Betrekkingen Washington-Saigon stroef
n
Amnesty onderzoekt
de „KGB-griep
Vrouwendemonstratie op Cyprus
a
Gijzeling in
Amerikaanse
gevangenis
Twee doden
bij ongeluk
op overweg
Premier België
bij Mao op
bezoek
Arrestaties
in Italië
J
I
Jl
„Portugese zakenlui werven
huurleger in Mozambique”
4
J
r
IJL. 3'
Waarschuwing China
Protest tegen arrestaties
in Sovjet-Unie
1
H
’tVlfastof komt
altijd jofeler over met
zo'n bloemetje via Fleurop
weetjewel.
Arbeiderscongres Lissabon: „Gewapende verovering staatsmacht”
Aanslag op Castro
ging niet door
3
BINNEN- EN BUITENLAND
MAANDAG
2 1
APRIL
1975
2
Beslissend
Onbekend
»n
JP
ïs-
eft
eel
kt.
er
ng
srs
de
in
n-
tit,
ip.
ag
de
11e
ag
én
ee
te
ng
md
ing
een
er-
het
en-
zen
ng,
iet
>ei
•m
k-
:a-
an
;en
rs-
tie
ng
My Tho
KJ
sje
nd
sje
ran
bij
>n.
do
tjl
1
u
Weinig vertrouwen in Amerikaanse evacuatieplannen
voor Vietnam
(Van onze speciale verslaggeefster)
MAO TSE TOENG
LEO TINDEMANS
(ADVERTENTIE)
p;
W
WW
De
•me
het
/an
no-
;ter
zan
de
eid
net
son
itig
ros
?f-
tot
ad
eft
ng
er.
de
iet
Se
ise
le
er
n.
net
?k-
ite.
ns-
nd
ite
er-
de
de
vij
it-
ike
11e
i”.
de
lag
de
ra
sse
Pi
ort
de
jen
tot
>c-
I€-
ran
lüü
■a-
lat
ijl
tar
ld,
;u-
?r-
rd.
an
•n-
en
Nadat vrouwen van Cyprus, uit Grie
kenland, de VS, Canada, Engeland,
Frankrijk en Nederland na de weigering
van de VN-commandant onverrichter
zake waren teruggekeerd uit de buffer
zone, plantten zij hun vlaggen in de
grond, om als demonstratief gebaar ach
ter te laten in het gebied van de VN.
Militaire experts zijn van mening dat
de beslissende slag niet in de Mekong-
delta geleverd zal worden, maar ten
noordoosten van Saigon, rond de leger-
EMMEN (ANP) In Emmen zijn gis
teravond twee mensen om het leven ge
komen toen de auto waarin zij zaten
een overweg geraakt werd door een
trein. De slachtoffers zijn de 33-jarige
A. Tingen en de 30-jarige J. Winkel uit
Erica (gem. Emmen) in Drenthe. Het on
geluk gebeurde op een met automatische
knipperlichter, beveiligde overweg.
(Vervolg van pagina 1)
SAIGON Buitenlandse ambassades hebben de grootste moeite lopen
de zaken met de Zuidvietnamese regering af te wikkelen. De betrekkingen
tussen Saigon en Washington verlopen stroef. De Amerikaanse ambassa
deur Graham Martin is al enige tijd niet gezien, en gespeculeerd wordt dat
hij is teruggeroepen. Op de Amerikaanse ambassade sluimert al lange tijd
een conflict tussen de ambassadeur en enkele hem getrouwe diplomaten
aan de top en de rest van de staf over het te volgen beleid, meldt onze spe
ciale verslaggever in Saigon, mr. Henk Leffelaar.
van de stad wordt dagelijks strijd gele
verd. Enkele dagen geleden reisde ik
naar de stad My Tho, ongeveer 60 km
ten zuiden van Saigon in de Mekong-
delta, waar zich het hoofdkwartier be
vindt van de zevende Zuidvietnamese
In het westelijke deel van de Stille
Oceaan zijn op het ogenblik vijf Ameri
kaanse vliegdekschepen op weg naar een
onbekende bestemming. Mogelijk wor
den zij gereed gehouden voor een evacu
atie op grote schaal uit Vietnam.
de Nederlandse delegatie aan te voeren,
heeft het zonder bericht laten afweten.
