Van der Stoel:
I
Russen beloven
Deskundigen praten
over atoomtoekomst
kJ
Cambodja hulp
Verkiezingsrel
in Portugal
„Bevolking wordt met rust gelaten”
„Regime-Thieu altijd als corrupt beschouwd”
„De beulen staan terecht"
Boeren zwaaien met sikkels
I
achtergrond
Zuidvietnamese vluchteling over Noordvietnamese troepen
Conferentie in Parijs over kernenergie
Twee doden' in Ulster
1975
(SDAG
2 2
APRIL
BINNEN» EN BUITENLAND
3
(Van onze speciale verslaggever in Saigon, mr. Henk Leffelaar)
Censor
Tekort
»er”
•oon
ring
rpas
rden
ratie
Lady Fleming
ngen
Eis
Ongestraft
Hongerstaking
„We zagen ze niet als mensen maar als uniformen”. Dit zei on
langs een vrouwelijke ex-gevangene van het nazi-vernietigingskamp
Auschwitz over haar SS-beulen. En toch waren de bewakers, de ad
ministrateurs, de uitvinders van die kampen mensen van vlees en
bloed. Velen waren getrouwd en na hun „werk” waren ze „goede
huisvaders”, sommigen hadden een uitstekende opleiding genoten.
Hoe kwam het dat deze mensen veranderden in een uniform, in een
radertje van een perfecte moordmachinerie?
SAIGON Uit een gesprek met een enkele dagen geleden in Sai
gon aangekomen Zuidvietnamees uit de veroverde stad Dalat is ge
bleken dat de Noordvietnamese troepen de bevolking ongemoeid
laten. Hij vertelde dat, nadat de Zuidvietnamese troepen zich hadden
teruggetrokkèn, de overgave van de stad werd voorbereid door een
delegatie van Boeddhistische monniken, die zich met een bootje naar
de overkant van de rivier begaven en daar contact opnamen met
Noordvietnamese officieren.
„Dat wist ik niet”
Ki
HANOI
(Van onze redacteur in Parijs)
A. WILLINCK
die
oten,
ook
voor
ingin
men
n de
n de
s nal
;ekse
>our-
zegd.
n de
idigè
is na
irew,
.nge-
mier
orti-
neth
sbe-
luba
in
n de
rees
eren
irte-
In Frankrijk is het vertrek van Thieu
door president Giscard met instemming
begroet. De eerste reactie van de Ameri
kaanse regering was dat de VS ver
wachten „samen te kunnen werken met
Thieu’s opvolger.” Volgens het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse Za
ken zal een eventueel toevlucht zoeken
van Thieu in de VS „met sympathie in
behandeling worden genomen”. Of de
afgetreden Zuidvietnamese president zijn
goudstaven ter waarde van 175 miljoen
gulden dan zal kunnen meenemen is
niet bekend.
Minister Van der Stoei hoopt dat het
vertrek van Thieu de weg zal vrijmaken
voor onderhandelingen. „Het Vietnamese
volk is zeer gediend met een politieke
oplossing”, aldus de minister in een tv-
uitzending. Minister Van der Stoel heeft
het regime-Thieu altijd als corrupt be
schouwd.
Tijdens een serie staatsgrepen was ge
neraal Thieu bevelhebber van het mili
taire gebied van de Mekong-delta waar
een aanwijzing dat de Noordvietna
mese troepen een terkort hebben aan
brandstof.
een verslag verschenen van de eerste
zitting van dit Tweede Russell-tribu-
naal. Plaats van bijeenkomst: Rome,
maart-april 1974. De auteur heet Al
bert Stol die zijn keuze uit de over
stelpende hoeveelheid materiaal „een
soort journalistieke collage” noemt.
Als titel koos hij „De beulen staan
terecht”.
PARIJS. De Franse premier Jac
ques Chirac heeft zondag in Parijs een
conferentie geopend waarbij ruim drie
duizend deskundigen uit vijftig landen
gedurende de hele week over de rol van
de atoomkracht voor onze toekomst van
gedachten zullen wisselen.
ianen
tricht
van
1 be-
1105
ïbben
aan
i gis-
roces
tegen
ngen.
een
d bij
uigen
De
c be-
om-
ensen
.liting
nds-
roor
zoek
in
I als
litse
nog
i.
