en het besef dat het geïndus
trialiseerde Westen bepaalde verant
woordelijkheden op zich moest ne
men.
DE TRAGISCHE gebeurtenissen in
Indo-China zijn mogelijk het begin
van Amerika’s aanpassing aan een
pijnij)k.e realiteit waarin de doiiar
niet meer almachtig is, de Arabische
olielanden een internationale econo
mische crisis kunnen veroorzaken,
waarin Amerikaans oorlogsmaterieel
geen oorlog kan winnen, en waarin
de Amerikaanse buitenlandse politiek
uit de pas is geraakt.
Het is niet onmogelijk dat zijn vaak
agressieve redevoeringen een strate
gische camouflage vormden voor ver
zoenende stappen jegens Peking. Of
deze theorie juist is zal wellicht in de
naaste toekomst blijken.
In Japanse diplomatieke kringen ge
looft men echter niet dat er een wij
ziging zal komen in Formosa’s opvat
ting van „één onverbrekelijk China”
in plaats van één China en een auto
noom Formosa.
De premier is minder toegeeflijk ten
opzichte van Japan dan zijn vader dit
was. Hij viel Tokio fel aan tóen dit in
1972 diplomatieke banden met Peking
aanging en sloot vorig jaar de lucht
lijn tussen Formosa en Tokio uit pro
test tegen de tussen Tokio en Peking
afgesloten luchtvaartovereenkomst.
DEN HAAG. Het is vrijwel zeker
dat Den Haag opnieuw een KVP’er als
burgemeester zal krijgen. De meeste po
litieke partijen vinden een dergelijke
keuze het meest voor de hand liggend,
hoewel men over het algemeen nog
meer waarde hecht aan de eis, dat de
opvolger van de zaterdag overleden bur-
gemeestei Marijnen een man met grote
bestuurlijke kwaliteiten moet zijn.
Dr. Dan zei dat er meer zullen volgen,
maar dan in kleinere groepen. De proce
dure hiervoor zal worden ‘versneld. Het
was naar zijn mening belangrijk, dat de
autoriteiten er zeker van waren dat de
kinderen geen ouders hebben of dat deze
bereid zijn afstand van de kinderen te
doen.
De Zuidvietnamese premier, Nguyen
Ba Can, die vrijdag door president Thieu
is aangewezen voor het vormen van een
oorlogskabinet, heeft gisteren elk voor
uitzicht op onderhandelingen met de re
volutionaire troepen van de hand ge
wezen.
Voor de nationale vergadering, waar-
Amerika heeft nooit meer dan
symbolische belangstelling gehad voor
het welzijn van de Derde Wereld, en
waar het zijn economische hulp
heenstuurde wordt het onvermijdelijk
gekoppeld aan militaire bijstand, of
politieke infiltratie.
De oorzaak wordt gezien in het feit dat
zaterdag 70 cm. sneeuw was gevallen en
dat daarna de temperatuur snel ging stij
gen. Gisteren werden een vrouw en vier
kinderen gered die langer dan 24 uur
onder de sneeuw hadden gelegen in het
alpenplaatsje Acla, waarop een lawine te
recht was gekomen.
In Oostenrijk zijn vermoedelijk veer
tien mensen gedood. Door een aardver
schuiving die op een huis bij Döbriach in
het zuiden van het land terecht kwam,
zijn mogelijk vier doden gevallen. Dat
gebeurde toen redders juist het twaalfde
en laatste slachtoffer hadden opgegraven
van een lawine die zondag een huis bij
Tamsweg in Oostenrijk had bedolven.
Tien Duitse toeristen zijn verdwenen
na een lawine die zondagmiddag in Solda
bij Bolzano los kwam.
In Italië worden nieuwe lawines ge
vreesd, nu de temperatuur blijft stijgen
en de regen de sneeuwmassa’s los maakt
die de laatste dagen zijn gevallen. Bij de
grens met Zwitserland groeven zondag
avond redders de twee lijken op van
Duitse toeristen die in hun auto onder
een lawine terecht waren gekomen.
Trein- en wegverbindingen met Oosten
rijk zijn gestremd en veel Italiaanse berg
dorpen zitten zonder elektriciteit en tele
foon.
van hij voorzitter is, verklaarde hij: „De
veranwoordelijkheid tot verdediging van
het land berust niet bij één enkele per
soon of één enkele groep van personen,
maar zij berust bij ons allen”. Can zei
dat er „nooit kwestie van onderhande
lingen zal zijn daar het enige wat de
communisten willen, de annexatie van
heel Zuid-Vietnam met geweld is”.