Haar plaats is ingenomen door de Haag
se journaliste Jos Hagers.
Een Portugees „arbeiderscongres”, dat
dit weekeinde in Lissabon bijeen was,
streeft „gewapende verovering van de
staatsmacht door revolutionaire raden”
na. Vertegenwoordigers van de organisa
toren hebben dit doel aangegeven in een
opzienbarend gesprek met een journalist
van de krant „Expresso”.
Op de E-10 bij Monnickendam is za
terdag één persoon om het leven geko
men en werden drie anderen gewond bij
een frontale botsing tussen twee per
sonenwagens. Het ongeluk gebeurde toen
een van de wagens in een slip raakte en
op de vrkeeerde weghelft terechtkwam.
In Culemborg kwam de 21-jarige J. v.
Zanten uit Geldermalsen om het leven
toen de auto waarin hij meereed tegen
een boom botste.
In Tilburg is in een ziekenhuis de 47»
jarige mw J. Teurlings overleden na een
auto-ongeïuk, dat vermoedelijk te wijten
was aan drankmisbruik van de bestuur
der. De auto waarin het slachtoffer mee
reed, botste tegen een boom.
De 76-jarige heer N. Huiges, die in zijn
woonplaats Stadskanaal plotseling met
zijn fiets linksaf sloeg, is door een auto
gegrepen en op slag gedood.
ROME (AFP). In verband met de
straatgevechten in Italië tussen linkse en
rechtse extremisten die in de afgelopen
dagen drie mensenlevens en tientallen
gewonden hebben geëist, zyn in Milaan
23 mensen gearresteerd.
Het gaat om jongelui die zelf zeggen
tot uiterst linkse groeperingen te behoren.
Maar de levensgeschiedenis van één van
hen de 35-jarige Roberto d’Este
geeft nieuw voedsel aan de verdenking
dat de gearresteerden agenten van ui
terst rechtse organisaties zijn. Roberto
d’Este is de zoon van Antonio d’Este, een
vooraanstaand facist die destijds onder
Mussolini lid was van het bestuur van de
fascistische partij en aan de zijde van
Franco in de Spaanse burgeroorlog heeft
gevochten.
DEN HAAG (ANP) De Nederlandse
afdeling van Amnesty International heeft
in een telegram aan voorzitter N. Pod-
gorni van de Opperste Sovjet „ten
scherpste tegen de voortdurende vervol
ging en de arrestatie van Amnesty-leden
in de USSR” geprotesteerd.
WASHINGTON (AP) De gevange
nen van de gevangenis van Washington
die zaterdag elf personeelsleden hadden
gegijzeld in een door hen bezet cellen
blok, hebben hun gijzelaars na uren on-
derhandelingen vrijgelaten. Twee ge
vangenen ontsnapten, door een cipier
onder bedreiging van een vuurwapen te
dwingen een sleutel kast open te maken.
Daarmee openden zij de deuren van het
cellenblok. De mannen verdwenen in een
vrachtauto.
Het door een voorlopig comité voorbe
reide congres moet de voorgestelde „re
volutionaire raden” lanceren, waarvan
naast arbeiders ook revolutionaire mili
tairen deel zouden moeten uitmaken. De
raden, opgevat als „tegenmacht der ar
beiders” tegen de macht der bourgeoisie,
zouden van kazernes en bedrijven uit de
macht voor de arbeidersklasse moeten
veroveren.
CYPRUS Naar schatting
20.000 vrouwen, onder wie 200 uit
andere landen, hebben gisteren in
Famagusta op Cyprus gedemon
streerd om te bereiken wat mannen
niet is gelukt: een oplossing te be
reiken voor het vluchtelingenpro
bleem op Cyprus. Het is de vrouwen
evenmin gelukt. Terwijl gehelmde
Turkse militairen het geweer in de
aanslag hielden vanachter speciaal
wegens de demonstratie opgewor
pen barricaden van zandzakken
ze hadden aangekondigd te zullen
schieten op elke vrouw die het
Turkse gebied betrad weigerde
de VN-commandant toestemming
een resolutie aan te nemen en aan
de Turken te overhandigen.
basis Bien Hoa, die in de afgelopen
dagen binnen vuurbereik is komen te
liggen van communistische langeaf-
standskanonnen.
