werk door subsidieregelingen
Rond 6000 mensen
aan het
Synagoge in restauratie
Urenco wil
Kamer redelijk eensgezind
uitbreiden
ONTSLAGVERBOD UITGEBREID
Structuuronderzoek Bovag wijst uit:
Autobedrijf moet rendabeler
bedrijven
wijziging
Geld lenen
„Minimumloon
is hoog genoeg”
Shell in jaarverslag: „meer olie kopen dan produceren”
„Vier ziekenhuisbedden per
duizend inwoners haalbaar”
GELD
I
40 pet ondervraagden
Fiat en Simca duurder
A
4
25
V R IJ D A G
1 8
1975
ECONOMIE
APRIL
(Van onze parlementsredactie)
(ADVERTENTIE)
r
kB
DEN HAAG. De Tweede Ka
mer gaat akkoord met een wijziging
van het Burgerlijk Wetboek, waar
door ontslag van een werknemer
wegens huwelijk, zwangerschap of
bevalling onmogelijk wordt. Ook
een clausule in het arbeidscontract,
dat ontslag op deze gronden toe
staat, is voortaan nietig.
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
Gemakkelijk en betrouwbaar bij de NMB.
Voor alle doeleinden. Ook voor het verbeteren van uw
woning. Geen informatie bij werkgever.
Kwijtschelding bij overlijden.
Inlichtingen bij alle NMB-kantoren.
1 -
in olie-industrie
Fundamentele
Dit blijkt uit gegevens van het minis
terie van Sociale Zaken, die zijn
verstrekt aan de arbeidsbureau’s.
De cijfers, die gelden tot 1 januari
DEN HAAG (ANP). De rentabiliteit
van de autobedrijven in ons land is te
laag en hun financiële armslag is te
krap. Daarom is het noodzakelijk dat
een bedrijfseconomisch- en consumenten
onderzoek zal worden ingesteld. Voorts
dient inzicht verkregen te worden in de
beroepsmotivatie van het in de autobe
drijven werkzame personeel.
Vorig jaar beëindigden 608 personen
het dienstverband krachtens de 30
pct.-regeling. Van hen bleef onge
veer 60 pet. bij het bedrijf werk-
voor uw boot
voor uw meubilair
voor uw keuken
voor uw caravan
voor uw auto
2,38— 2,48
5,62— 5,92
6,54— 6,84
100,00—103,08
36,00— 39,50
8.40— 9,90
2,36— 2,46
56.25— 59,75
93.25— 96,25
59.25— 62.25
47,00— 50,00
42.25— 45,25
14,28— 14,58
4,18— 4,48
7.40— 8,90
66,50— 69,50
13.25— 16,25
NV
Ce-
en
al
co
CM
Het dividend van de Koninklijke Ne
derlandse Petroleummaatschappü wordt
verhoogd van 7,25 tot 8 per aandeel
van f 20 nominaal. Per aandeel steeg de
winst van 21,84 tot 32,48. Het aantal
personeelsleden bedroeg per eind 1974
164.000> waarvan ruim 20.000 in Neder
land.
cijfers bekend zijn. De uitvoering
van deze regeling is namelijk in
handen van de bedrijfsverenigingen
en de gemeenten en de cijfers er
over worden pas in een later stadi
um in Den Haag geregistreerd.
De Koninklijke Shell-groep zal in de
toekomst steeds meer olie kopen dan
zelf produceren. Daarom komen de acti
viteiten van de maatschappij ook veel
meer te liggen op gebied van vervoer,
verwerking en verkoop. Shell heeft
daarin een hechte positie en is zeer wel
in staat zich aan die fundamentele wij
ziging in de olie-industrie aan te passen.
Dit schrijft mr. G. A. Wagner, president-
directeur van de Shell, in het zojuist
verschenen jaarverslag.
''I
UTRECHT (ANP). Sedert de in
voering van de zogenaamde 30 pct.-
regeling in 1973 heeft de overheid in
ruim 1600 gevallen subsidie in de
loonkosten verleend aan particulie
re werkgevers, die een werkloze in
dienst hebben genomen. Van de
regeling tijdelijke arbeidsplaatsen
(TAP) maakten sinds eind 1973 bij
na 3800 personen gebruik.
