99
99J
Kritiek Soares op
communisten
Twee Amerikaanse mariniers gedood bij raketaanvallen op Saigon
VN-„waakhoncT bij Cyprus-gesprek
ambassadeur
Doden in Belfast
„Ontvoering
verijdeld”
Minister Kruger: „Toch geen Japanners of Libanezen”
achtergrond
KI
'J
Italië:
3
BINNEN» EN BUITENLAND
2 9
1975
DINSDAG
APRIL
n
7
iht
en
ng
;en
ers
(Vervolg van pagina 1)
ing
Gevangenen
iac
Uitslagen
ag
(Van onze redacteur in Athene, Frans van Hasselt)
ed
Ide
Geheimzinnig
ird
F I
Bestorming
(Vervolg van pagina 1)
JOHANNESBURG (Reuter, AFP en UPI) De 24-jarige Israëliër
David Protter, die als veiligheidsagent verbonden was aan het Israëlische
consulaat is overgebracht naar Pretoria. Hij werd vergezeld door de Is
raëlische ambassadeur aan wie hij vertelde waarom hij tot de gijzeling in
Johannesburg was overgegaan.
ATHENE De onderhandelingen tussen de Grieks-Cyprische
leider Klerides en de Turks-Cyprische Denktasj zijn gisteren, na
lange onderbreking, in Wenen hervat., Zij worden gehouden onder
auspiciën van VN-secretaris-generaal Waldheim, die de eerste fase
ervan persoonlijk zal bijwonen. De onderhandelingstafel blijkt bij
nader inzien niet driehoekig te zijn maar rond. Dit lijkt een succesje
voor de Turkse diplomatie, die bezwaren heeft tegen deelname van
Waldheim als „derde partij”; men ziet hem liever als een morele
stimulans om tot een resultaat te komen.
Luns
„Overreed”
„Doorsnee”
Veiligheidsagent van consulaat
ind
wilde
politieke mening spuien
Twee Amerikaanse mariniers, die op
4
V
ROME (UPI). De Italiaanse autori
teiten hebben naar zij zeggen de ontvoe
ring verhinderd van de Westduitse am
bassadeur Hermann Meyer Linderberg
door buitenlandse verzetsstrijders, aldus
heeft het Italiaanse persbureau ANSA
gisteren gemeld.
veld Tan Son Nhut en omliggende
troepen.
desavoueerd, zoals de linkse oppositie
wilde.
Dr. Soares verklaarde dat zijn partij
het pact met de Beweging der Strijd
krachten waarbij de MFA de komen
de drie tot vijf jaar een leidende rol
behoudt zal blijven naleven. Maar er
zal nu een evenwicht ontstaan tussen de
militairen en de politieke partijen, zo
meende hij.
(26,38
(12,53
(CDS):
Bij de aanval van de revolutionaire
strijdkrachten op het vliegveld Tan Son
Nhut is een Amerikaans transporttoestel
vernield, zo is vah Amerikaanse militai
re zijde vernomen. Van de bemanning
zou echter niemand gedood of gewond
zijn. Ook in Cholon, de wijk van Saigon
waar de Chinezen wonen, zijn gevechten
uitgebroken tussen revolutionaire eenhe
den en troepen van de regering in Sai
gon.
bereid zijn tot samenwerking met de
regering van Doeong Van Minh, maar
dat president Ford tot dusver nog geen
contact met de nieuwe Zuidvietnamese
Zuidafrikaanse militairen stonden nog
vanmorgen vroeg klaar voor een bestor
ming van het consulaat van Israël in
Johannesburg.
Wat Denktasj betreft, deze vertoont
zich nu in Wenen voor de eerste keer
als „constitutioneel president van de
Turkse federale staat op Cyprus.”
de
het
jnd
ers
ten
lag
df-
•ei-
,ie-
el-
let.
•ei-
'ij-
ge-
itie
de
let
tan
B.
te
LA-
net
er-
ort
Zij
de
oor
sa-
gs-
cht
de
aa-
be-
sti-
dat
ate
ers
ere
te
na-
or-
op
che
jul-
in-
ijd
ien
let
ide
ijn
ige
jen
:an
aa-
66)
ia-
gs-
na
ide
ter
be
te
fan
log
en,
ran
red
ige
in-
en,
300
de
m-
iag
ing
cht
er-
ijk
ing
ge-
?en
rijf
rijf
te-
de
aar
sn-
>ril
en
liet
zen
op
de
de
het
nu
eft
de
ni
cht
er-
Een scherpschutter van de politie van
Johannesburg houdt de wacht op het dak
van een gebouw vlak bij het Israëlisch
consulaat.
wacht stonden bij de ingang van het
bureau van de Amerikaanse defensie-
attaché op de luchtmachtbasis Tan Son
Nhut, zijn vanochtend vóór zonsopgang
om het leven gekomen bij een raketaan-
val op de basis. Het grote complex
waarin het bureau van de attaché is
gevestigd, werd door enkele raketten ge
troffen.