Deze verklaring was de tekst van de
resolutie die de algemene vergadering
van de VN in november met algemene
stemmen heeft aangenomen, die luidt
dat alle vluchtelingen op Cyprus veilig
naar hun huizen moeten kunnen terug
keren. Maar sinds deze resolutie is aan
genomen, is op Cyprus niets gebeurd.
Aan de andere kant van de scheidslijn,
op het Turkse deel, vonden de 20.000
vrouwen zes Turks-Cypriotische vrou-
GENÈVE (AFP en Reuter)
Amnesty International, de orga
nisatie die zich het lot van de
politieke gevangenen op de we
reld aantrekt, heeft gisteren in
Genève de vorming bekendge
maakt van een permanente com
missie, bestaande uit psychiaters
en juristen, die een onderzoek
moet instellen naar de omstan
digheden waaronder politieke
dissidenten in Russische psychia
trische inrichtingen worden vast
gehouden.
Het artikel in „Expresso” heeft in
Lissabon nogal wat beroering gewekt,
met name tegen de achtergrond van
troepenbewegingen in het land waarvoor
geen verklaring is gegeven. Diplomatieke
waarnemers vragen zich af of de strijd
krachten in het arbeiderscongres aanlei
ding zullen vinden, de voor vrijdag vast
gestelde verkiezingen alsnog uit te stel
len.
t
J-
De directeur van het gevangeniswezen
in Washington, Delbert Jackson, heeft
verklaard dat de vrijgelaten gijzelaars in
„uitstekende conditie” verkeerden. Een
van de gevangenen die bij de actie be
trokken is geweest heeft verklaard dat
de autoriteiten er na afloop mee hebben
ingestemd dat er een commissie zal wor
den gevormd die de gang van zaken in
de strafinrichting zal bestuderen.
De gevangenen hadden bij hun onder-
handelingen meer familiebezoek, een
betere medische verzorging, meer tijd
buiten de afzonderlijke cellen en het sta
ken van overplaatsingen naar andere
gevangenissen geëist.
Het is nog steeds niet duidelijk hoe
de gevangenen aan het vuurwapen zijn
gekomen waarmee de twee gevangenen
ontsnapten. De vlucht van de andere ge
vangenen is kennelijk belemmerd toen
de cipier er in slaagde weg te komen en
alarm te slaan.
Tot vorming van deze commissie is
zaterdag besloten op een symposium
in Genève, gehouden onder auspiciën
van Amnesty International. Aan dit
symposium werd deelgenomen door
psychiaters uit zes Westerse landen
en een psychiater uit de Sovjet-Unie.
In een gisteren in Genève gepubli
ceerde verklaring wordt gezegd dat
een psychiatrische behandeling die
als middel tot onderdrukking wordt
gebruikt, „slechts gelijkgesteld kan
worden met een misdrijf”.
In verband met de arrestatie in de
Sovjet-Unie van de twee leden van
Amnesty International, de schrijver
Nicolai Roedenko en de natuurkun
dige Andrei Tverdokhlebov, ver
klaarde een woordvoerder van Am
nesty International het zeer wel mo
gelijk te achten dat deze arrestaties
bedoeld zijn als een waarschuwing
De militaire situatie rondom Saigon
vertoont tot nog toe weinig doorslagge
vende veranderingen. Ten zuidwesten
divisie. Onderweg stond langs de kant
een batterij artillerie-geschut van zes
105 mm-kanonnen opgesteld, die regel
matig op vijandelijke linies in het wes
ten vuurden.