Dr. H. Lamberts van het gezondheids
centrum Ommoord in Rotterdam zet
daar overigens vraagtekens bij. Hij zei
houding voert. Dan komt het nettoresul
taat uit op 909 miljoen pond, met een
gemiddeld rendement op het netto actief
van bijna 12 percent. Per liter verkocht
produkt bedraagt de winst dan 1,58 cent.
Mevrouw Barendregt (PvdA) noemde
het wetsontwerp een stap vooruit in het
kader van de vrouwenemancipatie, zij
het niet voldoende om het uiteindelijke
doel te verwezenlijken dat man en
vrouw in gelijke mate voor de op vang
van de kinderen zorgen. Ze pleitte daar
om voor uitbreiding van de termijn van
zes weken, waarin de vrouw na de
bevalling krijgt doorbetaald én invoering
van de mogelijkheid voor één van de
ouders om langer onbetaald verlof op te
nemen.
Minister Boersma verwees mevrouw
Barendregt echter naar het rapport van
een interdepartementale commissie, die
over deze punten nog voor prinsjesdag
advies zal uitbrengen. De commissie zal
daarbij ook bekijken of in het kader
van de ziektewet een oplossing gevonden
Gemiddeld gaven de ondervraagden
als antwoord dat het netto-inkomen van
de premier 4,6 maal het minimumloon
mag zijn. Bij eenzelfde vraag over het
hoogste inkomen gaven de ondervraag
den nagenoeg dezelfde antwoorden.
Het NVV, NKV en de Partij van de
Arbeid hebben eerder de suggestie ge
daan, dat het maximum-inkomen niet
meer dan vijf keer het minimuminko
men zou moeten zijn.
DEN HAAG. (ANP)— Van de Neder
landers vindt 41 pet. dat hpt minimum
loon voor volwassenen volgende
maand 1275 gulden per maand hoog
genoeg is. Ongeveer de helft vindt het te
laag. Dit is de uitkomst van een enquête,
die het NIPO heeft gehouden onder 854
Nederlanders. Twee percent van de on
dervraagden vindt het minimumloon te
hoog.
Van de ondervraagden vindt 11 pet.
dat het netto-inkomen van de minister
president maar twee keer zo hoog mag
zijn als het minimumloon. Van 16 pet.
mag dat drie keer zo hoog zijn, van 12
pet. vier keer en van 18 pet. vijf keer zo
hoog. Dat betekent dat 56 pct. van de
ondervraagden vindt dat een minister
president in ieder geval niet meer moet
verdienen dan vijf keer het minimum
loon.
Verscholen achter een grote kastanjeboom in de smalle Jan Evertsstraat in het hartje
van Den Haag staat de historische synagoge van de vooroorlogse Portugees-Israeliti-
sche gemeente, een prachtig monumentaal gebouw, dat bijna ongebruikt was omdat
slechts weinig Portugees-joodse families de oorlog hebben overleefd. Van de EMS
(Exploitatie Maatschappij Scheveningen), die de gebouwen had gekocht, kreeg de
kleine liberaal joodse gemeente in 1968 toestemming om de synagoge tijdelijk weer
te gebruiken. In 1972 kocht zij het gebouw van de EMS. Sindsdien is een restauratie
plan in uitvoering genomen. Gisteren was er tijdens het gereedkomen van de dak
spanten een korte plechtigheid, waarbij rabbijn Soetendorp samen met zijn dochtertje
de Nederlandse en Israëlische vlag hees. Bij de aanwezigen was ook de ambassadeur
van Israel, de heer Bar-On.
Urenco Nederland heeft daarom de ge
meenten Almelo en Borne gevraagd om
zodanige wijzigingen in de bestemmings
plannen van beide gemeenten aan te
brengen dat Urenco over een oppervlak
te van circa 40 hectare kan uitbreiden.
bedrag van 35.000 per jaar ver
goed.
In 1974 werden 3434 werkloze werk
nemers aan werk geholpen door de
regeling TAP, Onder hen waren
752 academici, dat is een vierde
deel van het totale aantal werkloze
academici in ’t vorig jaar. Voor 2142
personen werd de TAP-subsidie het
vorig jaar stop gezet, hetzij omdat
de gestelde termijn voor hen was
afgelopen, hetzij omdat zij vroeg
tijdig ontslag namen of kregen
aangezegd of van baan verwissel
den.
