Documentaire over David Hockneys liefdesverdriet EEN SCHILDER EN ZIJN WERELDJE Weer Oude Stijl Bewogenheid om de mens in Jazz Festival Ritsos en mogelijk Senghor in Breda bronsjes van Trans Menger naar Poetry International Raad voor de Kunst vreest isolement Komische satire op geschiedschrijving B Bi •II In Galerie Bon Art DICHTERSFESTIVAL IN ROTTERDAM INCUBUS IN TONEELSCHUUR Positief advies over American Gypsy in Arnoldushoeve produktieteam Utrecht KUNST 1975 ATERDAG 1 2 APRIL Verjaarde sex Filmmuseum Prolongaties (Van onze correspondent) Rija Westendorp Trio geeft koffieconcert in Arnoldushoeve m- ROTTERDAM De president van Senegal, L. S. Senghor, staat op het lijstje van genodigden voor het zesde Poetry International, dat van 9 tot en met 14 juni in Rotterdam wordt gehouden. „Dat wil zeggen”, aldus Martin Mooij, organisator' van het jaarlijkse poëziespektakel, „als hij komt, willen we wel dat hij ge woon als deelnemer komt en niet als president”. Als de Senegalese bewindsman met zijn gedichten naar de Maasstad komt, betekent dit, dat voor de tweede keer een figuur van politiek formaat aan het festival deelneemt. De eerste was de inmiddels overleden Chileen Pa blo Neruda, die, toen hij in Rotter dam was, nog op de nominatie stond om met zijn vriend Allende naar het presidentschap van Chili te dingen. DAVID HOCKNEY is, althans in de hoofdstad, geen onbekende. Enige tijd geleden werd in ga lerie d’Eendt in aanwezigheid van de Amsterdamse artistieke „incrowd” en met alle frivolitei ten van een chique „happening” een tentoonstelling van zijn teken- en schilderwerk geopend. Toen de rust was teruggekeerd konden bezoekers van de beken de kunsthandel in de Spuistraat kennismaken met een begenadigd tekenaar en een precieus schil der uit de magisch-realistische school op wiens bekendste schil derij, „Big Splash” een privé- zwembad te zien was onder een Californische zon, Waarin zojuist iemand een duik heeft genomen. Er is in de hele accuraat geschil- derde omgeving geen levende ziel te bespeuren. Alleen het op spattende water verraadt de aan- Nachtvoorstellingen wezigheid van een menselijk wezen, onzichtbaar maar bijna hoorbaar in de stilte van het schilderij door de plons in het blauwe water. w> vws III III S .'few I o* j r F- CHARLES BOOST I i jaar 3M (Van onze streekredactie) om BV (Van onze correspondent) i HAARLEM. Incubus Theatre Com pany is een zeven jaar oud groepje (vier jongens en een meisje) uit de franje van het Britse toneel. Het brengt in de Toneelschuur „Gibbon’s Decline and Fall of the Roman Empire”, een satire op de geschiedschrijving. Incubus geeft blijk van een intelligent inzicht en grote spel- ervaring. De speeltrant is van een frisse vrijpostigheid. Jammer, dat ik geen eer der werk heb gezien. (Van onze correspondent) De Raad is zeer ontevreden over de gang van zaken: een van de belangrijk ste oorzaken van de onvrede over het functioneren van de huidige Raad was en is juist het isolement waarin haar adviserende werkzaamheden zich moeten Hockney voor het vernielde schilderij, gefilmd door Jack Hazan. dit allemaal ontketent, komt weinig in beeld. Maar die enkele keren ge niet hij zichtbaar, zowel van de roem, als van de adoratie en het medelij den. Hazan heeft daarvan een stijl volle film gemaakt die door zijn In haar schilderwerk uit Truus Men ger zich op een soortgelijke wijze, echter met de beperkingen, die het platte vlak haar oplegt. Maar ook hier weer een zeer vrije beeldvorming, non-figuratief dooh met herkenbare fragmenten, op hetzelfde type inhouden gericht. gebleven en The Movies heeft in beide theaters een modelprogramma, resp. „L’Invitation” van Claude Go- retta (12de week) en „Céline en Julie vont en Bateau” van Rivette. Voor de