De Zuidvietnamese soldaten maakten
een weinig gedisciplineerde indruk. De
artillerie-officier zei dat zijn eenheid
verschillende keren per week zonder
aanwijsbare redenen werd verplaatst en
weer terug werd gecommandeerd. De
bevolking van naburige dorpen stond
tijdens het vuren van de kanonnen ge
moedelijk toe te kijken, als gold het een
vakantie-uitstapje. Onderweg passeerden
wij legervrachtwagens met huisraad van
soldaten, die zich in zuidelijke richting
begaven.
Het tijdschrift Newsweek weet te
melden dat er Amerikaanse mariniers
zullen worden ingeschakeld om de Ame
rikanen en hun gezinnen te beschermen
die per helikopter uit Saigon zullen
worden geëvacueerd. De helikopters zul
len hen van 13 verzamelpunten in Sai
gon naar het vliegveld Tan Son Nhut
brengen dat eveneens door Amerikaanse
mariniers bewaakt zal worden. De Ame
rikanen en hun gezinnen gaan dan aan
boord van Amerikaanse vliegtuigen en
Amerikaanse jachtbommenwerpers zul
len een luchtcorridor voor deze toestel
len open houden.
aan het adres van de organisatie zich
niet meer zo sterk bezig te houden
met de aangelegenheden van de Sov
jet-Unie.
De dissidente Russische kernfysicus
Andrei Sacharov heeft gisteren in
Moskou tegen verslaggevers gezegd
dat de in Kiev gearresteerde Roeden
ko inmiddels door de politie is vrij
gelaten.
Diverse deelnemers aan het sympo
sium deden een beroep op de interna
tionale verenigingen van psychiaters
„een meer strijdlustige houding” aan
te nemen tegenover het probleem van
de opsluiting van dissidenten in de
Sovjet-Unie. Professor Charles Du
rand van de universiteit van Genève
noemde het „ronduit schandalig” dat
de wereldorganisatie van psychiaters
geweigerd heeft dit probleem te be
spreken.
Professor Anthony de Meeus uit
Brussel legde er de nadruk op dat het
hier om een wereldprobleem gaat
Door middel van een psychiatrische
behandeling, zo zei hij, kan iedere
totalitaire staat de oppositie uitscha
kelen en „een geestelijk onvruchtbare
maatschappij” vormen. De Russische
psychiater, mevrouw Voikhanskaja,
die pas geëmigreerd is, zei dat er
toch nog wel tamelijk veel psychia
ters ih de Sovjet-Unie zijn die „pas
sief verzet” plegen tegen de maat
regelen van de autoriteiten. In de
psychiatrische inrichting in Lenin
grad waar zij gewerkt heeft, stond de
„ziekte” van de dissidenten bekend
als „de KGB-griep” (de KGB is de
Russische geheime politie).
Vijftig afgevaardigden uit VN-lidsta-
ten, met vlaggen getooid, wilden na de
weigering van de VN-commandant aan
de zes vrouwen in het Turkse deel een
vriendschapsverklaring overhandigen.
Hiermee ging de Zweedse VN-comman-
dant wel akkoord. Maar de verklaring
werd door de Turkse vrouwen gewei
gerd. Op hun beurt gaven zij een ver
klaring uit die luidde: „Als jullie onze
dode mannen en dode kinderen terugge
ven, kunnen jullie terugkeren naar jul
lie huizen”.
in
en
Op
tig
PEKING (Reuter) Partijvoorzitter
Mao Tse Toeng van China heeft gisteren
premier Leo Tindemans van België ont
vangen, zo hebben Belgische kringen in
Peking bekendgemaakt. Tindemans was
de tweede hoge buitenlandse bezoeker
die in de afgelopen veertien weken door
de Chinese partijleider werd ontvangen.
De dag tevoren was een kort televisie-
filmpje getoond waarop een frèle-uit-
ziende Mao krachtig de hand schudde
van president Kim II Soeng van Noord-
Korea, die in China op bezoek is.
Niemand woont te ver II jy-
om 'n bloemetje te sturen. M
Fleurop Interflora garandeert Uw bestelling.
Koninginnegracht 135, Den Haag.