AMSTERDAM (ANP). De Neder
landse Fiat-importeur Leonard Lang
heeft besloten de prijzen van zijn per
sonenautomodellen met gemiddeld 4,5
pet. te verhogen. De prijsaanpassing is
op 15 april j.l. van kracht geworden en
geldt ook voor de bestelwagens en be-
drijfsbussen. Begin vorige maand wer
den reeds de prijzen verhoogd van de
Spaanse Fiat (Seat). De Fiat 126 kost nu
f 6.850, het goedkoopste 127-type 7.990.
Dit zijn enkele van de voornaamste
conclusies uit een structuuronderzoek,
dat de bond van automobiel-, garage- en
aanverwante bedrijven (Bovag) onder de
autobedrijven in de personenautosector
heeft laten houden. De eerste fase van
dit totaal onderzoek, waarmee in augus
tus vorig jaar werd gestart, is nu afge
rond en het rapport is aangeboden aan
de begeleidingscommissie, die onder
voorzitterschap staat van de oud-staats-
secretaris van Verkeer en Waterstaat, de
heer M. J. Keyzer. Met de tweede fase
Dit gold ook het voorstel van de
GPV’er Verbrugh om het bijzonder on
derwijs toe te staan een ongehuwde
moeder als leerkracht te ontslaan Ver
brugh zei het niet juist te vinden dat de
jeugd geconfronteerd wordt met mensen
die de essentie van het gezin aantasten.
j.l., geven overigens een beperkte
aanwijzing voor het huidige aantal
toepassingen van de verschillende
individuele subsidieregelingen ter
bestrijding van de werkloosheid,
omdat minister Boersma (Sociale
Zaken) in zijn twee maanden gele
den verschenen werkgelegenheids-
nota met name de 30 pct.-regeling
belangrijk heeft uitgebreid, o.a.
voor gehandicapten.
Daarbij komt dat over het aantal
toepassingen van de loonsuppletie-
regeling (een subsidieregeling voor
werknemers) nauwelijks landelijke
De 30 pct.-regeling is bedoeld om
degenen, die langdurig werkloos
zijn of door hun leeftijd moeilijk
plaatsbaar zijn, aan werk te hel
pen. Voor beneden 45-jarigen gold
tot dit jaar de voorwaarde, dat ze
langer dan zes maanden onafgebro
ken werkloos waren geweest. In-
Inmiddels heeft ook Chrysler Neder
land de prijzen van de Simca, Sunbeam
en Matra-bagheera-modellen met gemid
deld 4 pet. verhoogd. Deze prijzen wer
den met ingang van 4 april j.l. van
kracht De Simca 1000 LS kost thans
f 7.295. De Simca 1100 LS 9.395, en de
Chrysler 2 litre 16.495.
het jaar daarvoor zelfs nog 60. Shell
verwacht dat het percentage nog verder
al afnemen.
Het olieverbruik in de wereld is in
1974 sterk gedaald. De prijsverhogingen
lokten in tal van landen allerlei bespa
rende maatregelen uit. terwijl de terug
lopende conjunctuur en de zachte winter
eveneens voor een afnemende vraag
zorgde. In Nederland liep het oliever
bruik met 14 percent terug, waar de
versnelde omschakeling op aardgas ook
aan bijdroeg. Het sterkst was de daling
bij stookolie, ruim 28 percent, het
kleinst bij benzine rond 10 percent.
Shell verwacht dat de overschotten op
de mark' snel zullen worden wegge
werkt. In het eerste kwartaal van dit
De staatssecretaris heeft deze week
een interim-rapport gekregen in het ka
der van het onderzoek-project „macro-
rekenmodel gezondheidszorg”. Het rap
port, „het ziekenhuis in de gezondheids
zorg”, geeft een econometrische analyse
van het gebruik van ziekenhuisbedden.
Volgens de auteurs (prof. dr. B- M. S.
van Praag, drs. F. F. H. Rutten en drs.
J. van der Gaag) is het gezien de
verwachte toeneming van het aantal
huisartsen mogelijk, de norm van vier
ziekenhuisbedden per 1000 inwoners die
de staatssecretaris heeft gesteld, te ver
wezenlijken.