vierde week. authenticiteit overtuigt en de buiten staander een blik gunt in een kleine samenleving, zoals rond iedere kun stenaar ontstaat, wat niet altijd in zijn voordeel is. zi> ift BV ’*9- ars- em ker ken Mu iten tent HAARLEM. Van Truus Menger is in deze omgeving in lange tijd geen werk te zien geweest. De oorzaak is natuurlijk, dat ze een aantal jaren gele den van IJmuiden naar Venhuizen ver huisde, maar bovendien het feit, dat ze (weer) geruime tijd in Israel is geweest. Intussen had ze wel enige exposities in Hoorn en omgeving. Het is dus eigenlijk een soort come back, de expositie in Galerie Bon Art aan de Jansstraat. Haar voorraad is klaarblijkelijk geslonken. Het gaat om een klein aantal brons-plastiekjes en een kleiner aantal olieverfjes, gouaches en aquarellen. (onderwijs, huisvesting, ruimtelijke orde ning, bestuurlijke organisatie, etc). De opvatting dat het kunstbeleid een wezenlijk bestanddeel van het totale welzijnsbeleid moet zijn, is inmiddels gemeengoed geworden. Het mag dan ook niet meer uitsluitend beschouwd worden als een zaak van de minister van CRM alleen, maar van het gehele kabinet. Het „alternatief” voor de verplichting, namelijk dat elke minister door de Sta- ten-Generaal ter verantwoording kan worden geroepen, biedt volgens de Raad voor de Kunst te weinig waarborgen: de genomen maatregelen zijn dan al vaak in een te ver gevorderd stadium. Boven dien wordt ten onrechte een grote mate van overzichtelijkheid van het beleid in andere sectoren verondersteld, en alert heid om hierop snel te reageren. De In een reactie van de Raad op het eind vorig jaar bij de Tweede Kamer ingediende wetsontwerp zegt zij het als „een essentiële tekortkoming voor de bewerktuiging van een verruimd kunst beleid” te beschouwen als andere minis ters niet tot het vragen van adviezen zouden worden verplicht. Het vooront- DEN HAAG. De Raad voor de Kunst protesteert er fel tegen dat in het ontwerp voor de nieuwe Wet op de Raad voor de Kunst de verplichting is vervallen voor andere ministers dan die van CRM om advies te vragen als zij voorzieningen willen treffen die direct van invloed zijn op het kunstgebeuren in Nederland. Met het project Seelewig van S. G. Staden, een „wereldpremière in deze tijd” van de eerste ons nog overgelever de Duitse Opera, boort het Utrechtse team de vroegste bronnen aan van het muziektheater ten behoeve van een ruim en geïnteresseerd publiek. Het hiermee gepaard gaande uitgebrei de musicologische en filmologische on derzoek wordt neergelegd in een blij vende documentatie, namelijk een we tenschappelijk verantwoord programma boek. Vorige produkties hebben, aldus de Raad voor de Kunst, door hun artistieke kwaliteit bewezen dat het produktieteam (Tineke van der Wal en Frans de Rui ter) het in hem gestelde vertrouwen waard is. Ook dit. jaar zullen de in Rija Westendorp uit Zandvoort is de andere exposante. Ze toont uitsluitend olieverven. Haar titels wijzen de weg. „Kosmos”, „De rode planeet”, „Tussen zon en maan” en dergelijke. Ze werkt non-figuratief, als je althans bollen in wazige en kolkende wolken en nevels zo wil zien. Melkwegstelsels „naar de na tuur” worden het althans niet, eerder kosmisch gerichte fantasieën. Binnen die beelden treden herkenbaarder vormen aan de dag, fragmenten van een mense lijke figuur, soms een gezicht: de mens dus in confrontatie met de kosmos. De ideeënwereld van Rija Westendorp bezit natuurlijk mogelijkheden, maar je moet wel heel goed kunnen schilderen om dergelijke gedachten boeiend over te dragen. Nu blijven het te vaak herhaal de vaagheden in kleuren die niet altijd het oog bekoren, veel rood en blauw in zware tinten, veel troebele kleuren ook. Het visionaire, door deze schilderes ba- oogt, breekt