BELFAST (UPI). In Belfast zijn gis
teren bij afzonderlijke voorvallen twee
mannen doodgeschoten, onder wie een
leider van het officiële Ierse Republi
keinse Leger (IRA).
In Portugal zitten momenteel nog 1358
politieke gevangenen, onder wie 1226
van de politieke politie onder het regime
Salazar-Caetano, 28 voor medeplichtig
heid aan de „staatsgreep” van 28 sep
tember 1974, 96 militairen en een aantal
burgers in verband met de mislukte
staatgreep van 11 maart, 21 voor econo
mische sabotage en deviezenzwendel, 69
vanwege overtredingen tijdens de ver
kiezingscampagne en drie omdat zij be
horen tot het „Portugese Bevrijdingsle
ger”, dat vanuit Spanje heet te opereren.
consul Zoer die een zenuwinzinking
zou hebben opgelopen. Ook de arts die
maandagmiddag naar binnen was gegaan
om gewonden te verzorgen, kwam vrij.
Kort na consul Hovers vrijlating liet
de terrorist weten dat hij niet bereid
was tot het vrijlaten van andere gijze
laars, tenzij zij werden vervangen door
Israëliërs. Hij eiste een helikopter voor
overbrenging naar de luchthaven Jan
Smuts en vervolgens een El Al-vliegtudg
voor een reis naar Israël. Verder wilde
Luns op zijn beurt voerde gisteren
besprekingen in Ankara. De Turkse
oppositiepers beschuldigt de regering
ervan zich te week tegenover de
Amerikaanse pressie op te stellen en
bij voorbaat bereidheid te tonen con
cessies te doen, zoals de teruggave
van Famagusta en het terugtrekken
van troepen van het eiland.
De zetelverdeling in de 250 zetels tel
lende constituerende vergadering is als
volgt: Socialisten, 116; PPD, 80; Commu
nisten, 30; CDS, 16; MDP, 5; UDP, 1.
generaal Arieh Bustan, vertelde na zijn
bevrijding, dat Protter de hele tijd door
zeer geëmotioneerd was geweest en er
bij herhaling op had aangedrongen dat
zijn politieke overtuiging, die pro-Pales-
tijns leek te zijn, over de Zuidafrikaanse
radio zou worden uitgedragen.
Gijzelaars zeiden dat Bustan „slimme
psychologische spelletjes” met Protter
had gespeeld en dat deze de indruk had
gevestigd graag vermaakt te willen wor
den.
Luttele minuten voor hij zich overgaf
had Protter nog geëist dat hij met zijn
gijzelaars naar Israël zou worden gevlo
gen. Tegen de Zuidafrikaanse generaal
Van den Bergh had hij nog eens gezegd
dat de gijzelaars „met granaten aan
elkaar” zaten, en dat als één granaat zou
ontploffen, ze allemaal zouden springen
en iedereen zou worden gedood.
hij witte doktersj assen, operatiemaskers
en 27 „stenguns” waaraan voor de wer
king vitale onderdelen ontbraken. De
bedoeling hiervan was waarschijnlijk de
terrorist en gijzelaars hetzelfde te kle
den, zodat sluipschutters niet zouden
weten „wie de terroristen waren”.
Tot de ontknoping van de zaak sprak
men in Johannesburg voortdurend over
„terroristen” zodat het er op lijkt dat
David Protter zijn tegenstanders zorg
vuldig om.de tuin heeft weten te leiden.
En in Turkije gelooft men dat die
druk de laatste week inderdaad naar
behoren is uitgeoefend. Niet alleen
door Kissinger’s assistent Hartman,
die van Ankara naar Athene vloog en
daarna terug naar Izmir, waar de
geheimzinnige Bilderberg-conferentie
onder leiding van prins Bemhard
werd gehouden onder aanwezigheid
van NAVO-secretaris-generaal Luns
en van de Turkse minister van Bui
tenlandse Zaken Caglayanail en van
de Turkse oppositieleider Ecevit.