Aangenomen wordt dat wanneer het
Amerikaanse Congres de door president
Ford gevraagde militaire fondsen voor
Zuid-Vietnam definitief afwijst, dit het
begin van een politieke waterscheiding
kan zijn, die zowel in Washington als in
Saigon tot een drastische koerswijziging
kan leiden.
Bij de overige buitenlandse ambassa
des bestaat zó weinig vertrouwen in de
Amerikaanse evacuatieopzet, dat de
meeste plannen hebben gemaakt om het
land vóór de officiële uittocht te verla
ten. De algemene vrees is, dat de Ameri
kaanse evacuatie zal leiden tot oproer
onder de bevolking, waardoor een doel
treffende uitvoering van de plannen on
mogelijk zal zijn.
De Nederlandse zaakgelastigde, J. H.
van Royen, heeft de in Saigon verblij
vende Nederlandse journalisten dringend
geadviseerd vanaf morgen vluchten naar
het buitenland te boeken. Het archief
van de Nederlandse ambassade, voor zo
ver niet verbrand, en de persoonlijke
bezittingen van de drie overgebleven di
plomaten worden woensdag met een re-
geringschartervliegtuig van Martin Air
naar Hong Kong overgebracht. De drie
Nederlandse diplomaten zijn, behalve de
zaakgelastigde Van Royen, de tweede
secretaris Jan Zaadhof en de kanselier
Ronald Hencke. Zij zullen woensdag
Saigon verlaten, op instructies uit Den
Haag.
De vier kilometer lange optocht had
een vreedzame bedoeling alles wat ae
vrouwen ermee trachtten te bereiken
was terugkeer naar hun huizen in het
Turkse deel van Cyprus, onder het mot
to „waar je huis is, daar is je hart”
en was niet politiek geïnspireerd.
Maar de VN-commandant, door de Tur
ken bij voorbaat verantwoordelijk ge
steld voor mogelijke ongeregeldheden,
wilde elke confrontatie tussen de twee
groepen voorkomen en gaf geen toe
stemming voor overhandiging van de
ververklaring.
„Bien Hoa”, zei een van deze experts,
„is de sleutel tot Saigon”. „Want daar
bevinden zich de waterleidingsinstalla-
ties en elektriciteitscentrales die Saigon
voorzien. De Vietnamezen kunnen het
zonder elektriciteit stellen als het moet,
maar zonder water is het afgelopen met
de stad”. Hij was er ook van overtuigd
dat Saigon niet gebombardeerd zou wor
den, omdat het bevrijdingsfront de be
volking niet tegen zich in wil nemen.
Maar zoals alles in Saigon in deze laat
ste fase van de burgeroorlog, berust ook
dat op gissingen.
In Saigon is gisteren bevestigd dat
president Thieu vijf generaals, die hij
medeschuldig acht aan de chaotische
terugtocht van de Zuidvietnamese troe
pen in de afgelopen weken, onder huis
arrest heeft laten plaatsen, aldus be
richtten de persbureaus UPI, DPA en
Reuter.
De Amerikanen gaan intussen door
met het overbrengen van landgenoten en
Zuidvietnamezen naar de Filippijnen.
Rond 400 Amerikanen en Vietnamezen
zijn gisteren op de luchtmachtbasis
Clark gearriveerd. Er zouden nu nog
zo’n 3.000 Amerikanen in Zuid-Vietnam
zijn.
1
De audiëntie van eerste minister Tin
demans bij Mao werd ook bij gewoond
door minister van buitenlandse zaken
Renaat van Elslande.
De Chinese vice-premier, Tsji Teng
Koe Ei heeft gisteren op een staatsban
ket in Peking ter ere van de Belgische
premier west-Europa ervoor gewaar
schuwd dat de bewapeningswedloop tus
sen de twee supermogendheden, de Sov
jet-Unie en de VS, onverbiddelijk tot
een nieuwe wereldoorlog moet leiden.
Hij spoorde de west-Europese landen
aan hun politieke en militaire eenheid te
versterken. Een van de twee supermo
gendheden, aldus de Chinese vice-pre-
mier, die hierbij op de Sovjet-Unie doel
de, probeert de west-Europse landen on
derling te verdelen om Europa te kun
nen overheersen.