te weinig door. HEIN STEEHOUWER DINSDAG VERTOONT het Film museum een Duitse film van histori sche betekenis, de in 1920 gemaakte „Der Golem”, geregisseerd en ge speeld door Paul Wegener. De film is een voorloper op het Duitse filmex- pressionisme („Caligari”) en vertelt de geschiedenis van een uit leem ver vaardigd wezen dat het Joodse volk zou bevrijden, maar, eenmaal ge maakt door rabbijn Löw, een eigen, désastreus leven gaat leiden. Hierop aansluitend zijn de films op woensdag en donderdag, eerst „Jidl mit ’n Fidl”, een Pools-Jiddische mu zikale comedie uit 1936. vervolgens op donderdag „Dybuk”, een Oost-Joodse legende vol fantastische en dramati sche verwikkelingen. Het stuk werd destijds (in 1927) in ons land gespeeld door het Hebreeuwse Kunsttheater „Habima” uit Moskou en in 1937 verfilmd door Michel Waszynski. U begrijpt er nu waarschijnlijk niets meer van. Maar het intelligente van Incubus is dat het vrijwel allemaal heel helder en in echte theaterbeelden wordt verteld. Alleen de dubbelfiguur van Truth en Hindsight schept althans voor mij enige problemen. De scènes zijn met verstand in elkaar gezet; de technische moeilijkheden bij de rolwis selingen (vier spelers doen vele rollen) zijn logisch en dus onmerkbaar ongelost. De komische talenten van met name het meisje zijn niet gering. De tekst is hoogst onderhoudend en uiteraard niet van Britse humor gesneend. Vanavond De Japanse dichteres Kazuko Shiriashi gaat ongetwijfeld de show stelen op het festival, waarvoor weer een dertigtal buitenlandse en een vijftiental Neder landstalige dichters zijn uitgenogigd. Al thans, zij is zo’n beetje de „hitshot” van organisator Mooij, die ons inwijdt in de kwaliteiten van de nu 44-jarige Japanse, door enkele publikaties ter inzage te geven. Daaruit blijkt dat de roep van de Japanse niet alleen is te danken aan haar uitgebreide oeuvre. Ook haar ge voel voor het extravagante heeft haar in de publiciteit geen windeieren gelegd. Zo wordt met onverholen bewondering mel ding gemaakt van baar elkaar snel op volgende liefdesaffaires. De Japanse dichteres schijnt zich te kleden in rood- verstrengeld. We zien Gibbon als falend gezinshoofd. We zien hoe hij enkele historische gebeurtenissen eigentijds in terpreteert: sex in de Sabijnse maagden roof en geweld in de Romeinse veldsla gen. Ook de godsdienst krijgt z’n plaats: Christus contra Romeinse góden. Ten slotte zien we hoe sex, geweld en religie uit de historie bijeenkomen in het gezin Gibbon en onze samenleving, vol televi sie en geweld. Ma Gibbon verdrinkt, zoon Gibbon sterft als Jezus, het huis in Bromsgrove wordt tijdens een burger- oorlog-achtige toestand bezet door een parachutist. Iedereen sterft. Gibbon krijgt z’n boek af, al is de allegorische figuur van de Waarheid gemarteld voor de zoveelste maal in de geschiedenis. GRIEZELEN IN DE nacht is moge lijk in Alhambra 2 bij „King Kong” en „King Kong escapes” in Rex. Naast de dagelijkse programma’s die in het weekend na 12 uur worden voortge zet („Aardbeving” in Cinema Inter national, „Zwaarmoedige Verhalen” in City 2, „Chinatown” in City 3, „Vincent, Francois, Paul en de an deren” in Kriterion, „Keetje Tippel” in Oscar, Amstelveen), kan men ook interessante reprises tegenkomen als „Wie is bang voor Virginia Woolf’ in Ceintuur, „The African Queen” in The Movies en Bergman’s „A Passion” in Studio K. BREDA. Vanaf donderdag acht mei (Hemelvaartsdag) tot en met zondag elf mei a.s. is het vijfde Internationale Oude Stijl Jazz Festival in Breda. Ruim 40 orkesten uit acht landen, treden gedurende vier dagen op in „the hottest place of the South” en brengen allerlei vormen oude stijl jazz ten ge hore. HOOFDDORP. Zondagmiddag twaalf uur begint een koffieconcert in de