;jang
racht
issen
Dit
iste-
nee-
Kwo
de
itoon
een
Na de nederlaag bij Dien Bien Phoe in
1954 vervulde kolonel Thieu bureau -
functies, waarna hij divisiecommandant
werd in Hoeé. In 1963 had hij een
aandeel in de omverwerping van het
regime-Diem. Diem werd vermoord. Ge
neraal Doeong Van Minh („grote Minh”),
de stuwende kracht achter de staats
greep, werd enkele maanden daarna zelf
afgezet.
SAIGON (Reuter, AFP, DPA en UPI) „Een regering-Thieu zonder
Thieu is ook onaanvaardbaar”. Zo luidde gisteravond de reactie van het
Zuidvietnamese Bevrijdingsfront op het aftreden van de Zuidvietnamese
president. Volgens het Russische persbureau Tass is het aftreden „een
nieuw bewijs van het uiteenvallen van Thieu’s verrotte regime”. Hanoi
verklaarde dat „voortzetting van de strijd zelfs onvermijdelijk lijkt”.
Op 3 oktober 1971 werd Thieu „herko
zen” als president. Er waren geen tegen
kandidaten. Thieu was evenals Ky en
Doeong Van Minh boeddhist, maar hij
werd later rooms katholiek. „Mijn
aftreden betekent niet dat ik alles in de
steek laat”, aldus de ex-president gis
termiddag, „in de komende dagen zal
president Hoeong een beroep doen op
„de andere kant” om de vijandelijkhe
den te beëindigen, en de onderhande
lingen te hervatten. Ook zal hij verzoe
ken om uitbreiding van de Amerikaanse
hulp.”
Met sikkels zwaaiende Portugese boeren nistische Party in Beja, ten zuiden van
tijdens een bijeenkomst van de Commu- Lissabon. Vrijdag worden in Portugal
verkiezingen gehouden.
handeling van aanvragen stopgezet,
terwijl ook de Zuidvietnamese rege
ring zijn kantoren heeft gesloten,
zelfs voor Zuidvietnamezen die over
geldige Amerikaanse documenten be
schikken.
Gefortuneerden maken nu plannen
met boten het land te verlaten. Op de
Mekong-rivier wordt door de Zuid
vietnamese marine echter scherpe
controle uitgeoefend. In het Engelsta
lige dagblad „The Saigon Post”,
waarvan ieder nummer witte stukken
in de kolommen vertoont waar de
censor zijn werk heeft gedaan, staan
dagelijks advertenties van ouders die
een buitenlandse echtgenoot voor hun
dochter proberen te vinden, in de
hoop -haar op die wijze naar het
buitenland te krijgen. In een recente
advertentie werd vermeld dat de
dochter een goede opleiding had ge
had, piano speelde en Frans sprak.
>Kosten voor uitreis worden betaald”.
Vooral journalisten worden op deze
manier benaderd. De Zuidvietnamese
regering heeft sinds een week echter
tegenmaatregelen genomen, waardoor
huwelijksakten pas na weken, zelfs
maanden worden afgegeven.
De 52-jarige Ngoeyen Van Thieu werd
op 5 april 1923 geboren in de zuidelijke
kustprovincie Ninh Thoean. Hij was
zoon van een rijstboer.
De Zuidvietnamese valuta, de pias
ter, blijft in de veroverde gebieden in
omloop. Om de rijken echter te tref
fen’ hebben de Noordvietnamezen be
paald dat alleen biljetten van 100
piaster en minder rechtsgeldigheid
hebben, zodat de gefortuneerden hun
in grote biljetten omgezette kapitaal
niet kunnen gebruiken. Voor een liter
benzine wordt in de veroverde gebie
den 1000 piaster berekend (in tegen
stelling tot 240 piaster in Saigon)
sder-
g de
•isten
van
Coer-
nsta-
ij de
mzen
door
Coer-
zegd,
Irak
dera-
ering
rui-
ituele
;zien.
Als jongeman sloot hij zich korte tijd
aan bij de Vietminh-guerrilla’s. Nadat
hij de militaire academie had bezocht
nam hij dienst in het Franse leger.
hij de aandacht trok van Amerikaanse
functionarissen.
Toen Ngoeyen Cao Ky in 1965 premier
werd, werd Thieu voorzitter van een
militair directoraat.