„Deze mogendheid kletst aan de ene
kant over de niet meer tegen te houden
ontspanning, maar poogt aan de andere
kant de andere supermogendheid op wa-
pengebied te overtreffen. Ze heeft haar
aantal tegen west-Europa gerichte con
ventionele en kernwapens opgevoerd en
niet verminderd”, aldus Tsji Teng Koe
Ei.
Scherpe kritiek oefendten de revolutio
naire gesprekspartners van „Expresso”
op de toestand in de strijdkrachten. Het
ging de militairen nu niet langer om
sociale eisen maar om de macht. Er
dienden veranderingen te worden aange
bracht in de bestaande militaire structu
ren. De strijdkrachten moesten veran
derd worden in een leger dter arbeiders
klasse in dienst van die arbeidersklasse.
Een Vietcong-verdachte wordt met een band om de nek door een Zuidvietnamese sol
daat voor ondervraging aan een boomtak gehangen. De man zou bekend hebben dat
hij verzetsstrijder was en als gids voor de Noordvietnamese militairen had gediend.
De ondervraging vond plaats in Tan Troe, ongeveer 28 km ten zuidwesten van Saigon.
Taylor schreef dat hij in contact
kwam met een recruteringsofficier die
zich voorstelde als Lorenzo. Deze vertel
de dat hij in Johannesburg 1000 man
had geworven en dat er 4000 zouden
deelnemen aan de voorgenomen staats
greep. Welgestelde Portugese zakenlieden
in Mozambique zouden het huurlingen
leger financieren. Het oostafrikaanse
kustland wordt in juni onafhankelijk.
Politiekringen in Johannesburg zeiden
dat ze het bericht onderzochten. Toen
blanken in Mozambique in september
vorig jaar probeerden een opstand te
ontketenen in de hoofdstad Lourengo
Marques, verklaarde de Zuidafrikaanse
regering dat zij geen recrutering van
huursoldaten op haar grondgebied zou
toelaten.
De Nederlandse afdeling eist in haar
telegram de onmiddellijke vrijlating-van
A. Tverdochlebov, Derdnik en H. RÏfë-
denko, allen leden van AI. Zij vraagt
verder de overheid in de USSR om de
Amnesty-groep niet te hinderen in haar
werk voor politieke gevangenen in Span
je, Sri Lanka en Joegoslavië. De afdeling
eist teruggave van de inbeslag genomen
Amnesty-documenten, persoonlijke pa
pieren en andere eigendommen.
wen tegenover zich, uitgerust met span
doeken en onder leiding staand van
mevrouw Denktash, vrouw van het
Turks-Cyprische staatshoofd.
Melin de Ruiter, de (Nederlandse)
voorzitter van het Nationaal comité voor
het Jaar van de Vrouw, die had aange
kondigd naar Cyprus te zullen gaan om
NEW YORK (AP). Een van de
inbrekers van „Watergate”, Frank Stur
gis, heeft bekendgemaakt dat hij een
complot had voorbereid om in 1959, toen
hij tot de CIA behoorde, de Cubaanse
leider Fidel Castro om het leven te
brengen.
Dit ging niet door omdat Washington,
naar de New York Daily News gisteren
meldde, er niet het teken toe gaf. Stur
gis zei in een gesprek met die krant dat
„ze” geen besluit hadden genomen „om
dat ze klaarblijkelijk niet wisten wat ze
ermee aan moesten.”
JOHANNESBURG LISSABON
(UPI, DPA en Reuter) Portugese
zakenlieden in Mozambique wer
ven huursoldaten in Zuid-Afrika,
Frankrijk en België ter omverwer
ping van de regering van Mozam
bique, zo heeft gisteren de krant
Sunday Express in Johannesburg
bericht. Verslaggever Norman Tay
lor van dit blad vertelde dat hij zich
voor huursoldat uitgaf en tweedui
zend rand per maand kreeg aange
boden als hij zich aansloot bij het
opstandelingenleger.
'j
'Ut •UlWffliUU rtU
-
Ij
T*.