Arnoldushoeve, Hoofdweg 574 in Hoofddorp. Het trio Ank Mulder (fluit, hobo, harp) speelt werk van 18e eeuwse componisten Lotti, W. F. Bach en J. Krumpholtz en eigentijdse muziek van Hans Eisler en J. Obert. Het trio bestaat uit de fluitiste Ank Mulder, die o.a. in het Utrechtse Symfonie Orkest speelt, de solohoboïst Frank van Koten die in het Radio Filharmonisch Orkest speelt en Emily Heyens, eerste harpiste van het Radio Filharmonisch. BEHALVE DE hierboven besproken „The bigger Splash”, een film over de schilder David Hockney, waarvan Ci- nétol de Nederlandse première brengt, is er weinig nieuws bij geko men op de Amsterdamse bioscoop agenda. Liefhebbers van het genre sexfilms kunnen nog iets nieuws te genkomen in Corso, waar onze Wille- ke van Ammelrooy in een Franse film „Warmte en Sex op Corsica” brengt of in Parisien waar de door de keuring langdurig opgehouden „Be yond the Valley of the Dolls” van Russ Meyer vertoond wordt, wat in middels verjaarde sex geworden is. Toen Hockney ons land bezocht, was zijn naam al gemaakt door bui tenlandse berichtgeving over zijn op vallend werk en door kritieken op de film die Jack Hazan over hem had gemaakt en die „A bigger Splash” heette. Hazan is een filmer, voorna melijk voor tv, over schilders en hun werk. Toen Hockney aan de beurt was voor een filmportret, ongeveer drie jaar geleden, trof Hazan de schilder in een crisissituatie en al filmend kreeg hij zoveel boeiend ma teriaal bijeen dat hij besloot er een avondvullende film van te maken die totaal zou afwijken van de gebruike lijke film over kunstenaars. David Hockney is in het werkelijk leven een geblondeerde Engelsman die zich van mij nwerkerszoon opge werkt heeft tot een wereldberoemd schilder, die onwezenlijk hoge bedra gen voor zijn werk kan vragen. Met zijn wat extravagante kleding, zijn grote uilebril, zijn bizarre levensstijl en kleurige vriendenkring is hij een typisch product van „swinging Lon don” uit de zestiger jaren. Zonder zijn talent in twijfel te trekken, mag men wel stellen dat hij een dee] van zijn bekendheid „gemaakt” heeft door zijn opvallend optreden, waarmee hij nu al, 38 jaar oud, een modieuze legende is geworden. dan die van CRM (Van Doorn) de bepa ling, dat advies moet worden gevraagd over alle maatregelen van betekenis voor het functioneren van de kunsten in de samenleving, veel te vaag vinden om er een wettelijke verplichting aan te verbinden. Van Doorn heeft zich bij deze opvatting aangesloten. Wel heeft hij geprobeerd een omschrijving te vin den die de nodige duidelijkheid zou bezitten. Maar de Raad voor de Kunst is van mening dat de bewindsman hier niet in geslaagd is. HOOFDDORP Zaterdagavond 12 april heeft de Arnoldushoeve, Hoofdweg 574, de Amerikaans-Nederlandse forma tie American Gypsy in huis. Leden van de groep zijn vorig jaar naar ons land gekomen in de hoop op groter succes dan thuis. Dat lukte. De eerste single Angel Eyes werd hier een hit. Een tweede single Lady Alenor kwam enkele maanden geleden uit. Nu zou Amerika weer belangstelling hebben, maar de groep blijft voorlopig in ons land. Aan vang van het concert 8 uur. Velen kennen haar bewogenheid met de geknechte en door het oorlogslot getroffen mens. Die bewogenheid drukt ze uit in bronsjes, waarvan de vorm half-abstract is en soms min of meer herkenbare facetten vertoont. Het zijn verscheurde vormen, alsof de plastiekjes uit geknede scherven zijn opgebouwd. „Vietnam” is een half menselijke figuur, amper te herkennen in de gebogen flar den, waaruit het beeldje is opgebouwd. En zo zijn er meer, met titels als „Verschroeide vleugels”, maar ook enke le andere als „Overwinningskreet” en „Vrijheidsdans” in een beeldtaal, die is aangepast aan de idee. Het zijn zeer open