Maar ook door de Amerikaanse
oud-staatssecretaris van Buitenlandse
Zaken George Ball, die eerst onopval
lende besprekingen met Griekse lei-
president heeft gehad. Nessen zei voorts
dat de VS nog geen officieël verzoek
van de VRR hebben ontvangen om de
Amerikaanse marine-eenheden uit de
territoriale wateren van Vietnam terug
te trekken.
Generaal-majoor Winant Sidle, woord
voerder van het Amerikaanse ministerie
van defensie, zei dat er „een grote aan
val op Saigon ophanden is”. Hij baseerde
deze mening op het feit dat „de activi
teit van de Noordvietnamese eenheden
en troepen van de VRR in het gebied
van Saigon sterk is toegenomen.
te verwachten, want ik kan hem
niets geven. Maar hij zelf kan het
Cyprus-vraagstuk tot een oplossing
brengen, omdat de VS druk kunnen
uitoefenen op Turkije.”
Zowel in Griekenland als in Tur
kije heerst het gevoel dat het welsla
gen van de conferentie afhangt van
de effectiviteit van de Amerikaanse
exponent. Men gelooft dat de Vere
nigde Staten ondanks hun geslonken
prestige in andere conflicthaarden
van de wereld inzake de oplossing
Van het Cyprus-probleem bij uitstek
een beslissende macht vormen. Presi
dent Makarios, die dit weekeinde
Athene aandeed op doortocht naar de
Gemenebestconferentie in Jamaica
(waarna hij op 5 mei een ontmoeting
zal hebben met Kissinger) zei het als
volgt: „Kissinger heeft van mij niets
Ondanks een dringende oproep van
Frankrijk onverwijld vredesonderhande
lingen te beginnen, hebben Noord-Viet-
nam en de VRR gisteren het verzoek om
vrede van de nieuwe Zuidvietnamese
president Doeong Van Minh afgewezen.
Van Griekse zijde stelt men hem
voor als de waakhond die aan de
conferentie deelneemt namens het
wereldgeweten, gekwetst doordat
Turkije de met algemene stemmen
aangenomen VN-resolutie betreffende
een terugkeer van de vluchtelingen,
tot nu toe heeft genegeerd.
Een uur voor het verstrijken van de
termijn hadden zich voor de hoofdtoe
gang van het kantoorblok ruim veertig
soldaten samengetrokken en hadden
sluipschutters posities rondom het bele
gerde gebouw ingenomen.
De politie gaf per luidspreker instruc
tie dat niet teruggeschoten mocht wor
den als vanuit het gebouw geschoten zou
worden.
De spanning was gestegen na een
nieuwe schietpartij kort na middernacht.
Minister van Justitie Jim Kruger herriep
vanmorgen de eerder geuite veronder
stelling dat „de terroristen (men dacht
toen nog aan circa zes man) Japanners
en/of Libanezen waren”. Hij schreef ze
een andere, niet nader bekende nationa
liteit toe.
Het Franse persbureau AFP berichtte
vervolgens dat twee kinderen in het
consulaat waren vrijgelaten, evenals de
gewonde consul en zijn jonge zoon, vice-
LISSABON (Reuter). De Portugese
socialistische partijleider Mario Soares
heeft in een interview met het dagblad
O Seculo gezegd dat de verkiezingsover
winning voor zijn socialistische partij
een „enorme nederlaag” voor de com
munisten betekent. Hij verweet de com
munisten grootspraak, het innemen van
een dominerende houding tegenover de
arbeidersklasse en pogingen „een centra
lisme zonder democratie” te installeren.
Zjjn opmerkingen worden ook gezien als
bedekte kritiek op dat deel van de
Beweging der Strijdkrachten dan nauwe
samenwerking met de communisten
voorstaat.
ders voerde en daarna eveneens aan
die Bilderbergconferentie deelnam
(Ball heeft als onderminister in 1964
al een even dynamische als bemidde
lende rol inzake Cyprus trachten te
spelen). En ten slotte ook door
McNamara, directeur van de Wereld
bank, een derde deelnemer aan de
Bilderbergconferentie, die tevoren een
uitvoerig onderhoud had met premier
Demi rel.
SAIGON De Zuidvietnamese hoofdstad Saigon is vanmorgen opnieuw
opgeschrikt door een reeks hevige ontploffingen die een kwartier duurde.