Na een felle machtsstrijd met Ky
werd Thieu in 1967 gekozen tot staats
hoofd. Hij kreeg 35 percent van de
stemmen. De /belangrijkste oppositie
kandidaat, Truong Dinh Dzoe, advocaat
in Saigon, behaalde 17 percent. Na de
verkiezingen werd Dzoe gevangen gezet
het bepleiten van vredesbesprekingen
met het Bevrijdingsfront. Vele duizen
den tegenstanders van Thieu belandden
in de „tijgerkooiige gevangenis” van het
beruchte concentratiekamp Con Son.
Ze staan terecht de mannen in
uniform, maar ze kunnen ongestraft
verdergaan. Op dit moment nemen ze
duizenden slachtoffers onder handen,
in Brazilië, Chili, Bolivia, Uruguay,
Paraguay, Haïti, Guatemala en de
Dominicaanse Republiek.
Over de martelmethoden Stol
somt ze in een lange rij op kan
met afschuw vastgesteld worden dat
ze technisch verfijnd werden sinds de
inquisitie te werk ging met vierende
len, eeuwig drup en andere maniaka
le manieren.
Het Tweede Russell-tribunaai heeft
niet vrijblijvend een veroordeling van
de schendingen van de mensenrech
ten in Latijns-Amerika uitgesproken.
Er werd een oorzakelijk verband ge
legd met de politieke en economische
situatie die n\st op pijlers als marte
ling, moord en onderdrukking. Zo
stelde de Italiaanse anthropoloog dr.
Biocca vast dat de Braziliaanse wet
geving de belangen van de multinati
onals (kapitalistische ondernemingen
die over de gehele wereld opereren,
zoals de Amerikaanse ITT) bevordert,
maar rechtstreeks indruist tegen de
belangen van het volk.
„De multinationals streven naar
goekope, passieve, gehoorzame arbei
ders om daarna de winst en rijkdom
van het land te exporteren in plaats
van die ten goede te laten komen aan
de ontwikkeling van het land zelf.
Doordat de multinationals en de Bra
ziliaanse regering van elkaar afhan
kelijk zijn is het in beider belang
elke vorm van oppositie de kop in te
drukken en te rangschikken onder
communistische agitatie”, aldus Bioc
ca.
„DOORVECHTEN
Zo is dezer dagen in Toulon een
atoomingenieur zelfs in hongerstaking
gegaan om tegen de regeringsplannen te
protesteren.
De algemene indruk onder de delega
ties op de atoomconferentie waaraan
ook door vijf Chinese deskundigen
wordt deelgenomen, is dat de regeringen
onder de dwang van de oliecrisis nu
plotseling wat al te hard van stapel
lopen. Momenteel zijn in de wereld 170
atoomreactoren in werking, welk aantal
over vijf jaar verviervoudigd zal zijn.
Amerikaanse, Russische en Britse di
plomaten zijn gisteren op een tweedaag
se bijeenkomst in Londen tot de conclu
sie gekomen dat zeker twintig landen
binnenkort in staat zullen zijn kernbom
men te produceren.
Zij hebben nu besloten samen te wer
ken met het doel gevaarlijke situaties
met betrekking tot het gebruik en de
verspreiding van kernwapens te vermij
den.
MOSKOU (DPA). De Sovjet-Unie
heeft de „Cambodjaanse patriotten” gis
teren hulp toegezegd bij de opbouw van
hun „bevriende, onafhankelijke en neu
trale staat”.
Naar het persbureau Tass gisteren be
richtte gaf premier Kosigin deze verze-
tering aan de Cambodjaanse zaakgelas
tigde in Moskou.
Of Moskou materiële of morele steun
zal geven is niet bekend.
zich
ge-
door
van
man
haft,
alle
uur
.otel,
de
r de
ver-
>era-
was
LONDEN (DPA). Twee broers en
hun zuster zijn gisteren bij een ontplof
fing in de buurt van de Noordierse stad
Dungannon om het leven gekomen.
Ze waren bezig een leegstaand huis op
te knappen, toen de ontploffing zich
voordeed.
BRAGA, (AP). Demonstranten heb
ben gisteravond een mars van de Portu
gese conservatieve party (CDS) door de
straten van Braga onmogelijk gemaakt.
De conservatieven werden teruggedreven
naar hun hoofdkwartier dat vervolgens
werd bekogeld met stenen en flessen.