De voor woensdag vastgestelde verga
dering van het centraal overleg voor
deze cao is uitgesteld in afwachting van
nadere besprekingen tussen afgevaardig
den van de vakbonden en het bestuur
van de Nationale Ziekenhuis Raad. De
vakbonden hebben om dit gesprek ge
vraagd omdat zij niet tevreden zijn met
het antwoord van de werkgevers. „Dat
gaat niet op onze argumenten in”, aldus
een woordvoerder van de overheidsper-
soneelsbonden.
zaam onder een normale arbeids
overeenkomst, 29 personen werden
na de beëindiging van de 30 pct.-
subsidie ontslagen en aan 100
werknemers werd al voortijdig
ontslag aangezegd.
jaar is de omzet nog beneden de schat
ting gebleven, maar de benzinevraag is
sterk aangetrokken, terwijl de kou van
de laatste weken de rest van de voorra
den weer op een normaler peil heeft
teruggebracht. Alleen voor zware stook
olie bestaan nog overschotten, maar dat
is het gevolg van de recessie.
De winst van de koninklijke Shell-
groep bedroeg in 1974 1,161 miljard pond
vergeleken met 730 miljoen pond in
1973. Het rendement op het gemiddeld
actief was in 1974 23.7 percent, het netto
resultaat per liter verkocht produkt 1,91
cent. Shell heeft gezien de inflatie de
cijfers herberekend op basis van de
huidige koopkracht van het Engelse
pond, de valuta waarin Shell zijn boek-
middels heeft minister Boersma,
deze termijn teruggebracht tot
drie maanden. Werkgevers, die een
werkloze in dienst nemen kunnen
krachtens de regeling ’n overheids
bijdrage van 30 pet. in de loonkos
ten (inclusief de sociale lasten)
krijgen gedurende ten hoogste één
jaar in sommige gevallen, met een
maximum van 10.000 per jaar.
ALMELO (ANP). Urenco Neder
land in Almelo is van plan de komende
jaren de produktie van verrijkt urani
um, dat wordt gefabriceerd volgens de
ultra-centrifugemethode aanzienlijk uit
te breiden. Verrijkt uranium is de
brandstof voor conventionele kernener
giecentrales. Verwacht wordt dat in de
tachtiger jaren de produktie op een
niveau van 6.000 tot 8.000 ton per jaar
zal liggen. Het huidige fabrieksterrein is
slechts geschikt voor een capaciteit van
1200 ton per jaar.
AMSTERDAM (ANP). De advieskoersen
(aan- en verkoopprijzen) voor buitenlands
bankpapier lulden:
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische frank (100)
Duitse mark (100)
Italiaanse lire (10.000)
Portugese escudo (100)
Canadese dollar
Franse frank (100)
Zwitserse frank (100)
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Oostenrijkse schilling (100)
Spaanse peseta (100)
Griekse drachme (100)
Finse mark (100)
Joegoslavische dinar (100)
en samenstelling van de huidige vraag
van de consument meer inzicht moeten
verschaffen. Voorts wordt aanbevolen
een werkgroep in het leven te roepen die
moet bestuderen of het mogelijk is een
min of meer uniform administratiesy
steem op te zetten voor de totale bran
che. Het ministerie van Economische
Zaken heeft inmiddels toegezegd bij te
zullen dragen in de kosten voor deze
onderzoeken.
De totale omzet van gebruikte auto’s
in 1973 wordt geschat op 2,6 miljard
gulden. De autobedrijven verkopen on
geveer evenveel gebruikte als nieuwe
auto’s (circa 400.000), maar veel dealers
zien de verkoop van gebruikte auto’s als
een „noodzakelijk kwaad”. Bovendien
hebben ze veel concurrentie van de
malafide handel, te weten die bedrijven
die gebruikte auto’s aanbieden tegen een
prijs die te hoog is in relatie tot kwali
teit en garantie.
van het onderzoek is inmiddels begon
nen en de verwachting is dat de resulta
ten hiervan begin 1976 gereed zijn.