Het had bij de Franse nederlaag in
1954 in Dien Bien Phoe kunnen blij
ven, maar de reactionaire Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Za
ken John Foster Dulles liep van de
vredesconferentie in Genève weg om
te voorkomen dat hij zijn handteke
ning onder het akkoord zou moeten
zetten.
Dulles had religieuze opvattingen
over de rol die Amerika in de wereld
diende te spelen tegen het „goddeloze
communisme”, en hij was dan ook
vastbesloten om van Zuid-Vietnam
een „bastion van vrijheid te maken”.
Tsjang Tsping Kwo heeft een zeer
gevarieerde loopbaan achter de rug.
Als scholier was hij een radicaal, die
al op 15-jarige leeftijd in Sjanghai in
botsing was gekomen met de Britse
politie. Terwijl zjjn vader bezig was
zijn leiderschap te consolideren, ging
de jonge Tsjang, die zich tegen het
Mike Mansfield, de invloedrijke leider
van de democraten in de senaat. liet met
een al de waarschuwing aan het adres
van president Ford horen niet elkaar ver
wijten te gaan maken over de verslech
terde situatie in Indo-China.
de Chinese Nationalisten, die van het
vasteland waren gevlucht.
De premier schonk een aantal mi
nisterposten en belangrijke functies in
de provincie aan plaatselijke groot
heden en bond de strijd aan tegen cor
ruptie en andere misbruiken. Hij pro
beerde ook aan populariteit te winnen
door werkbezoeken aan het platteland.
Door zijn noga] teruggetrokken ka
rakter en een zekere verlegenheid
weet men nog steeds niet wat men
aan hem heeft. Het waas van mysterie
dat hem omgeeft deed herhaaldelijk
geruchten ontstaan over geheime on
derhandelingen tussen Tsjang en Pe
king. Evenals zijn vader onderschrijft
hij officieel het credo van de Nationa
listen van een herovering van het
Chinese vasteland.
Utrech:
met 31
houde:
'op d
stra dl
!r wer
uit d:
BERN (Reuter). Bij de lawine die
de laatste drie dagen in de Zwitserse
alpen zijn voorgekomen zijn zeker veer
tig mensen omgekomen. In Zwitserland
wordt het dodental op dertien geschat.
Zwitserse alpenkenners zeggen, dat der
gelijke lawines zo laat in het jaar nog
niet eerder zijn voorgekomen.
Mansfield uitte de waarschuwing in een
poging de geprikkeldheid weg te nemen
over wat veel congreslëjien zien als een
strategie van de regering met een be
schuldigende vinger naar hen te wijzen
inzake de klappen die het Zuidvietna
mese leger heeft moeten incasseren.
Aan de luchtbrug voor het vervoer van
Zuidvietnamese weeskinderen is gisteren
een einde gekomen, maar het omstreden
adoptieprogram wordt voortgezet, zij het
in een langzamer tempo. Dit heeft de
vice-premier dr. Phan Quang Dan van de
vorige week afgetreden Zuidvietnamese
regering verklaard.
Met verontwaardiging wees hij beschul
digingen van de hand als zou de evacuatie
van wezen worden gebruikt als propa
ganda ten gunste van het bewind van
president Nguyen Van Thieu. Volgens
hem hadden vele landen spontaan gerea
geerd op de nood van de weeskinderen,
waardoor 1.400 kinderen het land hadden
kunnen verlaten, nadat aan alle voor
schriften was voldaan. De laatste groep
van 200 wezen vertrok gisteren naar de
Ver. Staten.
De komende periode van aanpas
sing zal nog meer offers vergen. Even
onvermijaeiijk als het debacie m In
do-China zullen de Amerikaanse bui
tenposten Formosa en Zuid-Korea aan
de beurt komen. De grondslag daar
voor is gelegd door het entente met
China en het detente met de Sovjet-
Unie. Ook Thailand zal zien steeds
meer van Washington afwenden.
Voor zover uit de berichten is op te
maken heeft Amerika echter al zijn
nieuwe werkterrein af gebakend: <fe
landen rondom de Perzische Golf,
waar al ruim 10.000 Amerikaanse
„adviseurs” zijn gestationeerd, die
evenveel adviseren als „adviseurs”, die
destijds naar Zuid-Vietnam werden
gezonden en die de kwartiermakers
van een heel leger bleken te zijn.
President Ford heeft minister Kis
singer opdracht gegeven de Ameri
kaanse buitenlandse politiek onder
het mes te nemen. Dat kan een begin
zijn van een nieuwe koers, maar
gezien de visie die Kissinger is toege
daan, waarbij de wereld als een drre-
bandenspel wordt gezien tussen Wash
ington, Moskou en Peking, is er
weinig hoop dat de Verenigde Staten
zijn politieke achterstand op korte
termijn zal inhalen.