Een afdeling militairen vormde een
cordon tussen de linkse betogers, wier
aantal op enkele duizenden werd ge
schat, en het hoofdkwartier van de CDS,
maar verder geen pogingen gedaan een
einde te maken aan het geweld. Zeven
mensen raakten bij vechtpartijen ge
wond.
Zondagavond werd in de Portugese
stad Guimaraes, 15 kilometer van Braga,
een CDS-bijeenkomst verstoord, waarbij
meer dan twintig mensen gewond raak
ten.
-jarig
s Of-
iteren
igenis
lilder.
een
kbaar
gen-
itie-
fen-
ook
Za-
Gis-
irige
3mst
punt
op Latijns-Amerika. De stuwende
krachten waren: de Italiaan Lelio
Basso, de Joegoslaaf Vladimir Dedij-
er, de Franse filosoof Jean Paul Sar
tre, de Griekse politicus Andreas Pa
pandreou, de Amerikaanse prof. Ben
jamin Spock, de guerrillaleider Luis
Cabral uit Guinee-Bissau.
Bij Manteau in Brussel is zojuist
De officieren keerden met de mon
niken mee terug naar Dalat en lieten
vervolgens hun troepen de rivier
oversteken. Er vonden volgens deze
zegsman geen executies plaats (ande
re berichten melden dat de Noordviet
namezen in de veroverde gebieden
tegenstanders wel uit de weg ruimen,
maar in kleine groepen, om de plaat
selijke bevolking er zo onkundig mo-
gelijk van te laten).
Een van de eerste maatregelen van
de Noordvietnamezen in Dalat was
het uitvaardigen van strenge verbo
den, om plunderingen te voorkomen.
Daar wordt zo strikt de hand aan
gehouden, vertelde deze zegsman, dat
een huiseigenaar die zijn huissleutel
Waarschijnlijk heeft niemand meer
bochten en kronkelingen in de politiek
van Zuid-Vietnam ervaren dan Tran
Van Hoeong (foto), de man die gisteren
werd beëdigd als president. Hij is zoals
gemeld opvolger van Ngoeyen van Thieu.
Hoeong die zowel dichter als politicus is,
stamt uit een boerengeslacht, maar
kreeg veel hoge functies, waaronder
tweemaal het premierschap en het bur
germeesterschap van Saigon. Tussentijds
was hij werkloos en moest hij een baan
als typist aannemen. Hoeong werd op 1
december 1903 in Long Tsjau in de
Mekong-provincie Vinh Long geboren.
Hij volgde een onderwijzersopleiding in
Hanoi. Toen de opstand tegen het Franse
koloniale bewind in 1945 uitbrak, sloot
hij zich aan bij het verzet tegen de
Fransen. Maar toen een agent van de
Viet-Minh hem een post aanbood in het
regime in Hanoi, weigerde hij.
In 1960 belandde hij in de gevangenis.
Hij werd verdacht van samenzwering
tegen het bewind van de toenmalige
dictator Ngo Dinh Diem. Een militaire
rechtbank sprak hem later vrij. Na de
val van Diem werd Hoeong in november
1964 premier. In januari 1965, toen de
boeddhistische agitatie toenam, werd zijn
regering door de raad van de strijd
krachten ten val gebracht. Hij zocht een
maand zijn toevlucht in de ambtswoning
van de Britse ambassadeur totdat de
regering van generaal Ngoeyen Khanh
meedeelde dat hij als „gast” kon verblij
ven in een villa in de kustplaats Voeng
Tau. In dat teruggetrokken oord bleef
hij gedurende twee jaar buiten de poli
tiek. In 1969 werd hij onder Thieu
opnieuw premier. Dat jaar ontkwam hij
bij een poging tot een aanslag op zijn
leven. In oktober 1970 werd hij gekozen
als lid van de senaat.
Een paar trefwoorden: vernietiging
van steden en dorpen, ontbadering,
vergiftiging van oogsten, bombarde
menten met napalm, „tros”-bommen,
fragmentatie-bommen, gebruik van
dodelijk gas, luitenant Calley (en zijn
niet gestrafte superieuren), marteling.
Russell is inmiddels overleden en
men hoorde enige tijd niets meer van
zijn Tribunaal niet omdat er na
Vietnam niets meer te doen viel
maar omdat er geen geld meer was.