Hoewel volgens de Bovag de gevolgen
van de energiecrisis voor de autobranche
beginnen af te zwakken, betekenen de
milieuproblemen, de economische reces
sie, de moeilijkheden bij de autofabri
kanten en de stijgende lasten, dat de
autobedrijven zich met hun dienstverle
nende taak niet gemakkelijk staande
kunnen houden. Een structuuronderzoek
was dan ook bittere noodzaak en heeft
als einddoel de autobranche weer gezond
te maken, zo meent de Bovag.
Tot de aanbevelingen van de eerste
fase van het onderzoek behoort een
bedrijfs-economisch onderzoek aan de
hand waarvan ideaalmodellen kunnen
worden gemaakt waaraan de bedrijven
zich kunnen spiegelen. Het consumenten
onderzoek zou ten aanzien van de aard
Op de persconferentie over het jaar
verslag heeft hij daaraan toegevoegd,
dat de financiële positie van het bedrijf
sterk is. Over de winstverwachting voor
1975 kenden van directiezijde op deze
persconferentie geen mededelingen wor
den gedaan, maar wel werd gezegd, dat
de onlangs door de chairman van BP
uitgesproken verwachtingen over het
winstverloop in 1975 en 1976 niet kun
nen worden beschouwd als ook te gel
den voor de Koninklijke-Shell.
BP verwacht, dat de winst over 1975
en 1976 onder die van 1974 zal liggen en
dat geldt wat d e Shell betreft alleen
voor de resultaten uit de oliesector. De
Shell drijft echter op kurken, die BP
niet heeft, namelijk gas en chemie en
ook werkt de Shell in Noord-Amerika,
wat BP niet doet. Dit alles bij elkaar
maakt, dat de BP-prognose geen geldig
heid heeft voor de Shell, aldus de direc
tie van de Koninklijke-Shell.
De oheverkopen zullen in 1975 onder
die van 1974 liggen, is de verwachting
van de Shell-directie. In de chemie gaat
De regeling TAP is in tegenstelling
tot de 30 pct.-regeling alleen toe
pasbaar voor overheids- of semi-
overheidsbedrtjven. De regeling be
oogt het aantal arbeidsplaatsen te
vergroten door een tijdelijke ar
beidsplaats te creëren. De werkge
ver krijgt alle loonkosten tot eeen
De sterke prijsverhoging van de ruwe
olie blijkt uit de inkomsten van Shell
die bij een lagere afzet van ruwe olie en
olieprodukten toch steeg met 85 percent
tot 17,11 miljard pond. De kosten stegen
echter maar liefst met 88 percent. Voor
de Shell-maatschappijen buiten Amerika
vergde de investering in evengrote olie
voorraden als eind 1973 een bedrag van
1 miljard pond.
Shell moet in de komende jaren gi
gantische bedragen investeren in nieuwe
energieprojecten. Alleen in de Noordzee
zullen Esso en Shell samen al voor 3
miljard ton investeren. Voor een belang
rijk deel zullen die middelen moeten
komen uit de winsten, dit, zo vertelde
het Shell-bestuur, niet voldoende zijn
om te doen wat we moeten doen. Er zal
dus geleend worden. Daar is ruimte
voor, de niet gebruikte kredietfaciliteiten
voor leningen op lange termijn bedroe
gen 547 miljoen pond.
gisteren in Utrecht tijdens een bijeen
komst op de „Medica”, dat het ondanks
het stijgende aantal huisartsen helemaal
niet zeker is of de gewenste huisartsen
dichtheid wel zal kunnen worden be
reikt. Volgens hem is daar eerst een
herstructurering met de eerste-lijns ge
zondheidszorg voor nodig.
Het overleg over de afsluiting van de
eerste cao voor het ziekenhuiswezen (on
geveer 160-000 werknemers) zit nog
steeds vast op de kwestie van de wer
kingssfeer. De werknemers, vooral de
drie bonden van overheidspersoneel,
blijven op het standpunt staan dat ook
ziekenhuisdirecteuren onder de cao moe
ten vallen. De werkgevers vinden dat de
directeuren buiten de cao moeten blij
ven.
UTRECHT (ANP). Een weten
schappelijk onderzoek van het econo
misch instituut van de universiteit in
Leiden en het ministerie van Volksge
zondheid heeft uitgewezen, dat uitbrei
ding van de eerste-lijns gezondheidszorg,
zoals staatssecretaris Hendriks van plan
is, een vermindering van het aanbod van
ziekenhuisvoorzieningen kan opvangen.