gehouden volumes, bijna geraam ten van ideeën, met als belangrijkste verdienste de dwingende expressie. Zoals gezegd, filmer Hazan, trof zijn onderwerp aan in een depressie ve stemming. Zijn jongere vriend die op verschillende tekeningen voorkomt en ook model had gestaan voor schil derstukken, o.a. „Peter near the Swimming Pool”, had hem verlaten en Hockney is in een staat van ver twijfeling. Hij komt niet meer tot werk, een reeds lang toegezegde ten- Verder is alles bij het oude geble ven: voor wie van Nederlandse films houdt staat City I open met „Rooie Sien”, Tuschinski en Oscar (Amstel veen) met „Keetje Tippel” (1.250.000 bezoekers), Leidseplein Theater met „Kind van de Zon”, en City 2 met „Zwaarmoedige Verhalen”. Bergman’s „Scènes uit een Huwelijk” is nog in Tuschinski 2 en Alhambra. De ram penfilms „The towering Inferno” en „Aardbeving blijven het respec tievelijk in Cineac Damrak, Rem- brandtplein Theater en in Cine ma International goed doen. Niet minder goed doet „Moord in de Oriënt Express” het in Cinerama. Waarmee Ingrid Bergman zojuist een Oscar in de wacht heeft gesleept. Chaplin’s „Verdoux” is in De Uitkijk DEN HAAG. De onderafdeling Mu ziekdramatische Kunst van de Raad voor de Kunst (advieslichaam van de minister van CRM) staat uiterst positief tegenover het streven tot repertoirever- nieuwing van het Produktieteam Utrecht. toonstelling in New York van zijn werk dreigt niet door te gaan en om hem heen is de schare vrienden en vriendinnen bezig hem te troosten en af te leiden. eHt schilderij van Peter aan de rand van het Californische zwembad wordt door Hockney ver nietigd en daarvoor in de plaats komt „The big Splash”, een baast symboli sche voorstelling van Peter’s verdwij ning uit het leven van de schilder. Dit alles klinkt als het scenario van een slecht melodrama met als enig variant dat de grote liefde zich nu tussen twee mannen afspeelt. De homofiele liefde blijkt nog het enige taboe dat niet door de film doorbro ken is en zelfs Kazan’s sobere aan duiding van de situatie heeft moei lijkheden bij diverse censuur-instan- ties, ook in ons land opgeleverd. De prijs voor de meest infantiele tegen werping gaat naar een der Engelse keurders die wanhopig uitriep: „Als Wilfried Gibbon is een historicus te Bromsgrove, Kent. Hij wordt in het programmablad omschreven als een „gefrustreerd intellectueel en parttime- fantast”. Hij schreef een bekend boek over de neergang en val van het Ro meinse keizerrijk en toetste het nut van de geschiedschrijving aan de realiteit van alledag. Het toneelstuk is daarop gebaseerd. Incubus toont Gibbon als een schle miel. Hij heeft een rancuneuze zeurpiet van een vrouw en een neurotisch, zo niet achterlijk zoontje. Hij kan ze niet aan. Gibbon wordt bijgestaan door een mentor, die zowel de Truth, Waarheid, vertegenwoordigt als het begrip Hind sight, dat zich laat omschrijven als Niet alleen Kwantitatief maar ook kwalitatief is dit evenement uniek voor Europa. Naast voortreffelijke solisten als Bud Freeman (USA) en Bill Rank (USA) en gerenommeerde orkesten zoals „Le gends of jazz” (USA), Kenny Ball en Alex Welsh (GB) is de festivalorganisa tie erin geslaagd om twee Europese primeurs te bewerkstelligen, en wel „the New Mc Kinney’s Cotton Pickers” uit Detroit en „the Portena Jazz Band” uit Argentinië. Gedurende het vierde festival hebben circa 17.000 bezoekers de binnenmanifes- taties bezocht. De aantallen bij open- luchtkoncerten en streetparades waren zelfs niet te schatten. De terugkerende evenementen zijn: oude stijl jazz concours voor amateurs- orkesten, ruilbeurs, kindermatinee, openluchtkoncerten, streetparades, vau devilleshows, een kroegentocht, een jazz- kerkdienst en als hoogtepunt het nacht- koncert. Nieuwe