Het afgelopen jaar kwam het zoge
noemde Tweede Russell-tribunaal
bijeen. De aandacht richtte zich nu
In het raam van deze internationale
conferentie, die door de Franse president
van de Europese atoomgemeenschap An
dre Giraud wordt voorgezeten, zullen
ook verschillende excursies worden ge
houden naar atoomcentra in Frankrijk
en andere landen waaronder de Sovjet-
Unie.
In Frankrijk werden plannen ontwor
pen om binnen tien jaar over vijftig
kerncentrales te kunnen beschikken,
waarmee een bedrag van 60 miljard
gulden is gemoeid.
Die fabelachtige sommen zullen uiter
aard door de Fransen zelf moeten wor
den opgebracht. Dat is dan ook een van
de redenen waarom de regering nu een
discussie op nationale schaal over voor
delen en gevaren van de kernenergie op
gang wil brengen. De voornaamste over
weging voor die campagne is, dat in
Frankrijk, net als in andere landen,
steeds meer tegenstemmen opgaan, van
wege de gevaren voor het milieu. Ook
voor de gezondheid en zelfs voor het
leven van het volk wordt gevreesd.
was kwijtgeraakt geen toestemming
werd gegeven het slot te forceren en
zodoende gedwongen werd zijn intrek
te nemen bij zijn buren.
DE BEVINDINGEN van het Tribu
naal kwamen in le publiciteit en
niemand kan nu zeggen „dat wist ik
niet”.
De zegsman vertelde verder dat de
bevolking het meest te vrezen heeft
van het bevrijdingsfront dat wél ver
geldingsacties houdt en zich onaf
hankelijk opstelt van de Niordviet-
nemese leiding. Dit blijkt ook uit de
Vietcong-leuze die in de veroverde
gebieden wordt gebruikt: „gelijkheid,
geluk, neutraliteit”. Volgens de zegs
man waren de Noordvietnamezen
weinig ingenomen met de term „neu
traliteit”. Dit kan duiden op een toe
komstige machtsworsteling tussen het
Front en de Noordvietnamezen.
Toen de zegsman toestemming
vroeg om zich bij zijn vrouw te
voegen die naar Saigon was gevlucht,
werd hem zonder meer een vrijgelei
de meegegeven onder het hoofd, ver
strekt door het zuidelijke deel van de
Vietnamese Republiek” eveneens
een aanwijzing dat de Vietcong en de
Noordvietnamezen een afzonderlijke
politiek voeren.
Anders is het in Saigon, waar dui
zenden Zuidvietnamezen proberen de
zo begeerde exit-visa te krijgen. De
Amerikaanse ambassade heeft de be-
Dertig jaar na afloop van de we
reldbrand zijn het déze vragen die
velen nog bezighouden. Dat blijkt
onder meer uit de massa’s boeken die
over het nazi-tijdperk verschijnen,
uit tv-series, uit herdenkingsartikelen
in kranten en weekbladen. En mis
schien is de grote belangstelling ook
hieruit te verklaren dat iedereen wel
weet dat moord, marteling en onder
drukking dertig jaar na 1945 nog
steeds niet zijn verdwenen.
„MAAR WAT kunnen we aan het
onrecht in de wereld doen?”, vragen
velen zich af, vaak met de toevoeging
„Niets, immers”. De Britse filosoof
Bertrand Russell vond dit een onbe
vredigend antwoord: in 1966 richtte
hij een internationaal comité op om
oorlogsmisdaden in Vietnam te on
derzoeken. Hieruit ontwikkelde zich
een Tribunaal dat, nadat overstelpend
bewijsmateriaal was aangedragen, tot
de conclusie kwam dat de Verenigde
Staten oorlogsmisdaden pleegden in
Vietnam.
WIE DE sombere lectuur van „De
beulen staan terecht” is doorgewor
steld kan net als Russell in 1966
maar tot één conclusie komen: iets
doen. Protesteren, ageren, steun ge
ven aan organisaties als „Amnesty
International” en het Russell-Tribu-
naal.
Volgens het Griekse jury-lid lady
Fleming heeft het voortdurend de
aandacht vestigen op de terreur van
de militaire fascisten in Griekenland
zeker een positieve rol van betekenis
gespeeld. Zij is er dan ook voor een
permanent Tribunaal op te richten
om schendingen van de rechten van
de mens steeds te blijven veroordelen.
In de hoop dat de uniformen toch
ook nog mensen blijken te omhullen.
IF