Franse regeringskringen herinneren
echter aan het feit dat president Giscard
d’Estaing vorig jaar al geweigerd had
persoonlijk aan een NAVO-top deel te
nemen.
In het eerste geval hadden agenten
van de CIA geprobeerd een met Duva
lier bevriende pianist, Robert Pritchard,
te bewegen om de president te vergifti
gen. Volgens Pritchards getuigenverkla
ring voor de presidentiële commissie die
de activiteit van de CIA onderzoekt, had
de pianist geweigerd mee te werken.
AMERIKA DEED dat niet door
het bezetten van landen, maar
door politieke infiltratie een ande
re en misschien verderfelijker vorm
van neo-kolonialisme. Ook al zullen
de werkelijke feiten nooit volledig
aan het licht komen, de gegevens die
nu bekend zijn, wettigen de veron
derstelling dat er in de afgelopen
dertig jaar weinig politieke omwente
lingen in het buitenland plaatsvon
den, of werden geblokkeerd, waar de
VS niet de hand in hadden met
dollars, politiek geëngageerde infil
tranten, huursoldaten of zelfs recht
streeks met Amerikaanse troepen.
bliek, in Kongo, Irak, het voormalige
Brits-Guyana en andere landen op
het Latijns-Amerikaanse en Afri
kaanse continent (agenten van de
CIA zijn bijvoorbeeld al geruime tijd
werkzaam in Suriname). Indo-China
was het duidelijkste en openlijkste
voorbeeld ervan.
WASHINGTON (Reuter) De kro
niekschrijver Jack Anderson van de
„Washington Post” heeft gisteren geschre
ven, dat de Amerikaanse geheime dienst
(CIA) in 1966 en in 1968 pogingen heeft
gedaan om wijlen president Francois
Duvalier ,,Papa Doc” van Haïti uit
de weg te ruimen.
den gehouden, tot een topberaad van
staats- en regeringsleiders te verheffen,
is in Pargs in slechte aarde gevallen.
Zolang dit idee nog niet in een formele
uitnodiging is gekristalliseerd, ziet de
Franse regering ook geen reden al een
officieel standpunt bekend te maken.
Het einde van de Tweede Wereld
oorlog betekende ook het einde, al
zou dat in sommige gevallen langer
duren, van de koloniale mogendhe
den. Maar voor de Verenigde Staten
was dit het begin van zijn status als
een internationale politieke en mili
taire mogendheid. In die capaciteit
nam het in wezen de invloed over
van de koloniale mogendheden en
zette het de ideologie voort dat de
wereld geregeerd wordt door het
Westen.
WEST-EUROPA is daarmee de
Verenigde Staten ver vooruit, zoals
het Amerika ook jaren vooruit is op
het gebied van sociale voorzieningen
en opvattingen over de maatschappe
lijke structuur.
De woordvoerders zeiden desgevraagd
dat ~ij de opmerkingen slechts uit pers
berichten kenden. Zij herinnerden er met
nadruk aan dat de wet elk inschakelen
van militairen in het buitenland zonder
toestemming van het congres verbiedt. In
privé-gesprekken voegden zij er aan toe
dat een der gelijke goedkeuring in de
huidige situatie ondenkbaar is.
De KVP meent een dergelijke man
wel te kunnen leveren. CDA-fractielei-
der Wim du Chatiniei- uit de Haagse
gemeenteraad (tevens Tweede-Kamerlid
voor de KVP): „Het zou landelijk gezien
wel tegen de politieke verhoudingen in
druisen als niet een van de burgemees
tersposten in de vijf grote steden door
een CDA-man werd ingenomen”.
In KVP-kring worden al een aantal
namen genoemd als mogelijke kandi
daat. Daarbij zijn de namen van ex-
premier De Jong, de vroegere KVP-
leider ei: minister van Buitenlandse Za
ken Norbert Schmelzer, de Utrechtse
wethouder Vergeer en de vroegere Rot
terdamse wethouder De Vos. Ook de
naam van ex-premier Biesheuvel (AR)
wordt genoemd.
De VVD is van plan zelf kandidaten
naar voren te schuiven. Men denkt aan
de Groningse commissaris der koningin
Toxopeus en de Brusselse topambtenaar
dr Nord. Als een VVD-burgemeester niet
haalbaar is, dan zal de VVD de KVP-
kandidatuur steunen. Algemeen wordt
aangenomen dat de VVD geen enkele
kans heeft.