evenementen zijn dit jaar het grote lustrumkoncert met bal na en een tentoonstelling in het cultureel centrum ,.de Beyerd”, waar de relatie jazz-beel- dende kust wordt gelegd, met werken van o.a. Sam Middleton. Voor het eerst is er ook een recht streekse TV-uitzending. Daarnaast wordt er ook door de radio zeer ruime aandacht aan het programma besteed. leren pakken, is een bekende verschij ning in de Tokiose hippe wijk Shinjuku en sprak eens: „Ik wantrouw alle intel lectuelen: want ze missen het belang rijkste in het leven”. Nog niet alle namen van de buiten landse deelnemers staan vast, omdat nog niet alle toezeggingen binnen zijn. Wel is zeker dat uit de Verenigde Staten ko men: Philip Levine en Gary Snyder (woont de meeste tijd in Japan, studeer de Japans en Chinees), uit West-Duits- land Michael Krüger, uit Griekenland niemand minder dan z’n bekendste dich ter Yannis Ritsos, uit Oostenrijk H. C. Artmann en uit Libanon een zekere Adonis. Opnieuw bevinden zich geen Russen onder de dichters-gasten van Poetry. Wel uit Hongarije (Pilinsky) en Bulga rije levert met de 85-jarige Elisabeta Bargrjana de oudste deelneemster. Uit de USSR afkomstig is wel balling Alek sandr Galic. Mooij: „We hebben dit jaar maar eens geen moeite gedaan om ie mand hierheen te krijgen. We hopen eigenlijk, dat als we ons nu rustig houden dan volgend jaar ineens blijkt dat het wel kan”. Uit Zuid-Afrika komen twee deelne mers: Mazisi Kunene en Wally Serote, die de kern zullen vormen van het vertaalproject van dit jaar, dat aan het Zoeloe is gewijd. Mooij: „We willen het daarbij echt bij de poëzie houden en er niet in de eerste plaats een anti-apart- heidsdemonstratie van maken, al zal dat wel mede de achtergrond vormen. Het Zoeloe is lang alleen mondeling overgedragen; daarom zal er in het pro gramma veel beweging en zang zitten”. Als altijd wordt voor de slotavond ook ee nspeciaal themo-programma voorbe reid. Dit keer is dat een zonneproject, voorbereid door Bert Schierbeeck. Ook is voor de Nederlandstalige deelnemers weer een eigen avond, een dag voordat het festival begint. Dichters, die dan ko men: Benlef, Mulisch, Sleutelaar, Hannie Groen (die Poetry opent) en de Belgen Patricia Lasoen, Gils en Jooris. Zeer speciaaly voor de liefhebbers is verder een avond van Vijftigers en de Tijd en Mensgroep (België). Hiervoor zijn uitgenodigd: Andreus, Lucebert, Vinkenoog, Elburg, Kouwenaar, Claus, Campert, Rodenko, Polet, Schierbeek, Cami, Wauters en Bontridder. het tenminste maar twee vrcuwen waren geweest”. En wat, naverteld, lijkt op melo drama, wordt op de film een sc _ii- documentair verslag van een kunste naar die tijdelijk in een wanhoopssi tuatie is geraakt met alle gevolgen van ongedurigheid, werkonlust en slachtoffer worden van de sympathie en het medeleven van de omgeving. Dat wereldje van kunsthandelaren, mode-ontwerpers, mecenassen en kunstluizen is door Hazan prachtig en met humor geobserveerd. Vooral ook omdat ze in het werkelijke leven de adorerende kring vormen, waarbin nen Hockney als beklagenswaardig middelpunt zit. Het is een geïsoleerde wereld zonder binding met de werke lijkheid, wat decadent en helemaal te goeder trouw. De centrale figuur, die ri’; "•1 gericht op de samenhang van het kunst beleid met het beleid in andere sectoren De problemen van Gibbon bij zijn geschiedschrijving zie je in drie soorten taf reien, op knappe wijze met elkaar vatte deze verplichting wel. Het is gebleken dat andere ministers verschaffing door de andere ministeries, stemt de Raad niet hoopgevend. het kader van het Holland-Festival plaatsvinden. gaat de voorstelling weer in de Schuur. Het is de moeite waard er heen te gaan. JAC HEIJER

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 9