De stad was het doelwit van een hernieuwd raketbombardement. In een
kort daarop uitgegeven militair communiqué uit Saigon wordt gezegd dat
de VRR-troepen vanmorgen begonnen met de beschieting van het vlieg-
stellingen van de Zuidvietnamese
hoewel sommigen van hen waren ge
wond. De piloot van een tweede C-130
die op ongeveer hetzelfde moment op
steeg, schreeuwde over de boordradio:
„Wij stijgen op, wij stijgen op.” Het was
het laatste C-130 toestel dat in het
kader van de Amerikaanse luchtbrug
Tan Son Nhut verliet.
De Amerikaanse evacuatievluchten
werden gisteravond gestaakt nadat ge-
vechtsbommenwerpers van het type A-
37 een aanval op Tan Son Nhut hadden
ondernomen. Enkele uren later werd de
luchtbrug weer hervat, om weer stop te
worden gezet toen de eerste raketten op
de luchtmachtbasis insloegen.
Op de vraag van journalisten of de
voorwaarden, vastgelegd in de verkla
ring van de VRR van 26 april, vervuld
zijn door de verkiezing tot Zuidvietna-
mees president van Doeong Van Minh en
diens voorstel vredesonderhandelingen te
beginnen, antwoordde de Noordvietna
mese ambassadeur in Frankrijk, Vo
Van Soeng: „Geen sprake van”. Soeng
en het hoofd van de vertegenwoordiging
van de VRR in Parijs, Pham Van Ba,
waren door de Franse minister van bui
tenlandse zaken Sauvagnargues, ontbo
den.
Het C-130 transportvliegtuig werd
vanmorgen geraakt toen het met bijna
200 vluchtelingen aan boord langs de
verkeerstoren van het vliegveld reed.
Volgens ooggetuigen konden alle vluch
telingen tijdig uit het toestel komen,
Protters overgave maakt een einde
aan het beleg van het consulaat. De
politie dacht voortdurend dat men te
maken had met een groep van zes
terroristen, van wie enkelen Japanners en
Libanezen zouden zijn. Het was echter
uitsluitend en alleen Protter die gisteren
paniek zaaide in Johannesburg, toen hij
met een automatisch wapen het vuur
opende op voorbijgangers, die op straat
liepen.
Een kind roept iets uit het raam van het
Israëlisch consulaat in Johannesburg na
dat de politie het vuur van de terrorist
beantwoord heeft. Er waren twee kin
deren onder de gijzelaars.
Minister Kruger zei dat Protter „poli
tieke opvattingen over de Israëlische re
gering” had willen spuien. Gevraagd
waarom hij zich had overgegeven, ant
woordde hij: „Hij werd overreed”.
Protter heeft in zijn onderhandelingen
met de autoriteiten zodanig gebluft, al
dus minister Kruger, dat de indruk -werd
gevestigd dat er nog andere terroristen
waren. De terrorist was ruim voorzien
geweest van munitie en springstoffen en
had iedereen geïntimideerd, aldus Kru
ger.
Hij was zijn actie begonnen nadat’alle
personeelsleden in de kantoren van het
consulaat gearriveerd waren en bezoe
kers zich hadden aangemeld. Als veilig
heidsbeambte had hij de deuren kunnen
sluiten zonder dat dat bevreemding
wekte.
Hij had allen in één vertrek bijeenge
dreven en dit uitgelegd als een „paraat-
heidsoefening”.
Een van de gijzelaars, Israëls consul-
Volgens PPD-minister zonder porte
feuille Magelhaes Motta kunnen de
strijdkrachten, die rtch zozeer hebben op
geworpen als „een doorsnee van het
volk” en „kinderen van het volk”, het
volksmandaat dat uit de verkiezings
uitslag naar voren komt niet terzijde stel
len. En, zegt Motta, „het is aanmerkelijk
gemakkelijker een regering aan te pas
sen dan het volk”.
Motta acht het nodig dat de strijd
krachten, die tenslotte de revolutie zijn
begonnen, een belangrijke rol blijven
spelen. Als motor van het democratisch
proces, indien de partijen het onder
elkaar niet eens kunnen worden en als
stabiliserende factor in een democratie
die de eerste jaren nog niet sterk genoeg
kan zijn om op eigen benen te staan.
Wat de twee Cyprische onderhan
delaars betreft, deze hebben allebei
hun problemen met hun achterban.
Klerides heeft deze maand veel dei
ning veroorzaakt door zijn verklaring,
dat hij als realist bereid is een verdè-
ling van Cyprus in twee zones te
aanvaarden, zij het dat de percenta
ges dan moeten worden terugge
bracht van 60-40 tot 80-20.