Grasso vrij optimistisch. Voor Grasso’s.
Koninklijke Machinefabrieken NV zal
1975 geen eenvoudig jaar worden. De
totale activiteiten worden met ver
trouwen tegemoet gezien. De omzet
zal niet achterblijven bij die van 1974.
Een winstprognose kan niet worden
gegeven gezien de eventueel te nemen
maatregelen bij de minder goed flore
rende dochter Grassa-Nami BV, aldus
de voorzitter van de directie, de heer
F. F. Schoenmakers, in een toelichting
op het jaarverslag. De resultaten over
1974 gaven ten opzichte van 1973 een
verdere verbetering te zien. De omzet
siteeg met 10 percent tot f 130 miljoen
en de winst na belastingen van f 1,2
tot 2,1 miljoen ofwel van f 13,30 tot
24,60 per aandeel van f 100. In het
verslag zegt de directie dat het renta-
biliteitsherstel zich in 1974 duidelijk
heeft voortgezet, hetgeen haar de
overtuiging geeft dat een gezonde
trendmatige ontwikkeling van Grasso
is hersteld. Tegen deze achtergrond
moet de dividendhervatting over 1974
6 per aandeel van 100 plus 5
percent in agio-aandelen) worden ge
zien.
Hogere winst en dividend Ceteco.
Handel- en Industriemaatschappij
teco heeft in 1974 een concernwinst
geboekt van 14.8 miljoen tegen
f 10,1 miljoen in 1973. In de op 6 juni
te houden jaarvergadering zal worden
voorgesteld over het inmiddels van
f 45 miljoen tot 49,75 miljoen ver
hoogde kapitaal per aandeel een divi
dend te declareren van 17 contant
of desgewenst 12 contant en 5
fiscaal vijij in aandelen ten laste van
de agioreserve (vj. naar keuze 16
contant of 11 contant en ƒ5 in
aandelen), aldus het bestuur.
kan worden voor de opvang van zieke
kinderen, als beide ouders werken.
Boersma ontraadde voorts een PvdA-
amendement om de beroepstermijn,
waarbinnen de nietigheid van het ont
slag kan worden ingeroepen, te stellen
op zes in plaats van twee maanden. Het
amendement werd gesteund door de
communist Meis, die betoogde dat een
periode van twee maanden, gezien d e
ingewikkeldheid van de sociale wetge
ving, voor een werknemer vaak te kort
is om zijn rechten te zoeken.
De Kamer bleek het niet eens over de
consequentie van de wet, dat ook katho
lieke priesters die in het huwelijk treden
niet meer ontslagen kunnen worden.
Mevrouw Lüsckers-Bergmans (KVP)
diende een voorstel in om ontslag toch
toe te staan, als de ongehuwde staat van
een priester essentieel is voor een goede
uitoefening van zijn functie. Mr. Jurgens
(PPR) deed echter een dringend beroep
op minister Van Agt op dit punt geen
uitzondering in de wet te maken. Hij
vond het gevaarlijk als de werkgever
zelfstandig zou kunnen uitmaken of de
gehuwde staat essentieel is voor het
werk.
Minister Van Agt zag gisteren echter
geen kans op deze ingewikkelde kwestie
een af doend antwoord te geven Hij
vroeg de Kamer verlof om volgende
week alsnog in te gaan op de kwestie
van de gehuwde priester.
het weer wat beter. Nadat de verkopen
van de chemische bedrijven van de
Shell in de tweede helft van het afgelo
pen jaar waren teruggelopen en in de
cember j.l. zelfs van een ware kopers-
staking kon worden gesproken, zijn de
vekopen in januari en februari weer wat
omhoog gegaan.
1 Tijdens een toelichting op dat jaarver
slag noemde mr. Wagner 1974 voor de
olie-industrie het jaai van de revolutie.
1975 wordt het jaar van de uitkristalli
satie, hoewel nu nog niet valt te voor
spellen hoe dat uit zal vallen. De hoe
veelheid ruwe olie die Shell in 1974 uit
concessie verkreeg, bedroeg 45 percent
van de benodigde hoeveelheid. In 1973
was dat percentage nog 54 en in