Als reactie op die deining heeft hij
eerst zijn functie van parlements
voorzitter en onderhandelaar ter be
schikking gesteld, deze later weer
aanvaard, maar zonder iets van zijn
„realistische” standpunt prijs te geven
en zonder door Makarios te zijn ge-
17?wijst verzoek om onderhandelingen
met president Doeong Van Minh af
Omstreeks 10 april was men achter
het complot gekomen, dat nog geen
week later uitgevoerd zou worden. De
ontvoering werd voorkomen door scher
pere bewaking van de Westduitse am
bassade en het huis van de ambassadeur,
aldus ANSA.
Een niet nader geïdentificeerde man ligt gewond op het trottoir bij het Israëlisch
consulaat in Johannesburg. Hij was een van de 32 mensen die bij de gijzeling daar
gewond raakte.
De einduitslag van de verkiezingen
voor een grondwetgevende vergadering
in Portugal luidt als volgt: Kiesgerech
tigden: 6.176.559. Uitgebrachte stemmen:
5.665.707 (91,73 percent). Blanco stem
men: 393.164 (6,94 percent). Socialisten:
2.145.392 (37,87 percent). Volksdemocra-
percent).
percent).
433.153
Namens de Franse president Giscard
D’Estaing, verzocht hij him dringend
akkoord te gaan met politiek overleg op
zeer korte termijn. Pham Van Ba zei na
afloop van zijn onderhoud met Sauvag
nargues, dat „iedereen die de kwestie-
Vietnam wil regelen, eerst de voorwaar
den moet nakomen die in de verklaring
van de VRR van 26 april zijn vastge
legd”. Deze voorwanden zijn: de VS
staan volledig achter de uitvoering van
het Parijse vredesakkooord van 1973,
van het Vietnamese volk. De regering in
Saigon die „een werktuig van het Ame
rikaanse neo-kolonialisme is,” verdwijnt.
Ronald Nessen, perschef van het Witte
Huis, liet gisteren weten dat de VS
Eind vorige week heeft namelijk
de, grotendeels door hemzelf aange
wezen, grondwetgevende vergadering
met algemene stemmen het grond
wetsontwerp goedgekeurd dat komen
de zondag per referendum aan de
Turks-Cyprische bevolking zal wor
den voorgelegd waarbij men wel
in aanmerking moet nemen dat deze
bevolking nog geheel onder de staat
van beleg is gebleven.
Denktasj’ tactiek wordt intussen
steeds openlijker aangevallen door
zijn voorganger Kütchük, redacteur
van het dagblad Halkin Sesi (Stem
des Volks) die nu ook een partij
heeft opgericht onder de ietwat op
merkelijke naam „Liberaal Socialisti
sche Partij.” De doelstellingen daar
van zijn: democratisering van het
leven in de Turks-Cyprische sector,
maar ook ietwat verrassend
uitroeping van een geheel onafhan
kelijke Turks-Cyprische republiek,
dié zich zo nodig zal verenigen met
Turkije.
Zowel Klerides als Denktasj heb
ben in Wenen dus rekening te hou
den met links-georiënteerde stromin
gen die er niet voor terugdeinzen
eventuele concessies als capitulatie af
te schilderen.
(7,65 percent). Portugese Democratische
Beweging (MDP): 233.362 (4,12 percent).
Socialistisch Volksfront (FSP): 66.161
(1,17 percent). Beweging van Socialis
tisch Links (MES): 57.682 (1,02 percent).
Democratische Volksunie (UDP): 44.546
(0,79percent). Communistische Verkie-
zingsfront (FEC-MIL): 32.508 (0,57 per
cent). Monarchistische Volkspartij
(PPM): 31.809 (0,56 percent). Partij voor
Volkseenheid (PUP): 12.984 (0,23 percent.
Internationale Communistische Liga
(LCI): 10.732 (0,19 percent).
Twee personen, een neger en een
blanke, werden gedood door Protters
kogels. Tweeëndertig voorbijgangers
raakten gewond.
Eenentwintig mensen, onder wie drie
kinderen, werden circa zestien uur lang
door Protter in gijzeling gehóuden. Ze
ker vier van hen werden gewond door
de „veiligheidsagent” of door de kogels
van de schietende Zuidafrikaanse politie.
Protter had zijn gijzelaars geleidelijk
laten gaan en had er tenslotte nog maar
twee. De blond ex-militair heeft enikele
jaren gewerkt in Israël en vocht in de
oktoberoorlog van 1973 tegen de Ara
bieren.
ten (PPD): 1.494.575
Communisten: 709.639
Centrum-democraten
t Jijlui
